Tới dự và chỉ đạo Hội thảo có các đồng chí: Trương Tấn Sang, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng; Tô Huy Rứa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo Dự án biên soạn Lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam – Lào; Lê Khả Phiêu, nguyên Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam; Xa-mản Vi-nha-kệt, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Chỉ đạo Công tác Tư tưởng, Lý luận, Văn hoá Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Trưởng Ban Chỉ đạo Dự án biên soạn Lịch sử quan hệ đặc biệt Lào - Việt Nam; Phăn-đuông Chít-vông-sả, Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên huấn Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Phó Trưởng ban Chỉ đạo Dự án biên soạn Lịch sử quan hệ đặc biệt Lào - Việt Nam; Lê Hữu Phúc, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị; Nguyễn Bắc Son, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Phạm Văn Linh, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương.
Cùng dự còn có hơn 200 đại biểu là các đồng chí cựu chiến binh, các chuyên gia quân tình nguyện, các nhà khoa học, lãnh đạo Tỉnh uỷ, UBND, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Quảng Trị, Quảng Bình, Nghệ An, Hà Tĩnh, TP. Hồ Chí Minh... và đông đảo đại biểu của Việt Nam và Lào.
Đồng chí Xa-mản Vi-nha-kệt đã phát biểu khai mạc Hội thảo. Đồng chí nêu rõ: Chúng ta cùng nhau tiến hành Hội thảo tại Lao Bảo, miền Trung Việt Nam và Lào với rất nhiều sự kiện lịch sử tiêu biểu: Cuộc phối hợp chiến đấu đầu tiên của liên quân Lào - Việt chống thực dân Pháp trở lại xâm lược, bảo vệ các thành phố thị trấn Na-pe, Thà-khẹc, Xa-vẳn-na-khẹt (Trung Lào), chiến dịch Trung Lào; sự ra đời của Đường Trường Sơn-Hồ Chí Minh 1959. Chiến dịch phản công Đường 9 Nam Lào 1971 đánh bại cuộc hành quân “Lam Sơn 719” của Mỹ, ngụy...
Hội thảo Khoa học lần này sẽ đi sâu nghiên cứu trình bày về các sự kiện lịch sử quan trọng đối với cách mạng hai nước, những dấu ấn in đậm về tình đoàn kết đặc biệt anh em giữa Lào - Việt Nam, Việt Nam - Lào, đặc biệt sự ra đời của đường vận tải chiến lược Trường Sơn-Hồ Chí Minh 1959 đến nay vừa tròn 50 năm và sự hợp tác toàn diện giữa hai nước. Tiếp tục sưu tầm nguồn tài liệu lịch sử quan trọng, điển hình để bổ sung thêm những phần nội dung có giá trị vào cuốn lịch sử Lào - Việt Nam...
Phát biểu chào mừng của đồng chí Lê Hữu Phúc đã nhắc lại những sự kiện lớn, tình đoàn kết giữa hai dân tộc, hai tỉnh trong kháng chiến cũng như trong hoà bình. Tình đoàn kết chiến đấu giữa Quảng Trị và hai tỉnh Xa-vẳn-na-khẹt và Sa-la-van phát triển cao hơn trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược. Trong bối cảnh oanh liệt, vẻ vang ấy, Đảng bộ, nhân dân Quảng Trị hết sức tự hào vì đã góp phần to lớn để mối quan hệ này ngày càng bền chặt. Từ sau chiến tranh, mặc dù còn nhiều khó khăn, Quảng Trị vẫn không ngừng tăng cường sự hợp tác, giúp đỡ 2 tỉnh bạn trên nhiều lĩnh vực. Cùng chung tuyến hành lang kinh tế Đông -Tây, hai bên hợp tác xây dựng, nâng cấp cửa khẩu quốc tế, mở rộng giao thương, buôn bán. Hai tỉnh bạn tạo điều kiện, giúp đỡ Quảng Trị trong việc tìm kiếm, cất bốc mộ liệt sĩ. Nhân dân đông-tây Trường Sơn vẫn thắt chặt mối quan hệ giao hảo, qua lại làm ăn, thăm viếng, giúp đỡ nhau khi hoạn nạn, khó khăn, cùng giữ vững an ninh biên giới...
Dưới tiêu đề Liên minh chiến đấu Việt -Lào trên địa bàn Trung Lào- Di sản quý báu trong lịch sử quan hệ đoàn kết đặc biệt Việt Nam-Lào, Lào-Việt Nam, Báo cáo đề dẫn tại Hội thảo của đồng chí Nguyễn Bắc Son đã nêu rõ mục đích của Hội thảo là: Góp phần gìn giữ, vun đắp và phát triển quan hệ đặc biệt giữa hai nước Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam. Làm sáng rõ và đầy đủ hơn những giá trị lịch sử, đúc kết những bài học hữu ích của quá trình liên minh chiến đấu và đoàn kết đặc biệt của hai dân tộc cho việc tăng cường mối quan hệ đặc biệt giữa hai nước trong tình hình mới. Khẳng định và tôn vinh công lao to lớn, sự hy sinh cao cả của nhân dân Lào nói chung và nhân dân Trung Lào trong việc vun đắp mối quan hệ đoàn kết đặc biệt Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam. Cung cấp thêm tư liệu cho công trình nghiên cứu và biên soạn Lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam đang triển khai thực hiện dưới sự chỉ đạo của Ban Bí thư hai Đảng.
Phát biểu tại Hội thảo, đồng chí Trương Tấn Sang đề nghị các đại biểu ngoài việc tiếp tục sưu tầm, bổ sung thêm nguồn tư liệu lịch sử cho công trình nghiên cứu biên soạn lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào mà Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân dân Cách mạng Lào đã giao, cần tập trung phân tích, đánh giá sâu sắc hơn một số điểm sau: Xác định rõ hơn vị trí và tầm quan trọng chiến lược của địa bàn Trung Lào như cửa ngõ gắn kết sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân hai nước Việt Nam - Lào; tập trung phân tích, đánh giá sâu sắc hơn những nhân tố cơ bản tạo nên thắng lợi to lớn trên các chiến trường Trung Lào; cần rút ra những bài học kinh nghiệm về xác định vị trí chiến lược, về tổ chức, xây dựng lực lượng và hình thành các chủ trương đúng đắn trên các mặt trận; làm rõ thêm sự đóng góp của lịch sử, tạo nên mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào không ngừng phát triển.
Chiều 8-9, các đại biểu đã nghe một số tham luận của các nhà khoa học, các tướng lĩnh và Kết luận Hội thảo của đồng chí Tô Huy Rứa.
                                                                                                    (Nguồn: Tạp chí Tuyên giáo)