Mạng xã hội đang được phổ biến rộng rãi hơn bao giờ hết, được xem như một kênh cung cấp thông tin đa chiều, nhanh nhạy và liên tục. Việc tiếp cận các thông tin cũng trở nên dễ dàng hơn. Ai cũng có thể truy cập hoặc đưa các thông tin lên mạng xã hội một cách dễ dàng. Mạng xã hội ngày càng có tác động không nhỏ đến mọi mặt của đời sống xã hội, bao gồm cả những tác động tích cực và cả tiêu cực. Qua đó, các nhóm phần tử xấu có thể lợi dụng để kích động, lôi kéo người dân tham gia vào các hoạt động chống phá Đảng và Nhà nước ta, cũng như làm lệch lạc nhận thức của người truy cập khi họ chưa đủ bản lĩnh, hiểu biết để “bảo vệ” mình và “phản bác” lại những luận điệu sai trái đó. Việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên trên không gian mạng là “mặt trận không tiếng súng”, là trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và mỗi người dân. Nhận diện và phê phán luận điệu sai trái trên mạng xã hội hiện nay đang là vấn đề cấp bách được đặt ra.

Cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ, Internet, mạng xã hội (MXH) đang là phương tiện truyền thông phổ biến được nhiều người ưa thích và sử dụng. Mạng xã hội đã góp phần quan trọng trong việc tuyên truyền, triển khai đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước và có ảnh hưởng sâu rộng tới đời sống chính trị. Tuy nhiên, mạng xã hội cũng đã và đang trở thành phương tiện hàng đầu để các thế lực thù địch tiến hành phá hoại nền tảng tư tưởng của Đảng, chống phá công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. 

Nhận diện và phê phán các biểu hiện lệch chuẩn trên mạng xã hội

Chuẩn mực được hiểu là những phép tắc, qui ước chung trong đó con người phải tuân theo trong quá trình giao tiếp, ứng xử trong đời sống xã hội. Chuẩn mực xã hội là hệ thống các quy tắc, yêu cầu, đòi hỏi của xã hội đối với mỗi cá nhân hay nhóm xã hội, trong đó xác định ít nhiều sự chính xác về tính chất, mức độ, phạm vi, giới hạn của cái có thể, cái được phép, cái không được phép hay cái bắt buộc phải thực hiện trong hành vi xã hội của mỗi người, nhằm củng cố, đảm bảo sự ổn định xã hội, giữ gìn trật tự, kỷ cương, an toàn xã hội”

Lệch chuẩn, theo Từ điển tiếng Việt (Hoàng Phê chủ biên) là những hành vi đi chệch với sự mong đợi của số đông, hay sự vi phạm các chuẩn mực xã hội. Lệch chuẩn” là một hiện tượng xã hội thường thấy ở trong đời sống xã hội từ xưa đến nay và chúng thường tồn tại song song với sự tuân thủ các chuẩn mực. Hành vi lệch chuẩn mực xã hội là hành vi lệch khỏi các quy tắc, chuẩn mực của nhóm hay của xã hội. Mọi sự “lệch chuẩn” đều làm kìm hãm sự phát triển tiến bộ của xã hội. 

Mạng xã hội (social network) là hệ thống thông tin cung cấp cho cộng đồng người sử dụng mạng các dịch vụ lưu trữ, cung cấp, sử dụng, tìm kiếm, chia sẻ và trao đổi thông tin với nhau, bao gồm dịch vụ tạo trang thông tin điện tử cá nhân, diễn đàn (forum), trò chuyện (chat) trực tuyến, chia sẻ âm thanh, hình ảnh và các hình thức dịch vụ tương tự khác. Mạng xã hội hiểu một cách đơn giản là hệ thống (mạng lưới) giúp con người kết nối với những người khác. Hiện nay, tại Việt Nam phổ biến có các mạng gồm: Facebook, Zalo, Instagram, Twitter, Youtube…

Hành vi lệch chuẩn trên mạng xã hội có thể được hiểu là các hoạt động hoặc hành vi mà không tuân thủ các chuẩn mực, giá trị hoặc quy tắc đạo đức thông thường trong môi trường trực tuyến trên các mạng xã hội. Đây là các hành vi mà có thể gây ra sự mất cân bằng, ảnh hưởng tiêu cực hoặc phản đối từ phía cộng đồng mạng.

