Trong những năm qua, với sự phối hợp chặt chẽ, trách nhiệm giữa ngành BHXH, GD-ĐT và Y tế, công tác BHYT HSSV luôn được tổ chức, thực hiện hiệu quả; tỉ lệ HSSV tham gia BHYT tăng dần qua các năm. Nếu như năm học 2010-2011, toàn quốc mới chỉ có gần 70% HSSV tham gia BHYT, thì đến năm học 2012-2013 đã đạt khoảng 80%; năm học 2013-2014 đạt 85%; năm học 2014-2015 đạt 88,5% (tương ứng với gần 14,82 triệu HSSV); năm học 2015- 2016 đạt 90,5% (tương ứng khoảng 15,6 triệu em) và cho đến năm học 2016- 2017, chúng ta đã tiến sát hơn mục tiêu 100% HSSV tham gia BHYT với tỷ lệ bao phủ đạt khoảng 92,5% (tương ứng khoảng 15,9 triệu HSSV).

Có thể nói, chúng ta đang có nhiều thuận lợi để mục tiêu 100% HSSV tham gia BHYT trở thành hiện thực. Đó là sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước đối với chính sách BHYT nói chung, BHYT HSSV nói riêng qua nhiều các văn bản, chính sách, đặc biệt là các chính sách ưu tiên cho nhóm đối tượng này trong việc tham gia BHYT. Ngày 28-6-2016, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1167/QĐ-TTg về việc điều chỉnh giao chỉ tiêu thực hiện BHYT giai đoạn 2016 -2020, Thủ tướng Chính phủ quán triệt phải đẩy mạnh thực hiện BHYT HSSV. Theo đó giao Bộ GD-ĐT, Bộ LĐ-TB&XH chỉ đạo xây dựng kế hoạch thực hiện BHYT cho HSSV, đảm bảo đến năm 2017 có 100% đối tượng này tham gia BHYT. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để thúc đẩy tăng tỉ lệ bao phủ BHYT tiến tới BHYT toàn dân.

PV: Theo Luật BHYT, BHYT là nghĩa vụ nhưng là nghĩa vụ xuất phát từ quyền lợi chung của người tham gia. Ông có thể cho biết BHYT HSSV đã mang lại hiệu quả thực tế như thế nào đối với công tác chăm sóc sức khỏe cho HSSV- thế hệ tương lai của đất nước?

- Phó Tổng giám đốc Trần Đình Liệu:

Như mọi đối tượng tham gia chính sách nhân văn này, trong xu thế quyền lợi BHYT ngày càng mở rộng, chất lượng KCB ngày càng được tăng lên, HSSV cũng đang được hưởng thụ nhiều lợi ích khi đi KCB BHYT. Quỹ BHYT đã chi trả cho rất nhiều bệnh nhân là HSSV mắc các bệnh nan y, mạn tính như điều trị suy thận bằng chạy thận nhân tạo (khoảng 80 triệu đồng/năm); điều trị thuốc chống ung thư, phẫu thuật tim mạch với chi phí từ vài chục triệu đến hàng trăm triệu, hàng tỷ đồng...

Đặc biệt, nhóm HSSV có ưu thế lớn trong hưởng thụ các dịch vụ y tế từ quỹ BHYT. Mặc dù Luật BHYT hiện nay chưa quy định chi cho y tế dự phòng, nhưng nhóm HSSV vẫn gián tiếp được hưởng các quyền lợi này thông qua CSSKBĐ tại nhà trường đang được bảo đảm phần lớn bởi nguồn kinh phí trích lại từ quỹ KCB BHYT cho hoạt động YTTH, trong đó có nội dung chi hỗ trợ khám sức khỏe định kỳ và phân loại sức khỏe cho HS đầu năm học, tổ chức các hoạt động tư vấn giáo dục, sức khỏe và phòng bệnh. Khi người dân vẫn chưa có thói quen khám sức khỏe định kỳ, phát hiện sớm bệnh tật, sự chăm sóc y tế dành cho HSSV thường xuyên, liên tục từ khi bắt đầu bước vào môi trường trường học có một ý nghĩa vô cùng quan trọng. CSSKBĐ không chỉ giúp các em và gia đình phát hiện bệnh kịp thời, chăm sóc và tạo điều kiện điều trị các căn bệnh học đường, mà còn dự phòng, phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường có thể dẫn tới những căn bệnh mạn tính nguy hiểm, đảm bảo sức khỏe các em trong tương lai.

Cũng theo thống kê của Bộ GD-ĐT, quỹ BHYT đã tạo ra nguồn tài chính quan trọng và quyết định đối với việc khôi phục, củng cố và phát triển mạng lưới YTTH và đang góp phần tích cực trong CSSKBĐ, giúp HS đủ sức khoẻ để học tập tốt.

