Nhóm các tác giả đoạt giải B - Giải Búa liềm vàng 2022.

Xây dựng tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ đảng viên đủ phẩm chất, năng lực lãnh đạo toàn diện, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cách mạng luôn là nhiệm vụ trọng tâm của Đảng. Trong những năm qua, các chủ trương, nghị quyết, chỉ thị của Đảng về công tác này đã được triển khai quyết liệt trong thực tiễn với những cách làm sáng tạo, hiệu quả. Kết quả và những kinh nghiệm là cơ sở để các cấp ủy đảng tiếp tục thực hiện mục tiêu nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên.

Cán bộ xã Nậm Manh, huyện Nậm Nhùn (Lai Châu) hướng dẫn người dân cách chăm sóc vườn cây ăn quả. (Ảnh TTXVN)

Bài 1: Phát huy vai trò hạt nhân chính trị

Tổ chức cơ sở đảng là nền tảng của Đảng, là hạt nhân chính trị ở cơ sở, có vai trò quan trọng trong hệ thống tổ chức của Đảng. Quán triệt quan điểm này, các cấp ủy đảng đã tập trung kiện toàn tổ chức, củng cố, tạo chuyển biến chất lượng hoạt động của các loại hình tổ chức cơ sở đảng. Sự trong sạch, vững mạnh của tổ chức cơ sở đảng khắc phục mọi biểu hiện lệch lạc, bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của Đảng ở cơ sở một cách vững chắc, gắn với xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên thật sự tiên phong, gương mẫu.

Từ sau khi Ban Chấp hành Trung ương khóa X ban hành Nghị quyết số 22-NQ/TW ngày 2/2/2008 về "Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên", Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã có 119 nghị quyết, chỉ thị, kết luận về các vấn đề liên quan đến nhiệm vụ này. Từ năm 2004 đến nay, Ban Bí thư đã ban hành, sửa đổi, bổ sung hơn 30 quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy, mối quan hệ công tác của từng loại hình cơ sở đảng ở xã, phường, thị trấn; lực lượng vũ trang; cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp, hợp tác xã và ở ngoài nước. Đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII đến nay, Ban Bí thư tiếp tục sửa đổi, bổ sung, ban hành một số quy định về chức năng, nhiệm vụ một số loại hình đảng bộ, chi bộ cơ sở hoạt động ở nước ngoài, trong doanh nghiệp nhà nước, trong doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 50% vốn điều lệ trở xuống, trong các tập đoàn kinh tế và tổng công ty nhà nước; quy chế phối hợp công tác giữa đảng ủy tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước với cấp ủy địa phương...

Sắp xếp tinh gọn, hoàn thiện mô hình

Đến ngày 31/12/2020, toàn Đảng có gần 52 nghìn tổ chức cơ sở đảng với hơn 5,2 triệu đảng viên. Cùng với quá trình phát triển của đất nước, số lượng, mô hình tổ chức cơ sở đảng tiếp tục được sắp xếp, hoàn thiện, điều chỉnh về quy mô, hình thức tổ chức, nội dung và phương thức hoạt động phù hợp yêu cầu nhiệm vụ. Từ năm 2016 đến 2020, tổ chức cơ sở đảng ở khu vực xã, phường, thị trấn tăng thêm 423 tổ chức, giải thể 871 tổ chức; khu vực doanh nghiệp nhà nước giảm 1.831 tổ chức; khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước tăng 122 tổ chức; các đơn vị thành lập mới, hợp nhất, sáp nhập đã sắp xếp, củng cố 5.721 tổ chức cơ sở đảng, giải thể 10.836 tổ chức. So với năm 2010, số lượng tổ chức cơ sở đảng đã giảm 3.920 tổ chức.

Lào Cai là tỉnh miền núi biên giới, có đông đồng bào dân tộc thiểu số và tỷ lệ hộ nghèo cao. Đã có thời gian khá dài, tổ chức cơ sở đảng mỏng và yếu, toàn tỉnh có 26% thôn, bản "trắng" đảng viên; 44% chi bộ thôn, bản là chi bộ ghép, chất lượng cấp ủy, đảng viên nhiều hạn chế. Đây là lực cản lớn trong quá trình đưa nghị quyết của đảng vào cuộc sống. Tỉnh ủy Lào Cai đã ban hành nhiều nghị quyết, đề án để chăm lo xây dựng, củng cố tổ chức cơ sở đảng gắn với phát triển đảng viên; coi trọng đổi mới, sáng tạo trong xây dựng, củng cố tổ chức cơ sở đảng, chi bộ thôn, bản khu vực nông thôn, nhất là địa bàn biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Tỉnh ủy chỉ đạo thu gọn các tổ chức cơ sở đảng thành bốn loại hình chủ yếu, cùng với thực hiện giải pháp đổi mới việc xây dựng và thực hiện quy chế làm việc của cấp ủy, phân công nhiệm vụ cấp ủy viên hướng mạnh về cơ sở. Cấp ủy viên cấp trên chỉ đạo, trực tiếp dự sinh hoạt với chi bộ ở cơ sở để lắng nghe ý kiến của đảng viên, quần chúng, nhất là ở những xã, thôn, bản khó khăn. Quá trình này bảo đảm các cấp ủy kịp thời có chủ trương, lãnh đạo, chỉ đạo các nhiệm vụ ở từng cấp sát với thực tế những vấn đề đang đặt ra ở cơ sở. Tại huyện Si Ma Cai, Ban Thường vụ Huyện ủy đã phân công các ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ huyện dự sinh hoạt tại các chi bộ cơ sở. Từ thực tế, Huyện ủy đã chọn giải pháp để khẳng định vai trò hạt nhân chính trị của tổ chức cơ sở đảng là tập trung lãnh đạo nhân dân phát triển kinh tế theo hướng sản xuất hàng hóa. "Chỉ khi đoàn viên, thanh niên có việc làm, thu nhập ổn định ở quê hương thì họ mới không có tư tưởng đi làm xa; đời sống người dân được cải thiện thì họ mới thấy rõ vai trò của tổ chức đảng và đảng viên", Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Si Ma Cai, Hoàng Văn Dương chia sẻ. Đây cũng là phương thức để đảng bộ, chi bộ cơ sở khẳng định năng lực lãnh đạo, tạo môi trường để quần chúng ưu tú rèn luyện, phấn đấu. Đến nay, huyện Si Ma Cai có gần 2.400 đảng viên. Năm 2021, toàn huyện kết nạp 125 đảng viên, đạt 103% chỉ tiêu. Bằng các giải pháp tinh gọn đầu mối, rõ nhiệm vụ, tổ chức cơ sở đảng ở Lào Cai đã thật sự là những "đầu kéo" trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương. Đảng bộ tỉnh Lào Cai hiện có 50.946 đảng viên, tăng hơn 39.000 đảng viên so với năm 1991; mỗi năm kết nạp bình quân hơn 2.000 đảng viên; 100% số thôn, bản trên địa bàn tỉnh đã có chi bộ độc lập.

Cán bộ xã Y Tý, huyện Bát Xát (Lào Cai) trao đổi với người có uy tín nơi thôn bản về công tác dân vận, bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn. (Ảnh ANH SƠN)

Để kiện toàn, sắp xếp tinh gọn, phát huy vai trò hạt nhân chính trị của chi bộ cơ sở, Tỉnh ủy Quảng Bình có chuyên đề lãnh đạo xây dựng và hoàn thiện mô hình tổ chức của các loại hình tổ chức cơ sở đảng; ban hành hướng dẫn xây dựng mô hình tổ chức đảng "Năm tốt, Bốn không". Tỉnh ủy Quảng Nam đã ban hành quy định chức năng, nhiệm vụ của các loại hình chi bộ trực thuộc đảng ủy xã, phường, thị trấn. Tỉnh Hà Tĩnh là địa phương có số lượng đơn vị hành chính cấp xã phải sắp xếp, sáp nhập lớn thứ 2 cả nước. Tỉnh đã hoàn thành nhiệm vụ này của giai đoạn 2019-2021, từ 80 đơn vị hành chính cấp xã sắp xếp hình thành 34 đơn vị hành chính cấp xã mới. Đây cũng là quá trình kiện toàn các cấp ủy, các loại hình chi bộ, tổ chức cơ sở đảng. Tỉnh ủy chỉ đạo các cấp ủy giải quyết kịp thời các vấn đề về sinh hoạt Đảng, nhân sự, tạo nguồn bí thư chi bộ. Bằng nhiều giải pháp, các cấp ủy, chi bộ, đảng bộ ở các xã sau sáp nhập đã giữ nghiêm chế độ nguyên tắc sinh hoạt đảng, mở rộng dân chủ đi đôi với siết chặt kỷ luật, kỷ cương và phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ cấp ủy viên.

Năm 2020, Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh bắt đầu chỉ đạo các cấp ủy tập trung kiện toàn, sắp xếp tổ chức cơ sở đảng phù hợp mô hình mới của các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp và tổ chức dưới phường, xã, thị trấn, nhất là những tổ chức cơ sở đảng không có chính quyền cùng cấp, tổ chức cơ sở đảng trong các loại hình doanh nghiệp. Đảng bộ các Khu chế xuất-Khu công nghiệp thành phố gồm có 19 chi bộ, tổ chức cơ sở đảng tiến hành sắp xếp theo chỉ đạo của Thành ủy. Bí thư Đảng ủy Khu chế xuất-khu công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh, Hứa Quốc Hưng cho biết, do có nhiều loại hình chi bộ, tổ chức cơ sở đảng, việc sắp xếp này sẽ góp phần tinh gọn đầu mối tổ chức đảng trực thuộc, bảo đảm sự thống nhất về tổ chức giữa chính quyền, đảng, đoàn thể chính trị-xã hội của từng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp... gắn với từng bước khẳng định vai trò lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng trong doanh nghiệp.

