Quang cảnh Hội thảo.

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển cho biết, vùng ĐBSCL bao gồm 13 tỉnh, thành phố; là vùng có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về KT - XH; môi trường sinh thái, quốc phòng, an ninh (là vùng chiếm 12% diện tích, 19% dân số của cả nước, có mạng lưới sông, kênh, rạch dày đặc; có lợi thế về phát triển nông nghiệp, công nghiệp thực phẩm, du lịch, năng lượng tái tạo; là trung tâm sản xuất nông nghiệp lớn nhất của Việt Nam: đóng góp 50% sản lượng lúa, 65% sản lượng nuôi trồng thủy sản và 70% các loại trái cây của cả nước; 95% lượng gạo xuất khẩu và 60% sản lượng cá xuất khẩu; có vị trí thuận tiện trong giao thương với các nước ASEAN và Tiểu vùng sông Mê Kông), song đây cũng là vùng đang chịu tác động lớn về thiên tai và biến đổi khí hậu, được cảnh báo là 1 trong 3 vùng đồng bằng bị ngập lụt, mất đất lớn nhất trên thế giới (một số nghiên cứu dự báo đến cuối thế kỷ XXI, mực nước biển dâng 0,5-1m, kéo theo khoảng 39% diện tích, 35% dân số ĐBSCL chịu ảnh hưởng. Toàn bộ 13 tỉnh, thành phố tại ĐBSCL đều có nguy cơ ngập, trong đó một số đô thị lớn, trung bình có nguy cơ ngập cao như TP. Rạch Giá, TP. Hà Tiên (Kiên Giang), TP. Cà Mau (tỉnh Cà Mau), TP. Sóc Trăng (tỉnh Sóc Trăng), TP. Vị Thanh (tỉnh Hậu Giang) và TP. Cần Thơ).

Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển phát biểu tại Hội thảo.

Với tính chất quan trọng của vùng, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 2-4-2022 về phương hướng phát triển KT - XH và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng ĐBSCL đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 287/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch vùng ĐBSCL thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ đô thị hóa của vùng đạt khoảng 42 đến 48% (hiện nay, vùng ĐBSCL có 174 đô thị gồm: 1 đô thị trực thuộc Trung ương, 2 đô thị loại I thuộc tỉnh, 12 đô thị loại II, 9 đô thị loại III, 23 đô thị loại IV và 127 đô thị loại V. Tỷ lệ đô thị hóa toàn vùng đạt 31,16%, tăng 4,6% so với năm 2015); các định hướng lớn như: phát triển hệ thống đô thị ĐBSCL theo hướng phân bố hợp lý tại các vùng đô thị, dọc theo các hành lang phát triển chính của vùng; mô hình đô thị sinh thái, nén, thích ứng biến đổi khí hậu.

Theo đồng chí Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, để triển khai các định hướng nêu trên của Nghị quyết 06 và các nghị quyết, chiến lược liên quan, một trong những yêu cầu quan trọng là phải tích hợp được các yêu cầu về khả năng chống chịu và thích ứng với biến đổi khí hậu vào trong các quy hoạch phát triển đô thị - đó cũng là mục đích chính của Hội thảo này.

Tại Hội thảo, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương đề nghị các chuyên gia, đại biểu tập trung để trả lời các câu hỏi như:

Một là, làm rõ mô hình đô thị phát triển bền vững cho các đô thị vùng ĐBSCL là gì? (phân tích, đánh giá thực trạng các yếu tố, điều kiện tự nhiên, nguồn lực đặc thù của vùng: Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên của vùng; hiện trạng phát triển KT - XH; tài nguyên thiên nhiên, môi trường; hệ thống đô thị, nông thôn; kết cấu hạ tầng; liên kết nội vùng, liên kết vùng với khu vực và quốc tế; các nguồn lực của vùng đã và đang được khai thác, các tiềm năng chưa được khai thác; các nguy cơ và tác động của thiên tai, biến đổi khí hậu trên địa bàn vùng; vị thế, vai trò của vùng đối với quốc gia; các vấn đề trọng tâm cần giải quyết trong quy hoạch vùng). 

