Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt bút viết Di chúc vào ngày mùng 10-5-1965, khi Người đã bước sang tuổi “thất thập cổ lai hy”, song vẫn mạnh khỏe, sáng suốt, minh mẫn. Trong 3 năm sau đó, từ ngày 10-5 đến ngày 20-5, cứ 9 giờ sáng, Bác lại chỉnh sửa bản Di chúc, căn dặn con cháu những điều cần làm để xây dựng đất nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh.
Nắm bắt được quy luật phát triển của tự nhiên và xã hội nên Di chúc của Bác là những lời tiên tri đúng đắn và chính xác của một bậc thánh nhân. Người viết: “Cuộc chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hy sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn. Đó là một điều chắc chắn”. Khi Bác viết những dòng này, hàng chục vạn quân xâm lược Mỹ tràn sang nước ta cùng vũ khí hiện đại với lời đe doạ của Tổng thống Mỹ sẽ đưa nước Việt Nam trở về thời kỳ đồ đá cũ. Trong bối cảnh đó, Người không hề nao núng mà còn khẳng định: “Đồng bào Nam Bắc sẽ sum họp một nhà”. Người chỉ rõ: “Thắng giặc Mỹ ta sẽ xây dựng hơn mười ngày nay”. Bác đã truyền niềm tin tất thắng cho toàn Đảng, toàn dân vững bước, vững tin vào tương lai tươi sáng: “Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới”.
Bác Hồ chỉ rõ cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta sẽ tất thắng là điều tất yếu. Việc thống nhất đất nước Việt Nam, đồng bào Nam Bắc sẽ sum họp một nhà là việc sẽ đến trong một ngày không xa. Bác nhìn rõ khi đất nước thống nhất, nhân dân ta cơm chưa đủ ăn, áo chưa đủ mặc, các cháu chưa đủ điều kiện để đến trường. Vì vậy, trong Di chúc, Người căn dặn: “Đảng cần phải có kế hoạch thật tốt để phát triển kinh tế và văn hóa, nhằm không ngừng nâng cao đời sống nhân dân”.
Dự đoán trước được những thoái hoá, biến chất có thể nảy sinh trong Đảng, Bác căn dặn: “Việc cần làm trước tiên là chỉnh đốn lại Đảng”, làm cho mỗi đảng viên, mỗi đoàn viên, mỗi chi bộ đều ra sức làm nhiệm vụ Đảng giao phó cho mình, toàn tâm, toàn ý phục vụ nhân dân”. Người khẳng định “Làm được như vậy, thì dù công việc to lớn mấy, khó khăn mấy chúng ta cũng nhất định thắng lợi”. Trong Di chúc, Bác đặc biệt nhấn mạnh tới truyền thống đoàn kết của Đảng, thực hiện dân chủ của một Đảng cầm quyền. Bác chỉ rõ: “Đoàn kết là truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và của dân ta. Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình” và căn dặn: “Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng. Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”. Người đặc biệt quan tâm đến vai trò của thế hệ trẻ và việc cần thiết bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau: “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”.
Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, toàn tâm, toàn ý phục vụ nhân dân, xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ của nhân dân như Bác căn dặn là trách nhiệm, lương tâm của mỗi cán bộ, đảng viên.
Lương Duy Niệm
Thôn 3 Thiết Sơn, xã Thạch Hóa, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình