Phẩm chất trung, hiếu theo tư tưởng Hồ Chí Minh của sĩ quan chính trị cấp phân đội ở đơn vị cơ sở là phẩm chất chính trị, đạo đức hàng đầu, cốt lõi, biểu hiện sự trung với nước, hiếu với dân phản ánh trình độ giác ngộ, tình cảm, động cơ, trách nhiệm và hành vi cao đẹp của họ đối với Đảng, Nhà nước, nhân dân, trực tiếp là đối với nhiệm vụ theo chức trách được giao.
Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân” (1). Việc nâng cao hiệu quả giáo dục phẩm chất trung, hiếu của sĩ quan chính trị cấp phân đội ở đơn vị cơ sở hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh là một đòi hỏi khách quan, cấp thiết xuyên suốt đáp ứng phương hướng xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc.
Sĩ quan chính trị cấp phân đội ở đơn vị cơ sở là những sĩ quan trẻ, có hiểu biết khá sâu, rộng về các lĩnh vực xã hội, được đào tạo cơ bản, chính quy. Họ có trình độ nghiệp vụ vững, nhạy cảm với thời cuộc, nhất là những vấn đề liên quan đến nghĩa vụ và quyền lợi trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Nét đặc trưng của đội ngũ sĩ quan chính trị cấp phân đội ở đơn vị cơ sở là sự chững chạc về trí tuệ, ham học hỏi, có khả năng tiếp thu nhanh cái mới, không thoả mãn, luôn muốn khẳng định mình... Tuy nhiên, họ ít kinh nghiệm trong cuộc sống và công tác, dễ bị tác động bởi hoàn cảnh xã hội, hay nôn nóng chủ quan, thường đánh giá không đúng về mình, dễ tự ái, chưa khéo léo trong quan hệ, công tác. Nhìn chung, họ còn gặp nhiều khó khăn về gia đình, phần lớn xuất thân từ nông dân nên càng khó khăn hơn. Đặc biệt đối với những người thực hiện nhiệm vụ xa gia đình. Mặt trái cơ chế thị trường đã ảnh hưởng không nhỏ đến tâm tư tình cảm của mỗi người. Một bộ phận sĩ quan chính trị cấp phân đội ở đơn vị cơ sở có biểu hiện lệch chuẩn như: giảm sút niềm tin, phai nhạt lý tưởng, mất cảnh giác, ngại học tập, ngại rèn luyện... Trong đó, nguy hiểm nhất là sự phai nhạt lý tưởng cách mạng, mơ hồ, dao động, thiếu niềm tin.
Giáo dục phẩm chất trung, hiếu của sĩ quan chính trị cấp phân đội ở đơn vị cơ sở hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm khắc phục những hạn chế, toàn tâm toàn ý phục vụ Tổ Quốc, phục vụ nhân dân. Để nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức cách mạng nói chung và phẩm chất trung, hiếu của sĩ quan chính trị cấp phân đội ở đơn vị cơ sở hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh nói riêng, cần thực hiện tốt một số nội dung sau:
Một là, nâng cao trách nhiệm, năng lực thực tiễn và sự phối hợp giữa các chủ thể trong giáo dục chính trị, đạo đức, trực tiếp là giáo dục phẩm chất trung, hiếu theo tư tưởng Hồ Chí Minh ở đơn vị cơ sở. Xác định rõ trách nhiệm của các chủ thể đối với việc phát triển phẩm chất trung, hiếu. Tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa các chủ thể. Quá trình tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm và năng lực thực tiễn các chủ thể trong giáo dục chính trị, đạo đức không đơn thuần là trách nhiệm của riêng một lực lượng, một tổ chức nào, mà là sự phối hợp chặt chẽ, đề cao trách nhiệm, công sức của các chủ thể trong toàn đơn vị. Vì vậy, cần phát huy sức mạnh tổng hợp của các chủ thể, nhất là sự lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng của các cấp ủy, chỉ huy các cấp.
