Ngày 6-12-1989, Bộ Chính trị ra quyết định thành lập Hội Cựu chiến binh (CCB) Việt Nam với Ban Chấp hành lâm thời do Thượng tướng Song Hào làm Chủ tịch. Đầu năm 1990, Nhà nước ra văn bản cộng nhận về mặt tổ chức của Hội. Ngày 18-10-2005, nước CHXHCN Việt Nam ban hành Pháp lệnh CCB, tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động của Hội CCB Việt Nam. Pháp lệnh Cựu Chiến binh đã xác định lấy ngày 6-12 hằng năm là Ngày truyền thống của CCB Việt Nam.
Hội CCB Việt Nam là tổ chức chính trị – xã hội trong hệ thống chính trị do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, đại diện cho ý chí và quyền lợi của cựu chiến binh, là thành viên Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Từ ngày thành lập đến nay, Hội đã trải qua 4 kỳ đại hội. Tại kỳ Đại hội lần thứ IV, 12-2007, Hội đã được Trung ương Đảng tặng bức trướng với 8 chữ vàng Trung thành – Đoàn kết – Gương mẫu – Đổi mới. Thể hiện tấm lòng quý trọng đặc biệt với Đại tướng Võ Nguyên Giáp, 4 kỳ đại hội vừa qua, Hội đều suy tôn Đại tướng là Chủ tịch danh dự của Hội CCB Việt Nam.
Đến giữa năm 2009, Hội CCB Việt Nam đã có hơn 2,4 triệu hội viên, chiếm 85,2% CCB trong cả nước, được bố trí, sinh hoạt trong hơn 100 ngàn chi hội. Hệ thống tổ chức của Hội có 4 cấp từ Trung ương đến cơ sở. 20 năm xây dựng và hoạt động, Hội CCB luôn xác định nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu của Hội là bảo vệ Đảng, chính quyền và chế độ XHCN. Cán bộ, hội viên giữ vững và phát huy truyền thống “Bộ đội cụ Hồ", kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền CNXH, gương mẫu chấp hành và tuyên truyền vận động nhân dân chấp hành chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Đã có hơn 12 vạn hội viên được bầu giữ các chức vụ về đảng, chính quyền, đoàn thể đều hoàn thành nhiệm vụ được giao, góp phần quan trọng cùng nhân dân các địa phương đẩy mạnh phong trào cách mạng, phát triển kinh tế – xã hội, giữ gìn trật tự an ninh, xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư, chống tiêu cực, tham nhũng, phòng chống các tệ nạn xã hội… được đảng bộ và chính quyền nhân dân các địa phương đánh giá cao.
Cán bộ, hội viên của Hội cũng thường xuyên rèn luyện bản lĩnh chính trị, nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, làm tốt vai trò tham mưu vừa trực tiếp giải quyết các "điểm nóng", mâu thuẫn xảy ra trong nội bộ nhân dân, các vụ khiếu kiện đông người sai pháp luật, trực tiếp đấu tranh cô lập, vạch trần âm mưu và hành động của các phần tử chống đối Đảng và nhà nước Việt Nam XHCN.
Hội CCB luôn chăm lo bảo vệ lợi ích chính đáng và hợp pháp cho hội viên, phong trào CCB giúp nhau làm kinh tế, xoá đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của hội viên đã đạt được kết quả to lớn. Hội đã tham mưu cho Đảng, Nhà nước đề ra nhiều chủ trương, chính sách đối với các thế hệ CCB, cùng chính quyền các cấp triển khai thực hiện tốt việc bảo vệ lợi ích chính đáng của CCB và người có công. Hội CCB cũng góp phần tích cực và hiệu quả vào việc giáo dục truyền thống yêu nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng, ý chí tự lực tự cường cho thế hệ trẻ. Các cấp Hội đã có nhiều hình thức sinh động tuyên truyền, vận động giáo dục đoàn viên, thanh niên xây dựng và hướng dẫn hoạt động của tổ chức Đoàn, cử hội viên làm đoàn viên danh dự, làm cố vấn cho BCH Đoàn trong sinh hoạt, học tập, rèn luyện, giới thiệu đoàn viên ưu tú cho Đảng. Hội đã phối hợp với Đoàn tổ chức nhiều cuộc thi tìm hiểu lịch sử, kể chuyện chiến đấu, thăm chiến trường xưa, dâng hương tri ân liệt sĩ, thăm mẹ Việt Nam anh hùng, thương binh, gia đình liệt sĩ… trợ giúp phong trào thanh niên tình nguyện…
Sau 20 năm xây dựng và hoạt động, Hội CCB Việt Nam đã có quan hệ với gần 20 tổ chức CCB ở 5 châu lục và hội nhập đầy đủ với cộng đồng CCB quốc tế và khu vực, chính thức gia nhập Hiệp hội CCB các nước Đông Nam Á (VECONAC), Liên đoàn CCB thế giới (WVF). Thông qua hoạt động đối ngoại, Hội đã vận động CCB vì hoà bình các nước Đức, Mỹ, Anh, Nhật ủng hộ nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam xây dựng Làng Hữu Nghị. Đến nay, Làng đã đón, điều trị, nuôi dưỡng 2.000 lượt CCB, TNXP và 500 lượt con em CCB là nạn nhân chất độc da cam/dioxin.
Do những thành tích đã đạt được, Hội CCB Việt Nam đã được Đảng và Nhà nước tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhất, 19 hội viên Hội CCB Việt Nam được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, hàng nghìn hội viên các cấp được tặng Huân chương Lao động, hàng vạn tập thể và cá nhân CCB được Chính phủ và UBND các cấp tặng cờ thi đua, bằng khen...
Lê Thuỷ