Hai năm qua, các cấp uỷ, tổ chức đảng trực thuộc Trung ương đã chỉ đạo, tổ chức nghiên cứu, quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc, tích cực, với tinh thần trách nhiệm cao Nghị quyết Trung ương 5 (khoá X) “Về tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị". Nhiều cấp uỷ, tổ chức đảng coi đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng là một nhiệm vụ trọng tâm, một yêu cầu cấp thiết trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay. Việc nghiên cứu, quán triệt Nghị quyết tiếp tục được đổi mới theo hướng nâng cao trách nhiệm tập thể và trách nhiệm người đứng đầu cấp uỷ, tổ chức đảng; tập trung làm rõ những nội dung cơ bản, những điểm mới trong nghị quyết, có liên hệ với tình hình địa phương, đơn vị; coi trọng việc xây dựng, thảo luận kế hoạch, chương trình hành động thực hiện nghị quyết ở cấp mình. Căn cứ vào nội dung nghị quyết các cấp uỷ, tổ chức đảng đã xác định các đề án, phân công rõ trách nhiệm xây dựng và triển khai thực hiện; chỉ đạo rà soát, bổ sung Quy chế làm việc của các cấp uỷ, tổ chức đảng; quan hệ lãnh đạo, chỉ đạo của đảng đoàn, ban cán sự đảng, đảng uỷ với lãnh đạo cơ quan, đơn vị; quyết định về quy trình công tác trên các lĩnh vực của công tác xây dựng đảng... để từng bước hoàn thiện hệ thống quy chế, quy định, quy trình công tác trong Đảng.

Sau 2 năm, nhiều nội dung, nhất là những nội dung cơ bản, trọng yếu của Nghị quyết đã được triển khai thực hiện khá tích cực và đạt được kết quả quan trọng. Phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan tư pháp, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội ở Trung ương và với hoạt động của hệ thống chính trị ở địa phương tiếp tục được đổi mới theo hướng tăng cường hơn sự lãnh đạo của Đảng thông qua những chủ trương, định hướng lớn đối với những vấn đề trọng yếu trong hoạt động của từng tổ chức; không bao biện, làm thay công việc của các cơ quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị-xã hội; phát huy tốt hơn tính năng động, sáng tạo và bảo đảm hoạt động theo luật định của từng tổ chức trong hệ thống chính trị.

Phương thức lãnh đạo của Đảng trong công tác cán bộ cũng có bước đổi mới; cụ thể hoá nguyên tắc tập trung dân chủ, Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ của hệ thống chính trị; thực hiện khá đồng bộ việc sửa đổi, bổ sung quy chế, quy định, đổi mới quy trình đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng, luân chuyển, bổ nhiệm và thực hiện chính sách cán bộ; mở rộng việc phân công, phân cấp quản lý cán bộ; thí điểm không tổ chức hội đồng nhân dân huyện, quận, phường, đồng chí bí thư cấp uỷ đồng thời là chủ tịch uỷ ban nhân dân...

Phong cách, lề lối làm việc của các cơ quan lãnh đạo Đảng từ Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đến các cấp uỷ và tổ chức đảng trực thuộc tiếp tục được quan tâm đổi mới theo hướng khoa học, sâu sát cơ sở, gần gũi nhân dân, dành thời gian nhiều hơn cho công tác nghiên cứu lý luận, đôn đốc, kiểm tra tình hình thực hiện nghị quyết, chỉ thị và tổng kết thực tiễn; đổi mới cách ra nghị quyết, chỉ thị, văn bản hướng dẫn theo hướng ngắn gọn, thiết thực, cụ thể, rõ việc, rõ trách nhiệm; cải tiến và nâng cao chất lượng chế độ thông tin báo cáo, hội họp; tăng cường lãnh đạo, đổi mới và nâng cao chất lượng công tác tư tưởng; thực hiện tốt hơn nguyên tắc tập trung dân chủ, mở rộng dân chủ trong Đảng, trong xã hội; nâng cao chất lượng công tác tự phê bình và phê bình trong nội bộ Đảng; chú trọng hơn công tác kiểm tra, giám sát theo Điều lệ Đảng.

