Nhất thể hóa là một trong những chủ trương lớn, nhất quán của Đảng ta từ Hội nghị Trung ương 4, Trung ương 7 (khóa XI) và Nghị quyết Đại hội XII của Đảng. Tại Quảng Ninh từ năm 2010 đã thực hiện việc nhất thể hóa chức danh tại huyện Cô Tô. Từ năm 2015 thực hiện Nghị quyết số 19 của BCH Đảng bộ tỉnh về “Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, thực hiện tinh giản bộ máy, biên chế” gắn với thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW, Nghị quyết số 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, việc nhất thể hoá được triển khai quyết liệt hơn, ngoài việc nhất thể hóa các chức danh, hợp nhất cơ quan cấp huyện, cấp xã, Quảng Ninh còn đồng thời thực hiện thí điểm đối với một số cơ quan đơn vị ở cấp tỉnh.

Bài 1: “Vun trồng những cây cối quý báu”

Khi tỉnh Quảng Ninh báo cáo Trung ương thực hiện thí điểm nhất thể hóa chức danh, hợp nhất các cơ quan có song cùng chức năng, nhiệm vụ, đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đã ghi nhận đánh giá cao quyết tâm đổi mới của tỉnh và lưu ý “cần phải hoàn thiện và thực hiện nghiêm cơ chế kiểm soát quyền lực, ngăn ngừa sự lạm quyền, vi phạm kỷ luật, kỷ cương, nhất là cơ chế kiểm soát việc trao quyền và thực thi quyền lực đối với người đứng đầu khi nhất thể hóa hai chức danh”. 5 năm qua, bằng cách làm thận trọng, bài bản, chắc chắn, từng bước và với những giải pháp đồng bộ kiểm soát quyền lực của người đứng đầu, tỉnh Quảng Ninh đã thực hiện hiệu quả mô hình thí điểm, góp phần rất quan trọng vào việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của tổ chức bộ máy.

Chọn được người mới giao việc

Nhìn lại quá trình thực hiện đổi mới, sắp xếp tổ chức, bộ máy của Đảng và của hệ thống chính trị theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và Nghị quyết Trung ương 6 khoá XII (Nghị quyết số 18), trong đó có việc “nhất thể hoá” chức danh bí thư cấp uỷ đồng thời là chủ tịch hội đồng nhân dân các cấp; hoặc đồng thời là chủ tịch uỷ ban nhân dân cùng cấp ở nơi có đủ điều kiện, tỉnh Quảng Ninh đã rất thận trọng trong thực hiện thí điểm mô hình này. Đến nay ở cấp huyện đang thực hiện bí thư đồng thời là chủ tịch ủy ban nhân dân tại 3 địa phương (huyện Tiên Yên, huyện Cô Tô, TX Đông Triều), ở cấp xã đang thực hiện bí thư đồng thời là chủ tịch ủy ban nhân dân tại 119/177 xã, phường, thị trấn; bí thư đồng thời là chủ tịch hội đồng nhân dân tại 24/177 xã, 150/177 bí thư cấp xã, 13/13 bí thư cấp ủy cấp huyện không là người địa phương. Đối với cấp thôn tỉnh Quảng Ninh đã hoàn thành việc nhất thể hóa Bí thư đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố ở 100% chi bộ, thôn, bản, khu phố. Thực hiện nhất thể hóa một số chức danh lãnh đạo cơ quan tham mưu cấp ủy với lãnh đạo cơ quan chuyên môn khối chính quyền cấp huyện gồm: Trưởng ban dân vận đồng thời là Chủ tịch Ủy ban MTTQ, Chủ nhiệm UBKT đồng thời là Chánh thanh tra, Trưởng ban Tổ chức đồng thời là Trưởng phòng Nội vụ, Trưởng Ban Tuyên giáo đồng thời là Giám đốc Trung tâm bồi dưỡng chính trị tại 13/13 huyện, thị xã, thành phố.

Đồng chí Vũ Quyết Tiến, Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy, Giám đốc Sở Nội vụ cho biết: Trong thực tiễn triển khai thực hiện tại Quảng Ninh thấy rằng, việc nhất thể hóa, hợp nhất phù hợp với xu thế tất yếu khách quan nhằm giải quyết mối quan hệ giữa đổi mới hệ thống chính trị với đổi mới kinh tế, phù hợp với tình hình thực tiễn và yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới đặt ra. Đặc biệt đối với cấp xã có đặc thù là cấp cơ sở, nơi thực hiện trên thực tế mọi chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, cấp trực tiếp quan hệ với dân, “sống với dân”, nơi trực tiếp diễn ra các quá trình phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh trật tự; nơi hiện thực hoá sinh động cơ chế Đảng lãnh đạo - Nhà nước quản lý - Nhân dân làm chủ; đòi hỏi sự gắn liền, hữu cơ trực tiếp lãnh đạo của cấp ủy đảng với chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội. Do vậy tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị cấp xã đòi hỏi sự “hóa thân” cao của Đảng vào Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội, thông qua kiêm nhiệm, lồng ghép nhiều vị trí công tác, chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy.

Để chăm lo tốt “cái gốc” của công việc, tỉnh Quảng Ninh đã kết hợp quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý với quy hoạch cán bộ chuyên môn nghiệp vụ, đẩy mạnh công tác luân chuyển cán bộ, kết hợp luân chuyển, đào tạo cán bộ với việc bố trí một số chức danh cán bộ lãnh đạo, quản lý không là người địa phương ở các cấp trong hệ thống chính trị. Đồng thời, mạnh dạn lựa chọn và đưa những cán bộ được đào tạo bài bản, có lập trường tư tưởng vững vàng, có năng lực đang công tác để đưa vào các chức danh thực hiện nhất thể hóa, nhất là ở cơ sở. Qua cách làm này, người có năng lực thực sự, có khát vọng cống hiến có dịp được tiếp cận cơ sở, hiểu hơn đời sống từ cơ sở và qua đó thử thách phẩm chất và năng lực điều hành của người lãnh đạo. Từ đó học tập, tích lũy vốn sống, có nhiều kinh nghiệm lãnh đạo để trưởng thành hơn. Và Đảng cũng từ đó có nguồn cán bộ tốt, dồi dào để kế cận... Đến nay, cơ bản những cán bộ thực hiện nhất thể hóa đều phát huy năng lực, chuyên môn, có nhiều đổi mới, sáng tạo trong công tác tham mưu, thực hiện nhiệm vụ của đơn vị, địa phương. Qua theo dõi, đánh giá, các đồng chí được giao trọng trách giữ các chức vụ nhất thể hóa từ tỉnh đến cơ sở đều tích cực học hỏi nâng cao trình độ, phát huy được năng lực, trình độ chuyên môn, áp dụng các giải pháp sáng tạo vào thực tiễn công tác và bước đầu đã tạo được những chuyển biến tích cực trong việc thực hiện nhiệm vụ của đơn vị, địa phương mình.

Đồng chí Nguyễn Trọng Khánh, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND phường Hoành Bồ (TP Hạ Long) cho biết: Hoành Bồ là phường vừa được thành lập sau khi thực hiện việc nhập toàn bộ địa giới hành chính của huyện Hoành Bồ vào TP Hạ Long. Cá nhân tôi được cấp ủy tin tưởng giao trọng trách “hai vai” là Bí thư đồng thời là Chủ tịch UBND phường. Khối lượng công việc rất lớn, vì vậy tôi cùng với tập thể Đảng ủy, Thường trực HĐND, UBND đã thảo luận rất kỹ xây dựng quy chế làm việc rõ ràng khi đứng trên các vai của người đứng đầu. Với sự phân định cụ thể, tôn trọng nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, tôn trọng quy chế dân chủ, quy chế làm việc, lắng nghe quyết đoán nhưng không được phép chuyên quyền, độc đoán, tôi đã cùng với tập thể Đảng ủy, UBND phường sớm ổn định tình hình hoạt động, vận hành ngay công việc của một thị trấn được thành lập lên thành phường. Điển hình từ đầu năm đến nay, phường đã tập trung giải phóng mặt bằng phục vụ các dự án trọng điểm như: cải tạo, nâng cấp QL279 đoạn từ Km27+100 đến Km30+300; cải tạo hệ thống thoát nước chống ngập khu vực Bệnh viện Đa khoa Hoành Bồ; cải tạo, mở rộng đường tỉnh 326 đoạn Km0 đến Km1+450 và cải tạo nâng cấp tuyến đường tỉnh lộ 326 đến lối rẽ chùa Vân Phong. Đến nay các dự án trên hoàn thành và đưa vào sử dụng không chỉ góp phần giúp bộ mặt đô thị phường Hoành Bồ khang trang mà còn đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn. Việc triển khai thực hiện các dự án đầu tư, đền bù giải phóng mặt bằng, huy động nguồn lực... đều được bàn bạc dân chủ trong tập thể, cá nhân tôi được giao trọng trách người đứng đầu đã rất thận trọng, lắng nghe, cùng với tập thể xử lý từng nội dung công việc theo đúng quy định pháp luật, đúng quy chế làm việc, được cán bộ, đảng viên và nhân dân tin tưởng, tôn trọng.

