Kết quả ban đầu.

Hầu hết các đảng bộ cơ sở được chọn thực hiện thí điểm đều nhận thức rõ việc đại hội trực tiếp bầu BTV, BT, PBT thư cấp uỷ chẳng những quyền dân chủ trực tiếp của đảng viên được đề cao, mà còn phát huy được trí tuệ và trách nhiệm của toàn đảng bộ trong việc xây dựng cấp uỷ vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của TCCSĐ và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên. Trước đại hội, các cấp ủy đã tập trung khắc phục khó khăn, mạnh dạn đổi mới phương pháp tổ chức, chủ động thực hiện các bước  trong quy trình chọn và giới thiệu nhân sự, khẩn trương chuẩn bị nội dung văn kiện, điều kiện cơ sở vật chất và tài liệu phục vụ đại hội đi đôi với phát động các phong trào thi đua thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị. Các cấp ủy quan tâm làm tốt công tác tư tưởng, tạo sự thống nhất trong nhận thức của cán bộ, đảng viên. Do vậy, các đại hội diễn ra nghiêm túc, thực hiện tương đối tốt 4 nội dung. Việc thảo luận, đóng góp ý kiến vào dự thảo văn kiện đại hội đảng bộ cấp trên đúng trình tự quy định. Bản tổng hợp ý kiến tham gia từ các đại hội chi bộ trực thuộc của cấp uỷ trình đại hội tương đối chính xác, đầy đủ, trung thực,  rõ ràng. Các nội dung đóng góp có sự phân định, sắp xếp theo nhóm vấn đề. Quá trình thảo luận tại đại hội các đảng bộ khá sôi nổi, đóng góp được các ý kiến hay, thiết thực giúp cấp uỷ cấp trên có thêm cơ sở để hoàn thiện văn kiện.

Việc kiểm điểm thực hiện nghị quyết đại hội đảng bộ nhiệm kỳ qua được các cấp uỷ đánh giá thẳng thắn, nghiêm túc, trên cơ sở nhìn thẳng vào sự thật, nêu rõ ưu khuyết điểm, nguyên nhân. Việc xác định phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp cho nhiệm kỳ 2010-2015 được các cấp uỷ đảng đưa ra cụ thể, sát thực tế địa phương, đơn vị. Với tinh thần dân chủ, các đảng viên dự đại hội đã tập trung thảo luận, đóng góp nhiều ý kiến cụ thể vào những vấn đề lớn, bức xúc trên các lĩnh vực phát triển kinh tế-xã hội, xoá đói, giảm nghèo, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, xây dựng và chỉnh đốn Đảng, gắn với xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện; đề xuất nhiều giải pháp tích cực, thiết thực giúp cấp ủy khóa mới triển khai lãnh đạo thực hiện nghị quyết đại hội thêm thuận lợi.

Việc bầu cấp uỷ, BTV, BT, PBT nhiệm kỳ mới và bầu đoàn đại biểu đi dự đại hội đảng bộ cấp trên ở 16 đảng bộ cơ sở làm điểm đều thực hiện đúng Điều lệ Đảng, Quy chế bầu cử trong Đảng và phát huy được tinh thần trách nhiệm của từng đảng viên. Cấp uỷ, BTV, BT, PBT cấp uỷ và đoàn đại biểu các đảng bộ mới được bầu cơ bản đáp ứng tiêu chuẩn, cơ cấu và số lượng được quy định. Riêng các đảng bộ xã, thị trấn tỷ lệ nữ, trẻ (dưới 35) đạt, thậm chí cao hơn quy định. Một số cấp ủy khóa mới đã tổ chức phiên họp đầu tiên ngay trong tiến trình đại hội để bầu uỷ ban kiểm tra và chủ nhiệm uỷ ban kiểm tra đảng uỷ.

Hạn chế cần khắc phục.