Hai là, đổi mới, đa dạng hóa nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục phẩm chất trung, hiếu của sĩ quan chính trị cấp phân đội ở đơn vị cơ sở hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Tăng cường giáo dục chuyên đề học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo phân cấp sát với yêu cầu, nhiệm vụ của đơn vị, truyền thống tốt đẹp của dân tộc, của Đảng, của Quân đội và các đơn vị. Xây dựng bản lĩnh chính trị kiên định, vững vàng, giữ vững và phát huy bản chất, truyền thống tốt đẹp của “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới. Thực hiện đổi mới cách dạy theo hướng vận dụng tổng hợp các phương pháp dạy học, đổi mới cách thức kiểm tra, viết thu hoạch theo hướng tăng cường phần liên hệ vận dụng thực tiễn trên cương vị chức trách được giao. Tăng cường các hình thức giáo dục, tập trung vào các nội dung nhằm phát triển phẩm chất trung, hiếu. Đồng thời, thông qua các hình thức giáo dục, tự giáo dục để họ có cơ sở tự khẳng định mình và bộc lộ những điểm mạnh, yếu trong quá trình công tác tại đơn vị.
Ba là, phát huy nhân tố chủ quan của sĩ quan chính trị cấp phân đội ở đơn vị cơ sở. Chú trọng nội dung cơ bản về khơi dậy tính tích cực, chủ động, tự giác của sĩ quan chính trị cấp phân đội. Họ phải chủ động xây dựng kế hoạch cá nhân, xây dựng động cơ, thái độ, trách nhiệm, ý chí quyết tâm thực hiện tốt kế hoạch, tự đánh giá kết quả rèn luyện, phấn đấu. Tự đánh giá, rút kinh nghiệm những việc mà bản thân mình làm được so với kế hoạch đã xây dựng, hiệu quả của việc thực hiện đó ra sao. Từ đó bổ sung hoàn thiện kế hoạch, phấn đấu thực hiện tốt kế hoạch.
Bốn là, xây dựng môi trường chính trị, đạo đức trong sạch, lành mạnh, tạo thuận lợi cho phát triển phẩm chất trung, hiếu của sĩ quan chính trị cấp phân đội ở đơn vị cơ sở theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Quán triệt tốt nguyên tắc, quan điểm toàn diện, đồng bộ, đồng thời chú trọng đến vai trò, vị trí, cơ chế tác động của từng mặt, từng yếu tố cụ thể của tình hình nhiệm vụ, phát huy tối đa các kênh tác động, đồng thời phải kết hợp chặt chẽ giữa xây đi đôi với chống. Cần coi trọng tăng cường giáo dục lý tưởng, tri thức đạo đức và các giá trị tinh thần cho sĩ quan chính trị nói chung và sĩ quan chính trị cấp phân đội nói riêng, xây dựng và hoàn thiện hệ thống giá trị đạo đức cách mạng và hiện thực hoá trong đời sống trở thành nhu cầu tất yếu. Xây dựng môi trường chính trị, đạo đức ở đơn vị cơ sở phải phù hợp với đặc điểm tâm lý, nhận thức, yêu cầu nhiệm vụ của sĩ quan chính trị cấp phân đội. Xây dựng môi trường chính trị, đạo đức ở đơn vị cơ sở đi đôi với việc giữ nghiêm kỷ luật quân đội, đơn vị, nâng cao vai trò gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong việc tu dưỡng và rèn luyện phẩm chất trung, hiếu. Tích cực định hướng dư luận tập thể quân nhân trong xây dựng môi trường chính trị, đạo đức trong sạch, lành mạnh ở đơn vị cơ sở.
Phẩm chất trung, hiếu là phẩm chất hàng đầu trong thang giá trị chính trị, đạo đức của người quân nhân cách mạng - một trong những yếu tố không thể thiếu trong xây dựng chất lượng tổng hợp, tạo nên sức mạnh chiến đấu của Quân đội nhân dân. Mỗi sĩ quan chính trị cấp phân đội ở đơn vị cơ sở phấn đấu để làm người cộng sản kiên trung: trung là trung với nước, với Đảng; hiếu là hiếu với nhân dân.
(1). Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2011, t. 5, tr.292.
Nguyễn Văn Châu
Trường Sĩ quan Chính trị