Không chỉ ở phường Hoành Bồ mà hiệu quả của việc tăng cường kiêm nhiệm chức danh gắn với thực hiện tốt các cơ chế kiểm soát quyền lực, chống lạm quyền, lạm chức tại Quảng Ninh đã được chứng minh thông qua kết quả chất lượng công tác xây dựng Đảng ở cơ sở, củng cố và xây dựng các tổ chức đảng thực sự trong sạch, vững mạnh, xây dựng mối quan hệ gắn bó máu thịt với nhân dân. Chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp được cải thiện đáng kể, an ninh trật tự được đảm bảo; niềm tin của người dân và doanh nghiệp đối với hệ thống chính trị của tỉnh nói chung và đối với hệ thống chính trị ở cơ sở nói riêng được nâng lên (từ 73,3% năm 2016 lên 79% năm 2017, 85,1% năm 2018 và 96,1% năm 2019). Minh chứng rõ nét là Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) và chỉ số cải cách hành chính (PAR Index) đứng đầu cả nước 3 năm liên tiếp (2017-2019); Chỉ số hài lòng về sự phục vụ hành chính (SIPAS) năm 2019 đứng thứ nhất, Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI) từ vị trí 62/63 tỉnh, thành phố năm 2016 vươn lên đứng thứ 3 toàn quốc năm 2019. Đặc biệt từ đầu năm 2020 đến nay, trước diễn biến phức tạp, khó lường của dịch bệnh COVID-19, với mô hình bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố, cộng đồng dân cư đã tạo nền tảng để củng cố, xây dựng, phát triển mô hình tổ công tác tự quản tại thôn, bản, tổ dân, khu phố bao gồm đồng chí bí thư đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố, lực lượng công an, quân sự (dân quân tự vệ, trật tự viên, công an viên), y tế, đội ngũ cán bộ Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội ở địa phương đã góp phần quan trọng trong việc phòng, chống, kiểm soát dịch bệnh Covid-19 ngay từ cơ sở để có giải pháp ứng phó kịp thời, hiệu quả đúng theo chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh.

Kiên quyết chặt bỏ cành sâu

Thực tế cho thấy việc áp dụng mô hình bí thư cấp ủy đồng thời chủ tịch ủy ban nhân dân cấp xã nếu kiểm soát tốt quyền lực đã phát huy hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, nếu không kiểm soát tốt cũng nảy sinh tình trạng lạm quyền, lộng quyền, lợi dụng để thâu tóm, thao túng quyền lực, dẫn đến độc đoán, chuyên quyền, vi phạm nguyên tắc trong lãnh đạo, quản lý và điều hành công việc. Điển hình vụ việc vi phạm quy chế làm việc, quy chế dân chủ, có biểu hiện lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái quy định để trục lợi xảy ra tại xã Quảng La (TP Hạ Long).

Cụ thể, tháng 6/2020, trước thềm Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hạ Long, Ủy ban Kiểm tra Thành ủy ban hành Kết luận kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban Chấp hành Đảng bộ xã Quảng La và các đảng viên có liên quan. Ngày 16/7/2020, Ban Thường vụ Tỉnh ủy quyết định kỷ luật Đảng bằng hình thức cách chức tất cả các chức vụ trong Đảng của đồng chí Tạ Hữu Dũng, Thành ủy viên, cán bộ Đảng ủy khối doanh nghiệp TP Hạ Long nguyên Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Quảng La (TP Hạ Long).

Đồng chí Vũ Văn Diện, Bí thư Thành ủy TP Hạ Long cho biết: Đầu năm 2020, Thành ủy Hạ Long nhận được tin nhắn của công dân tố giác có dấu hiệu sai phạm trong việc đầu tư xây dựng cơ bản của xã Quảng La, trong đó có nội dung liên quan đến đồng chí Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã. Qua trao đổi, động viên, Thành ủy đã hướng dẫn công dân thực hiện phản ánh tố giác theo quy định. Từ sự phản ánh, cộng tác của người dân, Thành ủy Hạ Long tiến hành thanh tra, kiểm tra, xác minh trong thời gian làm Bí thư, Chủ tịch UBND xã Quảng La, đồng chí Tạ Hữu Dũng đã thiếu trách nhiệm, thiếu dân chủ trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, không thực hiện đúng, đủ các quy định của nhà nước về trình tự, thủ tục đầu tư xây dựng, thiếu kiểm tra, giám sát, biểu hiện lợi dụng chức vu, quyền hạn làm trái quy định trong đầu tư xây dựng 6 công trình trên địa bàn, gây thất thoát phải thu nộp ngân sách 224,1 triệu đồng. Những vi phạm này không chỉ làm thất thoát ngân sách nhà nước, phát sinh đơn thư tố cáo, mà còn gây dư luận xấu trong cán bộ, đảng viên, nhân dân, ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức Đảng.

Cụ thể, đối với công trình cải tạo khuôn viên trụ sở Đảng ủy, HĐND, UBND xã, đồng chí Chủ tịch UBND xã không lập, trình thẩm định, phê duyệt dự toán, không lập hồ sơ quản lý chất lượng, hồ sơ hoàn công, hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công, không thẩm định báo cáo kinh tế - kỹ thuật, giá trị quyết toán bằng giá trị phê duyệt dự toán, một số hạng mục không thi công nhưng vẫn thực hiện thanh quyết toán, không tổ chức nghiệm thu dẫn đến sai lệch giữa khối lượng thi công thực tế với giá trị quyết toán, gây thất thoát ngân sách Nhà nước trên 72,5 triệu đồng. Đối với công trình cải tạo nâng cấp sân nhà bia ghi tên liệt sỹ đã thực hiện lập hồ sơ quyết toán và thanh toán trước khi công trình được thực hiện, dẫn đến quyết toán sai quy định trên 41,7 triệu đồng. Đối với 4 công trình vệ sinh thuộc nhà văn hóa các thôn 1, 3, 5, 6 sai về trình tự thủ tục lập hồ sơ, một số hạng mục không thi công nhưng vẫn lập hồ sơ thanh quyết toán...

Cùng với những vi phạm của cá nhân đồng chí Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã, thì các cá nhân có liên quan và tập thể Đảng ủy xã Quảng La trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện quản lý sử dụng vốn đầu tư xây dựng cơ bản của xã cũng còn nhiều khuyết điểm. Đó là, chưa thực hiện tốt quy chế làm việc của cấp ủy, quy chế dân chủ trong cơ quan, công tác đấu tranh tự phê bình và phê bình dẫn đến để xảy ra những sai phạm. Công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy, UBKT Đảng ủy, giám sát của HĐND, MTTQ, Ban thanh tra nhân dân xã, Ban giám sát đầu tư cộng đồng chưa thường xuyên, kịp thời dẫn đến một số hạng mục công trình chưa thi công nhưng đã lập hồ sơ thanh, quyết toán, thi công sai thiết kế, thiếu khối lượng, định mức... sử dụng nguồn xã hội hóa sai quy định, hiệu quả không cao.

Theo đồng chí Bí thư Thành ủy Hạ Long, Đảng ủy xã Quảng La là tập thể đoàn kết, vững mạnh, xã có sự phát triển rất mạnh trong những năm gần đây. Để phấn đấu đạt chuẩn xã nông thôn mới và năm 2020, Đảng ủy, UBND xã đã tập trung công tác lãnh đạo, chỉ đạo, vận động nhân dân tích cực tham gia đóng góp xây dựng các công trình hạ tầng nông thôn, tạo được sự đồng thuận trong nhân dân. Vì vậy, các công trình đường giao thông thôn, xóm, kênh mương, đường nội đồng được đầu tư xây dựng, nhiều mô hình chăn nuôi, sản xuất phát triển góp phần nâng cao đời sống, tinh thần cho nhân dân. Các công trình được đầu tư xây dựng đảm bảo chất lượng, phát huy hiệu quả sau đầu tư. Cá nhân đồng chí Bí thư, Chủ tịch UBND xã là Thành ủy viên, một cán bộ trẻ rất năng nổ, nhiệt tình, quyết liệt trong công việc. Trong quá trình thực hiện để xã đạt chuẩn nông thôn mới, đồng chí đã chủ động nắm bắt, tổ chức thực hiện việc đầu tư xây dựng các công trình phục vụ sản xuất, sinh hoạt cho người dân.

