“Giải phóng Điện Biên bộ đội ta tiến quân trở về”, những ca từ đầu tiên trong bài hát “Chiến thắng Điện Biên” mỗi khi được ngân lên cũng đủ làm nức lòng không chỉ những thế hệ đã từng đi qua chiến tranh. Vượt lên trên dòng chảy của thời gian, 60 năm qua, “Chiến thắng Điện Biên” của nhạc sỹ Đỗ Nhuận vẫn có sức sống mãnh liệt, là tiếng reo hân hoan hiệu triệu đồng bào cả nước chào kỷ niệm 60 năm ngày mảnh đất Điên Biên thân yêu được giải phóng, kết thúc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của dân tộc ta.
Nhạc sĩ tài hoa, nở hoa giữa miền Tây Bắc
Đỗ Nhuận, cố nhạc sĩ tài hoa, tên tuổi của ông gắn liền với những ca khúc viết về bộ đội Cụ Hồ và Trường Sơn huyền thoại. Trong nhiều ca khúc sáng tác về người lính như “Hành quân xa”, “Trên đồi Him Lam”, thì ca khúc “Chiến thắng Điện Biên” là biểu tượng cao đẹp về sự hội tụ, niềm vui của toàn Đảng, toàn quân và dân ta sau 9 năm trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.
Năm 1995, trong dịp nhạc sĩ Đỗ Nhuận được Nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (đợt đầu), khi nói về sự ra đời của ca khúc “Chiến thắng Điện Biên”, ông cho biết: “Tôi đã hình dung ra ngày quân và dân Tây Bắc giải phóng. Những ca từ trong bài hát đều rút ra từ cuốn hồi ký được ghi trong những ngày tháng tôi chiến đấu. Tôi nghĩ, mình phải có một ca khúc sáng tác về ngày Điện Biên giải phóng trong sự hân hoan vui mừng của các dân tộc anh em miền Tây Bắc. Vậy là đêm mồng 7-5-1954, tôi đã thức trắng để gieo những nốt nhạc đầu tiên lên những vần thơ. Những ca từ “Giải phóng Điện Biên, bộ đội ta tiến quân trở về, giữa mùa này hoa nở, miền Tây Bắc tưng bừng vui”, đã nung nấu trong đầu tôi nhiều ngày, nhiều tháng trước đó. Ca khúc “Chiến thắng Điện Biên” là ca khúc ruột của cuộc đời tôi, đã nở hoa giữa miền Tây Bắc”.
Ngay sau khi ca khúc “Chiến thắng Điện Biên” hoàn chỉnh, Đài Tiếng nói Việt Nam đã trực tiếp thu âm và trở thành bản nhạc “bình minh” chào đón mỗi ngày mới, phát rộng rãi trên toàn quốc. Những nốt nhạc “Giải phóng Điện Biên, bộ đội ta tiến quân trở về, giữa mùa này hoa nở, miền Tây Bắc tưng bừng vui” đã làm nức lòng chiến sĩ cả nước, ăn sâu, bám rễ vào tiềm thức nhân dân. Ca khúc “Chiến thắng Điện Biên” như một lời tuyên bố với bạn bè thế giới rằng toàn thắng đã về với nhân dân Việt Nam, thực dân Pháp đã thất bại hoàn toàn, con người và dải đất Điện Biên đã bước sang ngày mới.
Sống mãi trong lòng nhân dân
60 năm qua, âm hưởng của ca khúc “Chiến thắng Điện Biên” luôn vang dội khắp non sông. Ca khúc ấy, không chỉ là tiếng nói chấm dứt 9 năm trường kỳ kháng chiến của dân tộc ta mà còn là người bạn đồng hành cùng những người lính đã từng chiến đấu trên chiến trường Điện Biên. Ca khúc ấy không chỉ tượng trưng cho lá cờ bách chiến bách thắng, mà còn là “sợi chỉ đỏ” đánh dấu “cột mốc” ngày toàn thắng, thấm đẫm bao mồ hôi, xương máu chen lẫn niềm vui vô bờ bến của quân và dân cả nước. Nó vừa có sức lan tỏa rộng rãi trên toàn thế giới, vừa có sức sống mãnh liệt trong lòng công chúng. Người dân Việt Nam ai cũng thuộc, cũng nhớ, cũng tự hào, chẳng bao giờ quên.
Ca khúc “Chiến thắng Điện Biên” là tác phẩm điển hình, mẫu mực của nhạc sĩ Đỗ Nhuận. Ông đã sáng tạo điệu thức dân ca, vận dụng nhuần nhuyễn sự mới lạ, mang sắc thái những điệu dân ca Tây Bắc và làn điệu chèo (sắp qua cầu) của đồng bằng Bắc Bộ. Tất cả những hình tượng như tiếng kèn, nhịp bước quân hành, những bước chân rạo rực, điệu múa xòe hoa đều cuộn chảy trong tâm hồn ông, rồi trào dâng thăng hoa thành vần, nhạc, điệu. Con người và phong cảnh Mường Thanh, Điện Biên, Tây Bắc đã được thăng hoa trong những ca từ, nhảy múa trong từng nốt nhạc, hân hoan hùng tráng trong mỗi điệp khúc, tạo thành biểu tượng, sắc thái cho chiến thắng vinh quang của dân tộc. Để khi “Núi sông bừng lên, đất nước ta sáng ngời, cánh đồng Điện Biên cờ chiến thắng tưng bừng trên trời” khiến “Cả thế giới đón mừng chiến dịch đại thắng lợi, góp sức xây dựng hòa bình”.
Kỷ niệm 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, đi giữa phố phường rực rỡ cờ hoa, nghe ca khúc “Chiến thắng Điện Biên” mà lòng người rạo rực. Dù hơn nửa thế kỷ, ca khúc “Giải phóng Điện Biên” vẫn chiếm vị trí trong trái tim người yêu nhạc, sống mãi trong lòng nhân dân cả nước.
Mai Thắng
1086 đường 30/4 phường 11, TP. Vũng Tàu