Thực hiện Chỉ thị số 36-CT/TW của Bộ Chính trị về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XII của Đảng, Quy chế bầu cử trong Đảng và hướng dẫn của các cơ quan Trung ương, các tỉnh ủy, thành ủy, đảng ủy trực thuộc Trung ương đã tập trung chỉ đạo đại hội đảng bộ, chi bộ cơ sở, bảo đảm tiến độ, nội dung và chất lượng theo quy định của Trung ương. Từ tháng 2 đến tháng 4-2015, các cấp ủy trên toàn quốc đã chỉ đạo đại hội điểm, thí điểm đại hội đảng bộ cơ sở trực tiếp bầu ban thường vụ, bí thư, phó bí thư tại 1.463 đảng bộ, chi bộ để kịp thời rút kinh nghiệm chỉ đạo đại hội đảng bộ cơ sở đại trà. Đến 30-6, đã có 56.317 đảng bộ, chi bộ cơ sở trong toàn Đảng đã tổ chức xong đại hội (tỉ lệ 99,64%). Có 38 tỉnh ủy, đảng ủy trực thuộc Trung ương hoàn thành sớm đại hội đảng bộ cấp cơ sở so với thời gian quy định như: Ninh Thuận, Sóc Trăng, Yên Bái, Cần Thơ, Quân đội, Đà Nẵng...

Ban Tổ chức Trung ương đã lập 8 đoàn công tác dự đại hội điểm và đại hội thí điểm ở 45 đảng bộ cơ sở trên các vùng miền, lĩnh vực để theo dõi, kịp thời báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư những kết quả, kinh nghiệm chỉ đạo ban thường vụ các tỉnh, thành ủy, đảng ủy thuộc Trung ương nghiên cứu tổ chức đại hội đại trà các đảng bộ cơ sở.

Đại hội đảng bộ, chi bộ cơ sở nhiệm kỳ 2015-2020 đã thành công tốt đẹp, thể hiện qua một số kết quả nổi bật sau:

Các tỉnh ủy, thành ủy, đảng ủy trực thuộc Trung ương đã tổ chức quán triệt và triển khai thực hiện tốt Chỉ thị số 36-CT/TW của Bộ Chính trị và các văn bản hướng dẫn của Trung ương; đồng thời, xây dựng kế hoạch thực hiện đại hội đảng các cấp, ban hành các văn bản hướng dẫn phù hợp với điều kiện của địa phương, cơ quan, đơn vị mình và phân công chỉ đạo, theo dõi quá trình đại hội đảng bộ các cấp, trong đó có đại hội cấp cơ sở.

Cấp ủy cấp trên cơ sở đã cụ thể hóa chỉ thị, hướng dẫn của Trung ương và kế hoạch của các tỉnh ủy, thành ủy, đảng ủy trực thuộc Trung ương để chỉ đạo ở cấp mình; phân công ủy viên ban thường vụ, cấp ủy viên, thành lập các tổ công tác hướng dẫn, kiểm tra việc chuẩn bị và tiến hành đại hội ở từng cơ sở; rà soát, đánh giá tình hình các đảng bộ, chi bộ cơ sở xác định những nơi có khó khăn, phức tạp để tập trung chỉ đạo giải quyết; coi trọng đại hội điểm sau đó rút kinh nghiệm để chỉ đạo tốt đại hội đại trà.

