Sau khi tiếp thu Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, Tỉnh ủy đã cụ thể hóa bằng Chương trình hành động số 32-CTr/TU ngày 29-12-2017. Ban Thường vụ Tỉnh ủy thành lập các Ban Chỉ đạo, Tổ giúp việc để tham mưu xây dựng Đề án “Sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả ở từng cấp”; ban hành Thông báo kết luận số 1398-TB/TU ngày 18-6-2018 về mô hình sắp xếp tổ chức bộ máy theo Chương trình hành động số 32-CTr/TU của Tỉnh ủy để thực hiện trong năm 2018 và 2019. Ngày 7-9-2018, Ban Chỉ đạo thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ban hành Kế hoạch số 01-KH/BCĐ, thực hiện Chương trình hành động số 32-CTr/TU của Tỉnh ủy “về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” để chỉ đạo thực hiện”. Ban Tổ chức Tỉnh ủy thành lập Đoàn kiểm tra, trực tiếp làm việc với Ban Thường vụ Huyện ủy: An Biên, Châu Thành, Gò Quao, thành phố Hà Tiên về thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương, chương trình, kế hoạch của Tỉnh ủy, nhất là Chương trình hành động của Tỉnh ủy thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII.

Theo đó, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo cụ thể hóa và tổ chức quán triệt, thực hiện nghị quyết, kết luận nghiêm túc, kịp thời, đúng theo Kế hoạch số 07-KH/TW ngày 27-11-2017 và Kết luận số 34-KL/TW ngày 7-8-2018 của Bộ Chính trị. Nhận thức của các cấp ủy đảng, cán bộ, đảng viên và nhân dân được nâng lên và thống nhất cao với chủ trương sắp xếp tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế. Ban hành Quy định số 01-QĐi/TU ngày 25-10-2018 về phân cấp quản lý cán bộ và bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử, trong đó quy định cụ thể việc phân cấp, phân quyền cho các cấp ủy trực thuộc quản lý, phân bổ biên chế trên cơ sở biên chế chung đã ấn định. Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Quyết định số 26/2017/QĐ-UBND ngày 28-7-2017 về phân cấp việc tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức; Quyết định số 28/2017/QĐ-UBND ngày 28-7-2017 phân cấp việc tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức. Trên cơ sở đó, đã tạo điều kiện cho các cấp ủy, cơ quan, đơn vị chủ động thực hiện việc quản lý, sử dụng, tuyển dụng, sắp xếp tổ chức bộ máy và tinh giản biên chế.

Song song đó, các cơ quan chuyên trách tham mưu, giúp việc của Tỉnh ủy đã rà soát điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo Quy định số 04-QĐi/TW ngày 25-7-2018 của Ban Bí thư Trung ương. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, Hội Nông dân tỉnh và các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh (những cơ quan sắp xếp lại tổ chức bộ máy) cũng đã rà soát, sửa đổi, bổ sung chức năng, nhiệm vụ, bảo đảm thực hiện tốt yêu cầu nhiệm vụ. Đã kiện toàn sắp xếp tổ chức bộ máy Ban Bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cán bộ của tỉnh. Hiện tại Ban Bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cán bộ của tỉnh đều kiêm nhiệm và bố trí Khoa Nội B tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh chuyên khám và điều trị bệnh cho cán bộ. Qua sắp xếp, số lượng cấp phó của các cơ quan tham mưu, giúp việc của Tỉnh ủy từ 17 người xuống còn 15 người (giảm 2 cấp phó); đơn vị trực thuộc từ 29 đơn vị xuống còn 22 đơn vị (giảm 7 đơn vị); cấp trưởng phòng trực thuộc từ 29 trưởng phòng xuống còn 22 trưởng phòng (giảm 7 trưởng phòng); cấp phó trưởng phòng trực thuộc từ 50 phó trưởng phòng xuống còn 28 phó trưởng phòng (giảm 22 phó trưởng phòng). Tổng biên chế từ 208 xuống còn 199 biên chế (giảm 9 biên chế).

Văn phòng Hội đồng nhân dân tỉnh đã sắp xếp giảm từ 3 phòng xuống còn 2 phòng trực thuộc (giảm: 1 phòng, 1 trưởng phòng và 1 phó trưởng phòng trực thuộc); tổng biên chế các cơ quan thuộc Hội đồng nhân dân tỉnh từ 29 giảm xuống còn 27 biên chế (giảm 2 biên chế). Đối với các cơ quan, đơn vị hành chính đã sắp xếp giảm 50 đầu mối cấp phòng, giảm 93 vị trí lãnh đạo, cụ thể: Các cơ quan hành chính Nhà nước cấp tỉnh có 13/25 cơ quan hành chính cấp tỉnh đã sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy. Qua sắp xếp, giảm 26 đầu mối thuộc sở và tương đương (giảm 45 vị trí lãnh đạo cấp phòng). Hiện trạng có 289 số lượng cấp phó/179 phòng, ban thuộc sở, ngành; số lượng cấp phó của các cơ quan sau sắp xếp bảo đảm đúng quy định. Các cơ quan hành chính Nhà nước cấp huyện, tổng số có 189 phòng chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân cấp huyện, qua sắp xếp đã giảm 24 đầu mối, 48 vị trí lãnh đạo. Cụ thể là: giải thể 11 phòng dân tộc cấp huyện (giảm 22 vị trí lãnh đạo) và 13 phòng y tế cấp huyện (giảm 26 vị trí lãnh đạo). Đến nay, đã sắp xếp giảm 48/1.000 đơn vị sự nghiệp công lập, đạt tỷ lệ 48% so với lộ trình đến năm 2021 (kế hoạch đề ra đến năm 2021 giảm 100 đơn vị sự nghiệp). Qua sắp xếp, giảm 48 đầu mối đơn vị sự nghiệp công lập thuộc sở, ngành tỉnh và ủy ban nhân dân cấp huyện (giảm: 89 vị trí lãnh đạo cấp phòng và 91 biên chế viên chức).