Tuy nhiên, vì nể nang, né tránh, ngại va chạm, nên tập thể Đảng ủy, UBND, HĐND xã đã không kịp thời góp ý, kiểm tra, giám sát để ngăn chặn những thiếu sót, sai phạm. Với cá nhân đồng chí Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã khi được thực hiện nhất thể hóa chức danh, được tập trung quyền lực đã bị sa vào độc đoán, chuyên quyền, lạm quyền do không giữ vững được bản lĩnh, không rèn rũa, nâng cao trình độ, kinh nghiệm, kỹ năng làm việc. Đối với tập thể Ban Thường vụ Thành ủy chưa có các cơ chế kiểm soát quyền lực hiệu quả đối với con người cụ thể sau khi thực hiện nhất thể hóa chức danh như ở xã Quảng La.

Kết quả xử lý vụ việc không chỉ khẳng định quyết tâm của TP Hạ Long, của tỉnh Quảng Ninh trong phòng chống tham nhũng, lãng phí, chống lợi dụng chức vụ, quyền hạn, ngăn ngừa, răn đe, chặn đứng tình trạng lạm chức, lạm quyền ở một số cán bộ, đảng viên khi được giao trọng trách thực hiện hai vai, mà còn khẳng định trước nhân dân về tính nghiêm minh, tinh thần cầu thị, lắng nghe và xử lý đến cùng những vấn đề người dân phát hiện, phản ánh, tố giác, xây dựng niềm tin vững chắc của nhân dân với cấp ủy, chính quyền. Sai phạm của cá nhân đồng chí Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã và những khuyết điểm của tập thể Đảng ủy, HĐND, UBND xã Quảng La, là điều rất đáng tiếc nhưng cũng cho Hạ Long những bài học đắt giá để kịp thời thực hiện việc chấn chỉnh tổ chức, đội ngũ trước nhiệm kỳ mới.

Đổi mới mạnh mẽ xây dựng Đảng, hệ thống chính trị bằng những mô hình thí điểm của tỉnh Quảng Ninh đã được Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng ghi nhận đánh giá cao và thực hiện lưu ý của đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước là phải có cơ chế kiểm soát quyền lực khi thực hiện việc nhất thể hóa, tỉnh Quảng Ninh đã và đang làm rất quyết liệt từng nhóm giải pháp để kiểm soát thật tốt quyền lực và sẵn sàng, kiên quyết chặt bỏ cành sâu, gìn giữ bộ máy thực sự hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Bài 2: “3 tăng cường” để kiểm tra, kiểm soát việc trao và thực thi quyền lực

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ “chính sách đúng là nguồn gốc của thắng lợi... khi đã có chính sách đúng thì sự thành công hoặc thất bại của chính sách đó là do nơi cách tổ chức công việc, nơi lựa chọn cán bộ và do nơi kiểm tra. Nếu ba điều ấy sơ sài, thì chính sách đúng mấy cũng vô ích”. Nghị quyết 26-NQ/TW, Hội nghị Trung ương 7, Khóa XII về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, khẳng định “Muốn kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ thì quan trọng nhất là phải kiểm soát quyền lực của người đứng đầu”. Song cùng với việc quyết liệt thực hiện thí điểm các mô hình đổi mới, tỉnh Quảng Ninh thực hiện đồng bộ các giải pháp kiểm soát quyền lực, trong đó xử lý kiên quyết đối với những vi phạm của người đứng đầu, của cán bộ, đảng viên được giao quyền.

Không vì thí điểm mà “bỏ sót” sai phạm

Đồng chí Nguyễn Đức Thành, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy cho biết: Kiểm tra, giám sát là một trong những khâu then chốt để các chỉ thị, nghị quyết, nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt Đảng được thực hiện nghiêm túc, triệt để; giám sát, kiểm tra để tăng cường kỷ cương, kỷ luật của Đảng, đạo đức công vụ, tinh thần trách nhiệm, ý thức phục vụ nhân dân của cán bộ, công chức, viên chức. Để kiểm soát quyền lực người đứng đầu, kịp thời ngăn chặn những vi phạm thì kiểm tra, kiểm soát việc trao và thực thi quyền lực phải được làm rất quyết liệt. Với phương châm chủ động, lấy phòng ngừa là chính, tích cực thực hiện nhiệm vụ trọng tâm là kiểm tra tổ chức đảng và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm, kết luận chính xác, kịp thời, sai phạm đến đâu kết luận đến đó. Trở lại vụ việc vi phạm tại xã Quảng La (TP Hạ Long) thấy rằng, đây là một trong những xã đang thực hiện thí điểm việc nhất thể hóa chức danh nhưng không vì thế mà những sai phạm của người đứng đầu được xuê xoa. Với hình thức kỷ luật là cách hết các chức vụ trong Đảng đối với đồng chí Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Quảng La được dư luận nhân dân đánh giá nghiêm khắc, chính xác, kịp thời, đúng nguyên tắc, sai phạm đến đâu kết luận đến đó. Đặc biệt với cơ chế kiểm soát quyền lực từ trên xuống, kịp thời kết hợp kiểm tra các cấp khi thấy có dấu hiệu vi phạm, nắm bắt từ sớm, từ xa, từ vấn đề nhỏ, nắm bắt sâu sát, cụ thể, có hệ thống những “vùng xám”, những nơi, những việc, những cán bộ, công chức, viên chức có nhiều dư luận, tăng cường sự giám sát của quần chúng nhân dân, TP Hạ Long đã kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý vi phạm, củng cố, tăng cường được niềm tin của nhân dân.

 Không chỉ vụ việc ở xã Quảng La mà ở những lĩnh vực dễ phát sinh sai phạm như: quản lý đất đai, bồi thường giải phóng mặt bằng, đầu tư công, công tác cán bộ ở cấp huyện và cấp cơ sở đã và đang được tỉnh Quảng Ninh đấu tranh mạnh mẽ. Điển hình tháng 7/2019, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy thực hiện kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với tổ chức đảng và các cá nhân tại huyện Vân Đồn và kết quả yêu cầu Huyện ủy Vân Đồn xem xét xử lý kỷ luật đảng viên có vi phạm đến mức phải kỷ luật đối với ông Châu Thành Hưng, Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy, Phó Chủ tịch UBND huyện Vân Đồn; ông Đặng Tiến Sĩ, Bí thư Chi bộ, Trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Vân Đồn; ông Trần A Hùng, Huyện ủy viên, Bí thư Đảng ủy thị trấn Cái Rồng, nguyên Bí thư chi bộ, nguyên Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Vân Đồn. Yêu cầu kiểm điểm, rút kinh nghiệm đối với tổ chức, cá nhân có vi phạm nhưng chưa đến mức phải thi hành kỷ luật, đối với Ban Thường vụ Đảng ủy xã Hạ Long và một số cá nhân liên quan. Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy Vân Đồn thực hiện theo thẩm quyền việc kiểm tra, xem xét trách nhiệm của các tổ chức và cá nhân có liên quan đến sai phạm đã được chỉ ra. Thanh tra huyện Vân Đồn thanh tra toàn diện đối với hoạt động của Ban Quản lý dự án công trình huyện Vân Đồn.

Tháng 10/2019, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy hoàn thành kiểm tra và yêu cầu Thành ủy Cẩm Phả thực hiện quy trình theo quy định của Đảng để xem xét, xử lý, thi hành kỷ luật đối với Chi bộ Trung tâm phát triển quỹ đất thành phố và các đồng chí có vi phạm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện việc tham mưu trình UBND thành phố ban hành quyết định thu hồi đất, phê duyệt phương án bồi thường chưa đúng quy định, gây thất thoát ngân sách Nhà nước. Cụ thể gồm các đồng chí: Hoàng Hồng Quân, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường, Chủ tịch Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; Nguyễn Công Thọ, Bí thư Đảng ủy phường Mông Dương, nguyên Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất; Phạm Hùng Cự, Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất; Vũ Đình Sơn, Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất, vì đã có những sai phạm. Kiểm điểm làm rõ trách nhiệm, xử lý vi phạm đối với các tổ chức và cá nhân có liên quan đến các vi phạm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng gồm: Trung tâm Phát triển quỹ đất TP Cẩm Phả; Phòng Tài nguyên và Môi trường thành phố; UBND và Hội đồng xét duyệt thẩm định, xét duyệt nguồn gốc đất của phường Mông Dương và phường Cửa Ông; đồng chí Bí thư và Phó Bí thư Chi bộ Trung tâm Phát triển quỹ đất; đồng chí Hoàng Văn Bốn, nguyên Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường, nguyên Chủ tịch Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư TP Cẩm Phả; các đồng chí lãnh đạo UBND TP Cẩm Phả đã trực tiếp ký, ban hành quyết định thu hồi đất quyết định phê duyệt các phương án bồi thường, hỗ trợ không đúng quy định. Đối với các trường hợp vượt thẩm quyền, có văn bản báo cáo kịp thời về Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy xem xét xử lý theo quy định. Chuyển Thanh tra tỉnh tiến hành thanh tra toàn diện đối với công tác giải phóng mặt bằng dự án cải tạo, mở rộng mỏ than Cao Sơn tại phường Mông Dương, TP Cẩm Phả; giám sát Thanh tra TP Cẩm Phả trong thực hiện thanh tra và kết luận đối với dự án khu du lịch và đô thị sinh thái Cửa Ông và dự án tuyến đường giao thông nối Quốc lộ 18 với Tỉnh lộ 334 tại phường Cửa Ông. Đồng thời, chủ trì, phối hợp với Thanh tra TP Cẩm Phả để xây dựng và thực hiện việc thanh tra toàn diện các dự án giải phóng mặt bằng do Trung tâm Phát triển quỹ đất TP Cẩm Phả thực hiện.

