Theo báo cáo của Chính phủ về tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp giai đoạn 2003-2010, sau hơn 7 năm thực hiện Nghị quyết của Quốc hội đã đạt được những kết quả như: Góp phần giảm bớt khó khăn, cải thiện đời sống, hỗ trợ nông dân có thêm vốn tái đầu tư phát triển sản xuất nông nghiệp. Từ năm 2003 đến năm 2010, bình quân mỗi năm đã miễn, giảm đối với 11.249.076 hộ với diện tích miễn, giảm khoảng 5.462.278 ha; tổng số thuế miễn, giảm 1.851.577 tấn quy thóc, thành tiền là 2.837 tỷ đồng. Miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp bảo đảm bình đẳng trong việc điều tiết thu nhập. Góp phần tăng cường quản lý nhà nước đối với việc sử dụng đất nông nghiệp. Khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư sản xuất nông nghiệp… Bên cạnh đó, việc thực hiện Nghị quyết thời gian qua còn một số vướng mắc trong hạn mức đất nông nghiệp được miễn thuế; đối với đất làm muối, đất trồng lúa; đối với đất nông nghiệp phục vụ cho nghiên cứu, sản xuất thử nghiệm…

Tờ trình của Chính phủ nêu lên 4 lý do để tiếp tục thực hiện miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp:

Thứ nhất, nhằm quán triệt chủ trương, quan điểm chỉ đạo của Đảng về nông nghiệp, nông dân và nông thôn;

Thứ hai, để góp phần xoá đói giảm nghèo, cải thiện đời sống cho nông dân;

Thứ ba, nhằm khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư sản xuất nông nghiệp.

Bên cạnh đó, còn có một lý do là, trong 10 năm tới đời sống người nông dân sẽ được cải thiện nhưng vẫn còn khó khăn so với mặt bằng chung của xã hội, việc miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp cho các đối tượng sản xuất nông nghiệp là cần thiết và phù hợp với các cam kết của Việt Nam khi trở thành thành viên chính thức của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính - Ngân sách cũng cho rằng, việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội về tiếp tục miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp là cần thiết. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, trước mắt có thể tiếp tục thực hiện chính sách miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp, song về lâu dài, cần thiết phải thu thuế đối với việc sử dụng đất nông nghiệp, với 3 lý do: Về nguyên tắc, đã sử dụng tài nguyên đất đai thì phải thực hiện nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước; trong thực hiện chính sách miễn, giảm thuế, bên cạnh những kết quả tích cực cũng phát sinh tồn tại trong quản lý, sử dụng đất đai như sử dụng kém hiệu quả, bỏ hoang hóa đất tại một số địa phương; cần hạn chế tối đa việc miễn, giảm thuế nhằm bảo đảm bình đẳng trong thực hiện nghĩa vụ thuế giữa các đối tượng sử dụng đất đối với Nhà nước, bình đẳng giữa các lĩnh vực kinh tế và giữ được tính trung lập của chính sách thuế.

Uỷ ban Tài chính-Ngân sách cũng cho rằng, miễn, giảm thuế thực chất là chính sách ưu đãi về thuế. Vì vậy, việc miễn, giảm cần có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào lĩnh vực cụ thể, tránh ưu đãi, dàn trải, kém hiệu quả. Cần phân loại đối tượng được miễn, giảm thuế theo mục đích sử dụng đất (đất trồng lúa, làm muối, trồng cây ăn quả, cây công nghiệp,…), phân kỳ sử dụng đất (mới đưa vào sử dụng hoặc đã canh tác lâu năm) để có chính sách miễn, giảm phù hợp. Một số ý kiến trong Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị miễn toàn bộ (100%) số thuế sử dụng đất nông nghiệp phải nộp đối với mọi đối tượng sử dụng đất nông nghiệp đúng mục đích vì cho rằng, số thu từ thuế sử dụng đất nông nghiệp hiện nay không lớn (chỉ khoảng 84 tỷ đồng/năm), khó bù đắp chi phí hành thu.

Với mong muốn đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về nông nghiệp, nông thôn được thực hiện tốt nhiều đại biểu quốc hội đã  đồng tình với việc tiếp tục thực hiện miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp. Đồng thời các đại biểu cũng cho rằng không nên miễn giảm tràn lan và tránh việc để đất hoang hóa. Về thời hạn miễn giảm thuế, nhiều đại biểu nhất trí với mốc 10 năm của Chính phủ để phù hợp chiến lược phát triển kinh tế xã hội và chính sách này cũng không gây ảnh hưởng quá nhiều đến ngân sách quốc gia…

Thủy Anh