Là một đảng bộ trực thuộc Trung ương, có vị trí, vai trò quan trọng và tính chất đặc thù, với sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ðảng ủy Ngoài nước và các cấp ủy trực thuộc đã vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, giữ vững vai trò lãnh đạo, thực hiện tốt công tác xây dựng Ðảng, bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo thông suốt của Trung ương, xây dựng đội ngũ ngày càng lớn mạnh, trung thành với sự nghiệp của Ðảng, đóng góp vào việc giữ gìn hòa bình, ổn định, và hội nhập quốc tế của Việt Nam.
Ðảng ủy Ngoài nước đã trải qua quá trình xây dựng và trưởng thành, gắn liền với sự lớn mạnh của Ðảng và của cách mạng Việt Nam. Từ những năm 1932-1938, Trung ương Ðảng đã lập Ban Công tác Hải ngoại của Ðảng ở ngoài nước do đồng chí Lê Hồng Phong làm Trưởng ban để tham mưu cho Ðảng về công tác đối ngoại, xây dựng tổ chức, đặt nền móng cho công tác đảng ngoài nước. Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, chuẩn bị đội ngũ cán bộ kế cận đủ năng lực, trình độ đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp cách mạng, Ðảng ta đã sớm cử nhiều cán bộ, đảng viên, sinh viên đi học tập, nghiên cứu ở Liên Xô, Trung Quốc và nhiều nước xã hội chủ nghĩa khác. Nhiều người trong số đó sau này đã trở thành lãnh đạo cao cấp của Ðảng, Nhà nước, đứng đầu các bộ, ban, ngành, địa phương.
Trước đòi hỏi của cách mạng và tình hình thực tế công tác đảng ngoài nước, năm 1961 Ban Bí thư Trung ương Ðảng (khóa III) quyết định thành lập ở mỗi nước một đảng bộ, đồng thời quyết định thành lập Ban Cán sự Ðảng ngoài nước (nay là Ðảng ủy Ngoài nước) giúp Trung ương thống nhất quản lý và chỉ đạo công tác đảng ngoài nước.
Trong những năm 80 của thế kỷ trước, tình hình khu vực và quốc tế biến chuyển nhanh chóng, phức tạp. Ðể đáp ứng yêu cầu phát triển của công tác đảng ngoài nước, Ban Bí thư Trung ương Ðảng (khóa IV) ban hành nhiều nghị quyết và chỉ thị tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò của Ban Cán sự Ðảng ngoài nước, xác định rõ nhiệm vụ cụ thể của công tác chính trị, tư tưởng, tổ chức, kiểm tra, và công tác quần chúng. Khi xảy ra những diễn biến phức tạp ở Liên Xô (trước đây) và các nước XHCN ở Ðông Âu vào cuối thập niên 80 và đầu thập niên 90, Ban Cán sự Ðảng ngoài nước đã kịp thời tham mưu Ban Bí thư đề ra chủ trương củng cố tổ chức đảng, giữ vững đội ngũ. Nhờ có những quyết sách của Trung ương, công tác đảng ở ngoài nước tiếp tục được củng cố và phát triển, làm tốt vai trò lãnh đạo đối với các tổ chức và cơ quan đại diện của ta ở ngoài nước.
Từ đó đến nay, qua 57 năm hình thành và phát triển, với những thành tích đã đạt được, cán bộ, đảng viên thuộc Ðảng bộ Ngoài nước vinh dự và tự hào về những phần thưởng cao quý được Ðảng, Nhà nước trao tặng: Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Ðộc lập hạng Nhất.
Qua nửa nhiệm kỳ triển khai thực hiện Nghị quyết Ðại hội Ðảng toàn quốc lần thứ XII và Nghị quyết của Ðảng bộ nhiệm kỳ (2015 - 2020), Ðảng ủy Ngoài nước đã đổi mới mạnh mẽ phương thức, nâng cao hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo, đáp ứng yêu cầu to lớn, cấp bách của công tác đảng ở ngoài nước. Ðảng ủy Ngoài nước đã ban hành hai nghị quyết chuyên đề, tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo chất lượng cao nhằm tìm giải pháp hữu hiệu nâng cao chất lượng công tác, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế trong tình hình mới.