Cấp ủy cơ sở đã tích cực, chủ động làm tốt công tác chuẩn bị các nội dung đại hội, báo cáo chính trị, báo cáo kiểm điểm của ban chấp hành được chuẩn bị kỹ, tranh thủ được nhiều ý kiến đóng góp của cán bộ, đảng viên và nhân dân, việc tham gia góp ý vào văn kiện của Trung ương và cấp trên trực tiếp được thực hiện nghiêm túc, có chất lượng. Không khí thảo luận tại đại hội sôi nổi, thẳng thắn, sâu sắc, có tính chiến đấu, thể hiện tinh thần dân chủ, phản ảnh được ý chí, nguyện vọng của cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Công tác chuẩn bị nhân sự cấp ủy, ban thường vụ, các chức danh chủ chốt, ủy ban kiểm tra cấp ủy và bầu đại biểu đi dự đại hội đảng bộ cấp trên được thực hiện dân chủ, khách quan, đảm bảo nguyên tắc, đúng quy trình hướng dẫn của cấp trên, đại hội bầu cử tập trung, bầu một lần đủ số lượng, đúng dự kiến của cấp ủy đương nhiệm, thực hiện tốt Quy chế bầu cử trong Đảng. Nhiều nơi tiếp tục thực hiện thí điểm chủ trương đại hội đảng bộ cơ sở trực tiếp bầu ban thường vụ, bí thư, phó bí thư tại đại hội với kết quả tốt, các bí thư cấp ủy đều trúng cử với số phiếu cao, Quảng Ninh là địa phương dẫn đầu cả nước với 79% đảng bộ cơ sở thực hiện thí điểm chủ trương này.

Chất lượng cấp ủy được nâng lên so với nhiệm kỳ trước; tỷ lệ cấp ủy viên trẻ tuổi, cấp ủy viên nữ, cấp ủy viên tốt nghiệp trung học phổ thông, cấp ủy viên tốt nghiệp cao đẳng, đại học, trên đại học, cấp ủy viên tốt nghiệp trung cấp lý luận chính trị trở lên được nâng lên so với nhiệm kỳ trước. Tổng hợp kết quả bầu cử của 43.944/56.519 đảng bộ, chi bộ cơ sở, chiếm 77,7% đảng bộ, chi bộ cơ sở trong toàn Đảng cho thấy:

Tỉ lệ cấp ủy viên tuổi trẻ (từ 35 tuổi trở xuống) đạt 18,29%, nhiệm kỳ trước 15%. Những nơi có tỉ lệ cấp ủy viên trẻ cao là: Quảng Nam (42,44%), Quảng Ngãi (32,27%), Lai Châu (31,77%)...

Tỉ lệ cấp ủy viên nữ đạt 19,07%, nhiệm kỳ trước là 18,1%. Những địa phương có tỉ lệ cấp ủy viên nữ cao là: Trà Vinh (28,52%), Bình Dương (27,10%), Thái Nguyên (24,86%)...

Tỉ lệ cấp ủy viên là người dân tộc thiểu số đạt 12,03%. Một số tỉnh đông đồng bào dân tộc thiểu số có tỉ lệ cấp ủy viên là người dân tộc thiểu số cao là: Bắc Kạn (77%), Lạng Sơn (73%), Hà Giang (63%)...

Nhiệm kỳ 2015-2020, trình độ văn hóa, chuyên môn, lý luận chính trị của cấp ủy viên được nâng lên: Tỉ lệ cấp ủy viên tốt nghiệp THPT đạt 96,75%, nhiệm kỳ trước 51,2%; cao đẳng, đại học, trên đại học đạt 76,98%, nhiệm kỳ trước 47%. Tỉ lệ cấp ủy viên tốt nghiệp trung cấp lý luận chính trị trở lên đạt 79,9%, nhiệm kỳ trước 50,5% (trong đó: tốt nghiệp cao cấp, cử nhân chiếm 21,79%).

Bên cạnh những ưu điểm nổi bật nêu trên, việc chỉ đạo, tổ chức đại hội đảng cấp cơ sở còn một số mặt tồn tại, hạn chế là:

Báo cáo chính trị của một số cơ sở còn dàn trải, thiếu tính khái quát, không mạnh dạn chỉ ra những tồn tại, hạn chế; việc xác định mục tiêu, chỉ tiêu chủ yếu của nhiệm kỳ tới chưa thật sát, thiếu những giải pháp mang tính đột phá để phát huy tiềm năng, lợi thế của địa phương, cơ quan, đơn vị. Việc đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng, việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh chưa sâu sắc, toàn diện.