Đổi mới nội dung và phương thức hoạt động

Quá trình tổ chức cơ sở đảng khắc phục hạn chế, từng bước khẳng định vị trí, vai trò, nâng cao năng lực lãnh đạo thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị góp phần xây dựng địa phương, cơ quan, đơn vị vững mạnh. Trong lĩnh vực này, thực tế ghi nhận sự chuyển động mạnh mẽ ở các đảng bộ tỉnh, thành phố trong cả nước. Cấp ủy các cấp đã luôn coi trọng lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng sinh hoạt các loại hình chi bộ, thực hiện nhiều giải pháp nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, cấp ủy viên với mục tiêu tổ chức cơ sở đảng thể hiện rõ vị trí, vai trò, kịp thời lãnh đạo, truyền tải, đưa những chủ trương, đường lối của Đảng vào thực tiễn cuộc sống. Đảng bộ các tỉnh: Bắc Ninh, Ninh Bình, Hà Nam, Yên Bái, Hòa Bình đã ban hành quy chế quy định cấp ủy viên các cấp, cán bộ khối đảng, đoàn thể luân phiên dự sinh hoạt chi bộ cơ quan, thôn, xóm, tổ dân phố gắn với việc tham mưu đề xuất các vấn đề tại cơ sở. Theo Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Hà Nam, Đinh Thị Lụa, đây là giải pháp đã thật sự phát huy hiệu quả đối với cấp ủy, tổ chức cơ sở đảng. Tỉnh ủy Hà Giang có đề án cải cách hành chính gắn với chuyển đổi số trong thủ tục, quy trình về công tác tổ chức đảng, đảng viên và tổ chức cán bộ. Thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Đồng Nai triển khai dự án ứng dụng kết quả đề tài nghiên cứu khoa học nâng cao chất lượng lãnh đạo chính trị của các tổ chức cơ sở đảng đặc thù, tổ chức đảng trong doanh nghiệp.

Trong bối cảnh tình hình mới, nhiệm vụ xây dựng quân đội, bảo vệ Tổ quốc đặt ra những yêu cầu ngày càng cao, ngày 28/12/2021, Quân ủy Trung ương ban hành Nghị quyết số 847-NQ/QUTW về phát huy phẩm chất "Bộ đội Cụ Hồ", kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân. Theo nghị quyết này, từng chi bộ, tổ chức cơ sở đảng trong toàn quân tiếp tục quán triệt, giáo dục rèn luyện, để cán bộ, đảng viên và quần chúng ra sức học tập, tu dưỡng, rèn luyện, làm tỏa sáng hình ảnh "Bộ đội Cụ Hồ", đồng thời kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân, khắc phục những hạn chế, khuyết điểm để hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ.

Đối với Đảng bộ Công an, Thượng tướng Trần Quốc Tỏ, Phó Bí thư Đảng ủy Công an Trung ương, Thứ trưởng Công an nêu những yêu cầu trong đổi mới, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, phương thức hoạt động của tổ chức cơ sở đảng; đó là tăng cường cung cấp thông tin, định hướng tư tưởng, thường xuyên giáo dục cán bộ, đảng viên nêu cao trách nhiệm, tu dưỡng, rèn luyện về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, văn hóa ứng xử, ý thức chấp hành điều lệnh. Cấp ủy, người đứng đầu Công an các cấp phải thật sự gương mẫu, nêu gương, phát huy vai trò quản lý, kiểm tra giám sát ở chi bộ.

Thành phố Đà Nẵng có 1.200 chi bộ khu dân cư. Thành ủy luôn coi trọng việc kiện toàn, bồi dưỡng đội ngũ bí thư chi bộ, bảo đảm cấp ủy, chi bộ khu dân cư nắm vững và tổ chức thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ theo quy định của Điều lệ Đảng. Từng tổ chức cơ sở đảng có giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ gắn với thực hiện hiệu quả nghị quyết, chỉ thị của cấp trên. Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Đà Nẵng, Lương Nguyễn Minh Triết trao đổi, thực tế trong thời điểm dịch Covid-19 bùng phát và quá trình thực hiện "mục tiêu kép", chi bộ khu dân cư, đội ngũ bí thư chi bộ đã tiên phong, vận động nhân dân thực hiện chủ trương, biện pháp phòng, chống dịch; lãnh đạo, chỉ đạo các ban điều hành khu dân cư, Tổ phòng, chống Covid cộng đồng, tạo nên những "pháo đài" trong phòng, chống dịch. Mới đây, Thành ủy có hội nghị thông tin chuyên đề và gặp mặt 1.200 bí thư chi bộ. Từ diễn đàn này, có nhiều vấn đề đặt ra trong đổi mới nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, nhiều giải pháp, bài học kinh nghiệm đã được trao đổi, ghi nhận và triển khai tới các tổ chức cơ sở đảng.

Cụ thể hóa mục tiêu nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở đảng, việc đánh giá, xếp loại tổ chức cơ sở đảng hằng năm được các cấp ủy đảng coi trọng hơn, kết quả kiểm điểm ngày càng thực chất hơn, với quy trình chặt chẽ, tiêu chí cụ thể. Năm 2020, toàn đảng có 51.259 tổ chức cơ sở đảng được đánh giá, xếp loại, trong đó, có 19,78% tổ chức cơ sở đảng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ (thấp hơn 36,6% so với năm 2016). Một số việc làm đã trở thành nền nếp của cấp ủy các cấp như gợi ý kiểm điểm, thành lập đoàn công tác, phân công cấp ủy viên dự, theo dõi việc kiểm điểm và quá trình thực hiện các biện pháp khắc phục khuyết điểm đối với cấp ủy cấp dưới có vấn đề cần quan tâm. Nhiều điểm sáng ở các địa phương, đơn vị khẳng định các tổ chức cơ sở đảng đã thật sự phát huy vai trò hạt nhân chính trị, là cầu nối giữa Đảng với nhân dân và chất lượng hoạt động của tổ chức cơ sở đảng đã có sự chuyển biến thật sự rõ nét, thiết thực.

Sĩ quan bộ đội biên phòng đồng thời là cán bộ chủ chốt xã tuyên truyền vận động nhân dân khu vực biên giới tỉnh Lai Châu thực hiện các chủ trương của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. (Ảnh TRẦN HẢI)

Bài 2: Cấp ủy tinh gọn, có năng lực lãnh đạo sáng tạo

Hiệu quả thực hiện chủ trương, đường lối của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước ở cơ sở, phụ thuộc căn bản ở năng lực lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng cấp ủy viên. Thực tế ghi nhận một số đơn vị, địa phương đã có nhiều giải pháp sáng tạo, tập trung nâng cao năng lực lãnh đạo, bản lĩnh chính trị, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, trong đó, chất lượng đội ngũ cán bộ cấp ủy cơ sở là yếu tố căn cốt, được đặt ở tầm mức cao hơn, nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

Qua công tác tổng kết việc thực hiện một số nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Trung ương về xây dựng tổ chức cơ sở đảng, nâng cao chất lượng đảng viên và ban hành một số chủ trương mới, Trung ương đã nhận định, nhiều cấp ủy cơ sở đã đổi mới, nâng cao chất lượng xây dựng và tổ chức thực hiện nghị quyết, chương trình, kế hoạch công tác; giải quyết hiệu quả những vấn đề khó khăn, phức tạp ở cơ sở; tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy cấp trên, nhiều nơi đã hướng về cơ sở với những giải pháp sáng tạo.

Chủ động, linh hoạt cách làm

Theo đồng chí Huỳnh Tấn Việt, Ủy viên Trung ương Ðảng, Bí thư Ðảng ủy Khối các cơ quan Trung ương, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu ngay từ cấp ủy cơ sở và chi bộ sẽ tạo tiền đề vững chắc bảo đảm hoàn thành tốt nhiệm vụ của mỗi cơ quan, đơn vị, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Ðảng. Ðảng bộ Khối có hơn 1.000 đảng bộ cơ sở và chi bộ cơ sở, gần 5.500 chi bộ khác. Với vai trò tổ chức cơ sở đảng trong các cơ quan tham mưu, hoạch định chính sách cấp chiến lược, nhiệm vụ củng cố, xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh luôn là nhiệm vụ trọng tâm.

Qua các nhiệm kỳ, Ðảng ủy Khối đã lựa chọn một số nội dung, lĩnh vực quan trọng, có ý nghĩa chiến lược đối với hoạt động của Ðảng bộ Khối và các cơ quan Trung ương, để xây dựng, ban hành nghị quyết và triển khai thực hiện. Hiệu quả từ thực hiện các nghị quyết về “Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ trong Ðảng bộ Khối các cơ quan Trung ương”, “Năm nâng cao chất lượng chi bộ”;  về “Tăng cường tính tiên phong gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị trong tình hình hiện nay” đã tạo chuyển biến  ngay từ cơ sở.

