Ngày 28-1-2010 tại Hà Nội, Ban Bí thư Trung ương Đảng tổ chức Hội nghị toàn quốc để đánh giá kết quả thực hiện công tác phòng, chống tham nhũng năm 2009 và triển khai công tác năm 2010. Các đồng chí Trương Tấn Sang, Uỷ viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư; Trương Vĩnh Trọng, Uỷ viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng (BCĐPCTN) Trung ương đã dự và chủ trì hội nghị. Tới dự hội nghị còn có lãnh đạo các BCĐPCTN của bộ, ngành ở Trung ương và địa phương. Đồng chí Vũ Tiến Chiến, Chánh văn phòng BCĐPCTN Trung ương đọc báo cáo tổng kết. Báo cáo đánh giá, năm 2009, công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) tiếp tục được Đảng, Nhà nước quan tâm, Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, các cấp ủy, chính quyền, các ngành, các cấp chỉ đạo với nhiều giải pháp đồng bộ, tiếp tục có những chuyển biến, đạt kết quả tích cực trên cả hai mặt phòng ngừa và xử lý các hành vi tham nhũng. Nhìn chung, sau 3 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 (khóa X), trên một số lĩnh vực, tham nhũng đã có bước kiềm chế và có xu hướng giảm (quản lý, sử dụng tài sản công thường xuyên bằng nguồn vốn ngân sách; quản lý, sử dụng ODA; thực hiện các chương trình, mục tiêu quốc gia…). Công tác phòng chống tham nhũng liên tục tạo được sự chuyển biến năm sau tốt hơn năm trước. So với các năm trở lại đây, nay đã có tiến bộ và đạt hiệu quả tốt hơn.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác PCTN năm 2009 còn có một số hạn chế, yếu kém: Công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật về PCTN chưa thường xuyên, thiếu chiều sâu, nhất là ở cấp cơ sở. Báo chí mới chỉ quan tâm tới việc đưa tin về các vụ việc tham nhũng cụ thể, chưa chú trọng việc tuyên truyền về các giải pháp phòng ngừa và các điển hình tốt trong PCTN để kịp thời nhân rộng. Việc lãnh đạo, chỉ đạo công tác PCTN ở một số bộ, ngành, địa phương chưa thường xuyên và kiên quyết; công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát về PCTN còn hạn chế. Tình trạng các cơ quan, tổ chức, đơn vị của Đảng, Nhà nước thiếu chủ động trong phát hiện tham nhũng trong nội bộ chưa được khắc phục. Công tác khen thưởng, biểu dương những cá nhân, tập thể có thành tích PCTN, nhất là những tấm gương dũng cảm tố cáo, đấu tranh chống tham nhũng còn yếu. Hiệu quả thực hiện một số biện pháp phòng ngừa tham nhũng ở nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị còn thấp, như: kê khai tài sản, thu nhập; chuyển đổi vị trí công tác cán bộ, công chức, viên chức; việc xử lý trách nhiệm người đứng đầu khi để xảy ra tham nhũng… Số vụ việc tham nhũng được phát hiện, xử lý vẫn chưa tương xứng với tình hình thực tế như đã nhận định. Việc xử lý một số vụ việc, vụ án tham nhũng còn kéo dài do chất lượng công tác điều tra, truy tố, xét xử và thiếu sự phối hợp của các cơ quan chức năng. Một số vụ việc tham nhũng chưa được xử lý nghiêm, còn lạm dụng biện pháp xử lý hành chính. Tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà của một số cán bộ, công chức trong quá trình giải quyết công việc của người dân và doanh nghiệp chậm được khắc phục, gây bức xúc trong xã hội. Kết quả hoạt động của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh về PCTN ở một số địa phương còn hạn chế; một số nơi còn lúng túng về nội dung và phương thức hoạt động; vướng mắc của bộ phận giúp việc Ban Chỉ đạo cấp tỉnh về PCTN chậm được giải quyết. Một số đồng chí Trưởng Ban Chỉ đạo cấp tỉnh về PCTN ít quan tâm và thiếu chủ động trong việc chỉ đạo công tác PCTN ở địa phương.
Mặc dù công tác PCTN đã có những chuyển biến tích cực, nhưng so với yêu cầu, nhiệm vụ của cuộc đấu tranh PCTN, công tác PCTN năm 2009 và nhìn lại 3 năm, hiệu quả còn thấp, kết quả chưa đạt được như mong đợi, tình hình tham nhũng vẫn còn nghiêm trọng và diễn biến phức tạp, là vấn đề xã hội quan tâm, lo ngại, bức xúc nhất hiện nay.
Những hạn chế, yếu kém trên có nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân chủ yếu sau: l. Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị ngay từ cơ sở còn hạn chế; công tác phê bình và tự phê bình yếu; chưa đủ sức đấu tranh phát hiện và ngăn chặn kịp thời các hành vi tham nhũng ngay trong nội bộ của mình. 2. Tính tiên phong, gương mẫu của không ít cán bộ, đảng viên còn hạn chế; một số người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa thực sự quyết tâm đi đầu trong công tác PCTN, cá biệt còn có nhữug trường hợp vi phạm phẩm chất đạo đức, lối sống, tham nhũng. 3. Trên một số lĩnh vực, cơ chế, chính sách còn thiếu và sơ hở nhưng chưa được khắc phục kịp thời; một số điều kiện, biện pháp nghiệp vụ và kỹ thuật cần thiết chưa đáp ứng yêu cầu công tác đấu tranh chống tội phạm tham nhũng. 4. Về khách quan, đối tượng tham nhũng là những người có chức vụ, quyền hạn, có kiến thức và kinh nghiệm quản lý; hành vi tham nhũng rất tinh vi; cá biệt có những người có nhiều cống hiến, công trạng, nên rất khó khăn trong việc phát hiện và xử lý.
Năm 2010, cần tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm sau: Một là, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về PCTN, gắn với thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Hai là, khẩn trương xây dựng, hoàn thiện các đề án, văn bản theo chương trình, kế hoạch đã đề ra, đồng thời nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung hoặc cụ thể hóa các quy định đã ban hành nhằm hoàn thiện thể chế PCTN. Ba là, tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả các quy định về PCTN. Tập trung triển khai thực hiện Chiến lược quốc gia PCTN đến năm 2020. Bốn là, tăng cường công tác kiểm tra, kiểm toán, thanh tra, điều tra, truy tố, xét xử và sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong phát hiện, xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng. Năm là, tiếp tục kiện toàn về tổ chức, nâng cao năng lực, chất lượng và hiệu quả hoạt động của Ban Chỉ đạo PCTN các cấp và các đơn vị chuyên trách về chống tham nhũng. Sáu là, nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong công tác PCTN. Bảy là, tăng cường công tác giám sát của Quốc hội, hội đồng nhân dân các cấp, của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên trong công tác PCTN. Tám là, rà soát, xử lý kịp thời các vụ việc tham nhũng tồn đọng, các vụ việc mới phát sinh và các trường hợp tố cáo hành vi tham nhũng, làm rõ trách nhiệm của các cá nhân và tập thể vi phạm, phục vụ việc tiến hành Đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội Đảng lần thứ XI.
Tin và ảnh: Hà Thư