Các hành vi lệch chuẩn trên mạng xã hội thường xuất hiện ở một số đối tượng nhất định. Đầu tiên, thanh thiếu niên là nhóm dễ bị ảnh hưởng nhất do tính tò mò, thiếu kinh nghiệm và mong muốn thể hiện bản thân. Họ thường tham gia vào các hành vi như bắt nạt trực tuyến, chia sẻ thông tin sai lệch hoặc nội dung không phù hợp để được nổi tiếng hay nhận được sự chú ý, điều nay thể hiện qua số lượt xem (view), chia sẻ (share), tương tác, bày tỏ thái độ (like, love), bình luận (comment) trên mạng xã hội. Tiếp theo, một số người dùng ẩn danh hoặc sử dụng tài khoản giả mạo để tránh trách nhiệm, từ đó có thể dễ dàng thực hiện các hành vi quấy rối, lừa đảo hoặc phát tán tin giả. Ngoài ra, các cá nhân hoặc nhóm có mục đích xấu, như các tội phạm mạng, cũng lợi dụng mạng xã hội để thực hiện hành vi lừa đảo, phát tán phần mềm độc hại hoặc tiến hành các hoạt động bất hợp pháp khác. Thậm chí nghiêm trọng hơn đó là những đối tượng phản động cùng móc nối với các đối tượng bất mãn chế độ lợi dụng không gian mạng để cố tình chống phá Đảng và Nhà nước. Các hành vi này không chỉ gây hại cho nạn nhân trực tiếp mà còn làm suy giảm tính an toàn và tin cậy của môi trường mạng xã hội, ảnh hưởng tới niềm tin của người dân vào sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước. 

Hiện nay, việc sử dụng mạng xã hội tại Việt Nam đang gia tăng mạnh mẽ, với tỷ lệ người dùng internet và mạng xã hội đạt mức cao. Người dân Việt Nam, từ thanh thiếu niên đến người lớn, sử dụng mạng xã hội hàng ngày để giao tiếp, học tập, giải trí và cập nhật tin tức. Đánh giá mức độ, thói quen sử dụng mạng xã hội của người Việt Nam, theo số liệu báo cáo về thị trường Digital Việt Nam 2023 từ Datareportal, Việt Nam hiện có khoảng 77,93 triệu người dùng Internet. Trong số đó, có tới 70 triệu người đã sử dụng ít nhất một nền tảng mạng xã hội trong năm vừa qua - tương đương với 89,8% người dùng internet và 71,0% tổng dân số Việt nam.

Theo nghiên cứu về người dùng mạng xã hội tại Việt Nam: Về độ tuổi: Phần lớn là người dùng mạng xã hội tại Việt Nam ở trong độ tuổi từ 18 tuổi trở lên, với khoảng 64,4 triệu người tương đương 89%. Thế hệ Y (25-34) tuổi là nhóm đối tượng đông nhất trên mạng xã hội với khoảng (42% người tham gia khảo sát), tiếp đó là thế hệ X (29%) và thế hệ Z (20%). Về giới tính: Tỷ lệ giới tính tương đối ngang bằng với 50,6% là nữ, 49,4% là nam. 96% người dùng internet ở các thành phố lớn tại Việt Nam như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng,... đều truy cập vào mạng xã hội hằng ngày. Thời gian sử dụng mạng xã hội: 63 phút/ngày. Theo công bố của DataReportal cho thấy một người trưởng thành sẽ 'tiêu' mất hơn 17 năm cuộc đời cho việc sử dụng Internet, hay 'dán mắt vào màn hình'. Cũng theo thống kê Vietnam Digital Report 2023, top 5 trang mạng xã hội được sử dụng nhiều nhất tại Việt Nam hiện nay bao gồm: Facebook (91.6%), Zalo (90.1%), TikTok (77.5%), Facebook Messenger (77%), Instagram (55.4%). Trong đó, Zalo là nền tảng duy nhất đến từ doanh nghiệp nội địa Việt Nam.

