Qua 5 năm thực hiện Chỉ thị số 12 của Huyện ủy Bắc Hà về “Bài trừ tập tục tảo hôn, kết hôn cận huyết thống, thực hiện nếp sống văn hóa mới trong việc cưới việc tang” gắn với thực hiện Đề án số 14 của Tỉnh ủy Lào Cai và thực hiện tiêu chí văn hóa, tiêu chí vệ sinh môi trường, nhân dân xã vùng cao Bản Liền, huyện Bắc Hà đã tích cực thực hiện nếp sống văn hóa mới trong việc cưới, việc tang, tích cực vệ sinh môi trường, hạn chế chăn thả rông gia súc, làm chuồng trại chăn nuôi xa nhà, làm nhà tắm, nhà vệ sinh hợp tiêu chuẩn, đặc biệt đã xóa bỏ tình trạng kết hôn cận huyết thống...
Bà Vàng Thị Niên, 56 tuổi, dân tộc Tày, ở thôn Đội 2 - gia đình bà là điển hình tiêu biểu trong việc thực hiện Chỉ thị số 12 của Huyện ủy Bắc Hà và Đề án số 14 của Tỉnh ủy Lào Cai, bà tâm sự: “Khi được cán bộ mặt trận thôn, xã, bí thư chi bộ, trưởng thôn tuyên truyền, gia đình mình đã hiểu tác hại và tự giác đi đầu làm chuồng trại kiên cố ra xa nhà để nuôi nhốt gia xúc, xây bể nước sinh hoạt, công trình nhà vệ sinh, nhà tắm hợp tiêu chuẩn còn có vòi hoa sen, hệ thống nóng lạnh, thực hiện nếp sống ăn sạch, ở sạch, uống sạch”. Gia đình bà Niên luôn gương mẫu đi đầu trong các phong trào thi đua yêu nước, chấp hành tốt đường lối, chủ trương, chính sách và pháp luật của Đảng, Nhà nước, quy ước thôn, vận động anh em, họ hàng, con cháu không tảo hôn, kết hôn cận huyết thống như trước nữa, thực hiện tốt chính sách dân số kế hoạch hóa gia đình.
Gia đình trẻ trong thôn phải kể đến gia đình anh Lâm Văn Tướng, dân tộc Tày cũng là điển hình tiêu biểu. Chưa đầy 40 tuổi song vợ chồng anh Tướng đã tạo dựng cho mình được cơ ngơi khang trang từ phát triển mô hình kinh tế VAC-R. Hiện tại nhà anh Tướng nuôi 15 con dê, 4 con trâu, song trang trại của gia đình luôn bảo đảm vệ sinh khi chuồng được làm kiên cố, rộng rãi, bảo đảm tiêu chuẩn, vị trí nằm xa nhà ở. Cạnh ngôi nhà sàn khang trang là khu nhà bếp, nhà tắm, nhà vệ sinh xây cấp 4, lát gạch men, bể nước sạch được xây dựng mới, quy mô. Hai bên đường vào nhà và sau nhà là những rặng cây xanh, đồi chè trông rất đẹp mắt, thể hiện rõ ý thức của gia đình anh Tướng trong việc chăm lo đời sống, tích cực thực hiện Chỉ thị số 12 của Huyện ủy Bắc Hà gắn với Đề án 14 của tỉnh Lào Cai. Anh Tướng cho biết; “Tranh thủ nông nhàn, gia đình mình bỏ tiền tiết kiệm từ thu hoạch chè để mua xi măng, cát sỏi, mình tự láng nền, ốp gạch men, tu sửa khu nhà để máy xay xát, đảm bảo toàn bộ khu vực trang trại kinh tế tổng hợp của gia đình khang trang, ngăn nắp, sạch đẹp”.
Thôn đội 2, xã Bản Liền có 82 hộ dân với 345 khẩu, 90% dân số là người Tày. Trước, cũng như các thôn, bản khác của xã, thôn Đội 2 còn tình trạng tảo hôn, kết hôn cận huyết thống, tổ chức việc cưới, việc tang dài ngày, tốn kém, lãng phí, người dân chưa có ý thức chăm lo đời sống, sinh hoạt, vệ sinh cá nhân và vệ sinh môi trường. Từ khi Đảng ủy, mặt trận Tổ quốc xã triển khai thực hiện Chỉ thị số 12 của Huyện ủy Bắc Hà và Đề án 14 của tỉnh đã tạo chuyển biến mới trong nhận thức và hành động của người dân trong thôn. Đồng chí Vàng A Luân, trưởng thôn Đội 2, xã Bản Liền cho biết; “Thôn thường xuyên đưa nội dung này vào tuyên truyền trong các buổi họp thôn, sinh hoạt chi bộ và các đoàn thể. Hộ dân nào chưa thực hiện tốt thì cán bộ xã và thôn đến tận nhà vận động và hướng dẫn cách làm. Nhờ đó, hơn 2 năm nay trong thôn không còn tình trạng kết hôn cận huyết thống, việc cưới, việc tang tổ chức đơn giản, tiết kiệm, lành mạnh, nhiều hộ dân khá giả đã ý thức làm chuồng trại kiên cố, nhà tắm, nhà vệ sinh. Người dân trong thôn giờ đã khác, ăn ở hợp vệ sinh, tích cực tham gia vệ sinh thôn, bản, nhà cửa gọn gàng, ngăn nắp để chung sức xây dựng nông thôn mới”.
