Phú Thọ là tỉnh có lịch sử xây dựng và phát triển theo suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam- mảnh đất của các di tích lịch sử, các danh lam thắng cảnh và nền văn hóa dân gian đặc sắc. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành sự quan tâm đặc biệt đến Phú Thọ, Người đã nhiều lần về thăm, làm việc tại tỉnh và cũng viết nhiều bài báo, gửi thư khen, biểu dương thành tích trong các phong trào thi đua cách mạng của địa phương.
Bác về thăm Đền Hùng ngày 19-9-1954
Cách đây 60 năm, ngày 19-9-1954, tại Đền Giếng (khu Di tích lịch sử Đền Hùng), Bác Hồ đã nói chuyện với cán bộ, chiến sĩ Đại đoàn quân Tiên Phong 308, thăm hỏi, động viên và giao nhiệm vụ tiếp quản Thủ đô Hà Nội. Bác ân cần thăm hỏi sức khỏe của các chiến sĩ, khen ngợi chiến công của Đại đoàn và Bác căn dặn: Các chiến dịch trước đây Trung ương và Bác đã quan tâm, tin tưởng các chú, nay nhiệm vụ tiếp quản Thủ đô, Trung ương và Bác càng quan tâm và tin tưởng các chú hơn vì tiếp quản Thủ đô Hà Nội cũng như đi chiến dịch, là nhiệm vụ chính trị rất quan trọng, không những đối với nước ta mà cả đối với thế giới nữa. Miền Nam ta còn quân xâm lược chiếm đóng, trên thế giới còn đế quốc nên quyết tâm càng phải cao, phải học tập và nắm vững chính sách của Nhà nước, nhất là chính sách tiếp quản Thủ đô. Các chú phải luôn cảnh giác với “những viên đạn bọc đường”, không vì hòa bình mà lơi lỏng tay súng, phải ra sức xây dựng quân đội hùng mạnh. Nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc còn rất nặng nề, phải ra sức học tập chính trị, quân sự, phải giữ nghiêm kỷ luật, phải đoàn kết rộng rãi, phải bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân kể cả ngoại kiều, phải giữ gìn phẩm chất của bộ đội cách mạng, không bắt chước lối sống tự do, mua sắm, ăn chơi không tốt dễ sinh hư hỏng. Cán bộ phải gương mẫu, yêu thương chiến sĩ, đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân dân mới đánh bại được kẻ thù. Bác nhấn mạnh: “Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.
Và những lần Bác về thăm Phú Thọ
Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, chính quyền dân chủ nhân dân non trẻ đã phải đương đầu với nhiều khó khăn thử thách, thực dân Pháp quay trở lại xâm lược nước ta một lần nữa. Tháng 12-1946, kháng chiến toàn quốc bùng nổ, với cơ sở đảng tin cậy, phong trào cách mạng của quần chúng vững vàng, Phú Thọ vinh dự được đón tiếp Chủ tịch Hồ Chí Minh đến ở và làm việc trong hành trình Người từ Hà Nội lên Việt Bắc lãnh đạo toàn dân kháng chiến. Từ ngày 4-3 đến ngày 01-4-1947, Người đã dừng chân tại các xã Cổ Tiết (huyện Tam Nông), Chu Hóa (huyện Lâm Thao) và Yên Kiện (huyện Đoan Hùng) của tỉnh Phú Thọ. Trong thời gian làm việc tại đây, Bác đã dành thời gian đọc “Việt Nam sử lược”; nhắc nhở các đồng chí lãnh đạo của Đảng nghiên cứu kinh nghiệm đánh giặc giữ nước của các thế hệ cha anh, vận dụng trong cuộc kháng chiến chống Pháp, anh em phục vụ phải có tác phong quân sự sinh hoạt nề nếp; đặt tên cho các đồng chí trong đội cận vệ của Người là: Trường - Kỳ - Kháng - Chiến - Nhất - Định - Thắng - Lợi để nhắc nhở mọi người nhiệm vụ quan trọng nhất trong lúc này là cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta tiến hành cuộc kháng chiến đi đến thắng lợi. Cũng trong thời gian này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã soạn thảo, công bố nhiều tài liệu, văn kiện quan trọng như: Thư gửi “Đồng bào toàn quốc”, “Đồng bào hậu phương”, “Quốc hội và nhân dân Pháp”…
Trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Bác đã trở về Phú Thọ để thăm các đơn vị đóng quân trên địa bàn. Tháng 3-1951, Đại đoàn 312 mở hội nghị ở xóm Cúng, xã Đại Phạm, huyện Hạ Hòa quán triệt nhiệm vụ trong chiến dịch Hoàng Hoa Thám, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến thăm đơn vị. Người hỏi han tình hình học tập của cán bộ, chiến sĩ, tình hình sẵn sàng nhận nhiệm vụ của Đại đoàn, Người căn dặn: “Muốn đánh thắng, trước hết phải đoàn kết chặt chẽ và có quyết tâm cao”.
