Những luận điểm về đạo đức cách mạng (ĐĐCM) của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn có giá trị hết sức to lớn trong thực tiễn cách mạng nước ta, nhất là trong xây dựng ĐĐCM cho đội ngũ cán bộ, đảng viên (CB, ĐV) của Đảng. Thấm nhuần tư tưởng của Người, từ khi ra đời đến nay, Đảng ta luôn nỗ lực giáo dục, rèn luyện ĐĐCM cho đội ngũ CB, ĐV, xây dựng đoàn kết thống nhất trong Đảng. Đó cũng chính là cội nguồn sức mạnh để Đảng lãnh đạo toàn dân tộc chiến đấu, chiến thắng mọi kẻ thù xâm lược, đưa cả nước vững bước trên con đường xây dựng CNXH.
Ngay từ những ngày đầu thành lập Đảng và trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến vấn đề xây dựng ĐĐCM cho đội ngũ CB, ĐV. Người coi đây là vấn đề sống còn của Đảng, là “cái gốc”, “nền tảng của người cách mạng” và “Mọi việc thành hay là bại, chủ chốt là do cán bộ có thấm nhuần ĐĐCM hay là không”[1]. Người viết: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân. Vì muốn giải phóng cho dân tộc, giải phóng cho loài người là công việc to tát, mà tự mình không có đạo đức, không có căn bản, tự mình đã hủ hoá, xấu xa thì làm nổi việc gì”[2]. Đồng thời, Người còn chỉ rõ đạo đức mà ta xây dựng là đạo đức mới, khác với đạo đức cũ là đạo đức phong kiến, tư sản... ĐĐCM là sự kết hợp đạo đức của giai cấp công nhân với đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc và tinh hoa của đạo đức nhân loại.
Trong tác phẩm Đường Kách mệnh (năm 1927), Người đã dành chương đầu để viết về Tư cách người cách mệnh; trong đó, đề cập đến những nội dung cơ bản về đạo đức của người đảng viên cộng sản và việc xây dựng ĐĐCM cho CB, ĐV là việc trọng tâm của Đảng trong điều kiện Đảng cầm quyền. Ngay từ những năm đầu sau khi giành chính quyền, tại Hội nghị lần thứ 6 của Ban Chấp hành Trung ương (tháng 1-1949), Người đặt vấn đề trước hết là phải chỉnh đốn nội bộ Đảng và Đảng ta phải thường xuyên quan tâm rèn luyện ĐĐCM cho CB, ĐV; ra sức chống thói hư, tật xấu, như “quan cách mạng”, hẹp hòi, hủ hoá, tư túi,… Trước lúc đi xa, trong Di chúc, Người cũng đã căn dặn Đảng ta về vấn đề này.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, ĐĐCM của người CB, ĐV đó là: “Hết lòng, hết dạ phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân”; “Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”. Người đảng viên cộng sản phải suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng; ra sức phấn đấu để thực hiện mục tiêu của Đảng, giữ vững kỷ luật, thực hiện tốt đường lối, chính sách của Đảng; cho dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, đảng viên cũng đặt lợi ích của Đảng lên trên hết; thật thà tự phê bình và thành khẩn phê bình, tự giác tu dưỡng, cải tạo, rèn luyện bản thân, gột sạch chủ nghĩa cá nhân…
Người nghiêm khắc phê phán những thói hư, tật xấu của CB, ĐV như: công thần, kiêu ngạo, tham ô, hủ hoá, bản vị, cục bộ địa phương, tự do vô kỷ luật... Người cũng chỉ rõ chủ nghĩa cá nhân là nguồn gốc các hiện tượng thoái hoá, biến chất của CB,ĐV, là “bệnh mẹ” đẻ ra muôn vàn bệnh tật khác. Đó là những người: việc gì cũng nghĩ đến lợi ích của riêng mình trước hết; không lo “mình vì mọi người”, ngại gian khổ, khó khăn, tham ô, hủ hoá, lãng phí… tham danh, trục lợi, thích địa vị, quyền hành… tự cao, tự đại, coi thường tập thể, xem khinh quần chúng, xa rời thực tế, mắc bệnh quan liêu, không chịu học tập… mất đoàn kết, thiếu tính tổ chức, tính kỷ luật, kém tinh thần trách nhiệm, không chấp hành đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, làm hại đến lợi ích của cách mạng, của nhân dân. Người khẳng định: “Chủ nghĩa cá nhân là kẻ địch hung ác của CNXH. Người cách mạng phải tiêu diệt nó”[3], “Thắng lợi của CNXH không thể tách rời thắng lợi của cuộc đấu tranh trừ bỏ chủ nghĩa cá nhân”[4].
Với những giá trị to lớn về lý luận và thực tiễn, Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng ĐĐCM cho CB, ĐV đã trở thành mục tiêu, nhiệm vụ cho mỗi tổ chức cơ sở đảng và là tiêu chí phấn đấu rèn luyện của từng đảng viên. Học theo tấm gương ĐĐCM của Người, lớp lớp cán bộ, đảng viên của Đảng đã không ngừng phấn đấu, rèn luyện, cống hiến sức lực và trí tuệ cho cách mạng. Sự trong sáng về đạo đức, trung thành với mục tiêu lý tưởng của Đảng đã tạo nên sự gắn bó, đoàn kết keo sơn trong Đảng, tạo nên sức mạnh lãnh đạo của Đảng trong đấu tranh giành độc lập dân tộc và xây dựng CNXH.
Trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN ngày nay, trước những tác động tiêu cực từ đời sống xã hội, đa số CB, ĐV của Đảng vẫn không ngừng rèn luyện và giữ vững ĐĐCM, sống trung thực, giản dị; làm việc tận tuỵ, có lương tâm và trách nhiệm cao; tích cực phấn đấu vươn lên, khắc phục mọi khó khăn, vượt qua thách thức, năng động, sáng tạo, cống hiến tài năng cho xã hội. Những tấm gương CB,ĐV gần dân, sát dân, luôn luôn tận tuỵ, công tâm, liêm khiết, nói đi đôi với làm, đã góp phần làm nên những thành tựu to lớn của công cuộc đổi mới đất nước do Đảng khởi xướng và lãnh đạo, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng.
Tuy nhiên, trước những diễn biến phức tạp của bối cảnh kinh tế, chính trị, xã hội trong nước và quốc tế, sự tăng cường chống phá của các thế lực thù địch trên tất cả các lĩnh vực đặc biệt là lĩnh vực chính trị tư tưởng đã dẫn đến “Tình trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ CB, ĐV”[5]. Điều đáng quan tâm là sự trỗi dậy của chủ nghĩa cá nhân, một số người mang danh CB, ĐV nhưng nặng mưu toan danh vọng, tìm mọi cách để được thăng quan, tiến chức, mưu lợi cá nhân. Sự tồn tại của những kẻ mang nặng chủ nghĩa cá nhân ấy đã làm ảnh hưởng tới uy tín của Đảng, làm giảm sút sức chiến đấu của Đảng.
Với quan điểm nhìn thẳng vào sự thật, Đảng ta đã nghiêm khắc đánh giá về thực trạng trên đồng thời đưa ra nhiều chủ trương, giải pháp lớn về tăng cường đổi mới, chỉnh đốn Đảng. Nhằm không ngừng nâng cao ĐĐCM cho CB, ĐV, đấu tranh đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lối sống và các tệ nạn xã hội trong Đảng và toàn xã hội, tháng 11-2006, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 06 - CT/TW phát động trong toàn Đảng và toàn xã hội thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Cuộc vận động đã được toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta tích cực hưởng ứng, thực hiện, thu được nhiều kết quả quan trọng. Kết quả từ tổng kết 4 năm thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” đã cho thấy nhiều gương sáng của CB, ĐV trong rèn luyện, xây dựng ĐĐCM. Họ là những đại diện tiêu biểu của Đảng trước quần chúng về sự cống hiến, về niềm tin và lòng trung thành tuyệt đối với sự nghiệp của Đảng, của dân tộc.
Trong giai đoạn tiếp theo của công cuộc đổi mới, phát triển đất nước, đòi hỏi cần phải nâng cao hơn nữa vai trò lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Song song với nhiệm vụ tiếp tục đổi mới và chỉnh đốn Đảng, các tổ chức cơ sở đảng từ Trung ương tới địa phương cần phải tiếp tục tăng cường công tác giáo dục, rèn luyện ĐĐCM cho đội ngũ CB, ĐV. Công tác này phải được thực hiện gắn liền với tổng thể các giải pháp xây dựng Đảng cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức; trong đó, cần tập trung thực hiện tốt các nội dung chủ yếu sau:
Một là. Tăng cường xây dựng Đảng về chính trị, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng, lý luận. Tiếp tục tuyên truyền, giáo dục về ĐĐCM trong hệ thống Tư tưởng Hồ Chí Minh cho đội ngũ CB, ĐV, giúp họ nhận thức sâu sắc hơn về nguy cơ của tình trạng suy thoái đạo đức, lối sống và xây dựng cho mình các tiêu chí phấn đấu, rèn luyện ĐĐCM.
Hai là. Tiếp tục đổi mới công tác cán bộ; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của tổ chức đảng với CB, ĐV. Coi ĐĐCM là tiêu chí quan trọng hàng đầu để đánh giá hiệu quả lãnh đạo của tổ chức đảng và mức độ phấn đấu của mỗi CB, ĐV.
Ba là. Các tổ chức đảng cần cụ thể hoá nội dung, chương trình giáo dục, xây dựng kế hoạch, chỉ tiêu phấn đấu, rèn luyện đạo đức sát hợp với yêu cầu nhiệm vụ, chức trách của từng tập thể và cá nhân; đồng thời, đấu tranh kiên quyết với những biểu hiện chủ nghĩa cá nhân nảy sinh trong quá trình triển khai thực hiện.
Điều quan trọng nhất đó là, mỗi CB, ĐV phải thực sự đầu tàu, gương mẫu; luôn đề cao tự phê bình và phê bình; ra sức phấn đấu, rèn luyện, giữ gìn phẩm chất ĐĐCM, thực sự là tấm gương trước quần chúng nhân dân.
------------------------------------------
1- Hồ Chí Minh - Toàn tập, tập 7, Nxb CTQG, H. 2001, tr. 480.
2 - Sđd, tập 5, tr. 252.
3 - Sđd, tập 9, tr. 292.
4 - Sđd, tập 9, tr. 291.
5 - ĐCSVN - Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 173.
6 - ĐCSVN - Văn kiện đại hội Đảng thời kỳ đổi mới, Nxb CTQG, H. 2005, tr. 135.
Minh Sơn - Tá Anh
Tạp chí Quốc phòng Toàn dân