Theo báo cáo của BHXH Việt Nam, đến cuối tháng 10-2017, tổng số người tham gia BHXH, BHYT, BHTN là gần 80 triệu người. Trong đó, số người tham gia BHXH bắt buộc là hơn 13,2 triệu người; BH thất nghiệp 11,4 triệu người; BHXH tự nguyện là hơn 220 nghìn người; BHYT là gần 80 triệu người, đạt tỷ lệ bao phủ BHYT hơn 85% dân số.
Tổng thu BHXH, BHYT, BH thất nghiệp ước đạt 227.119 tỷ đồng, đạt 80,2% so với kế hoạch cả năm, tăng 14,9% so với cùng kỳ năm 2016. Toàn Ngành giải quyết 111.731 người hưởng BHXH hàng tháng (tăng 18,7% so với cùng kỳ năm 2016); giải quyết 603.076 lượt người hưởng trợ cấp BHXH 1 lần (tăng 18,5 % so với cùng kỳ năm 2016); giải quyết hưởng chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe là 7.358.462 lượt người, tăng 52% so với cùng kỳ năm 2016; khám, chữa bệnh BHYT 138.9 triệu lượt người; số chi BHXH, BHYT, BH thất nghiệp là 217.783 tỷ đồng. Bên cạnh đó, Ngành đã cấp sổ BHXH cho 13,4 triệu người, đạt 99,2% số người tham gia BHXH, trong đó, đã bàn giao 6,55 triệu sổ (theo mã số BHXH), đạt 50,3%, tăng 1,62 triệu sổ (bằng 23,8%) so với thời điểm 30/9/2017; đồng thời, đã cấp 79,5 triệu thẻ BHYT.
Tuy nhiên, tình trạng nợ đọng, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN vẫn diễn ra phổ biến, đến cuối tháng 10, tổng số nợ là 16.602 tỷ đồng, bằng 6,3% so với kế hoạch thu năm 2017. Để đảm bảo quyền lợi người lao động, BHXH Việt Nam tiến hành kiểm tra, thanh tra liên ngành và thanh tra chuyên ngành. Tính đến tháng 10, BHXH Việt Nam tiến hành thanh tra, kiểm tra 11.804 đơn vị sử dụng lao động. Qua đó đã phát hiện 28.942 trường hợp lao động chưa đóng, đóng thiếu thời gian phải tham gia với số tiền là 60,5 tỷ đồng, đã lập biên bản vi phạm hành chính đối với 356 đơn vị sử dụng lao động với số tiền xử phạt là 4,862 tỷ đồng.
Liên quan việc nhiều doanh nghiệp nợ đọng, trốn đóng BHXH cho người lao động, Trưởng Ban Thu, BHXH Việt Nam Nguyễn Trí Đại thông tin, theo quy định mới Bộ luật Hình sự thì hành vi trốn đóng BHXH sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Hiện BHXH Việt Nam làm việc với địa phương và từ năm 2018, khi Bộ luật Hình sự có hiệu lực thì đối với doanh nghiệp cố tình vi phạm sẽ chuyển hồ sơ cho cơ quan công an và tòa án để xử lý.
