1. Tôi còn nhớ, ngày
24-12-2019, Ủy ban Quốc gia ASEAN 2020 ra mắt tại chính Hội trường này và cũng
nơi đây, ngày 7-1-2020, nhân Lễ khởi động Năm Chủ tịch ASEAN 2020, tôi đã đề
nghị Năm Chủ tịch ASEAN 2020 phải: (i) thực chất về về nội dung, (ii) chu đáo,
trọng thị về lễ tân, hậu cần và (iii) bảo đảm tốt về an ninh, an toàn.
Lúc đó, trong không khí
phấn khởi, lạc quan của năm mới 2020, không ai có thể hình dung được, chỉ hơn 1
tháng sau, Con tàu ASEAN 2020 sẽ phải đi qua vùng biển động, dông bão
dữ dội của đại dịch COVID-19, bị chao đảo bởi tình hình thương mại, kinh tế suy
giảm mạnh, cạnh tranh địa chiến lược quốc tế diễn ra gay gắt tại khu vực…
Bằng ý chí kiên cường,
quyết tâm cao, hành động mạnh mẽ của cả Cộng đồng ASEAN, sự hợp tác hiệu quả
của các đối tác và tay lái vững vàng của “thuyền trưởng” Việt Nam, đến hôm nay
nhìn lại chúng ta cùng tự hào tuyên bố Năm Chủ tịch ASEAN 2020 đã
thành công toàn diện, vang dội, trọn vẹn và thực chất: (i)
thành công về chất lượng nội dung, số lượng kỷ lục các văn kiện được thông qua,
số lượng hơn 550 cuộc họp, nhiều sáng kiến, ưu tiên của Việt Nam đã trở thành
tài sản chung của ASEAN; (ii) thành công trong bảo đảm an ninh, an toàn, trọng
thị về lễ tân; và (iii) thành công trong quảng bá hình ảnh Cộng đồng ASEAN và
Việt Nam hòa bình, ổn định phát triển thịnh vượng trong tâm thức của bạn bè
quốc tế.
Trong thắng lợi chung
của Năm Chủ tịch ASEAN 2020, chúng ta càng thêm tự hào về thành công của Đại
hội đồng Liên Nghị viện các nước ASEAN - AIPA 41 và của Hội nghị Hội đồng Chánh
án các nước ASEAN lần thứ 8. Tất cả thể hiện hình ảnh một Nhà nước pháp
quyền Việt Nam vững mạnh với người dân là trung tâm.
Tôi đánh giá cao kết
thúc tốt đẹp của Hội nghị Bộ trưởng Công an ASEAN về phòng chống tội phạm
(26-11) và Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN (10-12). Đây là những hội nghị
cuối cùng trong chương trình 2020, mang ý nghĩa hợp tác chiến lược quan trọng
của ASEAN, là những dấu son tô đẹp bức tranh thành công toàn diện của năm ASEAN
2020.
Tôi hoan nghênh Báo cáo
tổng kết của đồng chí Tổng thư ký UBQG và báo cáo của Trưởng các Tiểu ban. Tôi
cũng nhất trí với ý kiến và các kiến nghị của đồng chí Phạm Bình Minh Phó Thủ
tướng, Bộ trưởng Ngoại giao, Chủ tịch UBQG ASEAN 2020 đánh giá kết quả năm
ASEAN 2020. Một lần nữa chúng ta khẳng định tinh thần chủ đề năm 2020 “ASEAN
Gắn kết và chủ động thích ứng” là hết sức kịp thời và cũng rất phù hợp.
Thưa các đồng chí,
2. Chúng ta đảm nhận vai
trò Chủ tịch ASEAN 2020 trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực chuyển
biến nhanh chóng, phức tạp với các thách thức và cơ hội đan xen, nhất là sự
bùng phát, tác động nghiêm trọng của đại dịch COVID-19. Một số báo lớn quốc tế
có nhận định: Năm 2020 là một trong những năm tồi tệ nhất với tất cả người dân
đang sống trên Trái đất này. Dẫu muôn vàn khó khăn, nhưng với tinh thần “Gắn
kết và chủ động thích ứng”, ASEAN đã mạnh mẽ vượt qua, thực hiện thành công các
mục tiêu ưu tiên hợp tác đề ra cho năm 2020, ngày càng trở nên đoàn kết, gắn
kết, với khả năng tự cường và thích ứng cao hơn. Cụ thể là:
Thứ nhất, công cuộc xây dựng
Cộng đồng ASEAN tiếp tục được đẩy mạnh và đạt nhiều tiến triển cụ thể. Các nền
tảng kinh tế vĩ mô được duy trì, kết nối, liên kết kinh tế ngày càng sâu rộng,
điển hình là việc ký kết thành công Hiệp định RCEP với những đóng góp to lớn và
xử lý khéo léo hài hòa với các đối tác trên vai trò chủ nhà của Việt Nam, mở ra
Khu vực thương mại tự do lớn nhất thế giới. Hợp tác an sinh, xã hội tiếp tục
được bảo đảm. Quan hệ đối ngoại ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả
hơn.
