Nghị định mới được ban hành quy định chính sách đối với thanh niên xung phong; thanh niên tình nguyện tham gia các chương trình, đề án, dự án, các hoạt động tình nguyện; cơ quan tổ chức hoạt động tình nguyện vì cộng đồng và xã hội. Đây được coi là chính sách mới, thiết thực, quy định cụ thể góp phần tạo thêm động lực thúc đẩy tinh thần cống hiến của thanh niên xung phong, thanh niên tình nguyện trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Theo đó, Nghị định số 17/2021/NĐ-CP quy định một số nội dung trọng tâm như sau:

Quy định rõ ràng cụ thể về nhiệm vụ của thanh niên xung phong và thanh niên tình nguyện. Trong đó, thanh niên xung phong thực hiện các nhiệm vụ theo quy định tại khoản 2 Điều 22 Luật Thanh niên. Thanh niên tình nguyện thực hiện các nhiệm vụ như tham gia chương trình, đề án, dự án phát triển kinh tế - xã hội được cấp có thẩm quyền phê duyệt do cá nhân tự nguyện đăng ký với cơ quan chủ trì thực hiện và có thời hạn từ 24 tháng trở lên (gọi tắt là thanh niên tình nguyện tham gia chương trình, đề án, dự án). Đồng thời, thanh niên tham gia hoạt động tình nguyện vì lợi ích của cộng đồng và xã hội do cá nhân tự nguyện đăng ký với cơ quan, tổ chức, đơn vị tổ chức hoạt động tình nguyện vì cộng đồng, xã hội (gọi tắt là thanh niên tình nguyện vì cộng đồng, xã hội).

Nguyên tắc thực hiện chính sách đối với thanh niên xung phong, thanh niên tình nguyện dựa trên việc bảo đảm công khai, minh bạch, kịp thời, đúng quy định của pháp luật. Chính phủ và chính quyền địa phương tạo điều kiện để thanh niên tham gia tổ chức thanh niên xung phong, hoạt động tình nguyện theo quy định của pháp luật. Chính phủ, chính quyền địa phương, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và các tổ chức thanh niên được thành lập theo quy định của pháp luật tôn vinh, biểu dương, ghi nhận hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền khen thưởng thanh niên xung phong có thành tích trong thực hiện nhiệm vụ; thanh niên tình nguyện có nhiều cống hiến, đóng góp cho hoạt động tình nguyện.

Ngoài ra, Nghị định còn tập trung đề cập đến chính sách đối với đội viên thanh niên xung phong và thanh niên tình nguyện, chính sách đối với người làm công tác lãnh đạo, quản lý, chuyên môn, kỹ thuật trong tổ chức thanh niên xung phong và cơ quan, tổ chức, đơn vị tổ chức hoạt động tình nguyện vì cộng đồng, xã hội.

Theo đó, chính sách đối với đội viên thanh niên xung phong được quy định cụ thể tại Điều 6 và Điều 7 của Nghị định. Về cơ bản, thanh niên xung phong khi thực hiện nhiệm vụ sẽ được hưởng đầy đủ chế độ, chính sách đối với người lao động theo quy định của pháp luật về lao động, pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế. Được tạo điều kiện học tập nâng cao trình độ học vấn, lý luận chính trị, chuyên môn, nghề nghiệp; tham gia các hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao, vui chơi, giải trí theo quy định của pháp luật. Đội viên thanh niên xung phong có công trạng, thành tích trong thực hiện nhiệm vụ được khen thưởng theo quy định của pháp luật về thi đua, khen thưởng,... Sau khi hoàn thành nhiệm vụ sẽ được ưu tiên khi tham gia tuyển dụng công chức, viên chức theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức, viên chức. Trường hợp có nguyện vọng ở lại định cư, lập nghiệp tại các địa phương là vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn thì được áp dụng các chính sách của Nhà nước về phát triển kinh tế - xã hội theo địa bàn nơi định cư. Trường hợp thực hiện nhiệm vụ tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật thì được hưởng thêm chính sách cụ thể khác.

Chính sách đối với thanh niên tình nguyện được chia làm 2 phần là (1) khi thực hiện và kết thúc chương trình, đề án, dự án; (2) khi tham gia và kết thúc hoạt động tình nguyện, tương ứng với mục I và mục II, chương III của Nghị định.

Theo đó, thanh niên tình nguyện trong quá trình thực hiện chương trình, đề án, dự án sẽ được cơ quan, tổ chức có thẩm quyền ký hợp đồng lao động; được hưởng đầy đủ chế độ, chính sách đối với người lao động theo quy định của pháp luật về lao động, pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; hưởng các chế độ tiền lương hoặc tiền công, phụ cấp, trợ cấp, công tác phí và chế độ, chính sách khác quy định trong chương trình, đề án, dự án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt; trang bị phương tiện làm việc và phương tiện bảo hộ cá nhân cần thiết, bảo đảm an toàn, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ hoạt động tình nguyện; đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kiến thức và các kỹ năng cần thiết trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao; được phân công, giao nhiệm vụ phù hợp với trình độ chuyên môn được đào tạo và nhu cầu bố trí, sử dụng thanh niên tình nguyện. Đặc biệt, thanh niên tình nguyện sẽ được chính quyền địa phương, đơn vị nơi diễn ra hoạt động tình nguyện tạo điều kiện về nơi ở; tham gia các hoạt động chính trị, văn hóa, xã hội tại địa phương. Đồng thời, cấp ủy, chính quyền địa phương, đơn vị nơi diễn ra hoạt động tình nguyện sẽ xem xét, tạo nguồn cán bộ lãnh đạo, quản lý phù hợp với quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý của địa phương từ nguồn những thanh niên tình nguyện,...

Còn thanh niên trong hoạt động tình nguyện và kết thúc hoạt động tình nguyện về cơ bản sẽ được hưởng các quyền lợi như được cơ quan, tổ chức, đơn vị tổ chức hoạt động tình nguyện tập huấn, bồi dưỡng về kiến thức, nghiệp vụ và kỹ năng hoạt động tình nguyện. Được trang bị phương tiện làm việc, phương tiện bảo hộ cá nhân cần thiết bảo đảm an toàn, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ hoạt động tình nguyện. Được tham gia hoạt động đoàn thể; được bồi dưỡng, xét kết nạp vào vào Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, xét kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam theo quy định của Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam,...

Trong khi đang thực hiện các nhiệm vụ, thanh niên xung phong và thanh niên tình nguyện có không may gặp tai nạn thì các cơ quan, tổ chức, đơn vị tổ chức, cấp uỷ, chính quyền sẽ thực hiện các chính sách bảo đảm sức khoẻ, tính mạng theo quy định.

Ngoài ra, Nghị định còn quy định về kinh phí thực hiện chính sách đối với thanh niên xung phong, thanh niên tình nguyện. Đồng thời Nghị định cũng quy định cụ thể về trách nhiệm của người tham gia tổ chức thanh niên xung phong; thanh niên tình nguyện; các tổ chức thanh niên xung phong; cơ quan, tổ chức, đơn vị tổ chức hoạt động tình nguyện; UBND cấp xã, cấp huyện, cấp tỉnh; các bộ, ban, ngành Trung ương,...

Đỗ Anh