Cùng với đó, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã phân công đồng chí Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy kiêm nhiệm giữ chức vụ Hiệu trưởng Trường Chính trị tỉnh. Bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch hội đồng nhân dân tại 5/15 đơn vị (An Biên, Tân Hiệp, Giang Thành, Hòn Đất, Kiên Hải). Bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch ủy ban nhân dân, tại 2/15 đơn vị (Hà Tiên, Phú Quốc). Trưởng ban tuyên giáo đồng thời là giám đốc trung tâm bồi dưỡng chính trị tại 14/15 đơn vị (huyện Tân Hiệp chưa thực hiện). Trưởng ban dân vận đồng thời là chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tại 3/15 đơn vị (An Minh, Giồng Riềng, Kiên Hải). Trưởng ban tổ chức kiêm trưởng phòng nội vụ, tại 2/15 đơn vị (U Minh Thượng, Vĩnh Thuận). Chủ nhiệm ủy ban kiểm tra kiêm chánh thanh tra, tại 3/15 đơn vị (Hà Tiên, U Minh Thượng, An Minh). Có 10/15 huyện, thành phố đồng chí bí thư cấp ủy cấp huyện không là người địa phương.

Năm 2017, cấp tỉnh có 152/153 đơn vị sự nghiệp thực hiện cơ chế tự chủ quản lý tài chính. Trong đó, có 15 đơn vị tự đảm bảo toàn bộ chi phí; 66 đơn vị tự đảm bảo một phần và 71 đơn vị ngân sách đảm bảo toàn bộ kinh phí. Trong năm 2017 các đơn vị đã tiết kiệm 75.381 triệu đồng. Năm 2018, cấp tỉnh còn 135 đơn vị sự nghiệp thực hiện cơ chế tự chủ quản lý tài chính theo Nghị định 16/2015/NĐ-CP của Chính phủ (giảm 18 đơn vị so với năm 2017, do một số đơn vị của Sở Giáo dục và Đào tạo được chuyển về cấp huyện; 6 đơn vị sự nghiệp trực thuộc Sở Y tế giải thể; sáp nhập 2 Trường Cao đẳng Cộng đồng và Kinh tế - Kỹ thuật thành Trường Cao đẳng Kiên Giang).

Đến nay, toàn tỉnh đã thành lập được 10.425 Tổ nhân dân tự quản hoạt động ở 957 ấp, khu phố, khu vực, do ủy ban nhân dân cấp xã quyết định thành lập (còn gọi là mô hình tự quản toàn diện từ 30-50 hộ gia đình) và 249 mô hình tự quản hoạt động theo lĩnh vực mặt trận; ngoài ra, còn có một số mô hình tự quản hoạt động theo lĩnh vực khác, do các đoàn thể thành lập. Đến nay, có 957/957 ấp, khu phố đều có tổ chức đảng (chiếm 100%); có 889/957 ấp khu phố (chiếm 92,89%) bí thư chi bộ đồng thời là trưởng ấp khu phố; có có 941/957 trưởng ấp, khu phố là đảng viên (chiếm 97,98%). Cấp xã, có 54/145 đơn vị nhất thể hóa chức danh bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch hội đồng nhân dân; có 23/145 đơn vị nhất thể hóa chức danh bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch ủy ban nhân dân; có 136/145 đơn vị đã sắp xếp, bố trí kiêm nhiệm các chức danh không chuyên trách cấp xã từ 22 người xuống còn 11 người.

Tính đến ngày 31-10-2018 toàn tỉnh đã tinh giản được 1.628/3.745 biên chế, đạt 43,47% kế hoạch đến năm 2021. Trong đó: Khối đảng, đoàn thể tinh giản 131/187 biên chế, đạt 70,05% kế hoạch; khối chính quyền tinh giản 1.497/3.558 biên chế, đạt 42,07% kế hoạch. Trong số 1.628 biên chế được tinh giản, có 626 người thực hiện theo Nghị định 108/2014/NĐ-CP của Chính phủ (chiếm 38,45%); trong đó, khối hành chính có 200 người; khối sự nghiệp có 426 người. Từ nay đến năm 2021, phấn đấu tinh giản ít nhất 2.117 biên chế để đạt chỉ tiêu kế hoạch đề ra (giai đoạn 2015-2021 tinh giản tối thiểu 10,02% biên chế). Theo đó, khối đảng, đoàn thể phải tinh giản ít nhất là 56 biên chế, bình quân mỗi năm tinh giản ít nhất 19 biên chế; khối chính quyền phải tinh giản ít nhất là 2.061 biên chế, bình quân mỗi năm tinh giản ít nhất 687 biên chế (không kể ngành Công an, Quân sự).