Thực hiện Chỉ thị số 12 của Huyện ủy Bắc Hà gắn với Đề án số 14 của Tỉnh ủy Lào Cai, thời gian qua, Đảng ủy xã Bản Liền đã chú trọng công tác tuyên truyền, vận động, triển khai tới cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân giúp cán bộ, đảng viên và bà con nắm bắt, nâng cao nhận thức, tích cực thực hiện. Đảng uỷ xã đã thành lập ban chỉ đạo, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên, các tổ chức đoàn thể - chính trị, trong đó Mặt trận Tổ quốc xã có vai trò quan trọng trong việc tập hợp huy động các tầng lớp nhân dân hưởng ứng tham gia.
Đảng uỷ xã còn tổ chức các buổi tuyên truyền về cải tạo phong tục, tập quán đến người dân trong các cuộc họp thôn tại địa phương; xây dựng quy ước, hương ước phù hợp trong các thôn, gắn với những quy định cụ thể về xử lý vi phạm, vận động nhân dân ký cam kết thực hiện. Đồng thời, Đảng uỷ xã chỉ đạo các thôn xây dựng kế hoạch thực hiện việc cải tạo phong tục tập quán, triển khai cụ thể đến nhân dân.
Bên cạnh đó, để hạn chế ảnh hưởng của các hủ tục, ngay sau khi triển khai Chỉ thị số 12 của Huyện ủy Bắc Hà và Đề án 14 của Tỉnh ủy Lào Cai, Đảng ủy, Mặt trận Tổ quốc xã đã chủ động chỉ đạo Ban công tác Mặt trận thôn tổ chức thực hiện có hiệu quả nội dung Nghị quyết "5 không và 5 tích cực" (5 không: Không tảo hôn, lấy vợ, lấy chồng cùng hoặc cận huyết thống; không thách cưới cao, ăn uống nhiều bữa, dài ngày; không để người chết trong nhà quá 48 giờ và phải cho người chết vào quan tài; không bói toán, cúng ma khi có người ốm; không cấm bang, kiêng kỵ những ngày: Gió, sấm sét, con hổ… và không thả rông gia súc. 5 tích cực: Tích cực lao động phát triển kinh tế; tích cực thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy ước, hương ước, các quy định của địa phương; tích cực giúp đỡ gia đình khó khăn hoạn nạn, người già, trẻ em cô đơn không nơi nương tựa; tích cực học tập để nâng cao trình độ mọi mặt, không để con cháu thất học; tích cực tham gia Cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư", thực hiện tốt việc cải tạo hủ tục trong đám cưới, đám tang và lễ hội, tích cực làm công tác từ thiện nhân đạo và công tác hoà giải ở cơ sở, xây dựng nếp sống văn minh, lành mạnh, tiết kiệm trong việc cưới, việc tang và lễ hội). "Mưa dầm thấm lâu", nhận thức của đồng bào trong việc cải tạo các hủ tục đã dần chuyển biến.
Đồng chí Vàng Văn Chiu, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Bản Liền cho biết: “Nhân dân đã nhận thức rõ ý nghĩa của việc thực hiện nếp sống văn hóa, xu hướng đơn giản hoá các thủ tục, nghi lễ trong tổ chức lễ cưới, đám tang đã được thực hiện tốt hơn; cán bộ, đảng viên, công chức nghiêm túc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, không còn tình trạng tảo hôn, đặc biệt từ điểm nóng tình trạng kết hôn cận huyết thống, 3 năm qua xã Bản Liền đã xóa bỏ tình trạng kết hôn cận huyết thống”. Các thôn đều xây dựng quy ước, hương ước phù hợp với phong tục tập quán dân tộc. Việc duy trì, tổ chức, bảo tồn và phát huy các lễ hội truyền thống của đồng bào các dân tộc trong xã được quan tâm, chú trọng như lễ hội xuống đồng của người Tày, lễ cơm mới…
Với chủ trương đúng, hợp lòng dân, việc triển khai thực hiện Chỉ thị số 12 của Huyện ủy Bắc Hà về việc “Bài trừ tập tục tảo hôn, kết hôn cận huyết thống, thực hiện nếp sống văn hóa mới trong việc cưới việc tang” gắn với thực hiện Đề án số 14 của Tỉnh ủy Lào Cai ở xã vùng cao Bản Liền bước đầu đã phát huy hiệu quả, tạo động lực để người dân thi đua xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế, xây dựng vùng cao Bản Liền ngày một đổi mới.
Tráng Xuân Cường - Trung Hiếu
Đài TT – TH huyện Bắc Hà, Lào Cai