PV: Ông đánh giá thế nào về những thuận lợi và vướng mắc chính trong việc thực hiện BHYT HSSV hiện nay?

- Phó Tổng giám đốc Trần Đình Liệu:

Về mặt chính sách, việc thực hiện BHYT HSSV có rất nhiều thuận lợi. Với trách nhiệm được giao trong Luật, ngành GD-ĐT và LĐ-TB&XH cũng đang vào cuộc thực hiện chính sách BHYT, thay vì “mặc định” là nhiệm vụ riêng của ngành BHXH như cách đây ít năm. Một số điểm mới của Luật BHYT sửa đổi, bổ sung đối với nhóm HSSV như việc thu theo năm tài chính cũng không còn là khó khăn như năm học đầu tiên quy định này có hiệu lực (2015- 2016), bởi sau 2 năm thực hiện đã đi vào nề nếp.

Thực tế, quy định này đang mang lại thuận lợi cho tất cả các bên tham gia. Phụ huynh HS tránh được khó khăn do phải đóng nhiều khoản tiền vào cùng thời điểm đầu năm học. Nhà trường cũng có nhiều thời gian và nhân lực cho việc triển khai công tác đầu năm học mà không phải quá tập trung vào việc thu tiền đóng BHYT của HSSV; việc lập danh sách HSSV được tiến hành khi đã vào giữa học kỳ I, lớp học đã ổn định về tổ chức sẽ thuận lợi hơn. NSNN hỗ trợ mức đóng cho HSSV cũng được dự trù và hạch toán, thanh toán trong năm tài chính, không phải chuyển sang năm sau…

Một điểm lưu ý, hiện nay Thông tư liên tịch 41/2014/TTLT-BYT-BTC hướng dẫn thực hiện BHYT, thì thẻ BHYT của HS lớp 12 chỉ có thời hạn sử dụng đến ngày cuối của tháng kết thúc năm học. Thời điểm kết thúc năm học là tháng 5, nhưng phải hết tháng 6 các em mới kết thúc các kỳ thi tốt nghiệp, ĐH, tháng 7-8 là thời điểm để nhiều em quyết định học tiếp hoặc đi làm. Để không làm ảnh hưởng đến quyền lợi của các em khi đi KCB cũng như liên quan tới những ưu đãi do tham gia BHYT 5 năm liên tục, ngay từ khi Thông tư ban hành, BHXH Việt Nam đã kiến nghị với Bộ Y tế, Bộ Tài chính lưu ý đến "khoảng trống" thời gian 3 tháng này. Trong thời gian chờ ban hành quy định mới, chúng tôi đã đề nghị Bộ Y tế, Tài chính thống nhất thời hạn thẻ BHYT của HS lớp 12 tới hết 30-9 của năm học cuối, để kịp thời cấp thẻ BHYT và thực hiện từ năm học 2017-2018.

Một điểm mới nữa của năm học 2017- 2018 là mức phí BHYT của nhóm HSSV có sự điều chỉnh do tính theo mức lương cơ sở (từ ngày 1/7/2017, mức lương cơ sở là 1.300.000 đồng/tháng, thay cho mức cũ là 1.210.000 đồng/tháng). Tuy nhiên, với sự hỗ trợ 30% chi phí từ NSNN, mức đóng còn lại của nhóm HSSV tăng không nhiều. BHXH Việt Nam cũng đã kiến nghị Chính phủ nghiên cứu xem xét nâng mức hỗ trợ đóng BHYT từ 30% lên 50% cho nhóm đối tượng HSSV. Bên cạnh đó, tăng cường vai trò, trách nhiệm của UBND tỉnh trong phát triển đối tượng tham gia BHYT và quản lý nhà nước về BHYT trên địa bàn; xem xét sử dụng nguồn ngân sách của địa phương, đặc biệt là khoản kinh phí của tỉnh đã không phải cấp cho các cơ sở y tế để chi lương, phụ cấp cho nhân viên y tế để hỗ trợ thêm mức đóng BHYT cho một số nhóm đối tượng trong đó có HSSV…

PV: Vậy theo ông, chúng ta cần có những điều kiện gì để việc thực hiện tốt BHYT HSSV, đảm bảo phát triển cả số lượng cũng như tính bền vững qua các năm?

- Phó Tổng giám đốc Trần Đình Liệu:

Để thực hiện mục tiêu 100% HSSV tham gia BHYT trong năm 2017, cùng sự phối hợp với ngành GD-ĐT, Y tế, LĐ-TB&XH và cấp ủy, chính quyền các địa phương, các tổ chức, đoàn thể có liên quan, thời gian qua, ngành BHXH đã chủ động thực hiện nhiều giải pháp để tăng độ bao phủ BHYT.

