Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng ban Công tác đại biểu, Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Trần Văn Túy phát biểu tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Ảnh: Quang Khánh

Chỉ lấy phiếu tín nhiệm với 48 chức danh

- Kỳ họp thứ Sáu tới, QH sẽ tiến hành lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do QH bầu hoặc phê chuẩn. Đây là vấn đề được dư luận và cử tri dành sự quan tâm đặc biệt. Ông đánh giá như thế nào về hoạt động này?

- Lấy phiếu tín nhiệm là hoạt động giám sát tối cao của QH đã được quy định trong Luật Hoạt động giám sát của QH và HĐND năm 2015. Hoạt động lấy phiếu tín nhiệm nhằm tăng cường hiệu quả giám sát của QH. Đồng thời, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước. Kết quả đánh giá tín nhiệm sẽ giúp người được lấy phiếu có cơ hội nhìn nhận lại chính mình, xem mình đã làm được gì, chưa làm được gì để có phương hướng phát huy kết quả đạt được khắc phục, sửa chữa những hạn chế, tồn tại. Trên cơ sở đó, tiếp tục rèn luyện, tu dưỡng đạo đức, lối sống, dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm để đảm nhiệm tốt vị trí được giao.

Ngoài ra, kết quả lấy phiếu tín nhiệm cũng là cơ sở để cơ quan có thẩm quyền đánh giá cán bộ, thực hiện quy hoạch, bố trí sử dụng cán bộ một cách hiệu quả. Kết quả tín nhiệm thấp cũng là cơ sở để người được lấy phiếu có văn hóa ứng xử phù hợp (có thể tự nguyện từ chức hoặc thay đổi vị trí công tác phù hợp). Tính từ khi có Nghị quyết số 35/2012/QH13 về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do QH, HĐND bầu hoặc phê chuẩn, đến nay QH đã 2 lần lấy phiếu tín tín nhiệm, đó là vào năm 2013 và 2014.

- Theo quy định tại Điều 18 của Luật Hoạt động giám sát của QH và HĐND năm 2015, QH lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ các chức vụ: Chủ tịch Nước, Phó Chủ tịch Nước; Chủ tịch QH, Phó Chủ tịch QH, Ủy viên UBTVQH, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của QH; Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ; Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Tổng Kiểm toán Nhà nước. Theo đó, các chức danh do QH bầu và phê chuẩn là 50 người.

Tuy nhiên, theo quy định của Nghị quyết số 85/2014/QH13 của QH, thì sẽ không lấy phiếu tín nhiệm đối với người có thời gian đảm nhiệm chức vụ liên tục chưa đủ 9 tháng tính đến ngày khai mạc kỳ họp tổ chức lấy phiếu của QH. Hiện nay, có hai chức danh: Chủ tịch Nước, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, hai người giữ hai chức danh này sẽ được QH bầu và phê chuẩn trong Kỳ họp thứ Sáu. Do thời gian đảm nhiệm chức danh chưa đủ 9 tháng nên QH sẽ không lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ hai chức danh này. Như vậy, tại Kỳ họp thứ Sáu tới, QH chỉ lấy phiếu tín nhiệm đối với 48 chức danh do QH bầu và phê chuẩn.

Một điểm mới nữa trong lấy phiếu tín nhiệm lần này là người được lấy phiếu phải báo cáo về việc tự đánh giá, kiểm điểm về việc có hay không biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”,“tự chuyển hóa” trong nội bộ theo Nghị quyết Trung ương 4, Khóa XII. Ngoài ra, người được lấy phiếu phải báo cáo về việc tự đánh giá, kiểm điểm về thực hiện việc sắp xếp bộ máy, tinh giản biên chế ở cơ quan, tổ chức, đơn vị mình theo Nghị quyết Trung ương 6 và Nghị quyết  số 56/2017/QH14 của QH về việc tiếp tục cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; Nghị quyết 85 cũng quy định: Trường hợp thấy cần làm rõ vấn đề liên quan đến người được lấy phiếu tín nhiệm thì chậm nhất là 15 ngày trước ngày khai mạc kỳ họp tổ chức lấy phiếu tín nhiệm, ĐBQH có quyền đề nghị UBTVQH yêu cầu cơ quan có thẩm quyền xác minh và trả lời bằng văn bản.

