Gắn bó mật thiết với Nhân dân là thể hiện bản chất và sức sống trường tồn của Đảng Cộng sản Việt Nam. Nếu không có sự đùm bọc, chung sức, chung lòng của Nhân dân thì Đảng không có sức mạnh, cách mạng khó thành công. Ngược lại, nếu không có sự lãnh đạo của Đảng thì Nhân dân không có một phương hướng chính trị đúng đắn trong đấu tranh giành các quyền tự do, dân chủ của mình. Ngay từ năm 1923, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt vấn đề rất rõ ràng: “Đối với tôi, câu trả lời đã rõ ràng: trở về nước, đi vào quần chúng, thức tỉnh họ, tổ chức họ, đoàn kết họ, huấn luyện họ, đưa họ ra đấu tranh giành tự do, độc lập”[1]. Quán triệt tư tưởng đó, Đảng ta luôn xác định củng cố và tăng cường mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với Nhân dân là vấn đề có ý nghĩa sống còn đối với sự nghiệp cách mạng của đất nước; là điều kiện quyết định bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng. Đảng Cộng sản Việt Nam gắn bó mật thiết với nhân dân là thể hiện bản chất giai cấp công nhân, là nguồn sức mạnh, là tiêu chuẩn của một Đảng mác-xít chân chính và là một trong những vấn đề cơ bản, cấp bách của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay. Nghị quyết Đại hội XII của Đảng đã khẳng định: “Củng cố vững chắc niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc và mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với Nhân dân...”[2]. Với vai trò là Đảng cầm quyền, ĐCS Việt Nam luôn xác định Đảng là đội tiền phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành cho lợi ích của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của cả dân tộc; tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân; dựa vào dân để xây dựng Đảng, đoàn kết và lãnh đạo Nhân dân tiến hành sự nghiệp cách mạng. Điều đó khẳng định toàn bộ hoạt động của Đảng phải xuất phát từ lợi ích và nguyện vọng chân chính của Nhân dân, sức mạnh của Đảng là ở sự gắn bó mật thiết với Nhân dân, quan liêu, mệnh lệnh, xa rời Nhân dân sẽ đưa đến những tổn thất khôn lường đối với vận mệnh của đất nước.
Tuy nhiên, vấn đề quan trọng hiện nay là việc thể chế hóa chủ trương, quan điểm của Đảng chưa kịp thời, nhất là cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ”. Công tác kiểm tra, sơ kết, tổng kết việc thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về công tác dân vận chưa được quan tâm đúng mức. Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) nêu: “Quan liêu, xa rời quần chúng, không sâu sát cơ sở, thiếu kiểm tra, đôn đốc, không nắm chắc tình hình địa phương (...); thờ ơ, vô cảm, thiếu trách nhiệm trước những khó khăn, bức xúc và đòi hỏi chính đáng của nhân dân”[3]. Một số chính sách chưa đáp ứng nguyện vọng, lợi ích của nhân dân, nhiều bức xúc chưa được giải quyết; quyền làm chủ của nhân dân ở nhiều nơi bị vi phạm, làm giảm lòng tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước. Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII cũng chỉ rõ: “... suy giảm niềm tin của Nhân dân đối với Đảng là một nguy cơ trực tiếp đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ”[4], “Quyền làm chủ của nhân dân ở nhiều nơi, nhiều lĩnh vực còn bị vi phạm. Có lúc, có nơi việc thực hiện dân chủ còn hạn chế hoặc mang tính hình thức”[5]. Thực tiễn đó đòi hỏi Đảng cần tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo đối với công tác dân vận, củng cố vững chắc niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, tăng cường mối liên hệ mật thiết giữa Đảng với Nhân dân cũng như khối đại đoàn kết toàn dân; phát huy sức mạnh to lớn của toàn dân phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Vì vậy, trong thời gian tới, các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên cần nắm vững và thực hiện tốt một số nội dung, biện pháp chủ yếu sau:
Một là, nắm vững và thực hiện tốt các quan điểm của Đảng về đổi mới công tác dân vận, xây dựng và chỉnh đốn Đảng gắn với đổi mới và hoàn thiện hệ thống chính trị.
