Cổ Loa - nơi An Dương Vương chọn xây thành chống Triệu Ðà. Mê Linh - nơi Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa chọn để đóng đô. Lý Nam Ðế dựng lũy ở cửa sông Tô, xây chùa Khai Quốc (nay là chùa Trấn Quốc) bên hồ Tây, đặt quốc hiệu là Vạn Xuân. Lý Thường Kiệt phá tan quân Tống, giữ vững kinh thành Thăng Long, với tuyên ngôn "Nam quốc sơn hà, nam đế cư". Thời Trần, ghi dấu ba lần chiến thắng quân Nguyên -  Mông. Thế kỷ 15, với cuộc kháng chiến chống quân Minh, giải phóng thành Ðông Quan của Lê Lợi, chủ nghĩa yêu nước được phát huy cao độ dưới ngọn cờ "đem đại nghĩa để thắng hung tàn, lấy chí nhân thay cường bạo". Mùa xuân năm Kỷ Dậu - 1789, Quang Trung - Nguyễn Huệ đại phá quân Thanh, giải phóng Thăng Long. Ðó là những bản anh hùng ca về sức mạnh quật cường của dân tộc Việt Nam. Mùa thu năm 1945, dưới sự lãnh đạo của Ðảng và Bác Hồ vĩ đại, Ðảng bộ và nhân dân Hà Nội đã nhất tề đứng lên khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi vào ngày 19-8-1945. Ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Ðình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Ðộc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là Cộng hòa XHCN Việt Nam). Hà Nội lại được chọn là Thủ đô của đất nước, mở ra một kỷ nguyên mới của Thăng Long - Hà Nội.

Ngày 10-10-1954, Thủ đô Hà Nội được hoàn toàn giải phóng khỏi sự chiếm đóng của thực dân Pháp, đánh dấu một trang sử chói lọi trong sự nghiệp cách mạng vẻ vang của toàn dân tộc. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Hà Nội lại lập công xuất sắc, với kỳ tích "Ðiện Biên Phủ trên không", được bạn bè quốc tế ca ngợi là "Thủ đô của phẩm giá con người". Thăng Long - Hà Nội qua dòng chảy thời gian, luôn là nơi hội tụ hiền tài, tinh hoa và sức mạnh; tiếp thu, chắt lọc cái hay, cái đẹp của trăm miền, để những tinh hoa, trí tuệ đó lan tỏa, trở thành di sản và niềm tự hào chung của dân tộc. Khi các vua Lý lập Văn Miếu - Quốc Tử Giám, mở trường đào tạo nhân tài từ thế kỷ 11, tư tưởng trọng người hiền tài, trọng học vấn, trọng lễ nghĩa được vun đắp và trở thành tư tưởng xuyên suốt trong chiến lược xây dựng và phát triển đất nước qua các thời kỳ lịch sử. Giá trị của di sản này đã được khẳng định ở tầm quốc tế khi 82 bia tiến sĩ ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám được Chương trình Ký ức thế giới của UNESCO công nhận là Di sản Tư liệu thế giới. Khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long, với bề dày lịch sử hơn 13 thế kỷ, hiện diện trong đời sống của Thủ đô hiện đại, cũng vừa được Ủy ban Di sản thế giới của UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới. Cùng với những di tích lịch sử, văn hóa, di vật khảo cổ học đã phát lộ và còn tồn tại trên mặt đất, di sản này góp phần quan trọng khẳng định một nền văn hiến rạng rỡ và lâu đời của dân tộc Việt Nam mà Thủ đô là đại diện.