Các kết quả đạt được đã góp phần ngày càng làm rõ hơn vai trò, vị trí, chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ công tác và nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ chức (Đảng - Nhà nước - Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội) trong hệ thống chính trị. Do đó, mặc dù 2 năm qua, đất nước gặp nhiều khó khăn, song kết quả thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khoá X) cùng với kết quả thực hiện các nghị quyết, chỉ thị khác của Trung ương đã đóng góp quan trọng vào việc thực hiện thành công nhiều mục tiêu, nhiệm vụ của Nghị quyết Đại hội X của Đảng. Mục tiêu Nghị quyết đề ra tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị nhằm giữ vững và tăng cường vai trò lãnh đạo, nâng cao tính khoa học, năng lực và hiệu quả lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và toàn xã hội, sự gắn bó mật thiết giữa Đảng với nhân dân; phát huy dân chủ, quyền làm chủ của nhân dân, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong Đảng và trong xã hội... đã và đang được triển khai thực hiện, đạt được kết quả bước đầu quan trọng.

Tuy nhiên, do thời gian triển khai thực hiện Nghị quyết còn ngắn, kết quả đạt được mới là bước đầu và còn những hạn chế: Việc tổ chức nghiên cứu, quán triệt Nghị quyết ở một số địa phương, đơn vị chưa bảo đảm chất lượng, tiến độ; việc rà soát, bổ sung, xây dựng mới các quy chế, quy định, quy trình công tác để tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, nhất là các quy chế phối hợp trên một số mặt còn chậm; đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội trên một số nội dung chưa đủ rõ, vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện, nhất là trong việc cấp uỷ cho chủ trương xử lý những vấn đề về kinh tế - xã hội, các vụ án và vấn đề giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân. Tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị tuy được sắp xếp, kiện toàn, giảm được đầu mối, nhưng chưa đạt được yêu cầu tinh gọn, hiệu quả; mối quan hệ về trách nhiệm giữa tập thể và cá nhân, nhất là trách nhiệm người đứng đầu chưa rõ; đánh giá cán bộ vẫn là khâu yếu, là vấn đề khó khăn nhất trong công tác cán bộ hiện nay. Đổi mới phong cách và lề lối làm việc của các cơ quan lãnh đạo Đảng chậm, ở một số nơi còn chưa được coi trọng…

Nguyên nhân chủ yếu là do một số cấp uỷ, tổ chức đảng chưa nhận thức đầy đủ về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị, chưa coi đây là nhiệm vụ quan trọng trong công tác xây dựng Đảng; vì vậy, chưa dành thời gian, công sức cần thiết cho việc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết. Công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn làm rõ nhiều vấn đề về phương thức lãnh đạo của Đảng trong điều kiện một đảng cầm quyền, phát triển kinh tế thị trường, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế còn chậm. Còn thiếu những quy chế, quy định liên quan tới đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị để thực hiện một số nội dung của Nghị quyết. Trình độ, năng lực của một bộ phận cán bộ, đảng viên trong hệ thống chính trị, nhất là cán bộ chủ chốt ở cơ sở chưa đáp ứng được yêu cầu, chậm đổi mới tư duy, thiếu chủ động, sáng tạo; tác phong, lề lối làm việc thụ động, trông chờ, ỷ lại vào sự chỉ đạo của cấp trên. Chính sách cán bộ còn nhiều bất cập, chậm đổi mới vừa chưa khuyến khích cán bộ phát huy hết năng lực, tâm huyết với công việc vừa khó thu hút cán bộ về làm việc ở những lĩnh vực khó khăn.

Để tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện Nghị quyết trong thời gian tới, Bộ Chính trị yêu cầu các ban đảng, ban cán sự đảng, đảng đoàn, các tỉnh uỷ, thành uỷ, đảng uỷ trực thuộc Trung ương thực hiện tốt các nhiệm vụ sau:

Tiếp tục quán triệt sâu rộng hơn Nghị quyết Trung ương 5 (khoá X) “Về tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị", nhất là những lĩnh vực, những khâu khi tổ chức quán triệt còn yếu, chưa sâu sắc. Trên cơ sở đó, nâng cao nhận thức cho cấp uỷ, cán bộ và đảng viên, nhất là ở cấp huyện và cơ sở về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm vừa cấp bách, vừa lâu dài trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng.

Tập trung rà soát, bổ sung, điều chỉnh, ban hành mới, xây dựng đồng bộ hệ thống các quy chế, quy định, quy trình công tác để tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị.

Các đảng đoàn, ban cán sự đảng, các ban đảng Trung ương tiếp tục xây dựng để Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành các quy chế, quy định còn lại đã ghi trong Kết luận số l2-KL/TW, ngày 24-9-2007 của Bộ Chính trị về những công việc cần làm để triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khoá X).

Các cấp uỷ, tổ chức đảng trực thuộc Trung ương căn cứ vào các quy chế, quy định của Trung ương đã ban hành tiếp tục rà soát, bổ sung quy chế làm việc; rà soát, bổ sung hoặc ban hành mới các quy chế, quy định về mối quan hệ lãnh đạo, chỉ đạo giữa cấp uỷ với đảng đoàn, ban cán sự đảng, đảng uỷ trực thuộc; giữa đảng đoàn, ban cán sự đảng với lãnh đạo và đảng uỷ cơ quan; mối quan hệ phối hợp công tác giữa các tổ chức, cơ quan trong hệ thống chính trị; các quy trình công tác trong các lĩnh vực của công tác xây dựng đảng, để thực hiện đồng bộ hơn việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị ở từng cấp.

Rà soát, đôn đốc việc thực hiện các nội dung của Nghị quyết, tập trung chỉ đạo những nội dung vừa qua thực hiện còn yếu, trên cả 4 lĩnh vực: đổi mới phtrơng thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của các cơ quan nhà nước; đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội; đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác tổ chức và cán bộ; đổi mới phong cách, lề lối làm việc của các cơ quan lãnh đạo của Đảng từ Trung ương đến các địa phương, để đạt được các mục tiêu của nghị quyết đã đề ra.

Gắn việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khoá X) với việc thực hiện đồng bộ các nghị quyết, chỉ thị khác của Trung ương; với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của từng cấp uỷ, tổ chức đảng; góp phần thực hiện tốt nhất các mục tiêu, nhiệm vụ của Nghị quyết Đại hội X của Đảng và nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp, nhiệm kỳ 2005 - 2010.

Gắn việc thực hiện Nghị quyết với việc chuẩn bị và tổ chức thành công đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XI của Đảng. Trong đó, tập trung chỉ đạo đổi mới việc chuẩn bị văn kiện và nhân sự đại hội; đổi mới cách thức tố chức đại hội theo hướng phát huy dân chủ, tăng cường đoàn kết, giữ vững kỷ cương; coi trọng chất lượng thiết thực, không phô trương, hình thức; bảo đảm an toàn, tiết kiệm; phát huy cao nhất trí tuệ, trách nhiệm của các cấp uỷ, tổ chức đảng, các thành viên trong hệ thống chính trị, của cán bộ, đảng viên và nhân dân theo tinh thần Chỉ thị số 37-CT/TW, ngày 04-8-2009 của Bộ Chính trị.

Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện Nghị quyết. Các cấp uỷ, tổ chức đảng và các cơ quan tham mưu giúp việc cấp uỷ phải có kế hoạch định kỳ kiểm tra, giám sát đối với cấp uỷ, tổ chức đảng và đảng viên trong việc tổ chức thực hiện và chấp hành Nghị quyết, nhất là việc thực hiện các quy chế, quy định, quy trình công tác liên quan đến đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng để đưa nhanh nghị quyết vào cuộc sống…

(Nguồn: Kết luận số 63-KL/TW của Bộ Chính trị ngày 31-12-2009)