Thấm nhuần quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về vai trò của quần chúng nhân dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Trong bầu trời không gì quý bằng nhân dân, trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của nhân dân”[6].. Người khẳng định, cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, chứ không phải là sự nghiệp của cá nhân anh hùng nào; “Nước lấy dân làm gốc, gốc có vững thì cây mới bền. Xây lầu thắng lợi trên nền nhân dân”[7]. Một trong những động lực thúc đẩy phong trào cách mạng chính là đáp ứng nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Để thực hiện được điều đó phải đổi mới nội dung và hình thức tập hợp nhân dân; tiếp tục và kiên trì thực hiện tốt nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, khóa XII) về xây dựng Đảng, góp phần ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong đội ngũ cán bộ, đảng viên. Tích cực đấu tranh ngăn chặn và từng bước đẩy lùi tình trạng tham nhũng, lãng phí, củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng. Nghị quyết chỉ rõ: “Kiên quyết, kiên trì thực hiện với quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn; phát huy sự chủ động, sáng tạo và sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, của nhân dân, trong đó cán bộ lãnh đạo, quản lý, trước hết là cán bộ cấp cao, cán bộ chủ chốt, người đứng đầu các cấp là nòng cốt. Thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp để đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” có hiệu quả, nhất là những vụ việc gây bức xúc trong dư luận để củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng”[8]. Theo đó, cán bộ, đảng viên phải thực sự tiên phong, có tinh thần trách nhiệm trước nhân dân, gần dân, tôn trọng dân, lắng nghe ý kiến của nhân dân, chăm lo lợi ích chính đáng, thiết thực của nhân dân, gương mẫu về đạo đức, lối sống, gương mẫu và làm nòng cốt trong các tổ chức đoàn thể. Không vô cảm trước nỗi khổ của nhân dân; phải thật sự gần dân, sống trong lòng dân... V.I.Lênin đã từng cảnh báo: “Một trong những nguy hiểm lớn nhất và đáng sợ nhất” đối với Đảng là “tự cắt đứt mối liên hệ với quần chúng”[9]. Như vậy, có thể thấy địa vị cầm quyền của Đảng, sự vững chắc của mối quan hệ giữa Đảng với Nhân dân phụ thuộc vào sự trong sạch, vững mạnh của Đảng và sự gương mẫu của mọi cán bộ, đảng viên.
Hai là, thường xuyên chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên và tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh, củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng; xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ trung thành của Nhân dân.
Quan điểm “Đảng vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ trung thành của Nhân dân” nói lên mục đích hoạt động của Đảng là phục vụ Nhân dân, đem lại quyền lợi cho Nhân dân. Đảng phải kiên quyết đấu tranh loại trừ những căn bệnh dễ mắc phải như: kiêu ngạo, tham ô, lãng phí, công thần, cửa quyền, quan liêu xa rời quần chúng... ,đó là thứ “giặc nội xâm” có nguồn gốc từ chủ nghĩa cá nhân. Bởi vậy, đội ngũ cán bộ, đảng viên phải tận trung với Đảng, tận hiếu với dân, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh. Có như vậy mới làm tròn vai trò người lãnh đạo, người đầy tớ trung thành của nhân dân. Để củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng đòi hỏi Đảng phải lãnh đạo Nhà nước tập trung giải quyết dứt điểm, kịp thời, có hiệu quả những vấn đề bức xúc, kiến nghị chính đáng của nhân dân như: Quan liêu, tham nhũng, sai sót trong quản lý đất đai, giải phóng mặt bằng, vệ sinh an toàn thực phẩm, môi trường, thủ tục hành chính... Đây chính là thước đo của mối quan hệ Đảng - Dân. Niềm tin đó còn được đánh giá trên cơ sở sự tiên phong gương mẫu, vì dân phục vụ, sẵn sàng hy sinh vì lợi ích của nhân dân của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Đây cũng chính là yêu cầu về năng lực cầm quyền của Đảng, cầm quyền vì Nhân dân.
Ba là, tổ chức và phát huy vai trò của Nhân dân trong tham gia xây dựng Đảng; giáo dục Nhân dân nhận thức sâu sắc trách nhiệm của họ trong xây dựng Đảng.