Kế thừa và phát huy truyền thống đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc, dưới sự lãnh đạo của Ðảng, trực tiếp là Ðảng bộ Hà Nội, quân và dân Thủ đô đoàn kết một lòng, vượt qua bao khó khăn, thử thách, chiến đấu kiên cường, thông minh, sáng tạo, lập nhiều thành tích xuất sắc, góp phần vào sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước và trong công cuộc đổi mới, thực hiện CNH, HÐH theo định hướng XHCN. Hà Nội trở thành niềm tin yêu, hy vọng và tự hào của đồng bào cả nước. Năm 1999, Hà Nội đã được tổ chức UNESCO trao tặng danh hiệu "Thành phố vì hòa bình". Năm 2000, Ðảng và Nhà nước đã tặng thưởng Thành phố Hà Nội danh hiệu cao quý "Thủ đô Anh hùng". Kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, Thủ đô vừa vinh dự đón nhận Huân chương Sao Vàng (lần thứ ba). Ðây không chỉ là vinh dự, niềm tự hào của nhân dân Thủ đô mà là của chung cả nước. Bởi để tạo nên tầm vóc, vị thế và những thành tựu của Thăng Long - Hà Nội hôm nay, là công sức, trí tuệ và sự phấn đấu của cả nước, của toàn dân tộc, được vun đắp từ mồ hôi, xương máu của cha ông, qua nhiều thế hệ, của các anh hùng, liệt sĩ xuyên suốt chiều dài lịch sử. Kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội là sự kiện quan trọng, thiêng liêng của dân tộc, là ngày hội lớn của nhân dân Thủ đô và đồng bào cả nước. Những tình cảm và muôn nghìn việc làm đầy cảm động của nhân dân cả nước hướng về ngày Ðại lễ đang nói lên điều đó. Với tinh thần "Hà Nội với cả nước, cả nước với Hà Nội", Ðảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô luôn ý thức, phải làm sao xây dựng và phát triển Thủ đô xứng đáng "là trái tim của cả nước, đầu não chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế".

Những công dân Thủ đô hôm nay luôn tự hỏi: Ðược thừa hưởng rất nhiều giá trị văn hóa, lịch sử, truyền thống đáng tự hào của Thủ đô 1000 năm văn hiến và anh hùng, sẽ đóng góp gì cho những năm tiếp theo để xây dựng Thủ đô giàu đẹp, văn minh, hiện đại? Tinh thần trách nhiệm và ý chí quyết tâm đó được thể hiện trong Báo cáo chính trị trình Ðại hội Ðảng bộ lần thứ 15 sắp tới. Bước vào thiên niên kỷ thứ hai của Thăng Long - Hà Nội, để xứng đáng vị thế Thủ đô, trên nền thành tựu của hơn 20 năm đổi mới và những kết quả đạt được trong nhiệm kỳ 2006 - 2010, Ðại hội 15 của Ðảng bộ thành phố, nhiệm kỳ 2010 - 2015, xác định chủ đề "Phát huy truyền thống 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Ðảng bộ, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, xây dựng và phát triển Thủ đô ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại". Ðảng bộ, chính quyền và nhân dân Hà Nội quyết tâm phấn đấu hoàn thành thắng lợi những mục tiêu cơ bản của nhiệm vụ CNH, HÐH Thủ đô, cùng cả nước hoàn thành nhiệm vụ CNH, HÐH vào năm 2020. Ðảng bộ thành phố quán triệt sâu sắc những quan điểm chỉ đạo của Ðảng, gắn với tình hình nhiệm vụ cụ thể của Thủ đô: Phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm; xây dựng Ðảng là nhiệm vụ then chốt; phát triển văn hóa làm nền tảng tinh thần của xã hội; quản lý đô thị và xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ thường xuyên quan trọng; bảo đảm an ninh - quốc phòng là nhiệm vụ trọng yếu. Hai khâu đột phá được lựa chọn là tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, trọng tâm là cải cách thủ tục hành chính, bảo đảm tính dân chủ, công khai, minh bạch, tạo bước chuyển biến mạnh về kỷ luật, kỷ cương, ý thức, trách nhiệm phục vụ nhân dân của đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp. Tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật và xã hội theo hướng đồng bộ, hiện đại, trọng tâm là xây dựng hệ thống giao thông, cấp thoát nước và xử lý ô nhiễm môi trường.

Ðảng bộ thành phố tiếp tục đẩy mạnh công tác xây dựng, chỉnh đốn Ðảng, gắn với Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", chú trọng việc nêu gương của cán bộ lãnh đạo các cấp. Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của các cấp ủy đảng; đặc biệt là đổi mới mạnh mẽ phong cách công tác, lề lối làm việc, phương pháp chỉ đạo, điều hành với phương châm "tập trung, kiên quyết, dứt điểm, hiệu quả"; thực hiện phân cấp mạnh cho cơ sở, xây dựng mối quan hệ, phối hợp chặt chẽ trong hoạt động giữa các tổ chức của hệ thống chính trị; đẩy mạnh cải cách hành chính và nâng cao năng lực và tinh thần phục vụ nhân dân của cán bộ, công chức các cấp. Thành phố phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân giai đoạn 2010 - 2015 là 11%/năm, giai đoạn 2016-2020 đạt 9%/năm và giai đoạn 2021 - 2030 khoảng 8%/năm.  Ðến năm 2015, mức thu nhập bình quân đầu người của Hà Nội đạt khoảng 3.500 - 3.600 USD và đến năm 2020 đạt khoảng 5.100 - 5.300 USD. Ðể bảo đảm tăng trưởng nhanh và bền vững, thành phố phải phát huy tiềm năng, lợi thế để nâng cao chất lượng phát triển, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế và mỗi doanh nghiệp. Tập trung phát triển các ngành dịch vụ chất lượng cao, ưu tiên phát triển công nghiệp sạch, công nghiệp công nghệ cao; phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại gắn với phát triển đô thị sinh thái, môi trường bền vững, ưu tiên phát triển các vùng ven đô, ngoại thành gắn với tiến trình CNH, HÐH nông thôn. Huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực cho phát triển, đặc biệt là nguồn lực gắn với tài nguyên, nhà và đất công, vốn, nguồn nhân lực, tiềm lực khoa học công nghệ, mở rộng liên kết kinh tế, đẩy mạnh xã hội hóa.

