Đội ngũ cán bộ, công chức cấp phường, đặc biệt là đội ngũ cán bộ thuộc diện ban thường vụ quận ủy (BTVQU) quản lý có vai trò rất quan trọng trong việc tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, tăng cường đại đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, huy động mọi khả năng phát triển kinh tế - xã hội, tổ chức cuộc sống của cộng đồng dân cư.

Số lượng và cơ cấu hợp lý

Hiện nay Hà Nội có 12 quận với 168 phường. Theo số liệu thống kê đầu nhiệm kỳ 2015 - 2020, tổng số cán bộ cấp phường diện BTVQU quản lý là 1.238 đồng chí, tăng 35 đồng chí so với nhiệm kỳ trước. Trong đó chủ yếu tăng ở 2 quận Bắc Từ Liêm và Nam Từ Liêm. Số lượng cán bộ tăng do sự chia tách các phường và cơ cấu lại số lượng cán bộ chủ chốt cấp phường theo hướng tăng lên nhằm kiện toàn đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý ở cơ sở.

Cấp ủy các quận, phường quan tâm thực hiện trẻ hóa đội ngũ cán bộ, nên cơ cấu độ tuổi đã có nhiều chuyển biến. Độ tuổi trung bình của cán bộ phường diện BTVQU quản lý ngày càng giảm xuống. Nhiệm kỳ 2015-2020, số cán bộ phường diện BTVQU quản lý có độ tuổi từ 45 tuổi trở xuống chiếm tỷ lệ khá cao, 57,9%, tăng gần 6% so với nhiệm kỳ trước. Ở hầu hết các phường đều có cán bộ trẻ tham gia ban thường vụ cấp ủy hoặc cán bộ chủ chốt của HĐND, UBND. Số lượng cán bộ nữ giữ vị trí lãnh đạo, quản lý ở cấp phường ngày càng tăng, nhiệm kỳ sau cao hơn nhiệm kỳ trước. Trong tổng số 1.238 đồng chí cán bộ cấp phường diện BTVQU quản lý, có 177 đồng chí nữ, chiếm tỷ lệ 14,3%. Nhiều cán bộ phường diện BTVQU quản lý là nữ được bố trí giữ chức vụ chủ chốt chính quyền phường. Một số cán bộ nữ đã phấn đấu vươn lên, giữ những vị trí chủ chốt trong thường trực đảng ủy phường, là bí thư kiêm chủ tịch phường… 

Chất lượng được nâng lên

100% cán bộ phường diện BTVQU quản lý ở thành phố Hà Nội có trình độ học vấn đảm bảo tiêu chuẩn và ở mức cao so với mặt bằng chung của các phường trong cả nước. 100% có trình độ chuyên môn nghiệp vụ từ cao đẳng trở lên, trong đó trình độ cao đẳng là 69 đồng chí (5,57%); đại học 748 đồng chí (60,42%); trên đại học 421 đồng chí (34,01%). Nhiều cán bộ có hai bằng đại học, được đào tạo cơ bản với các chuyên ngành phù hợp với chức danh lãnh đạo, quản lý; nhiều cán bộ được đào tạo chính quy ở những trường đại học có uy tín cao, ngày càng có nhiều cán bộ theo học các chương trình sau đại học. Trình độ lý luận chính trị của đội ngũ cán bộ phường diện BTVQU quản lý ở thành phố Hà Nội hiện nay đảm bảo cao hơn quy định tiêu chuẩn về trình độ chính trị trong Quyết định số 04/2004/QĐ-BNV của Bộ Nội vụ.

Cùng với trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực lãnh đạo, quản lý của đội ngũ cán bộ phường diện BTVQU quản lý trong những năm qua cũng đã từng bước được nâng lên. Điều này thể hiện ở khả năng lãnh đạo, chỉ đạo việc nghiên cứu, tiếp thu, cụ thể hóa các văn bản, nghị quyết, chỉ thị của các cấp ủy phù hợp với điều kiện thực tế ở cơ sở. Thông qua việc xây dựng các chương trình, kế hoạch cụ thể, chi tiết về phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng - an ninh và tổ chức lãnh, chỉ đạo việc thực hiện đã góp phần đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống thực tế ở mỗi địa phương, cơ sở.

Hầu hết cán bộ phường diện BTVQU quản lý ở thành phố Hà Nội hiện nay là những cán bộ trưởng thành từ cơ sở, được rèn luyện, thử thách trong môi trường thực tiễn nên có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định trước những khó khăn. Nhiều cán bộ, trong đó khá nhiều cán bộ trẻ luôn trăn trở, tìm tòi, sáng tạo, đổi mới cách nghĩ, cách làm để tìm giải pháp phát triển kinh tế - xã hội địa phương, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cải cách hành chính, cải tiến công tác quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác.

Hạn chế

Bên cạnh những ưu điểm, thực trạng đội ngũ cán bộ phường diện BTVQU quản lý ở Hà Nội vẫn còn một số hạn chế như: số lượng cán bộ có tuổi đời dưới 35 còn rất ít; số lượng cán bộ nữ tuy có cao nhưng nhiều đồng chí vẫn còn tâm lý tự ti, e ngại, chưa cố gắng phấn đấu vươn lên. Bên cạnh đó vẫn còn một số ít đảng uỷ quận, phường chưa chủ động trong việc xây dựng quy hoạch, chuẩn bị nguồn cán bộ kế cận và lâu dài đối với đối tượng  nữ. Chính vì vậy cơ cấu cán bộ chủ chốt là nữ ở một số phường còn chưa phù hợp. Về trình độ, tuy tỷ lệ cán bộ phường diện BTVQU quản lý đạt trình độ chuyên môn tăng mạnh so với nhiệm kỳ trước, nhưng so với yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị địa phương trong thời kỳ mới thì tỷ lệ này còn chưa tương xứng. Một số cán bộ chưa có nhận thức đúng đắn về việc học tập lý luận chính trị, dẫn đến việc lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành công việc còn mang tính chủ quan, tùy tiện, bảo thủ, vi phạm dân chủ, tác động xấu đến tình hình kinh tế, xã hội, quốc phòng - an ninh ở cơ sở. Trình độ quản lý kinh tế, ngoại ngữ, tin học của nhiều đồng chí còn hạn chế. Còn một bộ phận cán bộ phai nhạt về lý tưởng, suy thoái về đạo đức, lối sống, đề cao lợi ích cá nhân, xem nhẹ lợi ích tập thể, có biểu hiện quan liêu, tham nhũng, lãng phí, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi cá nhân, thiếu tinh thần trách nhiệm, tính tự giác trong rèn luyện và phấn đấu. Vẫn còn những đồng chí vi phạm tư cách đạo đức, vi phạm tư cách đảng viên và kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước. Một số đồng chí tín nhiệm thấp nên khi được giới thiệu vào ban chấp hành khóa mới nhưng không trúng cử. Trong nhiệm kỳ 2010 - 2015, trong số 47 cán bộ diện BTVQU quản lý của các phường ở 12 quận bị xử lý kỷ luật từ khiển trách trở lên, có 12 cán bộ bị kỷ luật vì vi phạm tư cách đạo đức, vi phạm tư cách đảng viên. Còn lại là vi phạm về các vấn đề như: nguyên tắc tập trung dân chủ, chấp hành Nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Kinh nghiệm

Từ thực trạng đội ngũ cán bộ phường diện BTVQU quản lý ở các quận của thành phố Hà Nội trong thời gian qua, có thể rút ra một số kinh nghiệm sau:

Một là, cần nắm vững quan điểm, chủ trương của Đảng về công tác cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế. Phải thực hiện nhất quán và nghiêm túc nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ theo nguyên tắc tập trung dân chủ, đảm bảo khách quan, công tâm vì lợi ích chung. Công tác cán bộ phải do cấp ủy có thẩm quyền quyết định, kết hợp đúng đắn chế độ tập thể với trách nhiệm cá nhân của đồng chí bí thư cấp ủy. Làm tốt công tác tư tưởng, tập trung chỉ đạo chặt chẽ cấp ủy phụ trách, bám sát địa bàn, thường xuyên hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra giải quyết kịp thời những khó khăn vướng mắc của cơ sở trong công tác cán bộ. Cơ quan tham mưu giúp cấp ủy và lãnh đạo cơ quan, đơn vị về công tác tổ chức cán bộ cần chủ động đề xuất và đổi mới cách làm cho phù hợp.