Những tấm gương bí thư chi bộ giỏi đã góp phần lan tỏa hiệu ứng tích cực trong Ðảng bộ… Sự vào cuộc đồng bộ của các cấp ủy đã “kích hoạt” năng lực đổi mới, sáng tạo từ cơ sở. Tính đúng đắn của các chỉ thị, nghị quyết được ghi nhận qua thực tiễn kết quả công tác xây dựng Ðảng và thực thi công vụ của từng cơ quan, đơn vị trong Ðảng ủy Khối. Các nhóm nhiệm vụ, giải pháp được cụ thể hóa thành phương châm công tác của đảng bộ, chi bộ, cơ quan; thành động lực hành động của mỗi cán bộ, đảng viên, công chức trong bộ máy nhà nước.

Kết quả thực hiện Quy định 69-QÐ/TW, ngày 13/2/2017 về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy của đảng ủy cấp trên cơ sở trong doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp có vốn nhà nước chi phối, đã khẳng định vị trí, vai trò lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của tổ chức đảng đối với doanh nghiệp nhà nước. Tuy đối tượng áp dụng của Quy định 69 là đảng ủy cấp trên cơ sở trong doanh nghiệp nhà nước, nhưng hiệu quả thực tế đã tác động mạnh mẽ đối với hoạt động của các tổ chức cơ sở đảng trực thuộc. Hiện nay, phần lớn các cấp ủy trực thuộc đã thực hiện quy hoạch, bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, quản lý doanh nghiệp trên cơ sở quy hoạch cấp ủy và đội ngũ cấp ủy viên; bố trí bí thư, phó bí thư thường trực, các đồng chí ủy viên ban thường vụ, ủy viên ban chấp hành đồng thời là lãnh đạo chủ chốt trong doanh nghiệp. Việc thực hiện Quy định 69 của Ban Bí thư đã tạo chuyển biến tích cực về tổ chức bộ máy và hoạt động của cấp ủy. Vị trí, vai trò lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của Ðảng đối với tổ chức và hoạt động của doanh nghiệp được khẳng định. 

Theo Ðảng ủy Khối Doanh nghiệp Trung ương, với nhiều giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao chất lượng chi bộ; thực hiện nghiêm trách nhiệm nêu gương gắn với thực hiện Chỉ thị 05 và nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Ðảng, Ðảng ủy Khối đã tạo chuyển biến trong đánh giá, phân loại chất lượng tổ chức cơ sở đảng, đảng viên hằng năm theo hướng thực chất hơn. Các cấp ủy, người đứng đầu, cán bộ, đảng viên xây dựng chương trình, kế hoạch hành động, khắc phục hạn chế, khuyết điểm, qua đó nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên. Kết quả kiểm điểm hằng năm, bình quân có 21,92% tổ chức đảng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; 66,61% hoàn thành tốt nhiệm vụ; 15,4% đảng viên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, 78% đảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Nâng cao chất lượng cấp ủy cơ sở

Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của tổ chức cơ sở đảng, nhất là ở xã, phường, thị trấn, tạo chuyển biến thật sự về chất phải đi liền với nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực lãnh đạo, kỹ năng và nghiệp vụ công tác đảng cho đội ngũ cấp ủy viên cơ sở, nhất là bí thư cấp ủy. Chất lượng cấp ủy quyết định hiệu quả đổi mới phương thức lãnh đạo của Ðảng, xây dựng, ban hành và chỉ đạo thực hiện nghị quyết của Ðảng ở cơ sở.

Qua nhiều năm triển khai, hầu hết các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp và doanh nghiệp nhà nước đã thực hiện chủ trương bí thư cấp ủy đồng thời là thủ trưởng cơ quan, đơn vị. Chủ trương và mô hình bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch HÐND được thực hiện ở hầu hết các xã, phường, thị trấn; bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND ở những nơi đủ điều kiện; bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố, góp phần tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị ở cơ sở. Ưu điểm của mô hình này là một đầu mối chủ động nhiều việc. Khi “nhất thể hóa”, người đứng đầu vừa là người trực tiếp tiếp thu các chủ trương, đường lối của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đồng thời là người trực tiếp chỉ đạo triển khai thực hiện.

Theo đó, phần lớn các nhiệm vụ chính trị được thực hiện đồng bộ, linh hoạt, kịp thời; tạo sự thống nhất giữa chủ trương, nghị quyết của cấp ủy với chương trình hành động và triển khai thực hiện của chính quyền. Ðây là phương pháp rèn luyện hiệu quả giúp cán bộ cơ sở nâng cao trình độ, khả năng xử lý tình huống, tư duy toàn diện. Tuy nhiên, mô hình này cũng đặt ra vấn đề về năng lực lãnh đạo, quản lý của một số đồng chí khi được giao cùng lúc hai “vai”, nhất là bí thư đồng thời là chủ tịch UBND, có lúng túng khi “phân vai” trong lãnh đạo, quản lý, điều hành. Một số nơi, công tác đảng bị lơ là vì người đứng đầu dành thời gian cho công việc chính quyền nhiều hơn. Cá biệt có nơi xảy ra tình trạng chuyên quyền khi tập trung quyền lực vào một người nắm giữ đồng thời cả hai vị trí cao nhất ở cơ sở...

Từ thực tế tại huyện Tân Yên (Bắc Giang), đồng chí Giáp Văn Thế, Trưởng Ban Tuyên giáo Huyện ủy, Giám đốc Trung tâm Chính trị huyện cho biết, việc thực hiện mô hình bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch HÐND được thực hiện ở 16/22 xã, thị trấn. Trong nhiệm kỳ 2015-2020, có hai đơn vị thực hiện mô hình bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND cấp xã. Tại các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp, lực lượng vũ trang, doanh nghiệp nhà nước, thủ trưởng đơn vị đồng thời là bí thư chi bộ. Ban Thường vụ Huyện ủy đã quan tâm, chỉ đạo thực hiện chủ trương bí thư chi bộ là trưởng thôn, tổ dân phố ở những thôn, tổ dân phố có đủ điều kiện. Hiện nay, toàn huyện có 14 thôn thực hiện mô hình trên. Nhìn chung, thực hiện “nhất thể hóa” có nhiều ưu điểm vì cơ cấu bộ máy gọn nhẹ, tạo sự thống nhất, đồng thuận từ ban hành chủ trương, nghị quyết đến tổ chức thực hiện.

Tuy nhiên, để mô hình này phát huy hiệu quả, quan trọng nhất là khâu lựa chọn cán bộ sao cho bảo đảm tiêu chuẩn, điều kiện, có năng lực lãnh đạo, quản lý điều hành và có uy tín với nhân dân, đồng thời cần thực hiện tốt chế độ chính sách đối với cán bộ. Song song với đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn cấp ủy viên, bí thư cấp ủy, Huyện ủy đã thành lập 12 tổ công tác do các đồng chí Thường trực HÐND, UBND huyện, ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy làm tổ trưởng dự sinh hoạt với các chi bộ; duy trì thường xuyên việc giao ban giữa cấp ủy với bí thư chi bộ; ban hành tiêu chí chấm điểm quy trình sinh hoạt chi bộ. Hiệu quả sinh hoạt cấp ủy, chi bộ được nâng lên rõ rệt. Sinh hoạt chuyên đề có dự thảo báo cáo, chi bộ ban hành kết luận và nghị quyết thực hiện.

Chủ trương tăng cường cán bộ, đảng viên bộ đội biên phòng đảm nhiệm các chức danh chủ chốt cấp xã và tham gia sinh hoạt chi bộ tại địa bàn biên giới đã được Ðảng ủy, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng và Tỉnh ủy các địa phương khu vực biên giới phối hợp thực hiện nhiều năm qua. Cách làm này đã góp phần nâng cao hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở xã, phường, thị trấn biên giới. Tại Lào Cai, từ năm 2016 đến nay, Bộ đội Biên phòng tỉnh đã tham mưu chỉ định 4 cán bộ biên phòng tham gia cấp ủy các huyện, thành phố biên giới; cử 23 lượt cán bộ tăng cường giữ chức danh bí thư, phó bí thư đảng ủy xã, thị trấn, hiện còn 11 đồng chí giữ chức danh phó bí thư đảng ủy tại 11 xã, thị trấn biên giới. Các đồn biên phòng duy trì phân công đảng viên là bộ đội biên phòng tham gia sinh hoạt tại các chi bộ cơ sở.

Thực tế cho thấy, cán bộ biên phòng tăng cường luôn phát huy phẩm chất, năng lực công tác, sáng tạo cùng tập thể cấp ủy địa phương, cơ sở đề ra những giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo cụ thể, phù hợp, sát thực tế, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể, các ngành, các lực lượng, nhất là công tác phát triển đảng viên, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ. Ðóng góp của lực lượng bộ đội biên phòng là đã củng cố 84 chi bộ; bồi dưỡng, kết nạp gần 400 đảng viên. Hiện nay, tổ chức đảng tại 26 xã, phường, thị trấn biên giới đều là đảng bộ cơ sở; thành lập được 285 chi bộ độc lập…

Ðến tháng 2/2022, các đơn vị bộ đội biên phòng đã phân công hơn 2.560 đảng viên tham gia sinh hoạt tại 1.877 chi bộ thôn, bản biên giới; hơn 9.660 đảng viên đồn biên phòng phụ trách gần 47.250 hộ gia đình; 166 đồng chí cán bộ bộ đội biên phòng tham gia cấp ủy địa phương cấp huyện, 464 đồng chí tham gia cấp ủy cấp xã, 321 đồng chí cán bộ tăng cường  về xã.

