Cuộc đời gắn liền với ca khúc

Chiến tranh đã lùi xa hơn 1/3 thế kỷ. Ca khúc “Như có Bác trong ngày vui đại thắng” đã sống trong mỗi trái tim người dân đất Việt ngần ấy thời gian, song nhiều người chưa biết nhạc sĩ Phạm Tuyên sáng tác ca khúc ấy trong hoàn cảnh nào? Tại sao nó lại có sức sống mãnh liệt và diệu kỳ đến thế thì không phải ai cũng tường tận.   

Tôi đến tầng 3, ngõ 40, phố Vạn Bảo, Hà Nội gặp nhạc sĩ Phạm Tuyên, được nghe ông kể lại những ký ức hào hùng khi bài hát “Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng” ra đời. Có lẽ bây giờ người nhạc sĩ mới có thời gian nhìn lại ca khúc chỉ vẻn vẹn vài chục ca từ giản dị, trong sáng nhưng lại có sức sống mãnh liệt như lời hiệu triệu, làm nức lòng đồng bào và chiến sĩ cả nước. Nhạc sĩ Phạm Tuyên kể lại: Khoảng đầu tháng 4-1975, anh Trần Lâm - Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam bảo tôi: Sắp thắng to rồi, sắp giải phóng miền Nam rồi, cậu hãy sáng tác một bản hợp xướng thật hoành tráng để mừng ngày chiến thắng”. Tôi cũng đã phác thảo một bản hợp xướng 4 chương, nhưng vẫn thấy không ổn. Còn đang băn khoăn do dự thì ngày 28-4-1975 thì có tin phi công Ngụy đã ném bom sân bay Tân Sơn Nhất (sau này tôi mới biết người ném bom là anh hùng quân đội Nguyễn Thành Trung). Tôi nghĩ, thế này thì giải phóng miền Nam đến gần lắm rồi. Mình phải viết ngay môt bài hát, một bài hát reo vui nức lòng cùng mọi người đổ ra đường trong ngày vui mừng toàn thắng. Thế là tôi bắt tay vào viết bài hát theo ý tưởng đó. Nghĩ đến ngày toàn thắng, trong đầu tôi lại nghĩ đến hình ảnh Bác Hồ. Với những tình cảm dồn nén, từ lúc 21 giờ 30 đến 23 giờ đêm 28-4-1975, tôi đã viết xong bài hát “Như có Bác trong ngày vui đại thắng” mà sau này không phải sửa một chữ nào.

Ca khúc lập tức được lãnh đạo Đài cho anh chị em dàn hợp xướng 40 người  tập luyện (nhạc sĩ Cao Việt Bách chỉ huy, Đặng Hùng và Tuyết Thanh lĩnh xướng). Có lẽ sự sung sướng, xúc động quá lớn trước giờ phút chiến thắng mà tất cả mọi người từ nhạc công đến nhạc sĩ vừa đàn, vừa hát, vừa khóc. Cuối giờ chiều ngày 30-4-1975, bài hát được truyền đi trên hệ thống phát thanh đài tiếng nói Việt Nam. Khi bài hát vút lên, cũng là lúc ta tuyên bố chính thức giải phóng hoàn toàn miền Nam trước thế giới.

Tâm sự về câu chuyện có hậu của bài ca, nhạc sĩ Phạm Tuyên kể tiếp: “Khi viết xong bài hát này, tôi cũng không nghĩ nó có sức sống trong lòng khán giả, mà đơn giản là chỉ muốn góp một tiếng reo vui cùng mọi người khi chiến thắng đang đến từng ngày. Nhưng điều đáng mừng là đã hơn 1/3 thế kỷ, bài hát vẫn có sức sống trong lòng công chúng. Có những điều đã vượt quá tầm nghĩ của tôi”.

Một đồng nghiệp Nhật Bản đã có lần hỏi nhạc sĩ Phạm Tuyên: “Ông sáng tác ca khúc trong thời gian bao lâu”? Nhạc sĩ Phạm Tuyên trả lời “chỉ 2 giờ. Nói đúng hơn là chỉ có 2 giờ cho cả cuộc đời”.

Sống mãi với thời gian

Ca khúc “Như có Bác trong ngày vui đại thắng” đã vượt ra khỏi biên giới nước ta, đến nhiều nước như Nga, Đức, Cu-ba, Trung Quốc... Ở Nhật Bản, ca khúc này được dịch ra tiếng Nhật và lưu hành phổ biến ở 49 tỉnh, thành. Có nhiều vị khách quốc tế, dù không biết đến một câu tiếng Việt vẫn có thể nhẩm theo giai điệu bài hát trong những dịp tham gia khánh lễ. Mấy chục năm qua, trong những dịp giao lưu quốc tế, điệp khúc “Việt Nam Hồ Chí Minh, Việt Nam Hồ Chí Minh” vẫn vang lên bừng bừng khí thế, rộn ràng niềm vui.

Cứ vào dịp 30-4 hằng năm, người dân Việt Nam chúng ta lại như đang đi giữa cờ hoa chiến thắng của ngày này cách đây 38 năm về trước. Bài hát “Như có Bác trong ngày vui đại thắng” sống mãi trong tim mỗi người dân Việt Nam. Sức sống của bài hát bay xa rộng khắp, là lời ca thành kính tri ân mà nhạc sĩ Phạm Tuyên đã thay lời dân tộc mừng ngày đại thắng.

Mai Thắng
Số 1086 đường 30/4 Phường 11, TP. Vũng Tàu