Sau khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc thắng lợi, trên đường từ chiến khu Việt Bắc về Thủ đô, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm Đền Hùng. Ngày 19-9-1954, tại Đền Giếng, Bác đã nói chuyện và căn dặn cán bộ, chiến sĩ Đại đoàn quân Tiên Phong khi vào thành phố phải giữ gìn quân phong, giữ nghiêm kỷ luật, tôn trọng và giúp đỡ nhân dân, tránh sa ngã, cám dỗ trước những “viên đạn bọc đường”, đặc biệt, Người nhấn mạnh: “Các Vua Hùng đã có công dựng nước,Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.
Ngày 12-02-1956, Bác đã về thăm và chúc Tết toàn thể cán bộ, công nhân đang làm việc tại công trường khôi phục cầu Việt Trì. Sau khi đi thăm chỗ ăn, nghỉ của cán bộ, công nhân; thăm công trường đang thi công, Người căn dặn anh chị em công nhân ra sức thi đua hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch; thi đua làm mau, làm tốt, làm rẻ; chống tham ô, lãng phí… Sau hơn nửa năm khẩn trương lao động và chỉ hơn một tháng sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm, ngày 23-3-1956, cầu Việt Trì được khánh thành, thông suốt giao thông đường sắt và đường bộ, nối liền các tỉnh phía Bắc với các tỉnh đồng bằng và Thủ đô Hà Nội, góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, an ninh, quốc phòng của tỉnh và khu vực.
Ngày 20-7-1958, Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm tỉnh Phú Thọ, dự “Hội nghị phát động phong trào thi đua sản xuất vụ mùa của tỉnh Phú Thọ” và nói chuyện với hơn 2.000 cán bộ từ tỉnh đến xã, tặng Huy hiệu của Người cho đại biểu xã Vân Phú (huyện Hạc Trì)- xã làm được nhiều phân bón nhất tỉnh Phú Thọ và trao cho Ủy ban hành chính tỉnh thêm 10 Huy hiệu để làm giải thưởng cho các đơn vị, cá nhân có thành tích khá nhất trong vụ mùa này. Đồng thời, Bác nhắc nhở Đảng bộ và nhân dân toàn tỉnh: “Kiên quyết sửa chữa những khuyết điểm, ra sức thi đua sản xuất, đảm bảo vụ mùa thắng lợi. Muốn được như thế phải biến quyết tâm của Đảng và Chính phủ thành quyết tâm của toàn bộ cán bộ và toàn thể nhân dân, phải đánh tan tư tưởng tiêu cực, bi quan, ngại khó, cán bộ từ tỉnh đến xã phải đi sát với quần chúng, phải nắm lấy một số nơi, tham gia lao động với quần chúng, học tập kinh nghiệm và sáng kiến của quần chúng để lãnh đạo quần chúng một cách thiết thực và toàn diện; các cấp ủy Đảng, chính quyền cùng nhân dân định kế hoạch cụ thể”. Tình cảm Bác dành cho đồng chí, đồng bào trong tỉnh là nguồn động viên mạnh mẽ để Đảng bộ và nhân dân Phú Thọ vượt qua mọi khó khăn, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội.