Ðợt dịch Covid-19 lần thứ tư tại thành phố Hồ Chí Minh là dịp “sàng lọc” về đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ, đảng viên ở cơ sở. Nhiều cán bộ, đảng viên đã thể hiện vai trò trong việc đưa ra nhiều giải pháp phòng, chống dịch, hỗ trợ người dân trong giai đoạn giãn cách xã hội. Tiếc là trong những tháng ngày khó khăn, vẫn có những cán bộ, đảng viên không thể hiện được năng lực, sự sâu sát với quần chúng nên làm ảnh hưởng đến công tác phòng, chống dịch,  không chăm lo tốt đời sống nhân dân. Theo đồng chí Nguyễn Thị Kim Oanh, Bí thư Chi bộ khu phố 1, phường 14, quận 5, người bí thư, đảng viên phải thường xuyên đi xuống gặp gỡ người dân, lắng nghe tâm tư nguyện vọng của nhân dân thì mới có thể đưa ra những chương trình hoạt động thiết thực. “Ðể xây dựng tổ chức cơ sở đảng vững mạnh, trước hết phải chọn những đảng viên thật sự ưu tú, gắn bó với dân tham gia cấp ủy để có thể phát huy sức mạnh của hạt nhân chính trị là tổ chức cơ sở đảng, nâng cao vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên”-đồng chí Kim Oanh chia sẻ.

Củng cố, nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ đảng viên tiếp tục được Trung ương xác định là một trong 10 nhiệm vụ trọng tâm về xây dựng Ðảng. Trong đó, vai trò của đội ngũ cấp ủy, bí thư chi bộ, đảng bộ có ý nghĩa quyết định đến việc tổ chức triển khai thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị ở địa phương. Xây dựng đội ngũ cấp ủy viên, cấp ủy các cấp trong sạch, vững mạnh đòi hỏi các cấp ủy tập trung hơn nữa, quyết tâm hơn nữa đổi mới, hoàn thiện tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của đội ngũ cán bộ cấp ủy, phát huy tính tiên phong, gương mẫu, trọng dân, gần dân, tin dân, hiểu dân, học dân của các cán bộ, đảng viên; tăng cường hơn nữa mối quan hệ mật thiết giữa Ðảng với nhân dân, nâng cao niềm tin của nhân dân đối với Ðảng.

Bài 3: Chú trọng phát triển, nâng cao chất lượng đảng viên

Những năm qua, công tác phát triển đảng viên được các cấp ủy chú trọng, đề ra nhiều giải pháp thiết thực và đã đạt kết quả tích cực, nhất là về cơ cấu, chất lượng đảng viên. Công tác quản lý đảng viên ngày càng chặt chẽ hơn, có sự chuyển biến sát với thực tế cơ sở và nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị. Nhờ đó, vai trò lãnh đạo, sức chiến đấu của nhiều cấp ủy, chi bộ tăng lên, góp phần thực hiện hiệu quả nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp, hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ đã đặt ra.

Ảnh: TRẦN HẢI

Mặc dù gặp nhiều khó khăn trong việc tạo nguồn phát triển đảng, nhất là khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nhưng công tác kết nạp đảng viên những năm qua đạt kết quả tích cực.

Theo Báo cáo tổng kết công tác xây dựng Ðảng và thi hành Ðiều lệ Ðảng nhiệm kỳ Ðại hội XII, từ đầu nhiệm kỳ đến cuối tháng 12/2019, toàn Ðảng kết nạp được 790.150 đảng viên, bình quân là 196.136 đảng viên/năm. Trình độ đảng viên mới kết nạp được nâng lên (hơn 40% có trình độ từ đại học trở lên); cơ cấu hợp lý theo hướng trẻ hóa và tăng tỷ lệ nữ (67,7% là đoàn viên và 43,7% là nữ). Công tác phát triển đảng viên là người dân tộc thiểu số, tôn giáo được quan tâm. Việc kết nạp chủ doanh nghiệp tư nhân đủ tiêu chuẩn vào Ðảng tại một số đảng ủy Trung ương đạt kết quả tích cực.

Khắc phục khó khăn, đẩy mạnh phát triển đảng viên

Nhiều huyện ở tỉnh Phú Thọ có chung tình trạng là phần lớn lực lượng lao động trẻ đi làm xa, ảnh hưởng đến công tác tạo nguồn, phát triển đảng viên và dẫn tới xu hướng "già hóa" đảng viên trong các chi bộ nông thôn. Có những nơi, có chi bộ nhiều năm liền không kết nạp được đảng viên mới.

Khắc phục tình trạng này, cấp ủy tại các địa phương chỉ rõ ngoài nguyên nhân khách quan còn do chi bộ chưa tích cực chủ động phát hiện, vận động, bồi dưỡng quần chúng ưu tú. Vì vậy, ngoài việc giao chỉ tiêu kết nạp đảng cho từng chi bộ, cấp ủy chỉ đạo củng cố các tổ chức đoàn thể và đẩy mạnh phong trào thi đua ở cơ sở, nhất là những địa bàn khó khăn. Thông qua hoạt động thi đua phát hiện được các nhân tố điển hình để phân công đảng viên có kinh nghiệm bồi dưỡng, giúp đỡ. Với cách làm như vậy, nhiều chi bộ kết nạp được đảng viên mới. Phú Thọ cũng chú trọng tạo nguồn phát triển đảng trong học sinh, sinh viên.

Trên địa bàn tỉnh Nghệ An từng xảy ra nhiều điểm nóng về an ninh, trật tự, tập trung chủ yếu ở vùng đồng bào có đạo. Trong khi đó, tỷ lệ thôn, xóm "trắng" đảng viên, "tái trắng" và chưa có chi bộ ở vùng đồng bào có đạo khá cao. Những năm qua, cấp ủy, chính quyền các cấp trên địa bàn tỉnh đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách nhằm xây dựng, củng cố, nâng cao chất lượng hệ thống chính trị tại các vùng đặc thù, trong đó có Ðề án số 01/ÐA-TU, ngày 10/8/2016 "về xây dựng chi bộ, phát triển đảng viên ở các khối, xóm, bản chưa có chi bộ, chưa có đảng viên và khối, xóm, bản có nguy cơ không còn chi bộ, giai đoạn 2016-2020".

Các cấp ủy vào cuộc quyết liệt với quyết tâm chính trị cao; trong đó tập trung làm tốt công tác tuyên truyền, quán triệt nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm đối với việc phát triển đảng viên, xây dựng, củng cố tổ chức đảng; thường xuyên tiếp xúc, gặp gỡ chức sắc, chức việc tôn giáo, tạo sự đồng thuận trong thực hiện các nhiệm vụ chính trị chung của địa phương và trong vấn đề phát triển đảng, củng cố hệ thống chính trị.

Theo đồng chí Lê Thanh Chương, Phó Trưởng phòng Tổ chức đảng, đảng viên (Ban Tổ chức Tỉnh ủy), sau 5 năm triển khai, các chi bộ trong phạm vi Ðề án kết nạp 273 đảng viên mới (trong đó có 24 đảng viên gốc giáo); 100% xóm trong toàn tỉnh đã có tổ chức đoàn thể.

Trà Vinh là tỉnh có nhiều đồng bào dân tộc cùng sinh sống, trong đó có hơn 30% là đồng bào Khmer. Tỉnh ủy, cấp ủy các cấp luôn quan tâm lãnh đạo công tác tạo nguồn phát triển đảng viên là dân tộc Khmer. Tỉnh ủy đã ban hành Kết luận số 01-KL/TU, ngày 16/6/2016 "tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 03 của Tỉnh ủy (khóa IX) về phát triển toàn diện vùng đồng bào Khmer giai đoạn 2011-2015" và chỉ đạo Ban Tổ chức Tỉnh ủy thực hiện Kế hoạch số 04-KH/BTCTU, ngày 13/4/2016 về "khắc phục chi bộ ấp, khóm không có đảng viên là nữ; chi bộ ấp, khóm có đồng bào dân tộc Khmer nhưng không có đảng viên người Khmer".

Thực hiện Kết luận, cấp ủy các cấp tích cực vào cuộc, tạo nhiều thuận lợi để kết nạp đảng viên là dân tộc Khmer vào Ðảng, từ việc chủ động phát hiện nguồn, xây dựng kế hoạch bồi dưỡng, đến sắp xếp việc xác minh lý lịch, vận động chủ doanh nghiệp tạo điều kiện. Ðến cuối năm 2021, toàn tỉnh kết nạp 1.546 đảng viên là dân tộc Khmer, nâng tổng số đảng viên Khmer lên là 8.031, chiếm 17,55% đảng viên toàn tỉnh.

Siết chặt kỷ cương, nâng cao chất lượng đội ngũ

Quan điểm của Ðảng là quan tâm phát triển đảng viên mới nhưng không chạy theo số lượng mà chất lượng phải được bảo đảm và ngày càng nâng lên. Phát triển đảng viên sẽ không đạt được kết quả bền vững nếu như quản lý đảng viên không tốt; không giữ vững kỷ cương, kỷ luật. Quán triệt chỉ đạo của Trung ương, các cấp ủy siết chặt công tác quản lý đảng viên thông qua việc chú trọng công tác kiểm tra, giám sát, việc kiểm điểm tự phê bình và phê bình, đặt yêu cầu cao hơn về tiêu chuẩn đánh giá, xếp loại chất lượng đảng viên.