Tháng 12/2019, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy công bố kết luận kiểm tra, đảng viên có dấu hiệu vi phạm tại Đảng ủy phường Quang Trung, TP Uông Bí và yêu cầu thực hiện hình thức xử lý kỷ luật đối với các đồng chí: Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND phường, Trưởng Công an phường Quang Trung (TP Uông Bí) do buông lỏng quản lý tài nguyên, để tồn tại 807,53 tấn than, sản phẩm ngoài than tại địa bàn gây tình trạng mất an ninh trật tự. Ban Thường vụ Thành ủy Uông Bí thực hiện quy trình thi hành kỷ luật, đồng thời làm rõ trách nhiệm, kỷ luật đối với đồng chí Phó Chủ tịch UBND phường phụ trách lĩnh vực, cán bộ địa chính, cảnh sát phụ trách khu vực.

Gần đây nhất, tháng 7/2020, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức khiển trách đồng chí Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND phường Quang Hanh và 2 đồng chí Phó Chủ tịch UBND TP Cẩm Phả do cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ dân không đúng quy định, dẫn đến làm tăng số tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện Dự án đường kết nối từ Quốc lộ 18 với đường bao biển Hạ Long - Cẩm Phả; Dự án cải tạo, mở rộng mỏ than Cao Sơn giai đoạn 3 không đúng quy định, phải thu hồi, hủy bỏ, lập lại phương án bồi thường.

“3 tăng cường” khoanh những “vùng xám”

Đồng chí Hà Hải Dương, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Tiên Yên cho biết: Tiên Yên là một trong 3 địa phương thực hiện rất sớm việc nhất thể hóa chức danh. Trong 2 nhiệm kỳ qua, Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, Thường trực Huyện ủy đã xây dựng quy chế làm việc để rõ vai, rõ trách nhiệm, đảm bảo sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, nguyên tắc tập trung dân chủ và phát huy được khả năng của người đứng đầu. Theo quy chế quy định có những vấn đề trước đây thuộc quyền của Thường trực Huyện ủy nay được nâng lên thành thẩm quyền của Ban Thường vụ Huyện ủy. Như vậy, các quyết định của tập thể lãnh đạo huyện sẽ dân chủ, khách quan hơn, tập trung được trí tuệ của nhiều người hơn. Đồng thời Quy chế làm việc cũng cụ thể hoá trách nhiệm, quyền hạn của Huyện uỷ viên, của Uỷ viên BTV Huyện uỷ, của đồng chí Bí thư Huyện uỷ - Chủ tịch UBND huyện và các Phó Bí thư Huyện uỷ. Trong đó, phân định rõ đồng chí Bí thư Huyện uỷ đồng thời là Chủ tịch UBND huyện, trên cương vị là Bí thư Huyện uỷ thì có những quyền và trách nhiệm gì, với cương vị Chủ tịch UBND huyện thì có quyền và trách nhiệm như thế nào... Vì vậy, người đứng đầu cũng không thể độc đoán được bởi theo quy chế, “cờ” phất ra sao, “kiếm” múa thế nào không thể tự ý mà phải có ý kiến của tập thể, có đồng chí, có nhân dân giám sát. Từ cấp huyện đến cấp xã ở những nơi thực hiện nhất thể hóa chức danh chúng tôi đều quán triệt sâu sắc tinh thần nhận thức làm việc theo quy chế, tôn trọng nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Và để kịp thời phát hiện, xử lý, uốn nắn không để xảy ra những vi phạm lớn, nghiêm trọng, công tác kiểm tra, giám sát được huyện đặc biệt tăng cường và phát huy hiệu quả cao trong quá trình kiểm soát quyền lực người đứng đầu.

Không chỉ ở Tiên Yên, mà tại 2 địa phương cấp huyện là Đông Triều, Cô Tô thực hiện nhất thể hóa chức danh Bí thư Huyện ủy đồng thời là Chủ tịch UBND huyện, 119 xã, phường thực hiện nhất thể hóa chức danh, công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra được đặc biệt coi trọng. Đồng chí Phạm Văn Thành, Bí thư Thị ủy, Chủ tịch UBND thị xã Đông Triều cho biết: Nhờ có kiểm tra, giám sát nên những vấn đề còn tồn tại, hạn chế, những biểu hiện có dấu hiệu vi phạm đều được ngăn chặn rất kịp thời. Cơ quan Kiểm tra - Thanh tra của thị xã đã tập trung kiểm tra, giám sát việc triển khai xây dựng, điều chỉnh, bổ sung quy chế làm việc của cấp ủy, ban thường vụ cấp ủy, trong đó chú ý việc cụ thể hóa, pháp chế hóa quyền hạn, trách nhiệm. Việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, công tác kiểm điểm tự phê bình và phê bình của tập thể cấp ủy và từng cấp ủy viên. Xem xét việc lãnh đạo, chỉ đạo phát huy vai trò của các cơ quan, tổ chức có chức năng giám sát như Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, xem xét các cơ quan này đã thực hiện đầy đủ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật, có đủ sức là đối trọng kiểm soát quyền lực đối với cấp ủy, UBND; đánh giá xem xét việc phát huy vai trò, trách nhiệm của ban giám sát cộng đồng khu dân cư, nhất là việc đầu tư xây dựng cơ bản, hỗ trợ sản xuất và việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. Qua thực tế kiểm tra, giám sát việc “cờ” phất ra sao, “kiếm” múa thế nào của các đồng chí gánh trách nhiệm hai vai cũng đã phát hiện nhiều hạn chế, khuyết điểm, thậm chí vi phạm, trong đó chủ yếu xảy ra 3 khuyết điểm, vi phạm chính, đó là: Chưa kịp thời điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung quy chế làm việc của Đảng ủy, Ban Thường vụ Đảng ủy cho phù hợp với tình hình thực tế, nhất là trong điều kiện nhất thể hóa chức danh. Chưa phát huy được vai trò giám sát của Hội đồng nhân dân xã, vai trò giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội. Với vai trò người đứng đầu cấp ủy, đồng thời là người tổ chức triển khai thực hiện nghị quyết, cũng là người lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện kiểm tra, giám sát đối với việc thực hiện các nghị quyết đó nên đôi khi còn vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, tự ý quyết định không thông qua tập thể cấp ủy, ban thường vụ, thường trực dẫn đến xảy ra sai phạm trong công tác quản lý tài chính, xây dựng cơ bản, thực hiện các chế độ, chính sách...

Những hạn chế này đặt ra nhiệm vụ cho Quảng Ninh trong kiểm soát quyền lực ở những nơi nhất thể hóa là phải nắm bắt sớm, xa, có hệ thống những “vùng xám”, như chia sẻ của đồng chí Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Nguyễn Đức Thành, đó là: Tập trung giám sát có hiệu quả, chủ động nắm chắc tình hình đối với tổ chức Đảng, cán bộ lãnh đạo, quản lý, đặc biệt là người đứng đầu về việc chấp hành các chế độ báo cáo, việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, thực hiện chế độ dân chủ, quy định nêu gương, chấp hành kỷ luật, pháp luật, chất vấn và trả lời chất vấn trong sinh hoạt nội bộ Đảng. Giám sát tất cả các khâu trong công tác cán bộ, trong quản lý sử dụng ngân sách nhà nước, đầu tư công, quản lý đất đai, than, khoáng sản... với phương châm “ba tăng cường” gồm: Tăng cường giám sát từ trên xuống, kịp thời kết hợp kiểm tra các cấp khi thấy có dấu hiệu vi phạm; chủ động giám sát theo chuyên đề thường xuyên, liên tục, đột xuất, không báo trước để nắm bắt từ sớm, từ xa, từ vấn đề nhỏ, nắm bắt sâu sát, cụ thể, có hệ thống những “vùng xám”, những nơi, những việc, những cán bộ, công chức, viên chức có nhiều dư luận. Các công trình, lĩnh vực trọng điểm, vị trí then chốt, địa bàn trọng tâm, các cơ quan, đơn vị tập trung nhiều quyền lực, tập trung nguồn vốn, tập trung tài nguyên phải được tăng cường giám sát một cách có hệ thống trong tất cả các khâu, nhất là tăng cường sự giám sát của quần chúng nhân dân, của đại biểu các cơ quan dân cử, MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội, của các cơ quan báo chí để tăng cường sức mạnh giám sát tổng hợp.

