Lãnh đạo Học viện Quân y trao Bằng tốt nghiệp, khen thưởng cho học viên đạt thành tích xuất sắc, tiêu biểu của khóa học Bác sĩ nội trú quân sự (2020-2023).

Xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại là chủ trương lớn, thể hiện tầm nhìn, tư duy chiến lược của Đảng, Nhà nước ta đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đây cũng là đòi hỏi khách quan, bảo đảm cho Quân đội đủ sức hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao trong tình hình mới. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng chỉ rõ: “Chúng ta phải ra sức xây dựng quân đội ta thành một quân đội nhân dân hùng mạnh, một quân đội cách mạng tiến lên chính quy và hiện đại, để giữ gìn hòa bình, bảo vệ Tổ quốc”(1). Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại. Đến năm 2025, cơ bản xây dựng Quân đội, Công an tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu năm 2030, xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”(2).

Là một trung tâm đào tạo cán bộ, nhân viên quân y có chất lượng cao; một trung tâm nghiên cứu, ứng dụng khoa học - công nghệ phục vụ nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của bộ đội và nhân dân; là một cơ sở khám, chữa bệnh có uy tín, Học viện Quân y đã thực hiện tốt cả ba nhiệm vụ chính trị trọng tâm là: Đào tạo nguồn nhân lực y tế cho Quân đội và ngành Y tế; nghiên cứu và phát triển khoa học - công nghệ y dược; nâng cao chất lượng và hiệu quả điều trị, khám, chữa bệnh. 

Về công tác đào tạo, Học viện Quân y là một trong những cơ sở đào tạo hàng đầu về y khoa của Quân đội và cả nước. Đến nay, Học viện đã đào tạo được trên 90 nghìn cán bộ y dược, trong đó có hơn 26 nghìn bác sĩ, dược sĩ quân y, hơn 5 nghìn bác sĩ đa khoa dân y. Là một trong những đơn vị đi đầu về đào tạo sau đại học với trên 1,2 nghìn tiến sĩ và hơn 10 nghìn thạc sĩ, bác sĩ chuyên khoa, bác sĩ nội trú đã tốt nghiệp. Đặc biệt, Học viện đã đào tạo cho 2 nước bạn Lào và Căm-pu-chia hàng nghìn y sĩ, dược sĩ, bác sĩ đa khoa, chuyên khoa, thạc sĩ, tiến sĩ.

Về nghiên cứu và phát triển khoa học, Học viện đã thực hiện trên 3.500 đề tài nghiên cứu khoa học các cấp, trong đó có hàng trăm đề tài khoa học cấp Nhà nước và nhiều công trình nghiên cứu y học cơ bản được quốc tế công nhận như công trình công nghệ nhân gen, ghép tạng và gần 50 bằng độc quyền sáng chế về lĩnh vực Y - Dược....

Về công tác điều trị, khám, chữa bệnh, hằng năm đã khám, điều trị cho trên nửa triệu lượt bệnh nhân, mang lại sức khỏe, niềm vui và hạnh phúc cho người bệnh và gia đình. Học viện đã nghiên cứu ứng dụng thành công những tinh hoa của y học cổ truyền, nhiều kỹ thuật hiện đại, kỹ thuật tiên tiến của y học thế giới như nội soi, can thiệp mạch, phẫu thuật tạo hình vi phẫu, ghép tạng, thụ tinh trong ống nghiệm, tế bào gốc... để nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh. Đặc biệt, Học viện Quân y là đơn vị tiên phong, thực hiện thành công các ca ghép tạng đầu tiên của cả nước. Ngoài ra, hằng năm Học viện Quân y đã cử hằng trăm lượt y bác sĩ trực tiếp đến các vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo để khám, chữa bệnh cho chiến sĩ, đồng bào, ngư dân, trong đó có Bệnh xá của Học viện trên đảo Nam Yết, Trường Sa. Trên khắp mọi miền của Tổ quốc, từ hệ thống bảo đảm quân y trong toàn quân đến những bản làng xa xôi, biên giới, hải đảo cũng có những thầy thuốc do Học viện Quân y đào tạo. Đội ngũ cán bộ, thầy thuốc quân y đã và đang góp phần tích cực vào nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, bảo đảm quốc phòng, an ninh, chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của bộ đội và nhân dân, tham gia phát triển kinh tế - xã hội. 