Theo Ban Tổ chức Trung ương, công tác giáo dục chính trị tư tưởng, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đảng viên được các cấp ủy, tổ chức đảng đề cao. Nhiều chi bộ đưa việc tự phê bình và phê bình, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào nội dung sinh hoạt hằng tháng; tăng cường sinh hoạt chuyên đề, tập trung nhiều hơn cho sinh hoạt chính trị tư tưởng, công tác đảng, từng bước khắc phục tình trạng đơn điệu, hình thức trong sinh hoạt đảng. Các cấp ủy, tổ chức đảng cụ thể hóa các tiêu chí đánh giá phù hợp với từng loại hình tổ chức đảng, từng đối tượng đảng viên. Ðánh giá, xếp loại chất lượng tổ chức cơ sở đảng, đảng viên thực chất hơn, sát với kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị, công tác xây dựng đảng của từng địa phương, cơ quan, đơn vị. Công tác khen thưởng tổ chức đảng, đảng viên thực hiện kịp thời, chặt chẽ, đúng đối tượng. Kiểm tra, giám sát được tăng cường, kỷ luật đảng thực hiện nghiêm. Việc xử lý kỷ luật kịp thời, nghiêm minh đảng viên vi phạm, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" đã giúp mỗi cán bộ, đảng viên tự soi, tự sửa, tự điều chỉnh hành vi, tích cực rèn luyện đạo đức, lối sống, tác phong công tác...

Thực hiện Chỉ thị số 28-CT/TW, ngày 21/1/2019 của Ban Bí thư về nâng cao chất lượng kết nạp đảng viên và rà soát, sàng lọc, đưa những đảng viên không còn đủ tư cách ra khỏi Ðảng, nhiều địa phương đã triển khai nghiêm túc công tác rà soát nắm tình hình, kiên quyết đưa những đảng viên không còn đủ tư cách ra khỏi Ðảng.

Có thể kể đến như Ðảng bộ tỉnh Hà Tĩnh. Tháng 4/2019, các đảng bộ trong toàn tỉnh đã tiến hành rà soát đội ngũ đảng viên, bắt đầu từ các chi bộ; các huyện ủy, thành ủy, thị ủy, đảng ủy trực thuộc tổ chức tổng kết công tác kết nạp đảng viên, đánh giá các ưu, khuyết điểm, xác định nguyên nhân, đề ra giải pháp khắc phục. Ban Tổ chức Tỉnh ủy đánh giá, bước đầu rà soát cho thấy thực trạng đặt ra khá nhiều vấn đề, trong đó phổ biến là tình trạng đảng viên đi làm xa không chấp hành quy định của Ðiều lệ Ðảng về sinh hoạt đảng, một số đảng viên ở các cơ quan nhà nước, lực lượng vũ trang sau khi nghỉ hưu không thực hiện thủ tục chuyển sinh hoạt Ðảng... Việc rà soát không chỉ là một bước quản lý đảng viên, mà quan trọng hơn là cơ sở để tỉnh tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp xây dựng Ðảng bộ trong sạch, vững mạnh.

Tại Ðảng bộ thành phố Hà Nội, từ khi thực hiện Chỉ thị số 28-CT/TW đến nay, Thành ủy và các cấp ủy trực thuộc đã đưa ra khỏi Ðảng 2.075 đảng viên, trong đó khai trừ 258 đảng viên, xóa tên 1.221 đảng viên; phần lớn số đảng viên này vi phạm nguyên tắc tổ chức sinh hoạt Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, về chế độ trách nhiệm, đạo đức, lối sống.

Trưởng Ban Tổ chức Thành ủy Vũ Ðức Bảo cho biết: Ban Thường vụ Thành ủy luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo việc rà soát, sàng lọc đảng viên, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên. Tuy nhiên, qua nghiên cứu tổng kết, Ban Tổ chức Thành ủy nhìn nhận, hiệu quả công tác rà soát, sàng lọc đảng viên chưa cao; có nơi còn làm hình thức, một số nơi chưa xây dựng kế hoạch hằng năm, một số cấp ủy không nắm chắc số lượng đảng viên chưa chuyển sinh hoạt Ðảng... Vì vậy, Thành ủy đang hoàn thiện để ban hành Ðề án "Rà soát, sàng lọc, kịp thời đưa những đảng viên không còn đủ tư cách ra khỏi Ðảng ở Ðảng bộ thành phố Hà Nội"; trong đó làm rõ 13 phương thức tiến hành rà soát đảng viên, các tiêu chí, quy trình sàng lọc cụ thể nhằm phát hiện, đưa những đảng viên không còn đủ tư cách ra khỏi Ðảng.

Là một địa bàn chiến lược, tỉnh Tây Ninh rất quan tâm tới công tác quản lý và nâng cao chất lượng đảng viên. Tổng kết công tác này nhiệm kỳ 2015-2020, Tỉnh ủy thẳng thắn đánh giá công tác quản lý đảng viên vẫn còn những khó khăn, hạn chế; đáng chú ý nhất là tình trạng đảng viên bị khai trừ, bị xóa tên, đưa ra khỏi Ðảng có chiều hướng gia tăng. Toàn đảng bộ tỉnh có 424 đảng viên bị xóa tên (tăng hơn 37% so nhiệm kỳ trước), có 238 đảng viên xin ra khỏi Ðảng (tăng 98%), hầu hết có tuổi đời từ 18 đến 40.

Trước tình trạng này, Ban Thường vụ Tỉnh ủy giao Ban Tổ chức Tỉnh ủy tham mưu Ðề án "Kéo giảm tình trạng đảng viên bị xóa tên và xin ra khỏi Ðảng trong Ðảng bộ tỉnh Tây Ninh, nhiệm kỳ 2020-2025". Ðồng chí Nguyễn Thị Yến Mai, Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy cho biết: Nguyên nhân của tình trạng đảng viên bị đưa ra khỏi Ðảng (xóa tên, xin ra khỏi Ðảng) gồm 7 nhóm vấn đề: Công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng; công tác tạo nguồn, bồi dưỡng, kết nạp đảng; công tác quản lý, đánh giá, xếp loại chất lượng tổ chức đảng, đảng viên; công tác tổ chức sinh hoạt đảng; thực hiện các cơ chế, chính sách; công tác kiểm tra, giám sát; tự bản thân đảng viên. Căn cứ vào đây có 7 nhóm giải pháp khắc phục với mục tiêu đặt ra trong nhiệm kỳ 2020-2025 là kéo giảm ít nhất 50% số đảng viên bị xóa tên và xin ra khỏi Ðảng.

Tại tỉnh Thái Bình, từ tháng 5/2021, phần mềm "Sổ tay đảng viên điện tử" được triển khai thực hiện tại 12 tổ chức đảng với gần 500 đảng viên cài đặt ứng dụng khai thác, sử dụng. Phần mềm hỗ trợ cấp ủy tiếp nhận các góp ý, phản hồi của đảng viên để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng nhằm tổ chức nội dung sinh hoạt chi bộ thiết thực, có chất lượng; từng bước quản lý, theo dõi đảng viên hiệu quả hơn; đồng thời giúp nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo của đồng chí bí thư đảng ủy, bí thư chi bộ, nâng cao nghiệp vụ về công tác xây dựng Ðảng ở cơ sở. Phần mềm cung cấp một cách có hệ thống các thông tin về tình hình quốc tế, trong nước, trong tỉnh, các tư liệu phong phú về học tập, nghiên cứu các chỉ thị, nghị quyết của Ðảng, văn bản chỉ đạo điều hành của cấp ủy, chính quyền tỉnh,... Sau thời gian ngắn triển khai, phần mềm khẳng định tính năng ưu việt, tiện ích, phù hợp trong thời đại 4.0.

Ðồng chí Phạm Văn Tuân, Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy chia sẻ: Trong năm 2021, có 170 đồng chí là lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo các sở, ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể của tỉnh đã cài đặt phầm mềm để tham gia sinh hoạt chi bộ ở cơ sở xã, thị trấn. Tỉnh phấn đấu đến hết năm 2022, 90% đảng viên trong toàn tỉnh có đủ điều kiện sẽ được sử dụng phần mềm "Sổ tay đảng viên điện tử", đồng thời hướng đến sẽ cài đặt phần mềm, cấp quyền sử dụng tới cả người dân.

Có thể nói, với sự nỗ lực lớn, tinh thần trách nhiệm cao của các cấp ủy các địa phương, cơ quan, đơn vị, công tác phát triển đảng đã đạt những kết quả đáng ghi nhận, đồng thời rút ra được những vấn đề cần tiếp tục quan tâm trong thời gian tới, những bài học kinh nghiệm để việc tạo nguồn, kết nạp và quản lý đảng viên đạt hiệu quả cao hơn, góp phần bổ sung đội ngũ có chất lượng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của Ðảng trong giai đoạn mới.

Bài 4: Hướng về cơ sở, dựa vào nhân dân

Triển khai Nghị quyết số 22-NQ/TW và Kết luận số 38-KL/TW về nâng cao năng lực, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên, cấp ủy đảng các cấp đã tập trung hướng về cơ sở, giải quyết vướng mắc, khó khăn. 

Nhân viên bộ phận một cửa UBND xã Tân Tiến, huyện An Dương, TP Hải Phòng giải quyết thủ tục hành chính cho người dân.