Tuy nhiên, qua đại hội ở 16 đảng bộ cơ sở làm điểm bộc lộ những hạn chế sau: Một số đơn vị chuẩn bị quy chế làm việc của đại hội chưa đầy đủ, thiếu quy định về chế độ thông tin trong đại hội. Có nơi chương trình đại hội chưa hợp lý, việc bố trí thời gian cho từng nội dung cho phiên họp chính thức bị gò bó nên ảnh hưởng đến chất lượng của đại hội, ít tận dụng thời gian khi ban kiểm phiếu làm việc để tiếp tục thảo luận; thực hiện báo cáo tình hình đảng viên thiếu rõ ràng (không nêu lý do vắng mặt của đảng viên chính thức để làm căn cứ tính kết quả bầu cử). Đoàn chủ tịch đại hội phân công công việc cho các thành viên chưa cụ thể, chủ yếu giao cho đồng chí BT, PBT đảng uỷ. Ban kiểm phiếu ở một vài đại hội chưa lựa chọn được những đại biểu có nhiều kinh nghiệm, nắm vững quy chế bầu cử trong Đảng nên lúng túng khi thực thi nhiệm vụ. Một số đại hội thảo luận, tổng hợp ý kiến đại biểu về văn kiện đại hội đảng cấp trên trực tiếp và báo cáo chính trị cấp mình chất lượng thấp; có đảng bộ phần nội dung kiểm điểm của cấp uỷ lồng vào mục kiểm điểm công tác xây dựng đảng trong báo cáo chính trị nên nội dung kiểm điểm thiếu sâu sắc hoặc thiếu phần nguyên nhân và biện pháp khắc phục. Nội dung báo cáo chính trị còn dàn trải, chưa phân tích sâu nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém và thiếu những giải pháp cụ thể, mang tính đột phá, khả thi. Chưa có sự đổi mới cách ra nghị quyết còn hình thức. Có đảng bộ tiến hành đại hội nhưng không có dự thảo báo cáo chính trị của đảng bộ mà chỉ có dự thảo nghị quyết (theo hướng dẫn của cấp ủy cấp trên) và báo cáo kiểm điểm của cấp ủy. Một số đại hội chưa thực hiện tốt việc xin ý kiến của đại hội về việc có số dư hay không có số dư khi lập danh sách bầu BT, PBT cấp uỷ; hướng dẫn số lượng bầu cử PBT cấp uỷ thiếu rõ ràng dẫn đến phải tiến hành nhiều lần, quá trình bầu cử diễn ra thiếu trật tự. Một số đảng bộ khối cơ quan, lực lượng vũ trang chưa đảm bảo tỷ lệ nữ, trẻ. Một số đảng bộ chưa đổi mới được 1/3 cấp ủy.

Bài học kinh nghiệm.

Từ thực tiễn trên, có thể rút ra một số kinh nghiệm:

Một là, đại hội đảng bộ cơ sở trực tiếp bầu BTV, BT, PBT thư cấp uỷ là vấn đề mới, đòi hỏi các cấp uỷ phải chỉ đạo chặt chẽ, thật sự phát huy dân chủ, làm tốt công tác tư tưởng, tạo sự thống nhất trong nhận thức và hành động của mỗi cán bộ, đảng viên. ở Đảng bộ tỉnh Quảng Trị, ngay sau khi nhận được các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương về thực hiện thí điểm chủ trương đại hội đảng bộ cơ sở trực tiếp bầu BTV, BT, PBT cấp uỷ, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ đã cụ thể hoá các quy định về tiêu chuẩn, độ tuổi, số lượng, cơ cấu cho các TCCSĐ. Đã chỉ đạo các huyện, thị, thành uỷ và đảng uỷ trực thuộc tỉnh uỷ xây dựng kế hoạch, đề xuất đơn vị thực hiện thí điểm theo số lượng và tiêu chí phân bổ để Ban Thường vụ Tỉnh uỷ quyết định. Chỉ đạo Ban Tổ chức Tỉnh uỷ phân công cán bộ, chuyên viên thường xuyên bám sát địa bàn, nghiên cứu, giải đáp những vướng mắc nãy sinh trong quá trình thực hiện Hướng dẫn số 24-HD/BTCTW ngày 6-3-2009 của Ban Tổ chức Trung ương cho các đảng bộ trực thuộc về thành phần lấy ý kiến giới thiệu nhân sự; cơ cấu bí thư chi bộ thôn, bản, khu phố là cán bộ nghĩ hưu tham gia cấp uỷ xã, phường, thị trấn; số lượng và cơ cấu phó bí thư cấp uỷ ở những địa phương có sỹ quan Bộ đội Biên phòng tăng cường; cách làm tròn số khi thực hiện nguyên tắc bầu cử có số dư… Chỉ đạo Ban Tuyên giáo, Ban Dân vận, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân các cấp làm tốt công tác tuyên truyền, nắm chắc tình hình các tầng lớp nhân dân, tham mưu cho cấp uỷ cùng cấp có hình thức thích hợp để tổ chức cho cán bộ, công chức, hội viên, đoàn viên tham gia ý kiến vào dự thảo văn kiện và quá trình giới thiệu nhân sự. Ban Tổ chức, Uỷ ban Kiểm tra Tỉnh uỷ phối hợp thành lập 2 đoàn tiến hành kiểm tra, giám sát công tác chuẩn bị đại hội của 4 đảng bộ cơ sở được chọn thực hiện thí điểm để rút kinh nghiệm chung. Các đồng chí ủy viên Ban Thường vụ được phân công trực tiếp đi kiểm tra công tác chuẩn bị một số đảng bộ thí điểm.