Nhất thể hóa chức danh đã khẳng định những hiệu quả rất rõ nét đối với việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của tổ chức bộ máy, khẳng định năng lực cầm quyền của Đảng từ cấp cơ sở. Tuy nhiên, làm thế nào để quyền lực khi tập trung vào một người được thổi bùng bằng những khát vọng cống hiến đòi hỏi việc xây dựng đội ngũ cán bộ “vừa hồng vừa chuyên”, song hành với đó phải có cơ chế kiểm soát quyền lực bằng quy chế, được nhân dân giám sát hàng ngày, được kiểm tra, giám sát kịp thời, thường xuyên.

Bài 3: Quản quyền lực bằng sự giám sát của nhân dân

Nghị quyết Đại hội XII của Đảng đã nêu rõ: “Tiếp tục phát huy dân chủ XHCN, bảo đảm tất cả quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân. Mọi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đều xuất phát từ nguyện vọng, quyền và lợi ích chính đáng của Nhân dân, được Nhân dân tham gia ý kiến”. Để “ý Đảng hợp với lòng dân”, để tất cả quyền lực chính trị, quyền lực chính quyền đều là quyền lực của nhân dân, Quảng Ninh đã tạo điều kiện, cơ chế để nhân dân tham gia tích cực vào công việc chính quyền, tham gia xây dựng Đảng, giám sát hoạt động của Đảng, Nhà nước. Đặc biệt, ở những nơi thực hiện nhất thể hóa các chức danh, vai trò giám sát của nhân dân và các tổ chức trong hệ thống chính trị đối với người đứng đầu đã được tăng cường nhằm thực hiện tốt nhất mục tiêu kiểm soát quyền lực.

Tạo cơ chế cho nhân dân tham gia xây dựng Đảng và chính quyền

Đảng luôn luôn khẳng định “quyền lực cao nhất thuộc về nhân dân”, do vậy để kiểm soát được quyền lực, không thể không phát huy vai trò xây dựng Đảng và chính quyền của nhân dân. Nhân dân vừa thực hiện quyền dân chủ trực tiếp vừa thực hiện quyền dân chủ gián tiếp thông qua đại diện là các cơ quan nhà nước, các đại biểu nhân dân, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân. Chính vì thế, Quảng Ninh đặc biệt chú trọng tăng cường dân chủ trong Đảng, đồng thời mở rộng dân chủ trong xã hội, phát huy vai trò của nhân dân, của hệ thống chính trị, cơ quan ngôn luận, báo chí và dư luận xã hội làm cơ sở, điều kiện thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát đối với người đứng đầu khi nhất thể hoá.

Từ năm 2017 đến nay, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã chỉ đạo đưa nội dung giám sát và phản biện xã hội của MTTQ và các tổ chức CTXH vào chương trình kiểm tra, giám sát, thanh tra của tỉnh; tăng cường tổ chức các đợt giám sát đột xuất, thường xuyên, không báo trước về các vấn đề tỉnh, địa phương đang quan tâm. Tỉnh ủy cũng chỉ đạo Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh chỉ đạo UBND các cấp và các ngành liên quan tăng cường công tác phối hợp, tạo điều kiện thuận lợi để MTTQ và các tổ chức CTXH thực hiện các nhiệm vụ giám sát trong năm, đồng thời theo dõi việc thực hiện kết luận, kiến nghị sau kiểm tra, giám sát; chỉ đạo các cấp ủy, chính quyền thực hiện nghiêm túc Quyết định số 99-QĐ/TW ngày 3/10/2017 của Ban Bí thư “Ban hành Hướng dẫn khung để các cấp ủy, tổ chức đảng trực thuộc Trung ương tiếp tục phát huy vai trò của nhân dân trong đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ” và Quy định số 124-QĐ/TW ngày 2/2/2018 của Ban Bí thư về “Giám sát của MTTQ Việt Nam, các tổ chức CTXH và nhân dân đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên”.

Để thực hiện có chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát đối với bí thư cấp uỷ đồng thời là chủ tịch uỷ ban nhân dân cùng cấp, các địa phương thực hiện nhất thể hóa đã tăng cường dân chủ trong Đảng. Một số địa phương đã xây dựng cơ chế, quy định cụ thể việc thực hiện và phát huy dân chủ trong Đảng trên cơ sở cụ thể hóa và chấp hành nghiêm chỉnh nguyên tắc tập trung dân chủ, nguyên tắc tự phê bình và phê bình và tổ chức thực hiện tốt quy chế chất vấn trong Đảng để ngăn ngừa hiện tượng độc đoán, chuyên quyền, gia trưởng, dân chủ hình thức.

Điển hình như ở Tiên Yên - địa phương thực hiện nhất thể hóa chức danh Bí thư Huyện ủy đồng thời là Chủ tịch UBND, huyện đã xác định rõ trách nhiệm của các cấp uỷ đảng, chính quyền, MTTQ, các đoàn thể chính trị - xã hội, của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và các tầng lớp nhân dân về phát huy quyền làm chủ, mở rộng dân chủ trực tiếp của nhân dân ở cơ sở. Đồng thời, thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ trong lãnh đạo, thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở và quy chế làm việc của cấp uỷ, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể; phát huy quyền làm chủ của nhân dân tham gia giám sát các hoạt động của chính quyền, các đoàn thể ở cơ sở một cách thiết thực. Trong đó, các cấp uỷ, chính quyền của huyện đã tạo mọi điều kiện để “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Ở các xã, thị trấn thực hiện nhất thể hóa chức danh bí thư cấp uỷ đồng thời là chủ tịch uỷ ban nhân dân đã thực hiện nghiêm túc việc niêm yết các nội dung phải công khai để nhân dân biết tại trụ sở HĐND, UBND, nhà văn hoá các thôn, khu và thông báo họp thôn, khu, hệ thống loa FM của thôn, khu phố. Một số địa phương đã niêm yết công khai nhiệm vụ, quyền hạn của cán bộ, công chức cấp xã trực tiếp giải quyết các công việc của nhân dân, phương án điều chỉnh, quy hoạch khu dân cư, đặc biệt việc huy động nhân dân hiến đất giải phóng mặt bằng xây dựng các công trình công cộng...

Thực tế cho thấy, kiểm soát quyền lực thông qua việc thực thi thực chất, đầy đủ và rộng rãi quyền làm chủ của nhân dân, thực hiện nghiêm phương châm: “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, giám sát” chính là một giải pháp hữu hiệu trong thực hiện nhất thể hóa các chức danh. Trong đó, việc công khai, minh bạch mọi công việc của địa phương, của nhân dân; công khai, minh bạch chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của tất cả các tổ chức, cơ quan, đơn vị, các cá nhân từ đứng đầu đến cán bộ, công chức, viên chức để nhân dân kiểm tra, giám sát, kiểm soát việc thực hiện là cách làm hiệu quả của Quảng Ninh trong kiểm soát quyền lực ở những nơi thực hiện nhất thể hóa. Thông qua sự công khai, minh bạch thông tin và trách nhiệm giải trình của các tổ chức và cá nhân được trao quyền lực; thông qua việc kiểm tra, giám sát của nhân dân, những biểu hiện suy thoái, những sai phạm của các cán bộ nhất thể hóa được phát hiện và xử lý nhanh chóng.

Cụ thể như những vi phạm của nguyên Bí thư, Chủ tịch UBND xã Quảng La (TP Hạ Long) trong thực hiện công trình công cộng; sự buông lỏng quản lý tài nguyên của Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND phường Quang Trung (TP Uông Bí) hay sự thiếu trách nhiệm trong cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ dân của đồng chí Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND phường Quang Hanh (TP Cẩm Phả)... đều do nhân dân phát hiện thông qua giám sát. Ông Vũ Văn Diện, Bí thư Thành ủy Hạ Long, cho biết: Ở những nơi thực hiện nhất thể hóa, việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở là vô cùng quan trọng. Khi được biết, được bàn, được kiểm tra những chủ trương, chính sách và việc triển khai các chủ trương, chính sách trên địa bàn thì nhân dân sẽ giám sát được chặt chẽ, hiệu quả công việc của người đứng đầu. Chúng tôi có thể nhanh chóng phát hiện, xử lý vụ việc ở Quảng La là nhờ đã thực hiện tốt dân chủ ở cơ sở. Người dân được biết và theo dõi sát sao việc triển khai các công trình công cộng trên địa bàn. Do đó, khi phát hiện thấy vi phạm, người dân nhanh chóng nắm được sai ở đâu, sai như thế nào và phản ánh những sai phạm đấy mà không sợ cấp trên bao che cho người đứng đầu địa phương mình.