Hiệu quả của việc dựa vào nhân dân góp phần củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động tổ chức cơ sở đảng, bồi đắp niềm tin trong nhân dân, phát huy tinh thần xây dựng, tiếng nói góp ý chân thành của người dân với tổ chức cơ sở đảng, chính quyền và đội ngũ cán bộ, đảng viên.

Khảo sát việc thực hiện Nghị quyết số 22-NQ/TW và Kết luận số 38-KL/TW tại các địa phương ghi nhận mô hình mỗi thôn, tổ dân phố có một chi bộ phát huy tác dụng tốt, là lực lượng nòng cốt trong công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Khi hoạt động của các tổ chức cơ sở đảng dựa vào nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân, sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị được khẳng định và các nghị quyết nhanh chóng đi vào cuộc sống, phát huy hiệu quả.

Đưa cán bộ về gần dân

Phân công cán bộ, đảng viên xuống thôn, bản xây dựng, củng cố tổ chức cơ sở đảng yếu kém là một giải pháp hiệu quả được triển khai ở hầu hết các địa phương, nhất là khu vực miền núi, vùng sâu, vùng đồng bào dân tộc. Năm 2010, đảng viên, sĩ quan Lê Văn Tuyển, Đồn Biên phòng Pù Nhi (Thanh Hóa) được phân công tăng cường bám bản Suối Phái, xã Tam Chung, huyện Mường Lát. Đây là bản có đông đồng bào dân tộc H’Mông nhưng chưa thành lập được chi bộ nên nhiều chủ trương, chính sách của Đảng chậm được triển khai. Sau hai năm bền bỉ tìm nguồn, bồi dưỡng, bản đã có ba đảng viên là đủ quy định thành lập chi bộ. Ngay sau khi được thành lập, Chi bộ Suối Phái đã phát huy tốt vai trò hạt nhân chính trị. Chi bộ hướng dẫn bà con trồng lúa nước, nuôi nhốt gia súc xa nơi ở; vận động nhân dân chung sức tham gia thi công đường giao thông nội thôn, làm sân thể thao phục vụ nhu cầu rèn luyện thân thể, sinh hoạt văn hóa cộng đồng.

Không chỉ đạt hiệu quả trong công tác phát triển đảng viên, củng cố tổ chức cơ sở đảng yếu kém, chủ trương hướng về cơ sở còn giúp nhiều tổ chức đảng giải quyết tốt những vấn đề khó, phức tạp, người dân quan tâm. Thực hiện quy định của Tỉnh ủy Thái Bình, ngày ba hằng tháng các cán bộ cơ quan huyện ủy, UBND huyện Quỳnh Phụ đều xuống dự sinh hoạt tại các chi bộ khu dân cư. Bí thư Huyện ủy Ðinh Trọng Xá chia sẻ, việc thu hồi đất phục vụ các dự án phát triển kinh tế ở địa phương, nhiều năm nay luôn là việc khó. Khi về dự sinh hoạt chi bộ thôn, xóm, nắm rõ nguyên nhân do công tác tuyên truyền vận động của tổ chức đảng, đảng viên chưa tích cực, thuyết phục nên nhiều bà con còn thắc mắc.

Năm 2021, Huyện ủy triển khai vận động nhân dân tự nguyện, thỏa thuận góp quyền sử dụng đất cho Nhà nước để cải tạo, nâng cấp, mở rộng đường huyện, đường liên xã do huyện làm chủ đầu tư. Huyện ủy chỉ đạo Đảng ủy các xã tăng cường, đổi mới công tác tuyên truyền, vận động, giải thích, nhấn mạnh đến những lợi ích lớn mà người dân được hưởng. Đảng viên chi bộ thôn, xóm thuộc khu vực dự án nêu gương đi đầu góp đất, từ đó, đã nhận được sự đồng thuận, nhất trí cao của nhân dân. Việc giải phóng mặt bằng dự án đầu tư nâng cấp tuyến đường huyện ÐH78 được triển khai “thần tốc” trong năm ngày, lập kỷ lục về tiến độ giải phóng mặt bằng nhanh nhất tỉnh và giảm cho Nhà nước gần 10 tỷ đồng đầu tư.

Từ hiệu quả của việc cán bộ sâu sát với nhân dân, Trung ương đã có Kết luận số 38-KL/TW về việc không tổ chức chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn, đưa đảng viên công tác ở xã, phường, thị trấn về sinh hoạt đảng tại các chi bộ khu dân cư. Đến nay 100% chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn đã giải thể và toàn bộ đảng viên đã về sinh hoạt đảng tại chi bộ khu dân cư. Đây là cơ hội để đảng viên là cán bộ, công chức cấp xã sát với thực tiễn, gần gũi với nhân dân. Năm 2019, Chi bộ cơ quan xã Đội Bình, huyện Yên Sơn (Tuyên Quang) giải thể, đồng chí Nguyễn Kim Doanh, Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã được phân công về sinh hoạt tại Chi bộ thôn 2.

Chi bộ nhiều năm không phát triển được đảng viên do thiếu nguồn. Từ khi về sinh hoạt, đồng chí Nguyễn Kim Doanh đã cùng chi ủy chú trọng công tác phát hiện, bồi dưỡng quần chúng ưu tú. Hằng năm, chi bộ đều kết nạp từ một đến hai đảng viên. Đội ngũ đảng viên được bổ sung kịp thời, nên các kỳ sinh hoạt chi bộ diễn ra sôi nổi, có nhiều ý kiến đóng góp với chi ủy. Theo lãnh đạo Huyện ủy Yên Sơn, việc đưa đảng viên là cán bộ, công chức cấp xã về sinh hoạt tại chi bộ thôn, tổ dân phố không chỉ tinh gọn hệ thống tổ chức trong Đảng mà còn góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo của chi bộ, nhất là chi bộ nông thôn.

Việc phân công cán bộ, đảng viên, cấp ủy các cấp về tăng cường, theo dõi, phụ trách, cùng sinh hoạt chi bộ tại các tổ chức cơ sở đảng trên cả nước đã góp phần thực hiện tốt mục tiêu mà Nghị quyết số 22-NQ/TW đặt ra. Đến nay, 100% tổ chức đảng ở xã, phường, thị trấn đều là đảng bộ cơ sở, không còn chi bộ cơ sở; số thôn, tổ dân phố chưa có tổ chức đảng giảm mạnh (từ 8.985 năm 2010 xuống còn 2.036 năm 2020); nhiều tỉnh miền núi, biên giới không còn tình trạng thôn, bản không có chi bộ. Cùng đó, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng được nâng cao đã góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, củng cố, bồi đắp niềm tin của nhân dân vào tổ chức đảng, chính quyền.

Dựa vào nhân dân củng cố tổ chức, cán bộ

Tin tưởng vào chi bộ, chính quyền, người dân ngày càng có nhiều ý kiến tâm huyết, góp phần xây dựng đảng trong sạch, vững mạnh. Bác Nguyễn Thị Kim Oanh, khu phố Bình Nam, thị trấn Bình Mỹ, huyện Bình Lục (tỉnh Hà Nam) không ngần ngại cho điểm hài lòng vào bảng khảo sát. Bác cho biết, từ khi thị trấn triển khai mô hình “chính quyền thân thiện, vì nhân dân phục vụ” thì tinh thần thái độ của cán bộ nơi đây chuyển biến rất nhiều; gần gũi, thân thiết, nhiệt tình, trách nhiệm với dân hơn. Đây là những cố gắng đáng được khích lệ, đánh giá. Từ ý kiến đóng góp của nhân dân, tinh thần, thái độ phục vụ của cán bộ cơ sở ngày càng tốt hơn. Kết quả chỉ số hài lòng của người dân đối với cải cách hành chính cấp xã năm 2020 cũng cho thấy rõ khi tỷ lệ hài lòng đạt 88,98% cao nhất so với cấp tỉnh và cấp huyện.

Tôn trọng ý kiến nhân dân là cách để Chi bộ khu phố 9A, phường Bãi Cháy, thành phố Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh) luôn vững mạnh về tổ chức. Chủ nhật hằng tuần Chi ủy, Ban công tác mặt trận và tổ hội đồng nhân dân có mặt tại nhà văn hóa khu phố để tiếp nhận ý kiến nhân dân. Khu phố có 176 đảng viên đang công tác cùng 153 đảng viên đang sinh sống trên địa bàn. Để lấy ý kiến nhân dân về việc rèn luyện đảng viên, Chi ủy gửi nội dung giám sát, góp ý kèm danh sách toàn bộ đảng viên đến hơn 1.500 hộ dân; đồng thời niêm yết công khai các biểu hiện suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, những điều quy định đảng viên không được làm tại nhà văn hóa tổ dân phố.

Do vậy, chi bộ tiếp nhận rất nhiều ý kiến phản ánh về rèn luyện phẩm chất đạo đức của cán bộ, đảng viên làm việc, cư trú trên địa bàn. Đồng chí Nguyễn Văn Cường, Bí thư chi bộ khu phố cho biết: Khi người dân có ý kiến, chi bộ họp tiếp thu và xử lý ngay, không để bà con phải chờ đợi. Theo đồng chí Vũ Thị Thanh Hiền, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND phường 4, quận 11 (thành phố Hồ Chí Minh), sự năng nổ, nhiệt tình của người đảng viên sẽ tập hợp được nhân dân, tạo nên sức mạnh cho tổ chức cơ sơ đảng. “Khi người dân đã tin tưởng vào tổ chức cơ sở đảng, vào đảng viên thì mọi người sẽ chấp hành mọi chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước” - đồng chí Vũ Thị Thanh Hiền cho biết.