Thứ hai, dưới sự dẫn dắt
của Việt Nam, ASEAN đã thực sự linh hoạt và chủ động, thích ứng với các biến
động của thời cuộc. Dịch bệnh COVID-19 đã đặt ra những thách thức chưa từng có,
do đó cũng đòi hỏi những biện pháp chưa từng có tiền lệ. Trong năm Chủ tịch
ASEAN 2020 của Việt Nam, rất nhiều cái “đầu tiên” đã được sáng tạo để hoàn
thành các mục tiêu đề ra: số lượng các Hội nghị tăng lên để kịp thời ứng phó
với COVID-19, Cấp cao ASEAN lần đầu tiên đã họp 3 lần trong năm thay
vì 2 lần theo thông lệ, nhiều Hội nghị Cấp cao, Bộ trưởng lần đầu được
tổ chức trực tuyến; và đặc biệt, nhiều văn kiện quan trọng của ASEAN cũng được
ký kết trực tuyến lần đầu tiên.
Thứ ba, với những thành công
trong năm qua, vai trò, uy tín quốc tế của ASEAN ngày càng được coi trọng, nâng
cao; là minh chứng sống động cho vai trò, tầm quan trọng của đoàn kết, hợp tác
trước những cơ hội, thách thức, đặc biệt là sức sống, giá trị của hợp tác và cơ
chế đa phương. Thành công của ASEAN đã mang lại những bài học kinh nghiệm quý
trong huy động sức mạnh tập thể không chỉ ở tầm khu vực mà cả ở tầm quốc tế
trong ứng phó với những thách thức chung của nhân loại.
3. Nhìn lại năm 2020, tầm
vóc, bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam được thể hiện một cách toàn diện, rõ nét. Một
lần nữa, dấu ấn của Việt Nam được ghi đậm trong quá trình hơn 50 năm phát triển
của ASEAN, từ chủ đề rất đúng và trúng là “ASEAN gắn kết và chủ động thích
ứng”, tới cách đề xuất những ưu tiên, ý tưởng, sáng kiến, cho đến phương
thức chuẩn bị, chủ trì điều hành các hội nghị, soạn thảo các văn kiện và công
tác tuyên truyền quảng bá.
Chúng ta đã không chỉ
khéo léo, linh hoạt dẫn dắt, điều hòa những khác biệt giữa các quốc gia thành
viên ASEAN để giữ vững hình ảnh đoàn kết, đồng thuận của Hiệp hội, mà còn xử lý
hài hòa, hiệu quả các bất đồng giữa các đối tác, qua đó tất cả các hội nghị
trong năm diễn ra suôn sẻ, thành công. Đặc biệt, chính việc chúng ta kiểm soát
được đại dịch COVID-19 và duy trì phát triển kinh tế - xã hội đã làm các bạn bè
khu vực và quốc tế hoàn toàn tin tưởng vào sự lãnh đạo, dẫn dắt của Việt Nam,
ủng hộ và hưởng ứng tích cực những sáng kiến, kế hoạch do ta đề
xuất.
Đồng thời, thông qua
việc chủ trì tổ chức suôn sẻ hàng chục hội nghị quan trọng theo hình thức trực
tuyến đã minh chứng cho năng lực công nghệ và khả năng của Việt Nam trong kỷ
nguyên chuyển đổi số.
4. Có thể nói, từ những bỡ
ngỡ ban đầu, qua 25 năm tham gia ASEAN, chúng ta đã có những đóng góp quan
trọng, trưởng thành vượt bậc, và hiện đã trở thành một trong những thành viên
nòng cốt, dẫn dắt, xây dựng và xác định các luật chơi trong ASEAN và khu vực.