Về xây dựng, quản lý và phát triển đô thị, trước hết, phải tiếp tục hoàn thiện quy hoạch xây dựng, phát triển Thủ đô, bảo đảm chất lượng, tính khả thi, phù hợp yêu cầu phát triển bền vững. Tăng cường công tác quản lý quy hoạch, chú trọng bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, không gian kiến trúc của phố cổ, làng cổ, thành cổ đặc trưng của Thủ đô. Phát triển đồng bộ, hiện đại hệ thống kết cấu hạ tầng đô thị với việc hoàn thiện hệ thống giao thông, hoàn thành đồng bộ các tuyến đường trục hướng tâm, các tuyến đường sắt đô thị. Tập trung chỉ đạo xây dựng các khu dân cư và các khu đô thị mới gắn với bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách để thực hiện tốt công tác quản lý dân cư và điều chỉnh phân bố dân cư trên địa bàn. Tăng cường kỷ cương trong công tác quản lý đô thị, nhất là các lĩnh vực trật tự an toàn giao thông, trật tự, kỷ cương xây dựng văn minh đô thị. Thành phố quan tâm xây dựng nông thôn mới, trên cơ sở xây dựng, hoàn thiện quy hoạch phát triển nông thôn, phát triển mô hình nông thôn mới. Chăm lo đời sống vật chất, tinh thần gắn với thực hiện tốt các chính sách xã hội đối với nông dân, trong đó chú trọng giải quyết tốt vấn đề lao động, việc làm, các vấn đề dân sinh bức xúc, giảm dần khoảng cách giữa nông thôn và thành thị.

Về văn hóa - xã hội, tiếp tục nâng cao nhận thức về ý nghĩa, vị trí và yêu cầu phát triển văn hóa, khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo; xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh, phát triển toàn diện về trí tuệ, đạo đức, thể chất, năng lực sáng tạo, xứng đáng với truyền thống văn hiến nghìn năm, tiêu biểu cho trí tuệ và truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Tăng cường tính tự quản của cộng đồng, tính tiên phong gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong xây dựng nếp sống văn hóa. Làm tốt công tác bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể, giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa bảo tồn và phát triển. Phát triển giáo dục - đào tạo, phấn đấu giữ vững vị trí dẫn đầu cả nước trong thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược: Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, phục vụ yêu cầu đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa Thủ đô và đất nước. Với vị trí Thủ đô, thành phố quyết tâm giữ vững ổn định chính trị trong mọi tình huống, bảo vệ vững chắc thành quả đổi mới. Thường xuyên củng cố, tăng cường tiềm lực quốc phòng và phát huy sức mạnh quốc phòng toàn dân. Ðấu tranh có hiệu quả, làm thất bại mọi âm mưu chống phá Ðảng, chính quyền và sự nghiệp đổi mới.

Những năm tới là chặng đường phát triển quan trọng và đầy ý nghĩa đối với Thủ đô Hà Nội; giai đoạn bước sang thiên niên kỷ thứ hai. Nhìn về tương lai, triển vọng, thời cơ cũng như khó khăn, thách thức đều lớn. Với truyền thống đoàn kết nhất trí, Ðảng bộ và nhân dân Hà Nội phát huy hào khí Thăng Long, tinh thần chủ động, sáng tạo, xây dựng Thủ đô giàu đẹp, văn minh, hiện đại; xứng đáng với niềm tin yêu của đồng bào cả nước; xứng đáng tầm vóc và vị thế Thủ đô nghìn năm Văn hiến và Anh hùng.

Phạm Quang Nghị
Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội  

Nguồn: Báo Nhân Dân điện tử