Về phát triển BHXH tự nguyện, Trưởng Ban Thu, BHXH Việt Nam Nguyễn Trí Đại thông tin: 10 tháng đầu năm 2017, toàn quốc có 220.000 người tham gia BHXH tự nguyện, con số này chỉ đạt 58,9% so với kế hoạch giao, vẫn còn thấp so với mục tiêu đề ra. Đa số đối tượng tham gia BHXH tự nguyện chủ yếu là người đã có thời gian tham gia BHXH bắt buộc, đóng tiếp BHXH tự nguyện để đủ điều kiện hưởng lương hưu; số người tham gia BHXH tự nguyện mới còn hạn chế, hàng năm phát triển rất chậm…
Theo Trưởng Ban thu Nguyễn Trí Đại, nguyên nhân do mức đóng BHXH tự nguyện còn khá cao so với thu nhập của đa số người dân. Từ ngày 01/01/2018, Nhà nước sẽ hỗ trợ mức đóng BHXH cho người tham gia BHXH tự nguyện trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn, tuy nhiên số tiền hỗ trợ này cũng không nhiều. Trong khi đó, thời gian đóng dài mới đủ điều kiện hưởng lương hưu. Điều này phần nào làm giảm sức hấp dẫn của BHXH tự nguyện. Bên cạnh đó, nhiều người dân vẫn chưa hiểu đầy đủ, thấy hết lợi ích của việc tham gia BHXH tự nguyện. Do đó, để đạt mục tiêu đạt mục tiêu đề ra đến năm 2020 có khoảng 3 triệu người tham gia BHXH tự nguyện, thì cần có những thay đổi từ chính sách, hỗ trợ để tăng tính hấp dẫn. Mặt khác, cần đẩy mạnh công tác truyền thông, phổ biến sâu, rộng chính sách BHXH tự nguyện để nhiều người dân hiểu để tham gia BHXH tự nguyện, mở rộng hệ thống mạng lưới đại lý thu…
Tại Hội nghị, các phóng viên, biên tập viên các cơ quan thông tấn báo chí được BHXH Việt Nam thông tin một số nội dung trọng tâm của Ngành như tình hình thực hiện công tác 10 tháng năm 2017; kết quả thực hiện công tác thanh tra – kiểm tra; những thông tin mới được dư luận quan tâm như tình trạng nợ đọng BHXH; cách tính lương hưu nữ sau 01/01/2018; đề xuất để cơ quan thuế thu BHXH và vấn đề phát triển đối tượng BHXH tự nguyện… Tại hội nghị, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn cùng đại diện lãnh đạo các đơn vị chuyên môn của BHXH Việt Nam, đại diện Bộ Y tế, Bộ Lao động – Thương bình và Xã hội giải đáp cụ thể từng vấn đề các phóng viên quan tâm về chính sách BHXH, BHYT hiện nay.
Phát biểu kết luận Hội nghị, Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn nhấn mạnh: Truyền thông chính sách BHXH để người dân hiểu và tham gia là rất quan trọng. Công tác này cần phải được thực hiện bài bản và tốt hơn nữa như đã và đang làm trong việc truyền thông về chính sách BHYT hộ gia đình. Phó Tổng Giám đốc Phạm Lương Sơn mong muốn có sự đồng hành của các cơ quan thông tấn báo chí để thông tin chính sách BHXH, BHYT được lan toả sâu rộng hơn.
Về hình sự đối với tội danh nợ đọng, trốn đóng BHXH, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn cho rằng: đây là chế tài rất mạnh, để ngăn chặn tình trạng nợ đọng, trốn đóng BHXH… Tới đây BHXH Việt Nam sẽ có kế hoạch thực hiện để đẩy mạnh thực hiện điều này, cùng với đó các cơ quan thông tấn, báo chí cần tích cực truyền thông để doanh nghiệp hiểu rõ để chấp hành pháp luật.
Đánh giá việc thực hiện chính sách BHYT, Phó Tổng Giám đốc Phạm Lương Sơn nêu rõ: Chính sách BHYT đã làm tốt chức năng an sinh xã hội, là “bùa hộ mệnh” cho những người không may ốm đau, bệnh tật, đặc biệt là những người có hoàn cảnh kinh tế khó khăn. Đến nay, có 41.321 người được Quỹ BHYT chi trả từ 100 triệu đồng đến 1 tỷ đồng. Đặc biệt, có 27 người được chi trả từ 01 tỷ đến 4,5 tỷ đồng. Thời gian tới, cơ quan BHXH sẽ tiếp tục phối hợp với các ngành liên quan để khắc phục những vấn đề còn tồn tại, đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho người dân khi tham gia BHXH, BHYT./.
Thái Dương