Mạng xã hội mang lại nhiều tác động tích cực đối với đời sống xã hội. Trước hết, nó tạo ra một nền tảng giao tiếp toàn cầu, giúp kết nối mọi người bất kể khoảng cách địa lý, từ đó thúc đẩy sự hiểu biết và hợp tác quốc tế. Bên cạnh đó, mạng xã hội là công cụ hiệu quả trong việc lan truyền thông tin và kiến thức một cách nhanh chóng và rộng rãi, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về các vấn đề quan trọng như môi trường, y tế và giáo dục. Hơn nữa, mạng xã hội hỗ trợ sự phát triển cá nhân và nghề nghiệp bằng cách cung cấp cơ hội học hỏi, trao đổi kinh nghiệm và xây dựng mạng lưới chuyên nghiệp. Cuối cùng, nó còn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các hoạt động từ thiện và hỗ trợ cộng đồng, thông qua việc tổ chức các chiến dịch gây quỹ và cứu trợ nhanh chóng, kịp thời.

Tuy nhiên, mạng xã hội cũng có những tác động tiêu cực đáng kể đối với đời sống xã hội. Trước hết, việc sử dụng mạng xã hội quá mức có thể dẫn đến nghiện, làm giảm hiệu quả công việc và học tập. Ngoài ra, mạng xã hội thường xuyên là môi trường phát tán thông tin sai lệch hoặc thiếu kiểm chứng, góp phần gây hoang mang và hiểu lầm trong cộng đồng. Tác động tiêu cực khác bao gồm sự gia tăng của hành vi bắt nạt trực tuyến, gây tổn thương tâm lý cho người dùng, đặc biệt là giới trẻ. Hơn nữa, mạng xã hội có thể làm suy yếu mối quan hệ trực tiếp giữa con người, khi mà sự tương tác ảo thay thế cho giao tiếp mặt đối mặt. Cuối cùng, việc chia sẻ quá nhiều thông tin cá nhân trên mạng xã hội còn tiềm ẩn nguy cơ về bảo mật và quyền riêng tư. Đặc biệt, vì sự phát triển của mạng xã hội, hiện nay, nhiều đối tượng lợi dụng mạng xã hội để kích động bạo lực, đưa thông tin sai sự thật, lừa đảo chiếm đoạt tài sản… diễn ra khá phổ biến, gây hoang mang cho dư luận, ảnh hưởng lớn đến tình hình an ninh, trật tự lôi kéo, kích động người dân có những phát ngôn, nhận thức, hành vi lệch chuẩn, chống phá, phản bác nền tảng  tư tưởng đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Bất cứ một tập thể, một xã hội nào ở mỗi quốc gia đều xây dựng những chuẩn mực nhất định buộc cá nhân, tổ chức tuân thủ ứng xử phù hợp, đúng đắn để giữ gìn ổn định, phát triển đất nước. Bộ Thông tin và Truyền thông đã có Quyết định số 874/QĐ-BTTTT về việc ban hành Bộ Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội. Bộ Quy tắc hướng đến xây dựng chuẩn mực đạo đức về hành vi ứng xử trên mạng xã hội, giáo dục ý thức, tạo thói quen tích cực trong các hành vi ứng xử của người dùng trên mạng xã hội, góp phần xây dựng môi trường mạng an toàn, lành mạnh tại Việt Nam, phù hợp với các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã và đang tham gia. Điều 4 Bộ Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội quy định: chia sẻ những thông tin có nguồn chính thống, đáng tin cậy; có các hành vi, ứng xử phù hợp với những giá trị đạo đức, văn hóa, truyền thống của dân tộc Việt Nam; không sử dụng từ ngữ gây thù hận, kích động bạo lực, phân biệt vùng miền, giới tính, tôn giáo; không đăng tải những nội dung vi phạm pháp luật, các thông tin xúc phạm danh dự, nhân phẩm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân khác; sử dụng ngôn ngữ phản cảm, vi phạm thuần phong mĩ tục; tung tin giả, tin sai sự thật; quảng cáo, kinh doanh dịch vụ trái phép... gây bức xúc trong dư luận xã hội, ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội; khuyến khích sử dụng mạng xã hội để tuyên truyền, quảng bá về đất nước -con người, văn hóa tốt  đẹp của Việt Nam.

