Số lao động có việc làm giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm

Theo Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH) Nguyễn Bá Hoan, đại dịch COVID-19 đã tác động đến 9,1 triệu người lao động từ 15 tuổi trở lên trong quý I-2021 tăng dần lên 12,2 triệu người trong quý II/2021 và tính riêng trong quý III/2021, cả nước có hơn 28,2 triệu người chịu ảnh hưởng.

Trong quý III-2021, có 4,7 triệu người bị mất việc, chiếm 16,5%; 14,7 triệu người phải tạm nghỉ/tạm ngừng sản xuất - kinh doanh, chiếm 51,1%; 12 triệu người bị cắt giảm giờ làm hoặc buộc phải nghỉ giãn việc, nghỉ luân phiên, chiếm 42,7% và 18,9 triệu lao động bị giảm thu nhập, chiếm 67,2%. Tiền lương thu nhập giảm, lương bình quân của người lao động giảm còn 5,2 triệu đồng/lao động, đã giảm 877.000 đồng so với quý II-2021 và giảm 603.000 so với 2020. Số lao động có việc làm giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm. Tỷ lệ thiếu việc làm, thất nghiệp tăng cao. Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động là 3,98%. Có sự dịch chuyển lớn của lao động từ thành thị về nông thôn, từ các trung tâm kinh tế lớn về các tỉnh. Điều này đã làm cho thị trường lao động bị chia cắt, cục bộ, nguy cơ thiếu hụt lao động của một số vùng, một số ngành.

Theo báo cáo của BHXH Việt Nam thì hiện tại đã cơ bản hoàn thành xong việc xác định số giảm đóng cho 363.600 đơn vị, tương ứng 9,68 triệu lao động với số tiền tạm tính được điều chỉnh giảm đóng (từ tháng 10-2021 đến tháng 9-2022) khoảng 7.595 tỷ đồng.

Về triển khai hỗ trợ, tính đến ngày 5-11 đã giải quyết hướng dẫn hỗ trợ cho 9.670.032 lao động, gồm 9.039.487 lao động tham gia Bảo hiểm thất ngiệp và 630.545 người đã dừng tham gia, tương đương với 86% số người lao động đề nghị hỗ trợ với số tiền là 22.889 tỷ đồng. Tổng số tiền đã chi trả là 22.582 tỷ đồng tương đương vói 98% tổng kinh phí, giải quyết cho 9.448.915 người lao động, trong đó đại đa số chi trả cho tài khoản cá nhân. 

Giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động

Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Nguyễn Bá Hoan cho biết để giải quyết tình trạng thiếu hụt nguồn lao động, Chính phủ đang thực hiện những giải pháp sau:

Thứ nhất, đảm bảo an sinh xã hội cho người lao động đang làm việc tại các cơ sở sản xuất - kinh doanh; tuyên truyền cho người lao động những lợi ích khi gắn bó lâu dài với doanh nghiệp, chia sẻ cùng doanh nghiệp trong lúc khó khăn; khuyến khích doanh nghiệp có chế độ hỗ trợ cho người lao động về tiền lương, bảo hiểm, ngày nghỉ lễ... để giữ chân người lao động; hướng dẫn người lao động hoàn thiện các giấy tờ để nhận các gói hỗ trợ; tiếp tục các chính sách hỗ trợ về nhà ở, phòng trọ, thực phẩm cho người lao động yên tâm làm việc; đẩy mạnh tiêm vắc-xin phòng COVID-19.

Thứ hai, hỗ trợ đưa người lao động trở lại làm việc, tổ chức tuyên truyền để người lao động nắm được thông tin quay trở lại cơ sở lao động; ưu tiên tiêm vắc-xin cho người lao động, hỗ trợ các chi phí y tế, xét nghiệm COVID-19, cách ly; hỗ trợ về đi lại khi người lao động quay trở lại doanh nghiệp; hỗ trợ bồi dưỡng kỹ năng, tư vấn, định hướng về nghề nghiệp; phối hợp thông tin giữa các địa phương hỗ trợ cho người lao động quay lại làm việc; hỗ trợ người lao động ngoại tỉnh các sinh hoạt phí tối thiểu như thuê nhà ở, hỗ trợ chi phí y tế; khuyến khích doanh nghiệp quan tâm, động viên người lao động ngoại tỉnh đã trở về quê sẵn sàng quay lại công việc...

Thứ ba, có kế hoạch kết nối lao động trên địa bàn, giải quyết khó khăn về thiếu hụt lao động ở các vùng, khu vực sản xuất trọng điểm, rà soát trình độ, thông tin của người lao động để làm cơ sở kết nối cung cầu lao động; thực hiện các phiên giao dịch việc làm, đa dạng hóa các hình thức tìm kiếm việc làm, tổ chức kết nối lao động liên vùng trên toàn quốc; đào tạo kỹ năng nghề kịp thời cho người lao động để bổ sung cho cơ sở lao động...

Quá trình giải ngân tiền BHXH về cơ bản thuận lợi

Phó Tổng Giám đốc BHXH Lê Hùng Sơn chia sẻ, trong quá trình triển khai Nghị quyết 116, BHXH Việt Nam đã thực hiện chỉ đạo của Chính phủ cải cách tối đa quy trình thủ tục nên hầu như không phát sinh thêm thủ tục gì mà người lao động chỉ cần cung cấp số tài khoản cá nhân cho doanh nghiệp để doanh nghiệp chuyển cho cơ quan BHXH thực hiện chi trả. Trên nền tảng cơ sở thông tin sẵn có của BHXH đã giải ngân tương đối nhanh (trên 22.000 tỷ đồng trong tổng số 30.000 tỷ đồng).

Đồng chí Sơn cho biết, hiện nay cơ bản thủ tục thuận lợi, chỉ có một số vướng mắc nhỏ.

Ví dụ như theo Nghị quyết 116 và Quyết định 28 của Thủ tướng thì việc chi trả cho những đơn vị sự nghiệp công lập do ngân sách nhà nước bảo đảm chi thường xuyên nhưng theo Nghị định 60 của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ tài chính thì không thuộc đối tượng chi trả. Có nghĩa là các đơn vị sự nghiệp công lập phải tự đảm bảo 1 phần chi thường xuyên thuộc đối tượng chi trả thì việc xác định thuộc cơ quan tài chính các cấp về việc tự đảm bảo kinh phí chi thường xuyên ở các đơn vị sự nghiệp công lập. BHXH đã báo cáo Bộ LĐTB&XH để tích cực giải quyết và hiện nay các đơn vị vướng mắc về quy định này cũng không lớn.

Vướng mắc thứ 2 là hiện nay 2,7 triệu người bảo lưu về địa phương sau đợt bùng phát dịch thứ 4 mới có hơn 1 triệu người nộp hồ sơ cho cơ quan BHXH. Mặc dù BHXH không quy định địa giới hành chính, người lao động có thể nộp ở bất kỳ đơn vị BHXH nào nhưng người lao động cũng chưa tiếp cận đầy đủ thông tin. "Sắp tới chúng tôi tiếp tục tăng cường tuyên truyền đến từng tổ dân phố, phường thị trấn để mời người lao động đến cơ quan BHXH nhận hỗ trợ", Phó Tổng Giám đốc BHXH Lê Hùng Sơn cho biết.

Đỗ Anh