Các cấp ủy chủ động đề xuất nhiều sáng kiến, cách làm mới nhằm quán triệt, triển khai các nghị quyết của Ðảng. Các đảng viên dù ở cương vị và lĩnh vực công tác khác nhau, tiếp tục phát huy vai trò hạt nhân lãnh đạo, gắn công tác xây dựng Ðảng với thực hiện nhiệm vụ chính trị; góp phần xây dựng đất nước. Các cấp ủy quan tâm nâng cao chất lượng, đổi mới phương thức tuyên truyền góp phần ngăn chặn, phản bác các thông tin, quan điểm xuyên tạc, sai trái của các thế lực thù địch, qua đó làm cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhận thức đúng về quan điểm, đường lối, chủ trương, chính sách của Ðảng và pháp luật của Nhà nước, góp phần củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Ðảng.
Việc thực hiện Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với Nghị quyết T.Ư 4, khóa XI, khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Ðảng được triển khai thực hiện nghiêm túc ở từng cấp ủy, cơ sở đảng trong toàn Ðảng bộ, nêu cao trách nhiệm của cán bộ đảng viên nhất là người đứng đầu, chú trọng cách làm mới, sáng tạo, bám sát việc thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao. Cuộc phát động sáng tác, quảng bá các tác phẩm văn học, nghệ thuật, báo chí về chủ đề "Học tập và làm theo tư tưởng đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh" do Ban Tuyên giáo Trung ương chủ trì đã được triển khai rộng rãi, Ðảng bộ Ngoài nước đã đạt bốn giải cấp Trung ương trong đợt I (2016 - 2018).
Công tác xây dựng, củng cố, kiện toàn tổ chức, bồi dưỡng nghiệp vụ được thực hiện kịp thời, đúng quy định, bảo đảm tính kế thừa và hoạt động đều đặn của cấp ủy, góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng hoạt động của các cấp ủy. Ðặc biệt, sau khi Ban Chấp hành Ðảng bộ Ngoài nước ban hành Nghị quyết về "Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ", các cấp ủy đã chú trọng cải tiến nội dung sinh hoạt chi bộ gắn với việc lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ chuyên môn. Công tác bảo vệ chính trị nội bộ ngày càng được quan tâm, duy trì, nâng cao tinh thần cảnh giác chống âm mưu phá hoại của các thế lực thù địch và phản động.
Công tác tập hợp vận động quần chúng được thực hiện một cách linh hoạt, thu được nhiều kết quả quan trọng; góp phần phát huy truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc, gắn bó với quê hương, đất nước. Phong trào "Hướng về biển đảo" do Ðảng ủy Ngoài nước và Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao phát động đã được cán bộ, đảng viên và đông đảo cộng đồng hưởng ứng. Các hoạt động ý nghĩa được tổ chức như hội thảo, triển lãm trưng bày tư liệu về chủ quyền biển đảo Việt Nam, tổ chức thi tìm hiểu, tọa đàm, thành lập Câu lạc bộ Trường Sa - Hoàng Sa, Quỹ vì chủ quyền biển đảo...
Ðảng ngoài nước tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác đảng ngoài nước, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Ðại hội XII của Ðảng, trước hết là thực hiện Nghị quyết T.Ư 6, khóa XII về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, trong đó có việc tổ chức lại Ðảng bộ Ngoài nước và Ðảng bộ Bộ Ngoại giao theo hướng bảo đảm quy định chung, bảo đảm tính đặc thù nhằm tăng cường công tác xây dựng Ðảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức đảng và thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị trong công tác đối ngoại. Toàn Ðảng bộ sẽ nghiêm túc quán triệt, triển khai các quyết định, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, kiện toàn hệ thống tổ chức cơ sở đảng, tăng cường công tác quản lý, chuẩn bị đại hội đảng các cấp, tiến tới Ðại hội Ðảng toàn quốc lần thứ XIII theo sự chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương.
LÊ HOÀI TRUNG
Ủy viên Trung ương Ðảng, Bí thư Ðảng ủy Ngoài nước, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao