Được coi như một “hội nghị Diên Hồng” đối với tương lai của khu vực kinh tế nông nghiệp nòng cốt của đất nước, hội nghị không chỉ hệ thống hóa những dữ liệu khoa học, quy mô và đầy đủ nhất mà còn được kỳ vọng sẽ đưa ra một mô hình phát triển biến thách thức thành cơ hội, vì tương lai tốt đẹp hơn cho người dân khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL).
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị.
Sau khi trực tiếp thị sát bằng trực thăng các khu vực bị ảnh hưởng và tác động bởi biến đổi khí hậu thuộc vùng ĐBSCL, ngày 27-9-2017 Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì phiên thảo luận toàn thể của Hội nghị về phát triển bền vững ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu tại Cần Thơ.
Đây là Hội nghị có quy mô lớn nhất từ trước đến nay và được kỳ vọng sẽ mở ra những chính sách mang tính đột phá biến thách thức thành cơ hội, chuyển đổi mô hình phát triển theo hướng bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, đem lại một sinh kế lâu dài cho người dân ĐBSCL.
Cùng điều hành phiên thảo luận có các Phó Thủ tướng Chính phủ: Vương Đình Huệ, Trịnh Đình Dũng.
Dự phiên thảo luận có lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương, các địa phương trong khu vực và nhiều chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành.
Đáng chú ý dự hội nghị có Phó Cao ủy Chương trình Đồng bằng Hà Lan Hermen Borst; các vị Đại sứ, Trưởng đại diện các tổ chức quốc tế tại Việt Nam và đông đảo các doanh nghiệp, đối tác phát triển trong và ngoài nước.
Trước đó, trong ngày 26-9-2017 Phó Thủ tướng Chính phủ: Vương Đình Huệ, Trịnh Đình Dũng đã chủ trì các phiên thảo luận chuyên đề bàn về tổng quan, thách thức, cơ hội và giải pháp chuyển đổi mô hình phát triển; quy hoạch tổng thể; việc huy động điều phối nguồn lực; chính sách phát triển nông nghiệp bền vững, hạ tầng thủy lợi, phòng chống thiên tai và sạt lở của khu vực ĐBSCL
Với 13 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, ĐBSCL là một trong những vùng đồng bằng màu mỡ, có sản lượng nông sản lớn nhất khu vực Đông Nam Á và đứng đầu Việt Nam. Nhưng, những ưu thế tự nhiên cho phát triển trước đây nay đang thay đổi dưới tác động ngày một nghiêm trọng hơn của biến đổi khí hậu. Nước biển dâng tác động lớn tới tài nguyên đất, làm thay đổi căn bản mô hình sản xuất, tập quán sinh hoạt, sinh kế và đời sống của người dân nơi đây.
Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao kết quả các phiên thảo luận trước đó với nhiều ý kiến tham luận quan trọng đánh giá tổng thể và đề xuất nhiều mô hình phát triển quan trọng đối với mô hình phát triển của khu vực ĐBSCL
Cho rằng nếu không tổ chức tốt mô hình sản xuất phù hợp, sẽ phải trả giá đắt với thiên nhiên, Thủ tướng đề nghị cần tìm ra lối đi, cách làm tốt nhất, khoa học nhất, phù hợp nhất, trong đó vấn đề đổi mới tư duy, hành động của hệ thống chính trị và người dân có ý nghĩa rất lớn.
Thủ tướng nhấn mạnh: Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cam kết với quyết tâm chính trị cao, kiến tạo cơ chế thuận lợi, huy động sự tham gia của mọi người dân, của doanh nghiệp và các đối tác quốc tế, huy động nguồn lực cần thiết có thể được, cụ thể hóa thành các hành động, thực hiện các sáng kiến, các nhiệm vụ, giải pháp từ hội nghị này cho quá trình phát triển bền vững ĐBSCL với tầm nhìn hết thế kỷ này, biến thách thức thành thời cơ, chủ động sống chung với lũ…
Trên cơ sở kết quả các phiên thảo luận, Thủ tướng đề nghị Hội nghị xác định rõ tất cả thách thức mang tính sống còn mà ĐBSCL đang đối mặt và phải vượt qua trong thời gian tới, trong đó cần có đầy đủ căn cứ khoa học, thực tiễn khách quan, có tính đến các kịch bản biến đổi khí hậu và những tác động từ bên ngoài.
Trên cơ sở nhận định về các xu thế, thách thức và cơ hội, cần chỉ ra quan điểm chỉ đạo đối với việc định hình chuyển đổi mô hình phát triển, đặc biệt liên quan đến việc sắp xếp quy hoạch lại không gian lãnh thổ cho các tiểu vùng kinh tế sinh thái như nước mặn, nước ngọt, nước lợ, chuyển đổi cơ cấu sản xuất, lao động, kết cấu hạ tầng, định hướng đầu tư, bảo đảm sự phát triển tổng thể, kết nối trong toàn vùng, kết nối với TP. Hồ Chí Minh, vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, bảo tồn những giá trị cơ bản, cốt lõi của ĐBSCL.
Cùng với đó là cần xác định các nhóm giải pháp cấp bách, chiến lược lâu dài, các chương trình, các đề án, các nhiệm vụ ưu tiên cụ thể, phù hợp với từng giai đoạn; các xu thế biến đổi chính, tránh tình trạng manh mún, nhỏ lẻ, thiếu tính tổng thể, đồng bộ, kém hiệu quả như vừa qua.