Theo đồng chí Đặng Tuyết Em, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh, cho biết trong 2019 và những năm tiếp theo, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kiên Giang tập trung lãnh đạo, chỉ đạo sắp xếp tổ chức, bộ máy theo Thông báo kết luận số 1398-TB/TU ngày 18-6-2018 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về mô hình sắp xếp tổ chức bộ máy đối với các địa phương, đơn vị trong năm 2018, 2019. Triển khai thực hiện Đề án Văn phòng Tỉnh ủy phục vụ chung các cơ quan tham mưu, giúp việc Tỉnh ủy và các đề án sắp xếp tổ chức bộ máy các cơ quan tham mưu, giúp việc của Tỉnh ủy theo Quy định số 04-QĐi/TW ngày 25-7-2018 của Ban Bí thư. Triển khai thực hiện việc hợp nhất Đảng bộ Khối Các cơ quan tỉnh với Đảng bộ khối Doanh nghiệp tỉnh và thí điểm hợp nhất Ban Tổ chức cấp ủy với Phòng Nội vụ (tại 3 đơn vị: Gò Quao, U Minh Thượng, Hòn Đất); Văn phòng cấp ủy với Văn phòng Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân (tại 2 đơn vị: Hà Tiên, Phú Quốc); Cơ quan ủy ban kiểm tra cấp ủy với Thanh tra (tại 3 đơn vị: Hà Tiên, U Minh Thượng và An Minh).

Tiếp tục chỉ đạo thực hiện hiện thí điểm việc kiêm nhiệm chức danh người đứng đầu hoặc hợp nhất một số cơ quan của cấp ủy và cơ quan chuyên môn có chức năng, nhiệm vụ tương đồng ở cấp tỉnh, cấp huyện. Tiếp tục rà soát, sắp xếp thu gọn đầu mối bên trong các cơ quan, đơn vị, đi đôi với sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của từng cơ quan, đơn vị. Chỉ đạo rà soát, sắp xếp thu gọn hợp lý các đơn vị hành chính cấp xã chưa đạt 50% tiêu chuẩn theo quy định về quy mô dân số, diện tích tự nhiên và giảm số lượng ấp, khu phố. Tăng cường chỉ đạo phấn đấu trưởng ấp, khu phố trong tỉnh đều là đảng viên.

Đồng thời, tổ chức sơ, tổng kết, rút kinh nghiệm những mô hình thí điểm hợp nhất, kiêm nhiệm để nhân rộng trong toàn tỉnh, nhất là mô hình hợp nhất Ban Tổ chức cấp ủy với Phòng Nội vụ cấp huyện; hợp nhất Văn phòng cấp ủy với Văn phòng Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cấp huyện; hợp nhất Cơ quan Ủy ban Kiểm tra cấp ủy với Thanh tra cấp huyện... Thực hiện đạt yêu cầu việc tinh giản biên chế theo Nghị quyết số 39-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Từ những kết quả đạt được qua 1 năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25-10-2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII), Ban Thường vụ Tỉnh ủy rút ra một số kinh nghiệm cụ thể sau:

Một là, phải giữ vững nguyên tắc tổ chức hoạt động và đề cao kỷ luật, kỷ cương của Đảng, pháp luật của Nhà nước; nghiêm túc thực hiện nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo việc đổi mới, sắp xếp và quản lý tổ chức bộ máy, biên chế của hệ thống chính trị. Bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung thống nhất của cấp ủy Đảng, đồng thời phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của các cơ quan, đơn vị, địa phương và xác định rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân, nhất là người đứng đầu trong việc sắp xếp tổ chức bộ máy.

Hai là, phải bảo đảm tính tổng thể, đồng bộ, liên thông; kết hợp hài hòa giữa kế thừa, ổn định với đổi mới, phát triển, gắn đổi mới tổ chức bộ máy với đổi mới phương thức lãnh đạo, tinh giản biên chế, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; thực hiện chế độ chính sách phù hợp đối với những người chịu tác động trực tiếp trong quá trình sắp xếp.

Ba là, thực hiện nguyên tắc một cơ quan thực hiện nhiều việc và một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì thực hiện và chịu trách nhiệm chính. Mô hình và quy mô tổ chức bộ máy phải phù hợp với tính chất, đặc điểm, chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị, địa phương.

Bốn là, làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên về đổi mới, sắp xếp tổ chức, bộ máy, tinh giản biên chế; tăng cường tuyên truyền, vận động, tạo sự thống nhất cao trong nội bộ đảng và sự đồng thuận trong xã hội, không để các thế lực thù địch, các phần tử xấu lợi dụng xuyên tạc, chống phá, chia rẽ nội bộ.