Lá phiếu tín nhiệm - “sức nặng” niềm tin cử tri trao gửi

- Lấy phiếu tín nhiệm là cơ hội để đánh giá năng lực của người được QH bầu hoặc phê chuẩn. Tuy vậy, có ý kiến lo ngại, có thể sẽ có tâm lý duy tình, nể nang khi lấy phiếu. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

- Hoạt động lấy phiếu tín nhiệm đòi hỏi trách nhiệm rất lớn của các ĐBQH. Vì sự tín nhiệm của cử tri, vì trách nhiệm đối với đất nước, ĐBQH không thể bỏ phiếu dựa trên cảm tính cá nhân. Lá phiếu của đại biểu phải thực sự đại diện cho ý chí của cử tri, nguyện vọng chính đáng của nhân dân. ĐBQH thay mặt cử tri đánh giá năng lực, phẩm chất của người được QH bầu hoặc phê chuẩn. Đây cũng là dịp để ĐBQH và người được lấy phiếu tự soi lại chính mình. Không ai khác, cử tri là người sẽ giám sát việc thực hiện trách nhiệm bỏ phiếu của đại biểu. Thực tế, qua hai lần lấy phiếu, ĐBQH đã thực hiện đúng chức năng và trách nhiệm cao.

- Để lấy phiếu tín nhiệm hiệu quả, thực chất, cần chú ý vấn đề gì, thưa ông?

- Lấy phiếu tín nhiệm là việc hệ trọng nhưng cũng rất nhạy cảm. Do đó, cần thực hiện tốt công tác chuẩn bị, nhất là bảo đảm về phương tiện kỹ thuật và phân công tổ chức thực hiện. Đặc biệt, cần nghiêm cấm và xử lý nghiêm minh việc vận động, hoặc có hành vi tác động làm sai lệch mức độ tín nhiệm, gây ảnh hưởng đến việc lấy phiếu tín nhiệm. Việc xem xét, đánh giá phải trên cơ sở quan điểm toàn diện, tổng thể, trong đó có nhiệm vụ của ngành, lĩnh vực mà người được lấy phiếu đảm nhiệm, về phẩm chất, đạo đức, lối sống, việc chấp hành Hiến pháp, pháp luật.

Đối với người được lấy phiếu, ngoài báo cáo kết quả thuộc lĩnh vực mình phụ trách, vừa giữ vững kỷ luật, kỷ cương vừa năng động, sáng tạo, cần tự kiểm điểm, đánh giá bản thân một cách trung thực. Tránh tình trạng “tô hồng” khi tự đánh giá về bản thân. Những ý kiến đánh giá của cử tri, những phản ánh của truyền thông và báo chí là những kênh thông tin bổ ích để ĐBQH quyết định mức độ tín nhiệm với người được lấy phiếu. Về phía các ĐBQH, phải nâng cao tinh thần trách nhiệm trong thảo luận, đánh giá một cách thận trọng, khách quan, công tâm và chính xác mức độ tín nhiệm của mình đối với người được lấy phiếu.

Mỗi lá phiếu đánh giá mức độ tín nhiệm không chỉ là trách nhiệm của đại biểu đối với người được lấy phiếu mà còn chứa đựng “sức nặng” của niềm tin mà cử tri đã trao gửi cho đại biểu của mình. Tôi tin rằng, với kinh nghiệm được rút ra từ 2 lần lấy phiếu trước đây cùng với nguyên tắc dân chủ, công khai trong hoạt động của QH, giám sát của cử tri của các cơ quan báo chí, các ĐBQH sẽ thể hiện bản lĩnh và sự công tâm, sáng suốt nhất đối với mỗi lá phiếu tín nhiệm.

- Xin cảm ơn ông!

Hoàng Ngọc thực hiện