Khoản 1 Điều 5 Nghị định 72/2013/NĐ-CP quy định những hành vi lợi dụng việc cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng sẽ bị cấm khi bị xác định nhằm mục đích: (1) chống lại Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; gây phương hại đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội; phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc; tuyên truyền chiến tranh, khủng bố; gây hận thù, mâu thuẫn giữa các dân tộc, sắc tộc, tôn giáo; (2) tuyên truyền, kích động bạo lực, dâm ô, đồi trụy, tội ác, tệ nạn xã hội, mê tín dị đoan, phá hoại thuần phong, mỹ tục của dân tộc; (3) tiết lộ bí mật nhà nước, bí mật quân sự, an ninh, kinh tế, đối ngoại và những bí mật khác do pháp Luật quy định; (4) đưa thông tin xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự và nhân phẩm của cá nhân; (5) quảng cáo, tuyên truyền, mua bán hàng hóa, dịch vụ bị cấm; truyền bá tác phẩm báo chí, văn học, nghệ thuật, xuất bản phẩm bị cấm; (6) giả mạo tổ chức, cá nhân và phát tán thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Hành vi lệch chuẩn không thể quy vào một hành động mà là một hệ thống những hành động: hoạt động, cách ứng xử của con người, lối sống”.  Mọi hành vi sai lệch chuẩn mực xã hội đều bị phê phán vì nó phá vỡ trật tự xã hội. 

Để xác định một hành vi có lệch chuẩn hay không phải xác định được mức độ phù hợp giữa hành vi của cá nhân với các quy tắc xã hội được định ra. Việc xác định này chịu ảnh hưởng nhiều từ yếu tố văn hóa, xã hội đặt trong từng giai đoạn lịch sử nhất định.

Hiện nay một số phương pháp phổ biến có thể được sử dụng để nhận diện biểu hiện lệch lạc và lệch chuẩn trên không gian mạng và trong xã hội như: (1) sử dụng công nghệ và các công cụ phân tích dữ liệu để quét, thu thập và phân tích thông tin trên mạng xã hội, diễn đàn trực tuyến và các trang web. Phân tích này có thể bao gồm phân tích từ khóa, phân tích ngôn ngữ tự nhiên và phân tích đồ thị mạng; (2)theo dõi hoạt động trực tuyến trên các nền tảng mạng xã hội và diễn đàn trực tuyến để nhận diện các dấu hiệu của biểu hiện lệch chuẩn; (3) tiến hành phỏng vấn và khảo sát nhằm thu thập thông tin từ cộng đồng hoặc nhóm mục tiêu về những biểu hiện lệch chuẩn mà họ đã gặp phải trực tuyến hoặc trong cuộc sống hàng ngày; (4) quan sát và đánh giá để nhận diện các biểu hiện lệch chuẩn; (5) xác minh và kiểm tra thông tin từ các nguồn đáng tin cậy để đối chiếu với thông tin được chia sẻ trên mạng xã hội và trong xã hội. Kết hợp các phương pháp này có thể giúp xác định và nhận diện các biểu hiện lệch chuẩn hiệu quả, từ đó đưa ra các biện pháp phòng ngừa và xử lý phù hợp.

Với sự phát triển của các mạng xã hội như hiện nay, các biểu hiện lệch chuẩn có thể đe dọa nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam theo nhiều cách khác nhau. Một số biểu hiện lệch chuẩn trên mạng xã hội có thể đe dọa nền tảng tư tưởng của Đảng:

Phát tán tin tức giả mạo và thông tin sai lệch

Sự lan truyền của tin tức giả gây hiểu lầm và làm mất niềm tin vào Đảng và Nhà nước. Trên không gian mạng những thông tin sai sự thật được cố ý đăng tải, lan truyền nhằm mục đích không chính đáng, gây hiểu lầm cho người đọc, người xem. Hoặc đó là những thông tin có một phần sự thật nhưng không hoàn toàn chính xác do không được kiểm chứng, xác minh hay bị phóng đại, suy diễn, làm thay đổi bản chất của sự việc, thường xuất hiện dưới dạng tin tức và được lan truyền chủ yếu trên mạng xã hội.