Hai là, với các đặc điểm riêng của các đô thị vùng ĐBSCL (về điều kiện tự nhiên, khí hậu, hạ tầng, văn hóa, xã hội, con người…), làm thế nào để tích hợp rủi ro vào quy hoạch và chính sách phát triển đô thị của các đô thị (làm rõ cách tiếp cận, công cụ, phương pháp…)?

Ba là, cách tiếp cận khả năng chống chịu ở cấp địa phương đối với các tỉnh, thành phố thuộc vùng ĐBSCL là gì? (phát triển đô thị bền vững theo hướng đô thị xanh, đô thị thông minh trở thành động lực phát triển).

Xây dựng TP. Ngã Bảy thành đô thị xanh, ứng phó với biến đổi khí hậu, theo hướng hiện đại

Phát biểu tại Hội thảo, đồng chí Đồng Văn Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang chia sẻ, tỉnh Hậu Giang được tái thành lập năm 2004 được chia tách ra từ tỉnh Cần Thơ (cũ) với hiện trạng cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội còn nhiều mặt hạn chế, yếu kém. Trên cơ sở xác định chiến lược phát triển cùng lộ trình và bước đi phù hợp với tình hình thực tiễn của tỉnh, thời gian đầu khi mới thành lập, Hậu Giang cũng xác định chủ trương phát triển đô thị nhanh và bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt. Sau gần 20 năm xây dựng và phát triển, hệ thống đô thị của Hậu Giang đã thay đổi rõ nét theo hướng phát triển mạnh về số lượng và chất lượng. Năm 2004 khi mới chia tách thì tỉnh có 9 đô thị (1 đô thị loại IV và 8 đô thị loại V) hạ tầng đô thị còn nhiều mặt hạn chế,  đến nay, đã tỉnh có 19 đô thị (1 đô thị loại II, 2 đô thị loại III, 16 đô thị loại V), tỷ lệ đô thị hóa đạt 29,75%. Các đô thị đều phát triển khá đồng bộ từ hình thái kiến trúc đến hạ tầng kỹ thuật. Các đô thị trung tâm đều phát triển nhanh, hài hòa, bền vững đã từng bước đáp ứng và ngày càng hoàn thiện được các chỉ tiêu đô thị.

Đồng chí Đồng Văn Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang phát biểu tại Hội thảo.

Dự án: "Phát triển đô thị xanh thích ứng với biến đổi khí hậu TP. Ngã Bảy, tỉnh Hậu Giang" được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề xuất dự án tại Công văn số 349/TTg-QHQT ngày 15-4-2022. Trên cơ sở góp ý của các bộ, ngành Trung ương, dự án đã được HĐND tỉnh Hậu Giang thông qua chủ trương đầu tư dự án. Tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 1.211,372 tỷ đồng (tương đương 44.457.280 Euro), sử dụng nguồn vốn vay AFD và vốn đối ứng của tỉnh. Thời gian thực hiện năm 2023-2026. Với mục tiêu xây dựng TP. Ngã Bảy thành đô thị xanh, ứng phó với biến đổi khí hậu, theo hướng hiện đại, tiếp cận các tiêu chuẩn đô thị xanh, đô thị văn minh đối với các đô thị trọng điểm của tỉnh để đảm bảo xứng tầm phát triển là một trong các đô thị hạt nhân của tỉnh.

Đại diện Cơ quan phát triển Pháp (AFD) trao đổi tại Hội thảo.

Hội thảo ngày hôm nay, sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về chính sách quản lý rủi ro thiên tai và việc lồng ghép các chính sách này vào quy hoạch và phát triển lãnh thổ ở Pháp; Trao đổi về các thực hành cấp địa phương tại vùng ĐBSCL từ quy hoạch đến phát triển dự án dựa trên các kinh nghiệm của các địa phương, các chuyên gia; Tăng cường nhận thức về văn hóa rủi ro và các thực hành có tính đổi mới trong lĩnh vực này trong thời gian tới - Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang nhấn mạnh.

Trước đó, trong khuôn khổ Hội thảo, chiều ngày 17-7-2023 Đoàn khảo sát gồm đại diện của các ban, bộ, ngành Trung ương, Cơ quan phát triển Pháp và địa phương đã có chuyến khảo sát thực địa dự án trên tại TP. Ngã Bảy.

H.Hào