Không chỉ lắng nghe mà chủ động lấy ý kiến quần chúng vào quá trình đánh giá, phân loại cán bộ, công chức xã hằng năm góp phần nâng cao năng lực, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng là cách làm của huyện Thạch Hà (tỉnh Hà Tĩnh). Hội nghị lấy ý kiến đánh giá cán bộ, công chức do đại diện lãnh đạo xã và Mặt trận Tổ quốc chủ trì với sự tham gia của đại diện các tổ chức đoàn thể, tổ chức quần chúng từ xã đến thôn, được truyền thanh trực tiếp. Các đại biểu đóng góp ý kiến, bỏ phiếu tín nhiệm đánh giá mức độ hoàn thành chức trách, nhiệm vụ với từng cán bộ, công chức của xã. Kết quả của hội nghị là căn cứ quan trọng để cấp thẩm quyền kết luận, đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ, công chức. Nhờ những đổi mới trong đánh giá cán bộ cơ sở mà mới đây, trong quá trình thực hiện sắp xếp, sáp nhập xã, phường, thị trấn dù số lượng cán bộ dôi dư nhiều nhưng việc sắp xếp lại vị trí công tác cán bộ thuận lợi, đúng người, đúng việc.

Từ những ý kiến góp ý của nhân dân, nhiều tổ chức cơ sở đảng đã kịp thời chấn chỉnh các quy trình công tác tổ chức, cán bộ. Đồng chí Trương Minh Ngọc, Bí thư Đảng ủy xã Như Hòa, huyện Kim Sơn (tỉnh Ninh Bình) nhớ mãi bài học cách đây không lâu. Do buông lỏng quản lý đảng viên, đồng chí Chủ tịch UBND xã đã có hành vi tổ chức đánh bạc tại trụ sở UBND xã. Hành vi này do nhân dân trong xã phát hiện và báo cáo Đảng ủy xã. Đảng ủy cấp trên đã chỉ đạo Đảng ủy xã tiến hành kiểm điểm đồng thời thi hành kỷ luật cách chức Chủ tịch UBND xã. Qua ý kiến nhân dân, Đảng ủy xã cũng phát hiện và khai trừ ra khỏi Đảng một đảng viên vi phạm đạo đức, lối sống do sử dụng chất cấm. Ngay sau sự việc, Đảng ủy xã đã chấn chỉnh công tác quản lý đảng viên, tăng cường sự giám sát của nhân dân. Đến nay, Đảng bộ xã đã được củng cố về tổ chức và đạt trong sạch, vững mạnh.

Góp ý của nhân dân cũng góp phần vào công tác xây dựng phương hướng, nhiệm vụ của các tổ chức cơ sở đảng. Mới đây, diễn đàn “Nhân dân góp ý xây dựng đội ngũ cán bộ công chức” năm 2022 được tổ chức xã Đại Tây, huyện Đại Lộc (tỉnh Quảng Nam) nhận được nhiều ý kiến của nhân dân đóng góp về đạo đức, lối sống, tinh thần trách nhiệm của cán bộ, đảng viên. Lĩnh hội ý kiến nhân dân, Đảng ủy xã đã họp và xây dựng kế hoạch phát huy ưu điểm, khắc phục hạn chế, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong thời gian tới. Theo báo cáo của Trung ương MTTQ Việt Nam, năm 2020, cấp ủy, tổ chức cơ sở đảng các cấp đã tiếp nhận 5.205 ý kiến phản ánh của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội và nhân dân.

Bên cạnh những mô hình cách làm sáng tạo của nhiều tổ chức cơ sở đảng trong tiếp thu ý kiến đóng góp của người dân để hoàn thiện tổ chức, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, thực tế cũng cho thấy vẫn còn một số tổ chức đảng chưa thật sự coi trọng công tác này. Nhiều nơi còn mang tính hình thức, phương thức lấy ý kiến nhân dân đơn điệu. Đây cũng là một trong những nguyên nhân của tình trạng vẫn còn tổ chức cơ sở đảng yếu kém, đảng viên chưa thật sự gương mẫu đi đầu.

Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên là một nhiệm vụ quan trọng của Đảng, đòi hỏi các giải pháp đồng bộ, toàn diện. Trong đó, hướng về cơ sở, giải quyết vướng mắc, củng cố mối quan hệ máu thịt với nhân dân, thật sự dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng là một giải pháp quan trọng cần được tiếp tục đổi mới, phát huy trong thời gian tới.

Bài 5: Tạo sự đột phá, chuyển biến mạnh mẽ

Đảng lãnh đạo thông qua tổ chức đảng và đảng viên trong hệ thống chính trị. Điều này đã được khẳng định trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011). Nâng cao năng lực lãnh đạo, bản lĩnh chính trị, xây dựng, củng cố tổ chức cơ sở đảng, nâng cao chất lượng đảng viên bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của Đảng ở cơ sở, có ý nghĩa quan trọng, quyết định thắng lợi mục tiêu, đường lối, chủ trương của Đảng trong thực tiễn cuộc sống.

Ảnh minh họa: Lớp bồi dưỡng lý luận chính trị dành cho đối tượng kết nạp Đảng của huyện Chợ Mới, Bắc Kạn. (Ảnh: Báo Bắc Kạn)

Đặc biệt coi trọng và đẩy mạnh hơn nữa công tác xây dựng Đảng thật sự trong sạch, vững mạnh, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh yêu cầu: “Củng cố, nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ đảng viên”; “Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên; phát huy tính tiên phong, gương mẫu, trọng dân, gần dân, tin dân, hiểu dân, học dân của cán bộ, đảng viên”. 

Tại phiên khai mạc Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 5 (khóa XIII), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: “sau Hội nghị Trung ương lần này chúng ta có bước chuyển biến, tiến bộ mới, thực chất, mạnh mẽ, hiệu quả, nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng, sức mạnh và tính chiến đấu của Đảng ta theo đúng tinh thần tư tưởng của Lênin “Thà ít mà tốt”; “những đảng viên hữu danh vô thực thì cho không chúng ta cũng không cần!”.

Năng động, sáng tạo, sâu sát thực tế

Nâng cao năng lực cụ thể hóa và tổ chức thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, sâu sát cơ sở để ban hành các chương trình, kế hoạch hoạt động, giải pháp phù hợp thực tiễn là yêu cầu xuyên suốt đối với các tổ chức cơ sở đảng. Năng lực lãnh đạo, chất lượng, hiệu quả hoạt động của tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ đảng viên có ý nghĩa quyết định đối với hoạt động của hệ thống chính trị và sự phát triển kinh tế, xã hội ở các địa phương, đơn vị. Việc ban hành và thực hiện quy chế làm việc của cấp ủy góp phần đổi mới phương thức lãnh đạo, bảo đảm nguyên tắc của Đảng, đồng thời gắn với thực hiện hiệu quả nhiệm vụ chính trị. 

Qua khảo sát thực tế cho thấy, những địa phương có tổ chức cơ sở đảng, cán bộ cấp ủy năng động, sâu sát cơ sở, am hiểu tình hình thực tiễn, lựa chọn đúng những vấn đề “sát sườn”, những “điểm nghẽn”, đều ban hành các nghị quyết ngắn gọn, rõ ràng, dễ triển khai thành chương trình công tác cụ thể, tránh tình trạng “sao chép” hay “mô phỏng” nghị quyết của cấp ủy cấp trên. Khi cấp ủy phân công, quy định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của cấp ủy viên, thường xuyên kiểm tra, giám sát, rút kinh nghiệm để có giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, các nghị quyết đều được triển khai hiệu quả, trở thành thực tiễn sinh động.

Bắc Kạn là địa phương có cách làm sáng tạo trong thực hiện chủ trương “xóa thôn, bản trắng đảng viên”. Bắt đầu thực hiện từ năm 2010, sau 10 năm, Bắc Kạn không còn thôn nào “trắng” đảng viên. Đảng bộ tỉnh có 1.280 chi bộ thôn, trong đó có 1.253 chi bộ thôn sinh hoạt độc lập và 27 chi bộ thôn sinh hoạt ghép. 

Theo đồng chí Phương Thị Thanh, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Bắc Kạn, có được kết quả này là do khi thực hiện các chỉ thị, nghị quyết, kết luận, đề án của Trung ương, Tỉnh ủy xem xét, đánh giá kỹ tình hình thực tế địa phương. Đầu nhiệm kỳ và hằng năm, các cấp ủy xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện công tác phát triển đảng viên gắn với thực hiện chia tách chi bộ thôn sinh hoạt ghép, sắp xếp các đơn vị hành chính, giải thể chi bộ xã, phường, thị trấn; đánh giá chất lượng sinh hoạt chi bộ gắn với kiểm điểm việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; nội dung sinh hoạt chi bộ coi trọng việc đề xuất các giải pháp thực hiện nhiệm vụ chính trị; chú trọng phát triển đảng viên đồng thời rà soát, sàng lọc, đưa đảng viên không đủ tư cách ra khỏi Đảng. 

Khi giao chỉ tiêu kết nạp đảng viên, chia tách chi bộ thôn sinh hoạt ghép cả giai đoạn cho các đảng bộ trực thuộc, Tỉnh ủy đề ra các giải pháp thiết thực, cụ thể, rõ người, rõ việc, trong đó chú trọng tạo nguồn phát triển đảng viên ở những thôn, bản vùng sâu, vùng xa, không có tình trạng giao nhiệm vụ chung chung hay chỉ nêu tên đầu việc.