Hai là, kịp thời tổ chức quán triệt các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của cấp trên về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đến tận chi bộ, đảng viên, trong đó chủ động cụ thể hoá một số điểm cho sát hợp với thực tế địa phương, đơn vị. Đồng thời, chỉ đạo xây dựng kế hoạch và tiến hành tập huấn nghiệp vụ, nhất là về phương pháp chuẩn bị và tiến hành đại hội đảng bộ cơ sở cho đội ngũ bí thư, phó bí thư, uỷ viên thường vụ trực đảng ở các tổ chức đảng trực thuộc.

Ngay sau khi có Chỉ thị số 37-CT/TW của Bộ Chính trị, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Quảng Trị đã kịp thời ban hành Kế hoạch số 53-KH/TU nêu rõ các cấp uỷ đảng phải hoàn thành việc tổ chức quán triệt các văn bản về đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2010-2015 trước ngày 30/11/2009. Chỉ đạo Đảng uỷ Công an tỉnh tổ chức lớp tập huấn hướng dẫn một số điểm mới của Quy chế bầu cử trong Đảng, về công tác nhân sự cấp uỷ, ban hành hướng dẫn quy trình công tác nhân sự cho các TCCSĐ trực thuộc nơi không có ban thường vụ đảng uỷ…

Ba là, thực hiện nghiêm túc các quan điểm chỉ đạo của Trung ương về công tác chuẩn bị văn kiện đại hội và tổ chức thảo luận các dự thảo văn kiện. Tỉnh uỷ cần phối hợp với cấp uỷ các ngành dọc Trung ương (Công an, Quân sự, Bộ đội Biên phòng) thống nhất quy định văn kiện của cấp uỷ cơ sở trình đại hội gồm hai báo cáo: báo cáo chính trị của đảng bộ và báo cáo kiểm điểm của cấp uỷ trong nhiệm kỳ; dự thảo nghị quyết đại hội gồm những nội dung cơ bản, quan trọng của báo cáo chính trị để đại hội thảo luận, quyết định. Để khắc phục tình trạng lúng túng trong điều hành, cần văn bản hoá các nội dung điều hành tại đại hội.

Kết quả và thực tiễn chỉ đạo đại hội ở 16 đảng bộ cơ sở thí điểm trực tiếp bầu BTV, BT, PBT của Quảng Trị đã giúp các cấp uỷ đảng trong tỉnh có thêm kinh nghiệm quý giá để tiếp tục chỉ đạo đại hội các TCCSĐ cũng như đại hội đảng bộ các cấp  đảm bảo đúng quy định và yêu cầu đề ra, tạo tiền đề cho sự thành công của Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Quảng Trị lần thứ XV và Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng.

Trần Nhật Quang
Ban Tổ chức Tỉnh ủy