Đặc biệt, với thành công của Năm Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam không còn chỉ là
một thành viên tích cực, luôn nghiêm túc thực thi các thoả thuận đã cam kết, mà
đã trở thành một chỗ dựa vững chắc, tin cậy, đặc biệt trong những thời khắc
ASEAN phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, như đại dịch COVID-19 hiện
nay.
Thưa các đồng chí,
5. Những nỗ lực và vai trò
dẫn dắt của Việt Nam trong năm Chủ tịch ASEAN 2020 được các nước ASEAN và các
đối tác ghi nhận, đánh giá cao, thể hiện tầm vóc và vị thế quốc tế ngày càng
cao của nước ta. Từ đó, nhìn lại, Năm Chủ tịch ASEAN 2020 để lại cho chúng ta
nhiều bài học quý báu:
Trước hết đó là bài học về sự
chỉ đạo tổng thể, thống nhất và theo dõi sát sao của Lãnh đạo Đảng, Nhà
nước và Chính phủ đối với các hoạt động đối ngoại quốc gia, nhất là Năm Chủ
tịch ASEAN 2020. Chúng ta rất vinh dự được Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn
Phú Trọng có bài phát biểu chỉ đạo quan trọng tại Lễ khai mạc Cấp cao ASEAN 37,
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã có phát biểu tại Phiên cấp cao ASEAN
về tăng quyền năng của Phụ nữ, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng
- Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội Việt Nam tại AIPA, phát biểu tại Hội nghị lãnh
đạo ASEAN - AIPA...
Thứ hai, là bài học về phát huy sức
mạnh của cả hệ thống chính trị, các cơ quan, bộ ngành, doanh nghiệp, các
tổ chức xã hội và người dân đóng góp cho thành công năm Chủ tịch ASEAN. Nổi bật
là phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan Chính phủ và Quốc hội trong thành công
AIPA 41, ASEAN 2020.
Thứ ba, là bài học về phát
huy bản sắc ngoại giao Việt Nam và “trường phái ngoại giao” Hồ Chí Minh.
Đó là luôn vững bản lĩnh, kiên trì, kiên định mục tiêu, nguyên tắc, song hết
sức linh hoạt về sách lược - “dĩ bất biến, ứng vạn biến”, biến “nguy” thành
“cơ” thông qua cách làm sáng tạo, cùng với sự chân thành, thực tâm, chính trực,
luôn vì lợi ích và trách nhiệm chung.
Thứ tư là bài học về việc cần
chủ động, tích cực và sớm bắt tay chuẩn bị toàn diện, chuyên nghiệp, chu
đáo cả về nội dung, lễ tân – hậu cần, an ninh, truyền thông… cho các hoạt động
đối ngoại lớn.
Thứ năm, là bài học về tầm quan
trọng của ngoại giao đa phương nói chung, cũng như vai trò của ASEAN
nói riêng, trong đường lối đối ngoại của Việt Nam. Đó là sự kết hợp nhuần
nhuyễn giữa đối ngoại đa phương và song phương, tranh thủ hiệu quả các sự kiện
đa phương để làm sâu sắc quan hệ song phương, huy động các nguồn lực quốc tế
phục vụ công cuộc phát triển đất nước.
Thứ sáu, là bài học về sự kết
hợp hài hoà giữa đối nội và đối ngoại. Thành công của Năm Chủ tịch
ASEAN 2020 có nền tảng rất lớn từ thành công của Việt Nam từ thực hiện nhiệm
vụ kép sang trạng thái bình thường mới vừa phòng chống, kiểm soát
dịch COVID-19, vừa phục hồi phát triển kinh tế - xã hội, hỗ trợ doanh nghiệp,
chăm lo đời sống người dân.