Năng động, sáng tạo trong xây dựng tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ đảng viên đặt ra yêu cầu cao hơn đối với đội ngũ cấp ủy viên. Thực hiện phương châm “cấp ủy cấp tỉnh nắm đến tổ chức cơ sở đảng; cấp ủy cấp huyện nắm đến chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở; đảng viên ở cơ sở nắm đến hộ gia đình”, thời gian qua, Ban Thường vụ các tỉnh ủy, thành ủy đã phân công từng đồng chí tỉnh ủy viên tham dự sinh hoạt ở cơ sở; định kỳ hoặc đột xuất đồng chí bí thư cấp ủy cấp trên trực tiếp gặp gỡ, đối thoại với đảng viên, nhân dân; giao ban giữa bí thư chi bộ với đảng ủy cơ sở… 

Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng cấp ủy viên không xác định rõ nhiệm vụ chính với các nhiệm vụ kiêm nhiệm khác; việc giám sát thực hiện quy chế làm việc của cấp ủy còn bị buông lỏng. Theo PGS,TS Nguyễn Trọng Phúc, có nhiều vấn đề phát sinh tại các địa phương, đơn vị cần sự dũng cảm, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm của đội ngũ cán bộ cơ sở và vai trò của tổ chức cơ sở đảng. Với những quan điểm mới về khuyến khích, bảo vệ cán bộ đổi mới, sáng tạo trong Văn kiện Đại hội XIII và gần đây là Kết luận 14-KL/TW của Bộ Chính trị, những việc khó, việc mới ở cơ sở sẽ thực sự là môi trường để cán bộ cơ sở cống hiến, trưởng thành, góp phần phát huy vai trò hạt nhân chính trị của tổ chức cơ sở đảng. 

Coi trọng nêu gương, gắn với xây dựng hệ thống chính trị

Xây dựng tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ đảng viên là công việc liên quan đến tổ chức, con người, cần sự kiên trì, bền bỉ, quyết tâm cao. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Đảng mạnh là do chi bộ tốt. Chi bộ tốt là do các đảng viên đều tốt”. Xây dựng đội ngũ đảng viên là cốt lõi của việc xây dựng tổ chức, quyết định kết quả việc thực hiện mục tiêu, đường lối, chủ trương của Đảng. Tại cơ sở, đảng viên và đội ngũ cán bộ cấp ủy chính là “gương soi” của quần chúng nhân dân. 

Trong nhiệm kỳ vừa qua, nhiều đảng bộ tỉnh, thành phố đã cụ thể hóa các quy định về nêu gương của Trung ương phù hợp nhiệm vụ chính trị từng địa phương. Thành ủy Hà Nội tập trung tạo chuyển biến về đạo đức công vụ, tinh thần thái độ phục vụ người dân và doanh nghiệp của cán bộ, đảng viên. Tỉnh ủy Hưng Yên chú trọng nâng cao trách nhiệm trong công tác, chống thái độ vô cảm với nhân dân. Hằng năm, tập thể lãnh đạo và người đứng đầu cấp ủy các cấp ở Quảng Trị thực hiện cam kết “giao việc, đặt hàng” gắn với trách nhiệm cá nhân người đứng đầu, tạo hiệu quả trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị. 

Cùng với việc ban hành các quy định cụ thể về nêu gương, các cấp ủy đảng ở tỉnh Lâm Đồng hằng năm đều có thống kê số lượng cán bộ, đảng viên chưa thực hiện tốt việc nêu gương (từ năm 2019 đến nay, có 1.008 cán bộ, đảng viên chưa thực hiện nghiêm túc các nội dung nêu gương). 

Thực tiễn tại nhiều địa phương, đơn vị thời gian qua, những nơi cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu không giữ được vai trò nêu gương, lạm quyền, lợi dụng quyền lực, sai phạm về trách nhiệm quản lý thì các tổ chức đảng ở đó gần như bị “vô hiệu hóa”, “lơ là” nguyên tắc tập trung dân chủ, “tê liệt” sức chiến đấu. Tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh khi có đội ngũ cấp ủy viên, người đứng đầu cấp ủy cơ sở thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, tạo sự thống nhất giữa chủ trương, nghị quyết của cấp ủy với chương trình hành động và việc tổ chức thực hiện của chính quyền, thể hiện rõ ràng, sắc nét vai trò lãnh đạo trực tiếp và toàn diện của cấp ủy. 

Để đáp ứng yêu cầu này, đội ngũ cấp ủy viên, người đứng đầu cấp ủy cơ sở phải có năng lực, trình độ, phẩm chất đạo đức, được đảng viên, quần chúng tín nhiệm. Các cấp ủy viên, người đứng đầu địa phương, đơn vị và cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp có trách nhiệm thường xuyên chăm lo chỉ đạo xây dựng chi bộ, đảng bộ cơ sở nơi mình đang sinh hoạt, đồng thời, phải liên đới chịu trách nhiệm khi tổ chức đảng ở đó yếu kém.

Chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở là thước đo năng lực lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng. Khi tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh, hệ thống chính trị được lãnh đạo toàn diện cả về mặt thể chế, tổ chức, phương thức hoạt động và kiểm soát quyền lực. Tổ chức cơ sở đảng thực hiện tốt vai trò lãnh đạo toàn diện, đặc biệt ở việc tổ chức thực thi đường lối, hệ thống chính trị hoạt động đồng bộ, góp phần vào việc vận hành tốt cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ”. 

Là địa phương ở Tây Nguyên, Lâm Đồng đặc biệt chú trọng nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chức cơ sở đảng vùng đồng bào dân tộc thiểu số, bảo đảm thể hiện rõ vai trò hạt nhân chính trị trong lãnh đạo hệ thống chính trị, tập hợp quần chúng ở cơ sở. Theo đồng chí Nguyễn Trọng Ánh Đông, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy, để bảo đảm xây dựng đảng gắn với xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, Tỉnh ủy chú trọng giải pháp đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, trong đó chú trọng việc xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng trong lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị, quyền, trách nhiệm của người đứng đầu và mối quan hệ giữa tập thể cấp ủy, tổ chức đảng với người đứng đầu. 

Từ năm 2012, Quận ủy Bình Thủy (thành phố Cần Thơ) thực hiện hoạt động “Đối thoại với cơ sở”, với mục tiêu phát huy dân chủ, lắng nghe ý kiến của các đảng viên ở cơ sở đóng góp cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Thường vụ Quận ủy, giúp Ban Thường vụ Quận ủy kịp thời khắc phục hạn chế, phát huy ưu điểm, nâng cao chất lượng công tác lãnh đạo thực hiện nghị quyết, nắm bắt và giải quyết kịp thời khó khăn, vướng mắc của cấp ủy cơ sở trong quá trình thực hiện nhiệm vụ và những vấn đề bức xúc trong nhân dân. Ban Thường vụ Quận ủy thành lập ban chỉ đạo, tổ chuyên viên giúp việc và phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên. 

Vào quý III hằng năm, Ban Thường vụ Quận ủy tổ chức gặp mặt, đối thoại trực tiếp với cán bộ cơ sở. Các ý kiến cán bộ cơ sở đều được Ban Thường vụ Quận ủy trả lời trực tiếp, sau đó, các ban, ngành có văn bản trả lời những vấn đề cụ thể, chuyên sâu. Hoạt động này góp phần tạo sự đồng thuận trong hệ thống chính trị của quận, góp phần đổi mới phương thức lãnh đạo của Ban Thường vụ Quận ủy, các cấp ủy đảng và sự quản lý, điều hành của chính quyền các cấp, nâng cao trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức trong quá trình thực thi nhiệm vụ. 

Những năm qua, chủ trương đối thoại trực tiếp giữa cấp ủy, người đứng đầu cấp ủy và cán bộ cơ sở được thực hiện tại nhiều địa phương, vừa nêu cao vai trò, trách nhiệm người đứng đầu, vừa tạo diễn đàn để cán bộ cơ sở kịp thời giải quyết những vướng mắc trong thực hiện nhiệm vụ. Đây là giải pháp tạo sự đồng thuận trong giải quyết những vấn đề nảy sinh từ cơ sở, góp phần xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.

Sức mạnh to lớn của Đảng là nhờ kết hợp sức mạnh của mỗi chi bộ và sức mạnh của từng đảng viên. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: “Đảng là gồm các đảng viên mà tổ chức nên. Mọi công việc Đảng đều do đảng viên làm. Mọi nghị quyết Đảng đều do đảng viên chấp hành. Mọi chính sách của Đảng đều do đảng viên mà thấu đến quần chúng. Mọi khẩu hiệu, mọi kế hoạch của Đảng đều do đảng viên cố gắng thực hiện”. 

Phẩm chất, năng lực và trình độ của mỗi đảng viên là yếu tố quan trọng khẳng định vai trò lãnh đạo, uy tín của Đảng đối với xã hội. Thực hiện các giải pháp tạo sự đột phá, chuyển biến mạnh mẽ để Đảng vững mạnh từ mỗi chi bộ và đảng viên góp phần quan trọng xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị. Khi Đảng trong sạch, vững mạnh từ mỗi chi bộ và đảng viên sẽ bảo đảm năng lực lãnh đạo, bản lĩnh chính trị, sức chiến đấu và sự lãnh đạo toàn diện của Đảng ở cơ sở, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.