Trên thực tế, thông tin sai sự thật được chia ra các loại: (1) thông tin sai sự thật và được cố tình tạo ra để gây hại cho một người, nhóm xã hội, tổ chức hoặc quốc gia ví dụ: trước mỗi kỳ bầu cử,bỏ phiếu tin giả cũng thường xuất hiện nhằm gây nhiễu loạn thông tin các vấn đề về công tác nhân sự, tác động đến tâm lý cử tri, gây ảnh hưởng tới kết quả bầu cử, bỏ phiếu tín nhiệm cán bộ cấp cao...; (2) thông tin sai sự thật, nhưng không được tạo ra với mục đích gây hại ; (3) thông tin dựa trên sự thật có thật, nhưng bị thao túng để gây hại cho một người, tổ chức hoặc quốc gia.

Tuyên truyền kỳ thị và phân biệt đối xử

Việc sử dụng mạng xã hội để tuyên truyền kỳ thị, phân biệt đối xử dựa trên giới tính, tôn giáo, sắc tộc hoặc quan điểm chính trị đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng trong xã hội hiện đại. Các hành vi này không chỉ gây tổn thương về mặt tâm lý cho những người bị kỳ thị mà còn làm gia tăng sự chia rẽ trong cộng đồng. Thông qua các nền tảng mạng xã hội, những nội dung mang tính phân biệt và kỳ thị được lan truyền nhanh chóng, thu hút sự chú ý và tham gia của nhiều người dùng. Hành vi này không chỉ phản ánh sự thiếu hiểu biết và thiếu văn hóa của một số cá nhân mà còn có thể bị lợi dụng bởi các thế lực xấu nhằm gây bất ổn xã hội. 

Các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị gia tăng hoạt động tuyên truyền chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng, bôi nhọ, nói xấu cán bộ lãnh đạo Đảng, Nhà nước, tuyên truyền chống phá Đại hội XIII của Đảng. Chúng tiếp tục tấn công vào nền tảng tư tưởng của Đảng, cho rằng các thách thức đối với Đảng tại Đại hội XIII là “quyền lực có xu thế biến thành lạm quyền và tham nhũng, không thể chữa trị vì Đảng Cộng sản tuyệt đối độc quyền”. Đưa ra yêu cầu đề nghị Đại hội XIII cần thông qua nghị quyết cam kết trình Quốc hội về dự luật đảng phái chính trị để làm cơ sở tiến tới “đa nguyên, đa đảng”, phù hợp với nguyện vọng của nhân dân. Các thế lực thù địch còn ra sức rêu rao: “Đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập là điều kiện cần thiết để thực thi dân chủ ở Việt Nam”. Thực chất đây là những luận điệu phản động, sai trái, bịa đặt nhằm phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Chúng thiết lập các website, facebook, youtube, mở các “diễn đàn”, “câu lạc bộ”… phát tán các thông tin, tài liệu, hình ảnh, video clip có nội dung xấu độc để chống phá; đăng tải thông tin thật giả lẫn lộn để đả kích, phủ nhận truyền thống cách mạng, bản chất cách mạng cao đẹp của lực lượng vũ trang. 