Báo cáo kiểm điểm của một số cấp ủy có nhiều nội dung trùng lắp với báo cáo chính trị, chưa thẳng thắn tự phê bình và phê bình; chưa thể hiện rõ vai trò lãnh đạo của cấp ủy, chưa đi sâu phân tích làm rõ ưu điểm, khuyết điểm trong thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ; chưa chỉ rõ nguyên nhân chủ quan, khách quan và trách nhiệm cá nhân đối với những tồn tại, hạn chế; chưa thể hiện rõ sự đổi mới phương pháp, phong cách làm việc của tập thể cấp ủy, các biện pháp cụ thể để khắc phục hạn chế, khuyết điểm đề cập chưa rõ.

Việc tham gia ý kiến vào dự thảo văn kiện của Trung ương, của cấp trên trực tiếp và tiêu chuẩn, cơ cấu cấp ủy cấp trên ở một số nơi chưa cụ thể, sâu sắc. Thời gian dành cho thảo luận và số lượng ý kiến thảo luận các văn kiện của cấp mình ở một số nơi còn ít, nội dung tham luận nặng về báo cáo thành tích, chưa tạo được không khí tranh luận tại đại hội; còn ít ý kiến thảo luận để làm rõ những hạn chế, yếu kém và đề xuất các chỉ tiêu, nhiệm vụ, giải pháp của nhiệm kỳ tới.

Việc ứng cử, đề cử tại đại hội còn ít. Nhiều nơi việc đổi mới cấp ủy chưa đạt yêu cầu; một số nơi tỷ lệ cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ là người dân tộc thiểu số thấp hơn nhiệm kỳ trước.

Quá trình chuẩn bị nhân sự ở một số nơi chưa mở rộng dân chủ, không nắm chắc tình hình cán bộ, còn gò ép, giới thiệu cả những đồng chí hạn chế về năng lực hoặc tín nhiệm thấp nhưng cấp ủy cấp trên chưa chỉ đạo quyết liệt; có nơi có biểu hiện cục bộ, khép kín, vận động không bầu cho cán bộ được cấp trên điều động, luân chuyển về cơ sở; vì vậy, vẫn còn 2.694 đồng chí cấp ủy viên được giới thiệu tái cử nhưng không trúng cử, trong đó có 199 đồng chí bí thư, 348 đồng chí phó bí thư và nhiều đồng chí giữ các vị trí chủ chốt ở cơ sở.

Ở một số đại hội, công tác điều hành của đoàn chủ tịch chưa được chuẩn bị kỹ, còn lúng túng; việc thực hiện nhiệm vụ của ban kiểm phiếu làm chưa tốt, kéo dài thời gian bầu cử, ảnh hưởng đến thời gian tham luận tại đại hội.

Qua đại hội cấp cở sở, Để tổ chức thành công đại hội cấp trên cơ sở và cấp tỉnh, các cấp ủy trực thuộc Trung ương cần làm tốt một số công việc sau:

Một là, các tỉnh ủy, thành ủy, đảng ủy trực thuộc Trung ương sớm tổng kết rút kinh nghiệm đại hội đảng cấp cơ sở và đại hội thí điểm cấp trên cơ sở một cách sâu sắc, chỉ ra những ưu điểm, đặc biệt là những tồn tại, hạn chế để rút kinh nghiệm chỉ đạo và tổ chức đại hội cấp trên trực tiếp cơ sở.

Hai là, tập trung chỉ đạo thật tốt đại hội đảng bộ cấp trên cơ sở, nhất là công tác nhân sự; coi trọng chỉ đạo đại hội điểm, rút kinh nghiệm trước khi triển khai đại hội đại trà.

Ba là, tổng hợp những khó khăn, vướng mắc từ đại hội cấp cơ sở và đại hội điểm cấp trên trực tiếp cơ sở kịp thời phản ánh về Trung ương để có hướng giải quyết.

Bốn là, hoàn thiện các văn kiện và công tác nhân sự đại hội đảng bộ các tỉnh ủy, thành ủy, đảng ủy trực thuộc Trung ương để báo cáo Bộ Chính trị phê duyệt và tiến hành đại hội vào tháng 9 và tháng 10 năm 2015.

Năm là, tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền về đại hội dảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm của các cấp ủy và tổ chức đảng.

Nguyễn Ngọc Lâm
Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương