Trải qua gần 25 năm đổi mới, xây dựng và phát triển, xuất phát từ yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh CNH, HÐH đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế cũng như đòi hỏi của công tác xây dựng đảng trong tình hình mới, Ðảng ta khẳng định: cán bộ là nhân tố quyết định thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của Ðảng, của chế độ và của đất nước, là khâu then chốt trong công tác xây dựng đảng. Đối với Thanh Hoá, công tác cán bộ trong những năm qua đã đạt được những kết quả rõ nét. Việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức các cấp từ tỉnh đến cơ sở, đặc biệt là cán bộ lãnh đạo, quản lý, có phẩm chất và năng lực, có bản lĩnh chính trị vững vàng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đảm bảo sự chuyển tiếp liên tục và vững vàng giữa các thế hệ ngày càng được quan tâm. Đội ngũ cán bộ, công chức của tỉnh đã có bước trưởng thành và tiến bộ về nhiều mặt, góp phần quan trọng vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của Thanh Hóa.

Hơn 10 năm qua, thực hiện các Nghị quyết Hội nghị  Trung ương 3 (khoá VIII), Trung ương 5 (khoá IX), Trung ương 5, Trung ương 6 (khoá X), các chỉ thị, nghị quyết của Trung ương về công tác cán bộ và xuất phát từ tình hình thực tiễn tổ chức bộ máy và cán bộ của tỉnh, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Thanh Hóa đã quan tâm chỉ đạo nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong hệ thống chính trị các cấp, nhiều chủ trương, quan điểm, giải pháp lớn về công tác cán bộ của Trung ương đã từng bước được cụ thể hóa, chuẩn hoá, thể chế hóa, mạnh dạn đột phá vào một số khâu trọng yếu của công tác cán bộ, do đó đã đem lại kết quả tích cực. Đội ngũ cán bộ các cấp không ngừng được tăng cường cả về số lượng lẫn chất lượng.

Hiện nay, cả tỉnh Thanh Hóa có 59.871 cán bộ, công chức các cấp. Trong đó, trình độ chuyên môn đại học trở lên (cấp tỉnh, huyện) đối với cán bộ làm công tác đảng chiếm 60,45%, MTTQ và các đoàn thể 56,16%, chính quyền 73,63%, sự nghiệp 62,14%. Trình độ lý luận chính trị cao cấp trở lên đối với cán bộ làm công tác đảng là 36,97%, MTTQ và các đoàn thể 17,75%, chính quyền 16,34%, sự nghiệp 0,48%; trình độ cán bộ cấp xã được nâng lên đáng kể, về chuyên môn trung cấp trở lên chiếm 60,43%, lý luận chính trị trung cấp trở lên 66,44%. Đội ngũ cấp uỷ viên có trình độ đại học trở lên đối với cấp tỉnh chiếm 100%, cấp huyện 84,88%. Riêng đối với cấp uỷ viên cơ sở xã, phường, thị trấn có trình độ chuyên môn trung cấp trở lên chiếm 43,3%, lý luận chính trị trung cấp trở lên 67,6%; so với nhiệm kỳ 2000-2005, trình độ chuyên môn tăng 18,3%, lý luận chính trị tăng 21,7%.

Việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức các cấp, đặc biệt là cán bộ lãnh đạo, quản lý đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi mới là vấn đề vừa cơ bản, chiến lược, vừa cấp bách, là cả một quá trình với nhiều biện pháp thích hợp, đòi hỏi phải tiến hành thường xuyên, liên tục, nhằm từng bước nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chuẩn bị nhân sự cho các nhiệm kỳ đại hội. Trong những năm qua, Thanh Hoá luôn coi trọng công tác quy hoạch cán bộ, nhất là từ khi có Nghị quyết số 42-NQ/TW, công tác quy hoạch cán bộ cơ bản đã đi vào nền nếp, chất lượng nguồn quy hoạch, cơ cấu cán bộ nữ, cán bộ trẻ từng bước được nâng lên. Các huyện, xã miền núi, nguồn quy hoạch là người dân tộc thiểu số ngày càng tăng.

Công tác tuyển dụng về cơ bản đảm bảo tiêu chuẩn, các bước tuyển chọn đúng nguyên tắc, quy định, khách quan, dân chủ hơn, nên chất lượng đội ngũ đã được nâng lên một bước cả về trình độ học vấn, chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị và năng lực thực tiễn. Công tác đào tạo, bồi dưỡng trong những năm gần đây đã được quan tâm, số lượng cán bộ, công chức các cấp được đào tạo, bồi dưỡng ngày càng tăng, trình độ từng bước được nâng cao. Phần lớn đội ngũ được bố trí, sử dụng phù hợp với năng lực sở trường của từng chức danh, đáp ứng được công việc chuyên môn. Công tác luân chuyển cán bộ từ tỉnh xuống huyện, từ huyện xuống cơ sở và ngược lại, tăng cường cán bộ có trình độ đại học về công tác ở cơ sở được chú ý; cấp cơ sở đã bước đầu thực hiện luân chuyển cán bộ từ xã này sang xã khác.