Hoàn thiện các cơ chế, chính sách pháp luật, tạo đột phá trong huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, nhất là về đất đai, thuế, hỗ trợ đào tạo chuyển đổi nghề nghiệp, phát triển nhân lực, phát triển thị trường, khuyến khích hỗ trợ sự thu hút, sự tham gia tích cực của người dân, của doanh nghiệp trong và ngoài nước.
Trong quá trình đó, phải huy động được sự tham gia hiệu quả của các đối tác quốc tế, đặc biệt là tăng cường sự hợp tác trong tiểu vùng sông Mê Kông cũng như gắn kết với việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hiệp quốc, Thỏa thuận Pa-ri về biến đổi khí hậu ở Việt Nam với khu vực và toàn cầu, cũng như có giải pháp để tận dụng được những thành quả của cuộc cách mạng số, cách mạng công nghiệp lần thứ tư để ứng dụng vào mô hình chuyển đổi cho vùng ĐBSCL.
Thủ tướng cũng chỉ đạo xây dựng một cơ chế điều phối, tổ chức thực hiện đủ mạnh và hiệu quả để giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ theo dõi, giám sát quá trình triển khai các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra.
Các đại biểu quốc tế dự Hội nghị.
Buổi chiều cùng ngày, phát biểu kết luận sau hai ngày làm việc của hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: Sau 20 giờ làm việc với gần 1.000 người tham dự, gồm hàng trăm lãnh đạo Trung ương, địa phương, nhà khoa học, các đại biểu quốc tế, hội nghị đã ghi nhận nhiều ý kiến sâu sắc, nhất là những kinh nghiệm của thế giới về phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu. Thủ tướng đánh giá cao các bộ, ban, ngành, các tổ chức quốc tế và các chuyên gia đã dành tâm huyết cho hội nghị này.
Khẳng định Chính phủ lắng nghe, tiếp thu các ý kiến tại hội nghị, Thủ tướng tiếp tục kêu gọi các sáng kiến của các chuyên gia, nhà khoa học. Thủ tướng cho biết sau hội nghị, Chính phủ sẽ ban hành Nghị quyết về vấn đề này.
Đề cập đến những tầm nhìn mới của vùng được nêu ra tại hội nghị, Thủ tướng nhấn mạnh ĐBSCL không chỉ là vựa lúa lớn nhất của Việt Nam mà phải có nền kinh tế nông nghiệp thông minh, bền vững, có giá trị gia tăng cao ở khu vực và rộng hơn là châu Á trong tương lai.
Thủ tướng nhấn mạnh phải xây dựng ĐBSCL từ vũng trũng trong giáo dục và khoa học - công nghệ thành thung lũng của sự sáng tạo về một nền nông nghiệp đa chức năng, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ cao, kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất nông nghiệp, thích ứng với môi trường nhiễm mặn, khan hiếm nước ngọt và phù sa; thay đổi cơ cấu vật nuôi, cây trồng, phù hợp với điều kiện mới trong đó lấy phát triển bền vững và hiệu quả của sản xuất làm tiêu chí quan trọng.
Thủ tướng cũng đưa ra 3 quan điểm phát triển của khu vực ĐBSCL theo hướng kiến tạo phát triển bền vững, thịnh vượng trên cơ sở chủ động thích ứng, chuyển hóa được những thách thức, biến thách thức thành cơ hội, bảo đảm được cuộc sống ổn định và khá giả của người dân cũng như bảo tồn được những giá trị truyền thống văn hóa của vùng. Thay đổi tư duy phát triển, chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp thuần túy, chủ yếu là sản xuất lúa sang tư duy kinh tế nông nghiệp từ số lượng sang chất lượng, gắn với chuỗi giá trị từ sản xuất nông nghiệp hóa học sang nông nghiệp hữu cơ và công nghệ cao; chú trọng công nghiệp chế biến và công nghiệp hỗ trợ gắn với phát triển kinh tế nông nghiệp.
Cùng với đó là tôn trọng quy luật tự nhiên, chọn mô hình thích ứng theo tự nhiên, thuận thiên là chính, tránh can thiệp thô bạo vào tự nhiên, phát triển bền vững theo phương châm sống chung với lũ, sống chung với mặn, với khô hạn, thiếu nước phù hợp với điều kiện thực tế; tăng cường quản lý và sử dụng hiệu quả và tiết kiệm, bền vững nguồn tài nguyên nước, đất đai và các nguồn tài nguyên khác trong vùng; chú trọng phát triển vùng duyên hải, vùng đặc quyền kinh tế và vị trí địa chính trị của đồng bằng, áp dụng kinh nghiệm và công nghệ mới để khắc phục nhân tai và đối phó với thiên tai.
Việc chuyển đổi mô hình phát triển phải đảm bảo sự hài hòa về điều kiện tự nhiên, về đất, về nước và văn hóa con người, kế thừa các thành tựu, giá trị nhân văn và tri thức bản địa phù hợp với các quy luật tự nhiên; chú trọng thành tựu khoa học - công nghệ, nhất là các lợi thế của Việt Nam trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Tạo lập liên kết phát triển giữa các địa phương trong vùng và giữa vùng ĐBSCL với TP. Hồ Chí Minh và cả miền Đông Nam Bộ, giữa Tây và Đông Nam Bộ, giữa Việt Nam và các nước mà trước hết là các nước tiểu vùng Mê Kông..
Nguồn: TTXVN