Tăng minh bạch, tăng niềm tin

Trong môi trường làm việc bí thư cấp uỷ đồng thời là chủ tịch uỷ ban nhân dân cùng cấp đều liên quan đến quần chúng nhân dân. Do đó, khi triển khai mô hình nhất thể hóa các chức danh, Quảng Ninh đã xác định muốn thường xuyên giám sát chặt chẽ được hoạt động của đối tượng này phải dựa vào nhân dân, lấy sự hài lòng của người dân làm một tiêu chí để đánh giá. Trong đó, tăng cường vai trò giám sát của nhân dân là một trong những biện pháp hữu hiệu nhất để góp phần thường xuyên xây dựng các tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh nói chung và người đứng đầu nói riêng. Nhiều biện pháp cụ thể, thiết thực mở rộng dân chủ để phát huy vai trò của hệ thống chính trị và nhân dân trong việc kiểm tra, giám sát đối với người đứng đầu tại các địa phương đơn vị nói chung và tại các nơi thực hiện nhất thể hóa nói riêng.

Ông Nguyễn Văn Hưởng, Trưởng Ban Dân vận Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Quảng Ninh, cho biết: Các địa phương, đơn vị thực hiện nhất thể hóa đã tổ chức thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, nhất là tạo điều kiện cho nhân dân được tham gia giám sát cán bộ, đảng viên trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn được giao có liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích của nhân dân; việc giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên nhất là ở khu dân cư. Các bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch ủy ban nhân dân cùng cấp cũng thực hiện tốt việc tiếp công dân theo quy định bằng nhiều hình thức (kể cả tổ chức đường dây nóng, hộp thư góp ý...) để nhân dân có điều kiện phản ánh tình hình hoạt động, sinh hoạt, thiếu sót, khuyết điểm của cán bộ, đảng viên nói chung, người đứng đầu nói riêng. Qua đó, tiếp thu, sửa chữa các thiếu sót, khuyết điểm đã được quần chúng nhân dân đóng góp, đồng thời công khai kết quả việc tiếp thu, sửa chữa bằng hình thức thích hợp để quần chúng nhân dân giám sát. Hầu hết các đơn vị đều có quy chế, quy định cụ thể để Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội, xã hội nghề nghiệp ở các cấp tham gia giám sát người đứng đầu để góp phần cảnh báo khi có biểu hiện lạm quyền, lộng quyền, lợi dụng quyền lực, thậm chí độc đoán chuyên quyền.

Cụ thể là chính quyền các cấp nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và điều hành linh hoạt theo hướng cụ thể, gần dân, vì nhân dân phục vụ; đẩy mạnh cải cách hành chính; chấn chỉnh kỷ luật, kỷ cương, chế độ công chức, công vụ, tiến tới hiện đại hóa nền hành chính; tăng cường tiếp dân, đối thoại trực tiếp với dân, giải quyết đơn thư, khiếu nại, tố cáo. Hoạt động của HĐND các cấp tiếp tục được đổi mới, nâng cao chất lượng; tổ chức nhiều cuộc giám sát chuyên đề, khảo sát đột xuất các nội dung liên quan đến quyền, lợi ích chính đáng, hợp pháp của người dân; đôn đốc, giám sát việc trả lời ý kiến, kiến nghị của cử tri. Ông Đặng Phúc Sinh, Phó Bí thư, Chủ tịch HĐND xã Quảng Phong, huyện Hải Hà, chia sẻ: Là người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân địa phương, chúng tôi luôn xác định phải thường xuyên đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của HĐND, đặc biệt là trong giám sát việc thực hiện vai trò theo quy chế của đồng chí bí thư kiêm chủ tịch UBND xã. Qua đó, kiểm soát quyền lực của người đứng đầu ở từng “vai” cụ thể.

Cùng với đó, để thực hiện kiểm soát quyền lực ở các nơi nhất thể hóa, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp cũng tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động theo hướng thiết thực, hiệu quả hướng về cơ sở; chủ động phối hợp với các cấp chính quyền địa phương, đơn vị triển khai thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở gắn với thực hiện giám sát, phản biện xã hội. BCĐ thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở các cấp đã nâng cao nhận thức về dân chủ và việc thực hiện QCDC ở cơ sở; thường xuyên rà soát, kiện toàn, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động; phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên gắn với ngành, lĩnh vực phụ trách; sửa đổi, bổ sung quy chế hoạt động của BCĐ, Bộ phận thường trực BCĐ thường xuyên đôn đốc việc thực hiện nhiệm vụ của các thành viên BCĐ để đảm bảo tiến độ và chất lượng các nhiệm vụ theo chương trình công tác năm; góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, củng cố vững chắc niềm tin của nhân dân đối với Đảng.

Ông Trần Đức Lương, tổ 8, khu 4, phường Trần Hưng Đạo, TP Hạ Long, cho biết: Phường của chúng tôi đã thực hiện nhất thể hóa chức danh Bí thư đảng ủy đồng thời là Chủ tịch UBND phường một thời gian. Tôi thấy sau khi nhất thể hóa, công việc của phường thuận lợi hơn, suôn sẻ hơn, nhất là về việc triển khai thực hiện các chủ trương phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn. Trước kia chúng tôi cũng băn khoăn, không biết một người nắm 2 trọng trách có dẫn đến việc lạm quyền hay không. Tuy nhiên, từ thực tế của phường, tôi thấy cứ thực hiện tốt quy chế dân chủ, tạo cơ chế, điều kiện cho dân tham gia giám sát, tham gia vào các việc của địa phương thì sẽ ngăn chặn được tình trạng đó. Không gì qua mắt nhân dân được đâu.

Đặc biệt, công tác tiếp công dân, giải quyết đơn thư, khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân được chú trọng. Các địa phương thực hiện nghiêm túc việc đối thoại trực tiếp giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền với nhân dân. Định kỳ thứ 5 hàng tuần, chủ tịch UBND cấp xã thực hiện tiếp công dân theo quy định. Việc tổ chức giao ban giữa cấp ủy, chính quyền với bí thư chi bộ, trưởng thôn, bản, khu phô, trưởng ban công tác Mặt trận được duy trì định kỳ 1 tháng/lần; thông qua các hội nghị giao ban, cấp ủy, chính quyền các cấp đã kịp thời nắm bắt, giải quyết các vướng mắc ngay từ cơ sở, góp phần hạn chế đơn thư, khiếu nại, tố cáo. Để khuyến khích nhân dân thực hiện vai trò kiểm tra, giám sát, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh đã ban hành Quy định số 06-QĐ/TU ngày 4/8/2017 về việc tiếp nhận, xử lý thông tin phản ánh liên quan đến tham nhũng, suy thoái theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII). Theo đó, việc tiếp nhận xử lý thông tin sẽ được thực hiện công khai, minh bạch và tuân thủ các quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước. Các hình thức phản ảnh đa dạng như thư, thư điện tử, tin nhắn, điện thoại, gặp gỡ trực tiếp, thông tin báo chí, hòm thư tố giác tin báo tội phạm của cơ quan điều tra và viện kiểm sát nhân dân... Tỉnh ủy cũng yêu cầu các cơ quan tiếp nhận, giải quyết có trách nhiệm giữ bí mật thông tin cho cơ quan, tổ chức, người cung cấp thông tin và hướng dẫn biện pháp, cách thức giữ bí mật những thông tin đã cung cấp, tố giác; đảm bảo cho người phản ảnh an toàn về thân thể, tính mạng, tài sản, danh dự, tránh bị trù dập hoặc bị uy hiếp. Khi tiếp nhận thông tin không được tiết lộ nội dung cho những đơn vị, cá nhân không có thẩm quyền. Thời hạn giải quyết thông tin phản ảnh không quá 5 ngày làm việc.

Cùng với đó, tỉnh và các địa phương cũng tạo điều kiện cho nhân dân giám sát trực tiếp thông qua Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng... Ông Hoàng Minh Đông, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UB MTTQ phường Trà Cổ, TP Móng Cái, chia sẻ: Cán bộ thực hiện nhất thể hóa các chức danh thực hiện quyền lực của mình chính là thực hiện quyền làm chủ của nhân dân. Và việc phát huy vai trò giám sát của nhân dân thông qua Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị, xã hội đã bảo đảm việc thực thi thực chất, đầy đủ và rộng rãi quyền làm chủ của nhân dân. Từ đó, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và nhân dân  trong việc kiểm soát quyền lực người đứng đầu, nhất là ở các nơi thực hiện nhất thể hóa.