Tuy nhiên, để xây dựng Học viện Quân y đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, nhất là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao theo hướng tiếp cận, hội nhập với trình độ khoa học - công nghệ và nền giáo dục tiên tiến của thế giới; luôn là địa chỉ tin cậy trong đào tạo nguồn nhân lực cho ngành Y tế; phát triển đội ngũ chuyên gia giỏi, đầu ngành và giảng viên có phẩm chất, năng lực tốt đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam tinh, gọn, mạnh trong những năm tới đòi hỏi Học viện Quân y cần tập trung thực hiện đồng bộ, hiệu quả các vấn đề cơ bản sau:

Một là, xây dựng, phát triển Học viện theo hướng nhà trường thông minh và chuyển đổi số. Quán triệt tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về đổi mới giáo dục và đào tạo đặt ra cho Học viện Quân y cần tiếp tục nghiên cứu điều chỉnh, xây dựng quy hoạch Học viện theo hướng xây dựng nhà trường thông minh và chuyển đổi số, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục - đào tạo, xây dựng Học viện hòa nhập với hệ thống giáo dục quốc dân và hội nhập quốc tế. Theo đó, tiếp tục triển khai có hiệu quả Luật Giáo dục đại học; các đề án, kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW, Chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo trong Quân đội và các nghị quyết về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Quân ủy Trung ương và của Đảng ủy Học viện, nhất là xây dựng Đề án “Quy hoạch phát triển Học viện Quân y đến năm 2030, tầm nhìn 2045”.  

Học viện cần chú trọng giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, giảng viên, học viên về tác động của cách mạng công nghệ 4.0, xu thế và sự cần thiết phải chuyển đổi số trong các hoạt động giáo dục và đào tạo, nghiên cứu khoa học và trong điều trị. Học viện chủ động xây dựng chủ trương, kế hoạch và biện pháp xây dựng Học viện đại học nghiên cứu, nhà trường thông minh. Quá trình xây dựng nhà trường thông minh gắn kết chặt chẽ, có mối quan hệ tương hỗ với chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo; từ xây dựng chuẩn đầu ra cho chương trình đào tạo đến việc thực hiện đồng bộ công tác khảo thí và kiểm định chất lượng đào tạo để sản phẩm đào tạo của học viện có khả năng thích ứng tốt hơn yêu cầu thực tiễn, cách mạng công nghệ 4.0 cũng như quá trình chuyển đổi số. Cùng với đó, hạ tầng mạng, trang thiết bị công nghệ thông tin từng bước được trang bị đồng bộ, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, bảo đảm môi trường mạng ổn định và an toàn thông tin. 

Để góp phần thực hiện tốt việc chuyển đổi số, hoạt động khoa học và công nghệ cũng được Học viện đẩy mạnh, bám sát nhu cầu của Quân đội, Nhà nước và gắn với cách mạng công nghệ 4.0. Công tác thông tin khoa học quân sự thích ứng nhanh với quá trình chuyển đổi số, phục vụ hiệu quả công tác chỉ huy - điều hành, đào tạo, nghiên cứu khoa học và điều trị. Học viện đẩy mạnh hoạt động hợp tác quốc tế, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao trình độ ngoại ngữ cho cán bộ, giảng viên, học viên, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục - đào tạo trong tình hình mới.

Hai là, tiếp tục sắp xếp kiện toàn tổ chức biên chế, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục của Học viện đáp ứng yêu cầu trước mắt và lâu dài. Trên cơ sở điều chỉnh, sắp xếp lực lượng có lộ trình theo biểu tổ chức biên chế 1441 của Học viện Quân y, Học viện cần tiếp tục kiện toàn tổ chức biên chế bảo đảm ổn định về quân số, chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị; lưu lượng, trình độ đào tạo phù hợp với nhiệm vụ, phương hướng tổ chức Quân đội trong những năm tới và yêu cầu phát triển giáo dục - đào tạo của Quân đội theo quy hoạch đã phê duyệt và định hướng của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng. Học viện cần làm tốt công tác tạo nguồn, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí sử dụng và tăng cường quản lý rèn luyện đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục. Chú trọng xây dựng đội ngũ giảng viên có trình độ chuyên môn cao, đạt các chức danh học hàm, các chuyên gia đầu ngành. Học viện cần chủ động tổng kết, xây dựng và tiếp tục triển khai thực hiện Đề án của Bộ Quốc phòng và của Học viện về “Kiện toàn, phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2018-2025 và những năm tiếp theo”.

Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục ở Học viện phải chú trọng trang bị kiến thức lý thuyết, kinh nghiệm thực tiễn, phương pháp sư phạm, khả năng nghiên cứu khoa học, năng lực chuyên môn y khoa. Chú trọng bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận chính trị, ngoại ngữ, tin học, điều lệnh, đội ngũ. Đây cũng chính là điều cần thiết để đội ngũ giảng viên hội nhập với xu hướng kết nối toàn cầu, hội nhập với đào tạo y khoa của thế giới trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0. Đội ngũ giảng viên cần được chuyên nghiệp hóa và khả năng sáng tạo cao, có phương pháp y khoa hiện đại với ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số; khích lệ đội ngũ giảng viên tự học, tự nghiên cứu để vươn lên đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Các cơ quan chính trị, đào tạo, khoa học quân sự, khảo thí và bảo đảm chất lượng giáo dục cần hỗ trợ, giúp đỡ các ứng viên chuẩn bị và đạt các chức danh, danh hiệu Giáo sư, Phó giáo sư, Thầy thuốc Nhân dân, Thầy thuốc ưu tú, Nhà giáo ưu tú, Nhà giáo Nhân dân; chức danh giảng viên, giảng viên chính, giảng viên cao cấp theo quy định. Có chính sách ưu đãi phù hợp để thu hút và phát huy nhân tài trong và ngoài Học viện; nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục; tạo điều kiện thuận lợi để họ phát huy cao khả năng, tâm huyết trong giảng dạy, nghiên cứu, điều trị và công tác quản lý.

Ba là, đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp, hình thức đào tạo theo năng lực và chuẩn đầu ra. Học viện đẩy mạnh rà soát, bổ sung, hoàn thiện toàn bộ chương trình, nội dung đào tạo hiện hành, loại bỏ dần những nội dung, phương pháp dạy học lạc hậu, không còn phù hợp. Chú trọng cập nhật, bổ sung những nội dung, phương pháp và hình thức dạy học mới. Đặc biệt là Học viện cần cập nhật những nội dung có tính thực tiễn, sự phát triển của khoa học nói chung, y học quân sự nói riêng. Quá trình thực hiện Học viện kiên quyết khắc phục sự trùng lặp về chương trình, nội dung đào tạo giữa các môn học. Điều chỉnh chương trình, nội dung, phương pháp và hình thức theo hướng tinh giảm khối kiến thức đại cương, cơ bản, cơ sở ngành, tăng khối kiến thức chuyên ngành, rút ngắn thời gian lên lớp, tăng thời gian thực hành lâm sàng, tự học, tự nghiên cứu; gắn thực tiễn ngành Y với đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, chuyển mạnh từ trang bị kiến thức sang phát triển năng lực, đạt chuẩn đầu ra. Thực hiện tốt kết hợp đào tạo theo chức vụ với trình độ học vấn, tập trung vào chức danh ban đầu; bồi dưỡng năng lực tư duy sáng tạo, kỹ năng y khoa với bồi dưỡng phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống. Các cơ quan chức năng, các bộ môn, khoa tích cực chủ động phối hợp nghiên cứu xây dựng chương trình đào tạo y khoa dựa trên năng lực đạt chuẩn đầu ra, chú trọng mở rộng, và nâng cao chất lượng đào tạo bác sĩ nội trú, tiến sĩ y khoa, những chuyên ngành mũi nhọn mang tính đặc thù của y học quân sự. Cùng với đó, cần tích cực đổi mới chương trình, nội dung dạy và học ngoại ngữ; đẩy mạnh thực hiện Đề án đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ trong Quân đội và của Học viện.

Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp, hình thức dạy học theo hướng tăng cường phương pháp dạy học tích cực, xây dựng hệ thống bài giảng E-learning, hình thức giảng trực tuyến phù hợp với đối tượng, loại hình đào tạo, đáp ứng yêu cầu dạy học trong xu thế hội nhập và diễn biến phức tạp của dịch bệnh. Trong quá trình dạy học cần phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, tiềm năng của người học; hình thành và phát huy ở người học năng lực chung của người bác sĩ đa khoa quân y và năng lực y khoa chuyên biệt, có khả năng thích ứng với thực tiễn công tác chăm sóc sức khỏe cho bộ đội và nhân dân trong tình hình mới. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ khoa học, kỹ thuật mô phỏng trong đào tạo và trong khám, chữa bệnh, gắn chặt lý thuyết với thực hành tại bệnh viện và thực tiễn tại các đơn vị quân y, có biện pháp thúc đẩy người học chủ động biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo.

Bốn là, tích cực đổi mới nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng giáo dục đào tạo và hiện đại hóa vật chất, trang thiết bị trong dạy học, nghiên cứu khoa học và điều trị. Học viện cần chú trọng  quản lý đào tạo, tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành huấn luyện thống nhất. Đặc biệt, coi trọng và phát huy vai trò của cơ quan khảo thí và đảm bảo chất lượng đào tạo; xây dựng chuẩn đầu ra về chất lượng, có cơ chế kiểm soát và điều kiện bảo đảm cho việc nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo. Hoàn thiện hệ thống ngân hàng đề thi, đáp án, quy chế, quy định trong thi, kiểm tra và đa dạng các hình thức thi, nhất là hình thi OSCE; đẩy mạnh hoạt động tự đánh giá, đánh giá đồng cấp và đánh giá ngoài theo qui định. Tiếp tục tổ chức thanh tra, kiểm tra, phúc tra, kiểm định chất lượng giáo dục - đào tạo của Học viện theo quy định. 

Đồng thời, Học viện cần đầu tư hiện đại hóa vật chất, trang thiết bị y tế, công nghệ thông tin, trung tâm mô phỏng, các phòng thí nghiệm hiện đại, các phòng học trực tuyến, hiện đại hóa và sử dụng hiệu quả các thư viện điện tử, xây dựng giảng đường, phòng bảo vệ, giao ban huấn luyện, thao trường, bãi tập có các trang thiết bị hiện đại phục vụ giảng dạy, nghiên cứu khoa học và điều trị. Bổ sung các trang thiết bị y tế hiện đại và thực tiễn công tác bảo đảm quân y trong huấn luyện và của chiến tranh hiện đại... đáp ứng yêu cầu xây dựng Học viện thông minh, tiếp cận với cuộc cách mạnh công nghiệp 4.0.

Năm là, chú trọng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao theo hướng tiếp cận, hội nhập với trình độ khoa học, công nghệ và nền giáo dục tiên tiến của thế giới. Đây là vấn đề cần làm tốt hơn nữa trong điều kiện hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, toàn diện và sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác nghiên cứu khoa học, nhất là về y học quân sự, phục vụ đường lối nghệ thuật chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Công tác khám, chữa bệnh phải lấy người bệnh làm trung tâm; ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật tiên tiến, hiện đại vào chẩn đoán, cấp cứu và điều trị; kết hợp chặt chẽ giữa điều trị với nghiên cứu khoa học và huấn luyện đào tạo; chủ động phòng ngừa dịch bệnh, chăm sóc sức khỏe ban đầu cho bộ đội và nhân dân.

Học viện cần đặc biệt coi trọng việc bồi dưỡng y đức trong quá trình đào tạo, nắm vững phương châm “Dạy nghề đi đôi với dạy người”, phải làm sao để các thế hệ thầy thuốc hôm nay và mai sau luôn tiếp bước xứng đáng tấm gương của các thế hệ đi trước về đạo đức và lương tâm trong sáng, tiếp tục có nhiều cống hiến xuất sắc cho sự nghiệp phát triển của ngành quân y và ngành Y tế nước nhà. Việc nâng cao trình độ, y đức, phẩm chất, tình người của toàn thể đội ngũ thầy thuốc có ý nghĩa thiết thực qua đó có thể giúp cho nhiều người bệnh, nhất là những người mắc bệnh hiểm nghèo, hoàn cảnh khó khăn ở những vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số… góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ quân sự quốc phòng góp phần xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh.

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, H.2011, t 11, tr.585.
(2) Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, H.2021, tập I, tr.157-158.

Đại tá, TS. Vũ Hoài Nam
Chủ nhiệm Khoa Công tác đảng, công tác chính trị, Học viện Quân y