Về chính sách cán bộ, trong thời gian qua, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh đã xây dựng và ban hành nhiều chính sách đối với cán bộ như chính sách đào tạo thạc sỹ, tiến sỹ, cao cấp, cử nhân chính trị; chính sách thu hút nhân tài, chính sách đối với cán bộ công tác miền núi,... đã góp phần động viên cán bộ phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Việc thực hiện thí điểm mô hình bí thư đảng uỷ đồng thời là chủ tịch UBND đến nay đã thực hiện được 17 xã, phường, thị trấn, được đánh giá là có nhiều ưu điểm, cần tiếp tục theo dõi, chỉ đạo từng bước nhân rộng. Công tác “xoá trắng”, “xoá ghép” chi bộ thôn, bản ở các huyện miền núi đã đạt được kết quả tích cực, nhất là từ khi có Nghị quyết số 22-NQ/TW, ngày 2-2-2008, Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa đã “xóa” được 12 chi bộ sinh hoạt ghép và 11 thôn, bản không có đảng viên.

Tuy nhiên, việc xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp của Thanh Hóa cũng còn bộc lộ những hạn chế:

Đánh giá, phân loại cán bộ có nơi còn chưa gắn với kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị, cán bộ, nhất là người đứng đầu còn biểu hiện nể nang, hình thức, chưa kiên quyết đưa ra những cán bộ thiếu trách nhiệm, có vi phạm hoặc để tình hình địa phương, đơn vị mình phụ trách trì trệ kéo dài.

Chất lượng nguồn quy hoạch ở một số nơi còn thấp; tỷ lệ cán bộ nữ, cán bộ trẻ chưa cao; còn khép kín trong nội bộ từng địa phương, đơn vị; việc đào tạo nhiều khi chưa cân đối giữa các lĩnh vực, chuyên ngành, giữa các độ tuổi và chủng loại cán bộ trong từng lĩnh vực.

Công tác tuyển dụng, bố trí cán bộ ở một số nơi chưa đảm bảo tiêu chuẩn, thủ tục; chất lượng còn hạn chế. Việc sắp xếp, bố trí, sử dụng cán bộ chưa phù hợp với năng lực, sở trường, chưa phát huy được khả năng của từng cán bộ và của cả hệ thống chính trị. Số lượng cán bộ luân chuyển từ tỉnh xuống huyện và từ huyện xuống cơ sở chưa nhiều. Điều đó có một phần nguyên nhân từ công tác quy hoạch, đánh giá cán bộ, làm quy trình nhân sự, công tác chuẩn bị bầu cử cũng như quy trình phát hiện, tuyển chọn đội ngũ công chức trong thời gian qua. Do đó tình trạng hẫng hụt về nguồn cán bộ mỗi khi đến nhiệm kỳ đại hội hoặc khi có biến động cán bộ vẫn còn ở một số địa phương, đơn vị.

Để có được đội ngũ cán bộ, công chức từ tỉnh đến cơ sở, đặc biệt là cán bộ lãnh đạo, quản lý ngang tầm, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, thực sự là nhân tố quyết định sự phát triển nhanh, bền vững của Thanh Hoá trong giai đoạn hiện nay, cần thực hiện một số giải pháp sau:

Thứ nhất, hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, chức danh cán bộ, cụ thể hóa tiêu chuẩn cán bộ trong thời kỳ mới, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, cán bộ đứng đầu các cơ quan, đơn vị, chú ý tiêu chuẩn năng lực thực tiễn. Xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị, trên cơ sở đó sắp xếp lại tổ chức bộ máy và cán bộ, xây dựng cơ cấu ngạch công chức, xác định rõ tiêu chuẩn của từng loại hình cán bộ, công chức, mối quan hệ giữa tiêu chuẩn và cơ cấu cán bộ, từ đó xác định biên chế phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng phòng, ban, cơ quan, đơn vị.  

Thứ hai, đổi mới công tác quy hoạch cán bộ. Cần xác định rõ cơ cấu độ tuổi cán bộ, công chức, phải kết hợp tốt giữa 3 độ tuổi, bảo đảm tính kế thừa, tính liên tục và phát triển; thực tế cho thấy độ tuổi dưới 30 khoảng 20-25%, 30-45 khoảng 55-60% và trên 45 khoảng 15-25% là phù hợp. Trong đó độ tuổi từ 51-60 chỉ nên chiếm không quá 10%. Cần khai thác có hiệu quả lực lượng sinh viên tốt nghiệp các trường đại học, cao đẳng trong và ngoài tỉnh về địa phương hàng năm để thay thế những cán bộ, công chức không còn đủ tiêu chuẩn và điều kiện, không có khả năng phát triển. Phải đặc biệt quan tâm đến cán bộ, công chức nữ, cán bộ dân tộc thiểu số để có tỷ lệ hợp lý, phù hợp với tỷ lệ dân cư trên địa bàn.

Thứ ba, đổi mới công tác tuyển chọn cán bộ. Cần xác định rõ đối tượng, tiêu chuẩn, chỉ tiêu tuyển chọn và khi tuyển chọn phải công khai, dân chủ; tiêu chuẩn, đối tượng tuyển chọn phải bám sát định hướng chung của công tác cán bộ đó là phải trẻ hóa, chú trọng đến năng lực, trình độ; tạo mọi điều kiện bình đẳng cho tất cả các đối tượng dự tuyển, thông qua thi tuyển nghiêm túc. Tiếp tục thực hiện thí điểm mô hình bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND ở những nơi có đủ điều kiện để rút kinh nghiệm, nhân ra diện rộng. Đối với những cơ sở thiếu nguồn cán bộ kế cận thì có thể vận dụng linh hoạt hơn chủ trương chủ tịch UBND cấp xã không giữ một chức vụ quá hai nhiệm kỳ. Mở rộng việc thực hiện chủ trương đại hội trực tiếp bầu ban thường vụ, bí thư, phó bí thư và bố trí cán bộ lãnh đạo quản lý không phải là người địa phương.

Thứ tư, đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng. Cần gắn quy hoạch với đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng cán bộ, công chức. Trên cơ sở xác định đúng nhu cầu để xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cho phù hợp. Đổi mới nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡng cả về lý luận, chuyên môn nghiệp vụ, những kiến thức cơ bản về công vụ, kỹ năng xử lý tình huống cụ thể, chú ý đào tạo theo chức danh. Tăng cường công tác quản lý đào tạo, bồi dưỡng, đổi mới phương pháp giảng dạy và nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, sử dụng những giảng viên kiêm chức là những chuyên gia và những người làm công tác lãnh đạo, quản lý có kinh nghiệm ở các cấp trên từng lĩnh vực cần đào tạo, bồi dưỡng. Cần có chế độ khuyến khích cán bộ, công chức được cử đi đào tạo, bồi dưỡng phù hợp với thực tế của địa phương.

Thứ năm, phải bố trí đúng người, đúng việc, sử dụng hợp lý, tạo điều kiện cho họ phát huy được thế mạnh, sở trường của mình, đồng thời phải trọng dụng những người có đức, có tài, có uy tín, làm việc có hiệu quả. Mạnh dạn bố trí, sử dụng cán bộ trẻ có đủ tiêu chuẩn, được đào tạo cơ bản, đã được rèn luyện trong thực tiễn và có chiều hướng phát triển vào các chức vụ lãnh đạo chủ chốt các cấp. Kiên quyết loại bỏ những cán bộ, công chức cơ hội, bản lĩnh chính trị không vững vàng, tư cách đạo đức, lối sống kém, năng lực chuyên môn yếu ra khỏi bộ máy các cơ quan đảng, chính quyền và đoàn thể chính trị - xã hội trong hệ thống chính trị các cấp.

Thứ sáu, đổi mới chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, nhất là cấp cơ sở. Thực hiện tốt Nghị định số 92/2010/NĐ-CP của Chính phủ, Quyết định số 619/2010/QĐ-UBND, Hướng dẫn số 137/HD-SNV về chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức cấp xã. Triển khai thực hiện tốt Quyết định số 798/2010/QĐ-UBND về chính sách thu hút người có trình độ đại học trở lên về công tác tại xã, phường, thị trấn và chính sách hỗ trợ đối với công chức cấp xã chưa đạt chuẩn, nhằm khuyến khích và thu hút một số lượng lớn sinh viên đã tốt nghiệp đại học về công tác ở cơ sở, đặc biệt là cán bộ, công chức được điều động đến công tác ở miền núi, vùng cao, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. Đối với trường hợp kiêm nhiệm nhiều chức vụ như bí thư đảng uỷ đồng thời là chủ tịch UBND thì cần nghiên cứu, điều chỉnh bổ sung hệ số lương mới phù hợp với chức danh nhất thể hoá.

Thứ bảy, đẩy mạnh kiểm tra, giám sát công tác cán bộ. Cần xây dựng và hoàn thiện quy chế làm việc, phân công và quy định trách nhiệm cụ thể cho từng chức danh, sự phối hợp trong toàn hệ thống thực sự rõ ràng, chặt chẽ; huy động và tăng cường vai trò, sức mạnh của quần chúng nhân dân tham gia kiểm tra, giám sát quá trình thực thi nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ, công chức các cấp.

Thứ tám, bố trí, sắp xếp lại cán bộ sau đại hội. Kiện toàn, sắp xếp bộ máy tổ chức cơ quan đảng, chính quyền, đoàn thể theo tinh thần Chỉ thị số 37-CT/TW của Bộ Chính trị. Giải quyết kịp thời chế độ, chính sách đối với cán bộ không đủ tuổi tái cử, tái bổ nhiệm giữ các chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan đảng, nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội hoặc bố trí công việc thích hợp theo tinh thần của Nghị định số 67/2010/NĐ-CP của Chính phủ từ cấp tỉnh đến cơ sở sau khi đã tiến hành xong đại hội đảng bộ nhiệm kỳ 2010-2015.

Phùng Bá Văn
Uỷ viên Thường vụ, Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh uỷ
Ảnh: Thanh Hoá điện tử