Bài 4: Khẳng định năng lực cầm quyền của Đảng

Trong thực tiễn hoạt động tỉnh Quảng Ninh đã nhận thấy có những hạn chế liên quan đến năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng và xây dựng, vận hành hệ thống chính trị như: Năng lực lãnh đạo chưa theo kịp yêu cầu tình hình; sức chiến đấu của tổ chức Đảng, đảng viên chưa cao, chức năng, nhiệm vụ của một số cơ quan, đơn vị còn chồng chéo; hệ thống tổ chức Đảng có mặt còn chưa gắn với bộ máy cơ quan chuyên môn của chính quyền, làm giảm vai trò và hiệu quả lãnh đạo... Từ hạn chế này, Quảng Ninh xác định trọng tâm cốt lõi của nhiệm vụ đổi mới, nâng cao vị thế cầm quyền của Đảng trong điều kiện của tỉnh là phải đổi mới phương thức, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; thực hiện tinh giản bộ máy, biên chế. Trong đó, thực hiện nhất thể hóa các chức danh là một trong những giải pháp cụ thể, hữu hiệu để nâng cao năng lực cầm quyền của Đảng.

Đưa Nghị quyết vào cuộc sống

Nhất thể hóa là một trong những chủ trương lớn, nhất quán của Đảng từ Hội nghị Trung ương 4, Trung ương 7 (khóa XI) và Nghị quyết Đại hội XII của Đảng. Đặc biệt, Nghị quyết số 18-NQ/TW Hội nghị Trung ương 6 (khóa XII) đã nêu ra những nhiệm vụ, giải pháp hết sức cụ thể, rõ ràng, trong đó có chủ trương “nhất thể hóa” chức danh người đứng đầu một số cơ quan của Đảng và Nhà nước. Thực hiện chủ trương của Đảng, Quảng Ninh tiến hành nhất thể hoá chức danh bí thư đồng thời là chủ tịch HĐND, UBND cấp xã, cấp huyện từ rất sớm.

Ngay từ năm 2010, tỉnh đã triển khai nhất thể hoá các chức danh tại huyện Cô Tô, cụ thể: Bí thư Huyện ủy đồng thời là Chủ tịch UBND huyện; Chủ nhiệm Uỷ ban Kiểm tra đồng thời là Chánh thanh tra, Trưởng Ban Tổ chức đồng thời là Trưởng Phòng Nội vụ... Tuy nhiên, phải đến khi Quảng Ninh xây dựng và triển khai thực hiện Đề án 25, ban hành Nghị quyết số 19-NQ/TU ngày 3/3/2015 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về “Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, thực hiện tinh giản bộ máy, biên chế” mới thực hiện nhất thể hoá một cách quyết liệt hơn, ngoài việc thực hiện nhất thể hóa các chức danh, hợp nhất cơ quan cấp huyện, cấp xã còn thực hiện đối với một số cơ quan đơn vị ở cấp tỉnh.

Tính đến hết năm 2019, Quảng Ninh thực hiện Trưởng ban dân vận kiêm chủ tịch ủy ban MTTQ và trưởng ban tuyên giáo kiêm giám đốc trung tâm bồi dưỡng chính trị tại 13/13 huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; bí thư đồng thời là chủ tịch UBND ở 3/13 huyện, thị xã, thành phố; bí thư đồng thời là chủ tịch UBND ở 90/186 xã, phường, thị trấn, chiếm 48,4%; Trưởng ban, phó trưởng ban tuyên giáo cấp ủy đồng thời là giám đốc trung tâm bồi dưỡng chính trị tại 13/13 huyện, thị xã, thành phố... Thực tiễn cho thấy, thực hiện nhất thể hoá chức danh tại Quảng Ninh gắn với cơ chế kiểm soát quyền lực đã góp phần đổi mới phương thức lãnh đạo, giúp cán bộ rèn luyện, phấn đấu, trưởng thành; cơ chế tiếp nhận và xử lý thông tin nhanh nhạy, kịp thời, hiệu quả hơn, nhất là giải quyết những vấn đề khó, mới phát sinh ở cơ sở.

Đặc biệt, thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Chỉ thị 35-CT/TW ngày 30/5/2019 về “đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng”, Quảng Ninh tiếp tục tinh thần đổi mới, phát huy kết quả của nhiệm kỳ 2015-2020, quán triệt 5 điểm đổi mới cụ thể hóa Chỉ thị 35-CT/TW vào điều kiện thực tiễn của tỉnh. Trong đó, tiếp tục thực hiện bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND cấp huyện ở 3 địa phương, trong nhiệm kỳ thực hiện bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND cấp xã tối thiểu 75% trở lên. Sắp xếp, bố trí cán bộ để từ đầu nhiệm kỳ có 100% bí thư cấp ủy cấp huyện không là người địa phương, 75% trở lên bí thư cấp xã không là người địa phương. Thực hiện 100% việc bầu bí thư cấp ủy tại đại hội đảng bộ cơ sở và trên cơ sở, kể cả Đảng bộ Công an tỉnh và Biên phòng tỉnh sau khi thống nhất với đảng ủy lực lượng vũ trang Trung ương. Tiếp tục thống nhất chủ trương 100% bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố theo phương châm “dân tin, đảng cử”, bầu trưởng thôn, bản, khu phố trước trong cùng 1 ngày (5/1/2020), sau đó đại hội chi bộ trong cùng 1 ngày (18/1/2020). Tiếp tục duy trì các mô hình: Ủy ban Kiểm tra - Thanh tra, Cơ quan Tổ chức - Nội vụ, cơ quan tham mưu giúp việc chung Khối MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội cấp huyện ở 13/13 địa phương.

Với sự chỉ đạo quyết liệt, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị nên dù bị ảnh hưởng do tình hình dịch Covid-19 nhưng tỉnh Quảng Ninh vẫn đảm bảo tiến độ đại hội đảng các cấp. Đặc biệt, xuất phát từ nguyên tắc Đảng gắn bó mật thiết với nhân dân, dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng, phát huy quyền làm chủ của nhân dân và từ thực tiễn lãnh đạo, triển khai, thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, Quảng Ninh đã tiếp tục triển khai mô hình bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố theo mô hình “Dân tin - Đảng cử”. Năm 2020, toàn tỉnh đã thực hiện thống nhất, đồng bộ bầu trưởng thôn trong cùng ngày 5/1/2020, sau đó tổ chức đại hội chi bộ thôn cùng một ngày 18, 19/1/2020 và hoàn thành mục tiêu 100% bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, khu (năm 2014, tỷ lệ trưởng thôn, khu phố chưa là đảng viên cao, chiếm 68,2%; bí thư chi bộ chưa kiêm trưởng thôn chỉ có 21,5%). Qua đó, dân chủ hóa quá trình tham gia của người dân vào quản trị từ hạt nhân nhỏ nhất trong hệ thống chính trị là cấp thôn, bản, khu phố, để người dân thấy rõ mình được tôn trọng, được quyền chủ động tham gia quyết định trong xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tỉnh nhà. Từ đó có được sự đồng thuận, ủng hộ với các chủ trương mới, lớn của tỉnh, của huyện, của xã và tham gia một cách chủ động góp phần xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh.

Đặc biệt, tổng số 177/177 xã, phường, thị trấn (98 xã, 78 phường, thị trấn) đã tổ chức đại hội đúng tiến độ đề ra và đủ 4 nội dung; 56/177 đại hội đại biểu, 121/177 đại hội đảng viên; các đại hội đã bầu một lần đủ số lượng cấp ủy và 100% đảng bộ cấp xã bầu bí thư trực tiếp tại đại hội. Sau khi hoàn thành đại hội cấp cơ sở, các xã, phường, thị trấn trong tỉnh tiếp tục thực hiện kiện toàn bố trí bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch HĐND (hiện nay có 16/177, đạt 9%) và bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND (hiện có 108/177, đạt 61%); đã thực hiện 145/177 (82%) bí thư cấp xã không là người địa phương (vượt 10% so với kế hoạch). Thực hiện Trưởng ban dân vận cấp ủy đồng thời là chủ tịch ủy ban MTTQ ở cấp tỉnh và tại 13/13 huyện, thị xã, thành phố. Trưởng ban, phó trưởng ban tuyên giáo cấp ủy đồng thời là giám đốc trung tâm bồi dưỡng chính trị tại 13/13 huyện, thị xã, thành phố (có 3/13 địa phương Hạ Long, Vân Đồn, Cô Tô phó trưởng ban tuyên giáo đồng thời là giám đốc trung tâm bồi dưỡng chính trị).