Có quy định cụ thể cho các cấp, các tổ chức Đảng thực hiện có hiệu quả quần chúng tham gia đóng góp xây dựng Đảng. Tiếp tục hoàn thiện và thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở. Xây dựng các quy chế, quy định để nhân dân thực sự được biết, được bàn, được làm, được kiểm tra các hoạt động của Đảng, chính quyền trên tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội. Quan tâm xây dựng các phong trào quần chúng ở cơ sở như: phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, nâng cao dân trí, xây dựng nếp sống văn hóa ở khu dân cư, bảo vệ an ninh, trật tự, xây dựng nền quốc phòng toàn dân... Chú trọng việc phát hiện, bồi dưỡng và nhân rộng các điển hình tiên tiến; tạo dư luận xã hội, phê phán những biểu hiện lệch lạc, lạc hậu; có chính sách động viên, khen thưởng kịp thời; có biện pháp tích cực đấu tranh chống mọi biểu hiện trù dập, ức hiếp quần chúng ở một số đảng viên; nhất là, ngăn chặn mọi hành vi lợi dụng dân chủ đả kích, bôi xấu chế độ, hạ thấp uy tín lãnh đạo của các phần tử thù địch, cơ hội, nhằm chia rẽ mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với Nhân dân.
Bốn là, tăng cường vai trò trách, nhiệm của chính quyền trong công tác dân vận.
Mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với Nhân dân được thể hiện ở tính quần chúng của Đảng. Tính quần chúng của Đảng bắt nguồn từ sự trân trọng, gắn bó mật thiết với Nhân dân, sự thống nhất giữa lợi ích của Đảng và Nhân dân. Tạo mọi điều kiện thuận lợi để các đoàn thể chính trị - xã hội và các tầng lớp nhân dân tham gia thực hiện đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ chính trị của địa phương, của đơn vị. Các cơ quan Nhà nước, cán bộ, công chức phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, tôn trọng dân, có ý thức phục vụ nhân dân, giải quyết đúng đắn, nhanh chóng các công việc liên quan đến đời sống nhân dân. Các cấp ủy đảng, chính quyền các cấp phải tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo việc quán triệt và thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở. Thực hành dân chủ rộng rãi với nhiều hình thức đa dạng, phong phú; kết hợp giữa dân chủ đại diện và dân chủ trực tiếp. Tăng cường đối thoại, trực tiếp tiếp xúc với nhân dân. Thông qua đối thoại, cán bộ trực tiếp giải quyết những vấn đề nhân dân yêu cầu, tạo sự đồng thuận cao của nhân dân. Các cấp ủy, chính quyền, người đứng đầu cơ quan, đơn vị phải tích cực, chủ động, quán triệt sâu sắc và tổ chức thực hiện tốt công tác dân vận. Chăm lo xây dựng tổ chức bộ máy, nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ làm công tác dân vận; cử những cán bộ có tâm huyết, uy tín, có kinh nghiệm vận động quần chúng phụ trách công tác dân vận.
Năm là, tăng cường giáo dục, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên gương mẫu, có trách nhiệm với nhân dân.
Mỗi cán bộ, đảng viên nhất là người đứng đầu, cần nhận thức rõ vị trí, vai trò, trách nhiệm của mình trước nhân dân; không ngừng học tập nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực công tác; thường xuyên tự tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao phẩm chất đạo đức cách mạng, có lối sống lành mạnh, giản dị, trong sáng, tận tâm, tận lực phục vụ nhân dân, nói đi đôi với làm, nói ít làm nhiều. Đồng thời, phải giáo dục gia đình và người thân sống gương mẫu, để lôi cuốn, động viên, tạo niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.
..............................................
[1] Hồ Chí Minh toàn tập, tập1, Nxb, CTQG, H1995. Tr192
[2] ĐCSVN. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, tr 210
[3] ĐCSVN. Văn kiện Hội nghị lần thứ 4 BCHTW Đảng (khóa XII), Văn phòng Trung ương Đảng, tr 31.
[4] ĐCSVN. Sđd, tr 23.
[5] ĐCSVN. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII, tr 168.
[6] Hồ Chí Minh, toàn tập, (2002), tập 8, Nxb CTQG, Hà Nội, tr. 276.
[7] Hồ Chí Minh, toàn tập, (2002), tập 5, Nxb CTQG, Hà Nội, tr. 879
[8] ĐCSVN. Văn kiện Hội nghị lần thứ 4 BCHTW khóa XII, tr35
[9] V.I. Lê-nin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, M, 1977, t. 44, tr. 426
[10] Nguyễn Phú Trọng. ĐCSVN trong tiến trình đổi mới đất nước, Nxb, CTQG, H2005, tr 309
NCS. Nguyễn Trung Thanh
Học viện CTQG Hồ Chí Minh