Ngày 13-4-1959, Bác Hồ về thăm công trường xây dựng Khu công nghiệp Việt Trì, Người ân cần hỏi thăm điều kiện làm việc, ăn ở của công nhân và khen ngợi tinh thần lao động hăng say, nhiệt tình, ý thức trách nhiệm của cán bộ, công nhân Khu công nghiệp. Người nói: “Đây là khu công nghiệp đầu tiên của nước ta. Xưa các Vua Hùng đã chọn làm nơi đóng đô dựng nước. Nay ta xây dựng Đất Tổ thành một khu công nghiệp to lớn, cơ sở của chủ nghĩa xã hội. Từ đây ta sẽ bắt đầu cho công cuộc xây dựng to lớn của cả nước… Bác mong các cô, các chú cùng thi đua xây dựng sao cho các nhà máy được ra đời để hoạt động càng sớm càng tốt, để ta có thể được những sản phẩm tự lực cánh sinh mà xưa nay vẫn phải mua của nước ngoài”… Những lời căn dặn của Bác là nguồn động viên to lớn đối với cán bộ, công nhân đang xây dựng khu công nghiệp. Sau hơn 3 năm khẩn trương xây dựng, ngày 18-3-1962, Khu công nghiệp Việt Trì được khánh thành.
Giai đoạn lịch sử 1960-1963 là những năm tháng sôi động của nhân dân miền Bắc đang bước vào thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1961-1965), Hợp tác xã (HTX) Đồng Tâm, xã Đồng Tâm (nay là thị trấn Đoan Hùng) là điểm sáng nông nghiệp của miền Bắc, đi đầu trong phong trào “phá xiềng 3 sào” và có thành tích bước đầu về tổ chức sản xuất, khai phá đồi trọc, biết khai thác thế mạnh của vùng đồi, đạt bình quân ruộng đất 6 sào. Ngày 20-3-1961, cán bộ và xã viên hợp tác xã Đồng Tâm đã vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm. Sau khi nói chuyện với lãnh đạo tỉnh và huyện, Bác đã nói chuyện với hơn 200 cán bộ, xã viên hợp tác xã, Bác đã khen ngợi cán bộ, đảng viên, đoàn viên và bà con xã viên đã tích cực khai hoang, mở rộng diện tích và nỗ lực đẩy mạnh sản xuất. Bác nói: “Đồng Tâm là cùng một lòng, mọi người cùng một lòng là rất tốt. Muốn hợp tác xã vững mạnh cán bộ phải gương mẫu, liêm khiết, không được tham ô, không được làm việc xấu; tổ chức và quản lý cho tốt; phân phối sản phẩm cho công bằng. Còn bà con xã viên muốn hợp tác xã vững mạnh phải đoàn kết chặt chẽ, phải có tinh thần làm chủ và hăng hái tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, không vì lợi ích riêng mà sao nhãng việc công…”. Thực hiện lời dạy của Người, Đảng bộ và nhân dân Đồng Tâm đã khắc phục khó khăn, đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước ở địa phương và trở thành lá cờ đầu về sản xuất nông nghiệp của tỉnh Phú Thọ, được Quốc hội, Chính phủ tặng thưởng Huân chương hạng Nhất, Nhì, 63 cờ thi đua của các cấp, các ngành từ Trung ương đến tỉnh.