Tăng sức mạnh cho Đảng

Qua thực tiễn triển khai thí điểm thực hiện nhất thể hóa chức danh tại Quảng Ninh cho thấy, xét về góc độ điều hành đó là tập trung quyền lực và sự lãnh đạo. Điều này sẽ luôn tồn tại hai mặt tích cực và tiêu cực. Cái được là đã tạo sự thống nhất trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, thống nhất giữa chủ trương, nghị quyết của cấp uỷ với chương trình hành động và việc triển khai tổ chức thực hiện của UBND. Các nhiệm vụ trọng tâm và các nhu cầu của nhân dân sẽ được giải quyết nhanh hơn, không phải qua các bước trung gian. Bên cạnh đó, giảm các chi phí hành chính phục vụ, tiết kiệm được ngân sách... Mặt khác trước yêu cầu công việc, cán bộ gánh trách nhiệm “hai vai” buộc phải nâng cao trình độ, năng lực công tác, tinh thần tập thể, nên trách nhiệm và uy tín được nâng lên. Song tập trung quyền lực cũng đã dẫn đến tình trạng độc đoán, chuyên quyền, lạm quyền. Để ngăn ngừa tối đa những tiêu cực do tập trung quyền lực, tỉnh Quảng Ninh cố gắng phân định thẩm quyền giữa các cấp theo hướng tăng cường phân cấp; yêu cầu xây dựng quy chế mới trong đó quy định rõ quyền hạn, trách nhiệm của người đứng đầu ở từng chức danh, phân cấp một số quyền của đồng chí bí thư cho phó bí thư, của đồng chí chủ tịch UBND cho phó chủ tịch UBND...; đồng thời tăng cường kiểm tra, thanh tra, giám sát của cấp trên đối với việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của cấp dưới, tăng cường giám sát và phản biện xã hội của MTTQ, các đoàn thể và nhân dân.

Đồng chí Nguyễn Xuân Ký, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, cho biết: Thực tế cho thấy, mô hình nhất thể hóa các chức danh đã được Quảng Ninh nghiên cứu kỹ lưỡng, khoa học, đề xuất phù hợp với thực tiễn khách quan, triển khai đồng bộ, bài bản với lộ trình hợp lý nên đã tạo được sự đồng thuận cao, sớm tạo chuyển biến thực chất. Mô hình cũng là một giải pháp cụ thể, hiệu quả của tỉnh trong triển khai các nghị quyết, kết luận của Trung ương, được Trung ương và cả nước ghi nhận, đánh giá cao, đồng thời đóng góp quan trọng cho Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW. Đây cũng là một giải pháp đột phá, phù hợp với xu thế tất yếu khách quan nhằm giải quyết mối quan hệ giữa đổi mới hệ thống chính trị với đổi mới kinh tế, phù hợp với tình hình thực tiễn và yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới đặt ra tại Quảng Ninh. Qua quá trình thực hiện thấy rằng, để kiểm soát quyền lực của người đứng đầu phải từ một trong những giải pháp trọng tâm. Đó là từ công tác cán bộ phải nhận diện để ngăn ngừa các biểu hiện tiêu cực, chống chạy chức, chạy quyền cũng như việc lợi dụng quyền lực người đứng đầu để bố trí người thân quen, họ hàng, người cùng phe cánh, cùng lợi ích; tình trạng người đứng đầu lợi dụng quy chế, quy trình; lợi dụng tập thể để bố trí cán bộ, phục vụ lợi ích cá nhân.

Về quy trình trong công tác cán bộ dù rất chặt chẽ nhưng thực tế vẫn xảy ra tình trạng lợi dụng. Như vậy, do quy trình còn có kẽ hở và một số người đã lợi dụng điều này để hợp pháp hóa, bố trí cán bộ thân quen để vụ lợi cá nhân. Rồi tình trạng nhân danh tập thể, nhân danh làm đúng quy trình để bố trí cán bộ. Quá trình thực hiện công tác cán bộ chưa đảm bảo công khai, minh bạch dẫn đến tình trạng lợi dụng từ các khâu đánh giá cán bộ, quy hoạch cán bộ và bố trí, bổ nhiệm cán bộ. Đồng thời, trong quy trình thực hiện công tác cán bộ được khẳng định là dân chủ nhưng thực chất nhiều nơi xảy ra tình trạng độc quyền, lạm quyền. Từ đó đề xuất cần quán triệt, nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm, nhất là đối với cấp ủy, chính quyền về công tác cán bộ. Đồng thời, công tác cán bộ phải thực hiện theo đúng quy trình, đảm bảo dân chủ và công bằng, nhất là sự công bằng, khách quan của người đứng đầu. “Bản thân người đứng đầu phải nêu gương, liêm khiết, công tâm, khách quan, nếu không rất dễ làm sai”. Ngoài ra, từng cấp ủy phải xây dựng và thực hiện nghiêm các quy định, quy chế công tác cán bộ. Quy định tiêu chuẩn các chức danh cán bộ lãnh đạo, quản lý; quy định phân cấp quản lý cán bộ, nhất là quy định bổ nhiệm và giới thiệu cán bộ... Cùng với đó là quy chế phối hợp giữa cơ quan đảng với chính quyền. Đồng thời, các đồng chí đứng đầu như bí thư, chủ tịch phải thường xuyên thông tin về công tác cán bộ cho ban thường vụ. Phải thường xuyên tăng cường kiểm tra, giám sát các cấp ủy đảng, chính quyền về công tác cán bộ. Trong đó, việc thực hiện nghiêm Quy định của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về giải quyết thông tin từ 4 nguồn (báo chí, ý kiến cử tri, hoạt động giám sát của cơ quan dân cử và thông tin phản ánh, khiếu nại, tố cáo) sẽ giúp giám sát, đảm bảo công tác cán bộ được thực hiện một cách nghiêm túc, công bằng và khách quan.

Hiện nay, Quảng Ninh cũng đang thực hiện chủ trương của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, những nơi nhất thể hóa chức danh bí thư đảng ủy đồng thời là chủ tịch UBND trong nhiệm kỳ sẽ bố trí 1 phó bí thư đồng thời là chủ tịch HĐND, 1 phó bí thư đồng thời là chủ tịch ủy ban MTTQ đảm bảo vừa phù hợp với quy định của Trung ương, vừa thiết lập được cơ chế kiểm soát quyền lực một cách hiệu lực, hiệu quả. Ngoài quy định chung thì Tỉnh ủy cũng phân công mỗi nhánh công việc phải có một đồng chí cấp ủy có vị trí quan trọng để giám sát và có quyền yêu cầu dừng để kiểm tra bất cứ khi nào thấy có dấu hiệu bất thường. Cùng với đó là tăng cường vai trò giám sát của HĐND cấp tỉnh với hoạt động của cấp huyện, tăng cường vai trò giám sát của HĐND cấp huyện với hoạt động của cấp xã. Ngoài ra, theo quy chế chung mà các tỉnh vẫn áp dụng, một số việc của thường vụ cấp ủy có thể ủy quyền cho thường trực quyết. Khi đã nhất thể hóa bí thư với chủ tịch UBND thì không ủy quyền nữa mà phải để thường vụ bàn bạc, quyết định tập thể rồi thường trực thực hiện. Qua đó, tăng cường thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách nhằm phát huy hết tài năng, hiến kế của các thành viên, ngăn chặn biểu hiện chuyên quyền, độc đoán, coi thường tập thể dẫn tới những lệch chuẩn trong chỉ đạo tổ chức thực hiện cũng như phẩm chất, lối sống.

Từ việc lựa chọn đúng vấn đề, đổi mới tư duy nhận thức, định vị lại giá trị của tỉnh, nhận diện đầy đủ lợi thế, thách thức, mâu thuẫn, yếu kém, xác định đúng triết lý, mục tiêu và quan điểm phát triển; từ đó quyết tâm đổi mới hệ thống chính trị, tăng cường xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, phát huy dân chủ; bước đầu cho thấy hiệu quả trong quá trình đổi mới, nâng cao hiệu quả lãnh đạo, cầm quyền của Đảng ở Quảng Ninh. Qua đó, đã góp phần nâng cao chất lượng công tác xây dựng Đảng ở cơ sở, góp phần củng cố và xây dựng các tổ chức đảng thực sự trong sạch, vững mạnh; xây dựng mối quan hệ gắn bó máu thịt với nhân dân. Công tác phát triển đảng viên được đặc biệt quan tâm, nhất là ở thôn, bản có ít đảng viên (trong 3 năm, đã có hơn 2.500 đảng viên được các chi bộ thôn, bản, khu phố kết nạp mới). Đời sống văn hóa được nâng lên rõ rệt. Công tác vận động nhân dân có chuyển biến tích cực. Chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp được cải thiện đáng kể; an ninh trật tự được đảm bảo; niềm tin của người dân và doanh nghiệp đối với hệ thống chính trị của tỉnh nói chung và đối với hệ thống chính trị ở cơ sở nói riêng được nâng lên (từ 73,3% năm 2016 lên 79% năm 2017, 85,1% năm 2018 và 96,1% năm 2019); minh chứng rõ nét là Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) và chỉ số cải cách hành chính (PAR Index) đứng đầu cả nước 3 năm liên tiếp (2017-2019); Chỉ số hài lòng về sự phục vụ hành chính (SIPAS) năm 2019 đứng thứ nhất, Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI) từ vị trí 62/63 tỉnh, thành phố năm 2016 vươn lên đứng thứ 3 toàn quốc năm 2019.

Lan Hương - Thuỳ Liinh