Sử dụng mạng xã hội để làm băng hoại các giá trị truyền thống đẹp đẽ của dân tộc trong lòng cộng đồng đặc biệt là thế hệ trẻ, đi ngược lại với định hướng giáo dục của đất nước. Với sự phổ biến của mạng xã hội, đặc biệt đối với thanh thiếu niên, vấn đề hành vi lệch chuẩn trở nên nguy hiểm hơn bao giờ hết. Đặc biệt, những người ở độ tuổi thanh thiếu niên đang trong giai đoạn khám phá thế giới, khẳng định bản thân nhưng lại chưa trưởng thành về nhận thức có thể dễ dàng dẫn đến việc sa vào hành vi lệch lạc. Hành vi lệch chuẩn trong giới trẻ có nguồn gốc từ nhiều yếu tố, trong đó có sự ảnh hưởng mạnh mẽ từ các "thần tượng". Thường xuyên mô phỏng và theo đuổi những hành vi đối lập với chuẩn mực xã hội, họ không cần quan tâm đến tính đúng đắn mà chỉ mong muốn thu hút sự chú ý và nổi tiếng bằng mọi cách. Tư tưởng lệch lạc từ mạng xã hội dẫn tới một bộ phận thanh thiếu niên hiện nay có lối sống vị kỉ, coi trọng giá trị vật chất hơn giá trị tinh thần, thích sống hưởng thụ nhiều người kiềm tiền bằng việc đưa ra những phát ngôn gây sốc, những hành vi kì quái …để câu like, câu view trên Facebook, Tiktok...  họ cũng dễ dao động trước hoàn cảnh, thiếu kiềm chế, dễ nản chí khi gặp khó khăn dễ sa vào các tệ nạn xã hội.

Biểu hiện lệch chuẩn trên mạng xã hội (MXH) có ảnh hưởng sâu rộng và phức tạp đến nền tảng tư tưởng và giá trị cốt lõi của xã hội, làm xói mòn niềm tin của người dân vào các nguồn thông tin chính thống và làm suy giảm sự thật khách quan, dẫn đến sự phân hóa và chia rẽ trong xã hội; mạng xã hội có thể khuyến khích và lan truyền các hành vi tiêu cực và lệch chuẩn, chẳng hạn như bắt nạt trực tuyến, phát ngôn thù địch, và hành vi thiếu tôn trọng chính sự ẩn danh và khoảng cách vật lý trên mạng xã hội khiến người dùng dễ dàng thực hiện những hành vi mà họ có thể không làm trong đời sống thực. Mạng xã hội thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của các xu hướng và quan niệm mới, có thể làm mờ nhạt và suy giảm những giá trị truyền thống. Việc này có thể dẫn đến sự mất cân bằng trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, đạo đức đã được hình thành qua nhiều thế hệ. Mạng xã hội có thể tạo ra các "buồng vọng" (echo chambers) và "bong bóng lọc" (filter bubbles), nơi mà người dùng chỉ tiếp xúc với những quan điểm và thông tin tương đồng với họ. Điều này dẫn đến sự phân cực mạnh mẽ và cực đoan hóa, khi mà các nhóm có quan điểm khác nhau ngày càng xa rời và không còn khả năng đối thoại, làm suy yếu sự đoàn kết xã hội. Các biểu hiện lệch chuẩn trên mạng xã hội có thể ảnh hưởng đến các quá trình chính trị và xã hội, chẳng hạn như tác động đến bầu cử, làm lệch hướng công luận và gây ra các phong trào xã hội bất ổn. Việc sử dụng mạng xã hội để thao túng thông tin và tạo ra các chiến dịch thù địch có thể đe dọa nền dân chủ và ổn định xã hội.

Đấu tranh, ngăn chặn, xử lý thông tin xấu, độc, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng

Để giảm thiểu tác động này, cần có sự hợp tác từ các bên liên quan, bao gồm chính phủ, các công ty công nghệ, và người dùng, trong việc xây dựng và thực thi các chính sách và biện pháp kiểm soát phù hợp, cũng như tăng cường giáo dục và nâng cao nhận thức về tác động của mạng xã hội. Để tiếp tục thực hiện tốt công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, ngăn chặn, xử lý thông tin xấu, độc trên không gian mạng, cần tiếp tục thực hiện tốt các nội dung sau đây: 