Cụ thể, BHXH Việt Nam đã chỉ đạo BHXH các địa phương tùy theo điều kiện trên địa bàn thực hiện các giải pháp tuyên truyền. Tích cực cải cách TTHC, tạo điều kiện thuận lợi tối đa trong thực hiện các thủ tục tham gia, bảo đảm quyền lợi cho người có thẻ BHYT. Phối hợp với ngành Y tế, giám sát, nâng cao chất lượng KCB BHYT, đáp ứng sự hài lòng của người bệnh…

Từ năm học đầu tiên thực hiện các quy định mới của Luật BHYT sửa đổi, bổ sung, BHXH Việt Nam đã yêu cầu BHXH các tỉnh, thành phố báo cáo, tham mưu cho UBND các tỉnh, thành phố để có văn bản chỉ đạo các trường học thực hiện chính sách BHYT HSSV; đồng thời với sự chỉ đạo quyết liệt từ ngành GD-ĐT, đặc biệt là việc giao chỉ tiêu tham gia BHYT cho từng cơ sở giáo dục, đưa tỉ lệ HSSV tham gia BHYT thành một trong các tiêu chí đánh giá, phân loại tổ chức cơ sở Đảng; đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ và việc chấp hành pháp luật của HSSV. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về BHYT; phối hợp với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vận động HSSV; phân loại HSSV chưa tham gia BHYT theo hộ gia đình để phối hợp với nhà trường vận động tham gia BHYT.

Yêu cầu BHXH các địa phương hướng dẫn các cơ sở giáo dục trên địa bàn tổ chức thu BHYT HSSV theo đúng hướng dẫn tại Thông tư liên tịch 41/2014/TTLT/BYT-BTC; đồng thời tạo mọi điều kiện thuận lợi cho HSSV tham gia BHYT. Trong đó, lưu ý linh hoạt phương thức thu BHYT để giảm nhẹ số tiền đóng góp của phụ huynh vào đầu năm học. Đồng thời, BHXH các địa phương phải kịp thời xét duyệt và trích chuyển kinh phí thù lao thu BHYT HSSV, kinh phí CSSKBĐ cho các cơ sở giáo dục đủ điều kiện theo quy định.

Tuy nhiên, để việc thực hiện BHYT HSSV đạt tỷ lệ 100% bền vững, chúng ta cần tiếp tục đổi mới và đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, để từng phụ huynh và mỗi em HSSV nhận thức và thấm thía sâu sắc về quyền lợi và nghĩa vụ tham gia BHYT. Chúng ta phải thống nhất nhận thức rằng: tham gia BHYT HSSV để đảm bảo ổn định về mặt tâm lý, sức khỏe và ổn định tài chính của bố mẹ, gia đình khi các em không may gặp rủi ro, bởi rủi ro có thể xảy ra bất kỳ khi nào. Khi đó BHYT sẽ đảm bảo chi trả viện phí chữa trị cho các em theo hạn mức quy định của nhà nước.

Đặc biệt, tham gia BHYT HSSV không chỉ là thực hiện quyền mà còn cả nghĩa vụ công dân. Bên cạnh đó, với việc tự giác, tích cực đóng góp vào quỹ BHYT, các em cũng đã trực tiếp thực hiện một chính sách rất nhân văn, mang tính cộng đồng, chia sẻ. Thông qua BHYT, các em sẽ học được cách đồng cảm với những người không may gặp rủi ro về sức khỏe xung quanh; được chia sẻ sự đóng góp của mình cho những người cần đến sự hỗ trợ từ quỹ BHYT. Điều đó cũng sẽ góp phần định hình nhân cách sống tốt đẹp của thế hệ trẻ - thế hệ không chỉ biết sống có trách nhiệm với bản thân mình, mà còn có trách nhiệm với cộng đồng, xã hội. Vậy nên ý nghĩa của BHYT HSSV không chỉ giới hạn trong những quyền lợi bản thân các em được thụ hưởng, giúp gia đình các em yên tâm hơn đối với con em mình, mà còn mang những giá trị xã hội, cộng đồng sâu sắc.

Năm học 2017- 2018 cũng là năm đầu tiên BHXH Việt Nam thực hiện cấp mã số BHYT định danh duy nhất cho mỗi người tham gia. Mã số này sẽ gắn với quá trình tham gia BHYT, BHXH suốt đời của mỗi người, được cập nhật liên tục, giảm thủ tục khai báo lại thông tin của người tham gia khi cấp lại thẻ BHYT, đảm bảo quyền lợi ưu đãi của những người tham gia BHYT liên tục 5 năm trở lên, không trùng thẻ… Dự kiến trong năm học này, 100% HSSV tham gia BHYT sẽ được cấp thẻ theo mã số mới này. Chúng tôi cũng rất mong sẽ nhận được sự hợp tác của các cấp, các ngành, nhà trường để việc thu thập thông tin cần thiết cho hoạt động này được thuận lợi, đảm bảo tiến độ đặt ra.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

Ngọc thảo (thực hiện)