Kỷ niệm 17 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, ngày 19-8-1962, Đảng bộ và nhân dân tỉnh Phú Thọ đã vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm, hơn 3 vạn cán bộ, bộ đội và đồng bào các dân tộc từ khắp nơi trong tỉnh đã có mặt tại sân vận động thị xã đón chào Người trong niềm vui sướng và phấn khởi. Thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ, Bác thân ái hỏi thăm đồng bào các dân tộc, bộ đội, công an, dân quân, anh hùng lao động và chiến sĩ thi đua trong toàn tỉnh. Người căn dặn: “Bác tin rằng Đảng bộ Phú Thọ sẽ cố gắng lãnh đạo nhân dân tỉnh ta tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, hoàn thành và hoàn thành vượt mức những nhiệm vụ Đảng đã giao phó, trở nên tỉnh tiên tiến để góp phần đắc lực vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc”. Dịp này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi thăm HTX Nam Tiến và Nhà máy Supe Phốt phát Lâm Thao. Về thăm HTX Nam Tiến - đơn vị điển hình tiên tiến về năng suất lúa cao sản của tỉnh, Người khen ngợi những thành tích đã đạt được của các xã viên, cán bộ và đảng viên đồng thời Người cũng nhắc nhở: Cán bộ phải làm đầy tớ phục vụ nhân dân, không phải như thời Tây làm quan đâu; phải đoàn kết cùng nhân dân xây dựng HTX. Trên đường về, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn tranh thủ vào thăm một số gia đình xã viên và hỏi thăm đời sống của bà con. Sau khi đi thăm và nói chuyện với cán bộ, xã viên hợp tác xã Nam Tiến, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm Nhà máy Supe Phốt phát Lâm Thao - một trong những cơ sở công nghiệp đầu tiên của nền công nghiệp Việt Nam nói chung, của ngành hóa chất và phân bón Việt Nam nói riêng. Nhà máy đi vào sản xuất chưa đầy 2 tháng đã có nhiều đóng góp quan trọng cho tỉnh Phú Thọ nói riêng và nền nông nghiệp của cả miền Bắc nói chung. Khu tập thể công nhân là địa điểm đầu tiên Người đến thăm, sau đó, Người đến thăm khu chuyên gia Liên Xô. Cảm ơn Đảng cộng sản, Nhà nước và nhân dân Liên Xô đã giúp ta xây dựng nhà máy, Người nhấn mạnh: Mọi người phải học tập chuyên gia, chống lãng phí nguyên vật liệu, phải xây dựng khối đại đoàn kết giữa công nhân và nông dân và căn dặn cán bộ, công nhân nhà máy phải có tinh thần làm chủ, tích cực sản xuất hoàn thành vượt mức kế hoạch phục vụ nông nghiệp và đoàn kết với nông dân…
Năm 1960, hưởng ứng lời kêu gọi “Tết trồng cây” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng bộ và nhân dân xã Vinh Quang (nay là xã Đào Xá, huyện Thanh Thủy, Phụ Thọ) đã phát động nhân dân toàn xã trồng cây phủ xanh đất trống, đồi trọc, đưa nhiệm vụ trồng cây thành một chỉ tiêu phấn đấu hàng năm. Từ năm 1962 đến năm 1964, xã Vinh Quang luôn là đơn vị trồng cây điển hình của miền Bắc. Ngày 26-01-1964, đảng bộ và nhân dân xã Vinh Quang vinh dự được Bác Hồ về thăm, Người đi thăm những khu trồng cây, khu trang trại chăn nuôi, trường học và nhà dân. Tận mắt chứng kiến thành tích trồng cây của xã, Bác rất hài lòng và mong muốn Vinh Quang phát huy tốt hơn nữa việc trồng cây. Khen ngợi thành tích của xã Vinh Quang, ngày 5-02-1964, Bác đã viết bài trên Báo Nhân Dân biểu dương xã Vinh Quang trồng và chăm sóc cây tốt, Người viết: “Có được kết quả đó là do chi bộ khéo lãnh đạo, do cán bộ, đảng viên và đoàn viên hăng hái xung phong... Nếu bà con xã Vinh Quang cố gắng tiến lên mà không tự mãn với kết quả hiện nay thì vài ba năm nữa, các đồi trọc sẽ biến thành vườn cây tươi tốt, thành kho vàng vô tận của HTX và xã viên…”.
Bao năm qua, hình ảnh, lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong những lần về thăm đã ghi sâu trong tâm khảm của các thế hệ cán bộ, đảng viên và nhân dân các dân tộc tỉnh Phú Thọ, là niềm vinh dự và tự hào to lớn, làm điểm tựa để Đảng bộ và nhân dân Phú Thọ phấn đấu vươn lên.
Thực hiện lời căn dặn của Bác trong những lần Người về thăm tỉnh, Đảng bộ và nhân dân Phú Thọ luôn phát huy truyền thống cách mạng, đoàn kết, lao động sáng tạo, vượt qua mọi khó khăn, thách thức đưa quê hương đất Tổ phát triển nhanh, bền vững, cùng cả nước thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đai hóa đất nước để thỏa lòng mong ước của Người.
Hoa Hiền