Thưa các đồng chí,
6. Thành công của chúng
ta hôm nay là thành công chung của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của
Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Chính phủ cùng những nỗ lực to lớn, tinh thần linh
hoạt, sáng tạo trong hành động của nhiều tập thể, cá nhân, trong đó có các đồng
chí. Thành công của chúng ta là toàn diện và trọn vẹn trên tất cả các mặt:
(i) Về nội dung, chúng
ta đã thúc đẩy được các mục tiêu, các ưu tiên, sáng kiến của ASEAN đề ra trong
năm 2020, đồng thời thúc đẩy lợi ích quốc gia trên các vấn đề Biển Đông và
nguồn nước Mê-Công... (ii) Công tác lễ tân ở tất cả các sự kiện đều đảm bảo chu
đáo, trọng thị. (iii) Nền tảng công nghệ thông tin phục vụ các phiên họp rất
tốt, an toàn, an ninh mạng được đảm bảo. (iv) Công tác vật chất, hậu cần được
triển khai chu toàn, đầy đủ, chuyên nghiệp. (v) Công tác an ninh, y tế luôn
được bảo đảm ở mức an toàn tuyệt đối. (vi) Công tác báo chí, thông tin, tuyên
truyền, văn hóa, quảng bá được triển khai bài bản, hiệu quả. Không có bất kỳ sự
cố hay sai sót lớn đáng kể nào xảy ra trên tất cả các mặt.
Thay mặt Chính phủ, tôi
nhiệt liệt chúc mừng và biểu dương toàn thể lãnh đạo, cán bộ, chiến sĩ, nhân
viên các bộ, ban, ngành, cơ quan từ Trung ương đến địa phương cùng các doanh
nghiệp, các nhà tài trợ, các cơ quan truyền thông, báo chí và người dân cả nước
đã đồng lòng, nỗ lực đóng góp vào thành công chung của Năm Chủ tịch ASEAN 2020.
Tôi đặc biệt biểu dương
lãnh đạo, cán bộ Ủy ban Quốc gia, bao gồm các Tiểu ban, cũng như các bộ, ngành,
cơ quan đầu mối và trực thuộc 03 Trụ cột của Cộng đồng ASEAN và Ban Thư ký
ASEAN Quốc gia 2020 đã làm việc hăng say, trách nhiệm trong hơn một năm qua, nỗ
lực không ngừng, chuẩn bị đồng bộ, chu đáo, kỹ lưỡng và chuyên nghiệp, tạo nên
thành công rực rỡ của Năm Chủ tịch ASEAN 2020.
Tôi cũng đánh giá cao Phái
đoàn Việt Nam tại ASEAN và các cán bộ Việt Nam đang làm việc tại Ban
thư ký ASEAN tại Gia-các-ta - những người đã phối hợp liên tục, kịp thời,
hiệu quả, đóng góp quan trọng cho thành công của năm Chủ tịch ASEAN 2020
7. Thời gian tới, trong
bối cảnh tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường,
nhiệm vụ đối ngoại sắp tới là rất nặng nề. Tôi nhất trí với kiến nghị của Bộ
Ngoại giao về phương hướng nhiệm vụ của các bộ, cơ quan và địa phương. Tôi đề
nghị đồng chí Phạm Bình Minh, Phó Thủ tướng chỉ đạo triển khai cụ thể, trong đó
lưu ý: (i) Tiếp tục duy trì, phát huy thành công của năm ASEAN 2020 để nâng tầm
vị thế đối ngoại, chủ động hội nhập quốc tế của Việt Nam; (ii) triển khai tích
cực các nhiệm vụ ưu tiên của ASEAN, nhất là các sáng kiến của ta đưa ra trong
năm Chủ tịch ASEAN 2020, (iii) cùng các nước ASEAN không chủ quan trong ứng phó
với dịch COVID-19 và đẩy mạnh phục hồi tổng thể, bền vững nền kinh tế, (iv)
Tranh thủ hiệu quả những cơ hội thuận lợi của Hiệp định RCEP, (v) Các bộ, ngành
kiểm điểm, làm giàu thêm kinh nghiệm chuyên môn về đối ngoại đạt hiệu quả cao
hơn trong thời gian tới…
Thưa các đồng chí,
8. Thành công toàn diện,
vang dội của Năm Chủ tịch ASEAN 2020 là một đỉnh cao thắng lợi mới của đường
lối đối ngoại đa phương của Đảng, đúng như lời Tổng Bí thư, Chủ tịch nước
Nguyễn Phú Trọng đã nêu đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị
thế và uy tín quốc tế như ngày nay. Điều này, như tiếp thêm sinh khí mới để
chúng ta tự tin và chủ động tiếp tục thắng lợi tiến trình hội nhập quốc tế sâu
rộng và hiệu quả.
Chúc các đồng chí sức
khỏe, tiếp tục thành công trong công tác, có những đóng góp to lớn, vẻ vang vào
sự nghiệp đối ngoại của đất nước nói riêng và công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc nói chung.
Xin cảm ơn!