Hai là, xây dựng tiêu chuẩn chức danh đối với từng chức danh cán bộ phường diện BTVQU quản lý. Phải căn cứ và bám sát vào tiêu chuẩn chung của cán bộ, từ đó cụ thể hóa thành tiêu chuẩn từng chức danh cán bộ để lựa chọn, đào tạo, bố trí và sắp xếp cán bộ. Để nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ phường diện BTVQU quản lý ở thành phố Hà Nội, cần phải xử lý tốt các mối quan hệ giữa đức và tài, quyền hạn và trách nhiệm, nghĩa vụ và lợi ích, tiêu chuẩn và cơ cấu, năng lực thực tế và bằng cấp... phù hợp với yêu cầu của từng chức danh cán bộ. Thực tiễn cho thấy, việc lựa chọn, đào tạo, bố trí và sắp xếp cán bộ nói chung, cán bộ cấp phường diện BTVQU quản lý ở thành phố Hà Nội nói riêng bám sát vào tiêu chuẩn từng chức danh cán bộ đã tạo điều kiện cho cán bộ thích ứng nhanh với công việc, phát huy được năng lực, sở trường và tính chủ động, sáng tạo của từng cán bộ trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao.

Ba là, thực hiện tốt tất cả các khâu của công tác cán bộ, trong đó: xây dựng tiêu chuẩn, cơ cấu cán bộ là nền tảng; quản lý, đánh giá cán bộ là cơ sở; quy hoạch cán bộ là trọng yếu; đào tạo, bồi dưỡng cán bộ là giải pháp quan trọng hàng đầu; luân chuyển cán bộ là đột phá; bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử có ý nghĩa quan trọng, quyết định; thực hiện chính sách cán bộ là động lực để xây dựng đội ngũ cán bộ nói chung và đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý nói riêng. Thực tế cho thấy, thực hiện đồng bộ các khâu của công tác cán bộ, nhất là khâu tạo nguồn, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ là nhân tố quan trọng để nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ phường diện BTVQU quản lý.

Bốn là, phát huy vai trò quần chúng tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ phường diện BTVQU quản lý. Tăng cường thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, xem đây là một trong những biện pháp quan trọng nâng cao chất lượng đội ngũ lãnh đạo ở cơ sở. Cần có thêm cơ chế để nhân dân tham gia giám sát cán bộ một cách có hiệu quả. Lý luận và thực tiễn đều cho thấy rằng khi vận động được nhân dân tham gia công việc của Đảng và Nhà nước thì công việc sẽ thành công.

Năm là, nghiên cứu, vận dụng xây dựng cơ chế, quan tâm thực hiện tốt các chế độ, chính sách đối với cán bộ phường diện BTVQU quản lý  như chế độ tiền lương, chế độ hỗ trợ ban đầu, hỗ trợ hằng tháng, phương tiện làm việc, sinh hoạt, trang bị xe máy công vụ, tạo điều kiện, tham quan học tập kinh nghiệm… góp phần cải thiện đời sống, giúp cán bộ an tâm công tác, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được phân công.

Sáu là, phải coi trọng công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật trong công tác quản lý đội ngũ cán bộ phường diện BTVQU quản lý. Qua công tác kiểm tra, giám sát sẽ kịp thời phát hiện những vấn đề mới nảy sinh và những yếu kém, lệnh lạc trong đội ngũ cán bộ phường diện BTVQU quản lý ở các cấp ủy đảng, từ đó điều chỉnh bổ sung, uốn nắn, đồng thời, động viên, khích lệ cán bộ thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ được giao. Xử lý nghiêm minh đối với cá nhân, tập thể có hành vi vi phạm chủ trương của Đảng, của thành ủy và các quận ủy về công tác cán bộ, nhất là những hành vi lợi dụng công tác cán bộ để bổ nhiệm những người thân quen, họ hàng vào những vị trí chủ chốt trong bộ máy Đảng và chính quyền phường.

Nguyễn Hoàng Anh
Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy phường Nghĩa Tân, Tp. Hà Nội