Một là, thực hiện tốt công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân, nhất là thế hệ trẻ về ý nghĩa, tầm quan trọng của bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Triển khai thực hiện Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội; Cẩm nang phòng, chống tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng; Chấp hành tốt Luật An ninh mạng; Luật An toàn thông tin mạng; Nghị định số 72/2013/NĐ-CP và Nghị định số 27/2018/NĐ-CP về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng và văn bản khác có liên quan để tránh bị vi phạm, hay vô tình bị lợi dụng, tiếp tay cho những thế lực thù địch. Kiên quyết đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, những luận điệu xuyên tạc, thủ đoạn diễn biến hòa bình, phá hoại của một số thế lực thù địch trên mặt trận tư tưởng, lý luận; chủ yếu qua đấu tranh trên Internet, mạng xã hội, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ. Nêu cao tính gương mẫu của đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức trong sử dụng Internet, mạng xã hội, nhất là đối với cán bộ lãnh đạo; phải tuân thủ kỷ luật phát ngôn, không sử dụng mạng xã hội để khai thác, tuyên truyền các thông tin chưa được kiểm chứng, phiến diện, một chiều ảnh hưởng đến hoạt động công vụ. Và hơn hết, cán bộ, đảng viên phải là những người gương mẫu đi đầu trong việc học tập, tuyên truyền cũng như thực hiện.

Hai là, chủ động định hướng dư luận. Nghị quyết số 35-NQ/TƯ ngày 22-10-2018 về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới nhấn mạnh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng là nội dung cơ bản, hệ trọng, sống còn của công tác xây dựng, chỉnh đốn Ðảng... Nghị quyết cũng chỉ rõ việc phải đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao chất lượng và hiệu quả tuyên truyền chính trị; đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch theo hướng chủ động, có tính thuyết phục cao, hấp dẫn; tăng cường thông tin tích cực đi đôi với ngăn chặn có hiệu quả, xử lý, xóa bỏ thông tin xấu độc trên internet, mạng xã hội... 

Ba là, các cơ quan tổ chức nhà nước xây dựng hệ thống thông tin, trang tin điện tử, fanpage trên mạng xã hội để cộng đồng có nguồn tiếp cận thông tin chính thống. Thông qua các trang tin, tài khoản MXH để đăng tải, chia sẻ những thông tin tích cực, thông tin tốt, phản bác mạnh mẽ các quan điểm sai trái, thù địch. Ngoài ra, cần phải đa dạng hóa các hình thức, cách thức lan tỏa thông tin tích cực một cách sinh động, phù hợp với tâm lý công chúng và nền tảng truyền thông đa phương tiện hiện nay.

Bốn là, tăng cường kỹ năng số cho cộng đồng để mọi người dân tự nâng cao nhận thức và đưa ra một số chuẩn mực, giá trị cốt lõi khi tham gia mạng xã hội, không đăng tải những nội dung vi phạm pháp luật, các thông tin nhằm mục đích xúc phạm danh dự, nhân phẩm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân khác; sử dụng ngôn ngữ phản cảm, vi phạm thuần phong mỹ tục; tung tin giả, tin sai sự thật; quảng cáo, kinh doanh dịch vụ trái phép và các hành vi vi phạm khác gây ảnh hưởng xấu đến trật tự an toàn xã hội.

Năm là, tăng cường năng lực cho các lực lượng tham gia quản lý nội dung trên mạng xã hội, phòng, chống vi phạm pháp luật trên mạng xã hội từ Trung ương xuống địa phương đủ về số lượng và bảo đảm chất lượng, trình độ chuyên môn nghiệp vụ; lựa chọn người có chuyên môn, kỹ thuật cao để theo dõi hoạt động phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật trên mạng. Đầu tư trang thiết bị công nghệ và áp dụng các biện pháp kĩ thuật để giúp các cơ quan chức năng giám sát thông tin trên không gian mạng một cách tự động, toàn diện, kịp thời. Nâng cấp hệ thống kiểm duyệt và triển khai phần mềm chặn lọc, phát hiện, thu thập, xử lý hành vi vi phạm phạm trên môi trường mạng để có thể rà quét được các hình ảnh, video; triển khai hệ thống cảnh báo, chặn lọc các truy cập thông tin sai phạm từ người dùng.

Bùi Thái Hà
Trường ĐTCB Lê Hồng Phong,