Thực trạng

Đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch có “mục đích kép”: Một là, bảo vệ Chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, bảo vệ Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, bảo vệ nhân dân, bảo vệ sự toàn vẹn, thống nhất của quốc gia dân tộc; hai là, đấu tranh, phản bác quan điểm sai trái, thù địch của các thế lực thù địch, phản động, chống đối, các phần tử cơ hội, thoái hóa, biến chất. Trong thời gian qua, “công tác giáo dục chính trị tư tưởng, học tập Chủ nghĩa Mác - Lênin tiếp tục được đẩy mạnh, nội dung, hình thức đa dang, phong phú hơn”⁽¹⁾, tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn một số hạn chế “việc giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên chưa thường xuyên; một bộ phận đảng viên chưa nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng. Việc học tập lý luận chính trị tuy đã có nhiều cố gắng nhưng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu”⁽²⁾. Đây là một trong những nguyên nhân khiến cho một bộ phận cán bộ, đảng viên bản lĩnh chính trị không vững vàng, suy thoái về tư tưởng chính trị, còn hoài nghi, mơ hồ về mục tiêu, lý tưởng của Đảng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta; một số ít hoang mang, dao động, mất lòng tin; cá biệt còn phủ nhận Chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối đổi mới của Đảng. Do đó, việc quan tâm đến phát huy vai trò của đội ngũ giảng viên trường chính trị, trung tâm chính trị cấp huyện trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là điều tất yếu khách quan.

Tại Lào Cai, Trường Chính trị tỉnh hiện có có 34 giảng viên, trong đó 1 tiến sĩ, 6 nghiên cứu sinh, 25 thạc sĩ, 1 cử nhân. Trường Chính trị tỉnh Lào Cai là trường đầu tiên trong cả nước đạt 55/55 tiêu chí của trường chính trị đạt chuẩn mức 1. Các trung tâm chính trị của 9 huyện, thành phố, thị xã của Lào Cai có 30 đồng chí giảng viên, trong đó trình độ chuyên môn thạc sĩ 7, đại học 22, trung cấp 1; trình độ lý luận chính trị: cao cấp 8; trung cấp 22. Bên cạnh đó, trường và các trung tâm chính trị còn có lực lượng giảng viên thỉnh giảng, giảng viên kiêm chức bảo đảm yêu cầu về chuyên môn, lý luận chính trị và nghiệp vụ sư phạm, có nhiều kinh nghiệm thực tiễn, đáp ứng yêu cầu nghiên cứu, giảng dạy lý luận chính trị.

Những năm qua, Đảng bộ tỉnh Lào Cai luôn quan tâm công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; có các chương trình đề án phát triển nguồn nhân lực; phát huy vai trò của đội ngũ giảng viên; xây dựng điều kiện vật chất, kỹ thuật phục vụ cho công tác giảng dạy. Hoạt động đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đảng viên đã góp phần tích cực vào việc nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực chuyên môn; kỹ năng lãnh đạo, quản lý phát triển kinh tế - xã hội cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trên địa bàn toàn tỉnh; đóng góp tích cực vào thành công trong tuyên truyền đưa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với nhân dân; xây dựng sự đoàn kết, thống nhất, chủ động, sáng tạo của cả hệ thống chính trị cũng như phát huy năng lực của từng cá nhân tạo nên những bước phát triển bền vững của tỉnh Lào Cai.

Bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn có một số hạn chế như trong một số bài giảng chưa có sự gắn kết nhiều giữa lý luận với thực tiễn địa phương; chưa có những phân tích, luận giải sâu sắc về một số vướng mắc nảy sinh từ thực tiễn; chưa phát huy được năng lực nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn của giảng viên trung tâm chính trị... Nhiều bài giảng thường chỉ tập trung vào tuyên truyền, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng mà ít có lập luận đấu tranh, phản bác các quan điểm, sai trái, thù địch. Số lượng bài viết của đội ngũ giảng viên, giáo viên ở các trường gắn với chủ đề bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch chưa nhiều…

Đảng viên Trường Chính trị tỉnh Lào Cai sinh hoạt chuyên đề “Noi gương Bác - Nêu cao tinh thần trách nhiệm phục vụ nhân dân”. Ảnh: TL.

Giải pháp phát huy vai trò đội ngũ giảng viên các trường, trung tâm chính trị trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

Thứ nhất, nâng cao nhận thức và tinh thần tự giác thực hiện vai trò trách nhiệm của đội ngũ giảng viên. Trước hết, cấp ủy đảng cần phải phải chú trọng định hướng tuyên truyền để giảng viên thấy rõ vai trò, trách nhiệm của họ trong giảng dạy, nghiên cứu chính là quá trình bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, xuyên tạc, bịa đặt của các thế lực thù địch, các phần tử cực đoan, cơ hội, thoái hóa, biến chất… đến cán bộ, công chức, viên chức, nhân dân.

Giảng viên cần nhận thức sâu sắc tính chất rất nguy hại của những quan điểm sai trái, thù địch. Phân biệt rõ những người có quan điểm sai trái, thù địch với những người có nhận thức lệch lạc, phiến diện, những người góp ý kiến phê bình thiếu xây dựng để có cách thức tiếp cận và đấu tranh phù hợp. Việc chỉ quan tâm nghiên cứu kiến thức chuyên môn, chưa quan tâm đến những vấn đề thời sự chính trị, chưa tự chú ý bồi dưỡng kiến thức lý luận chính trị cho bản thân, thiếu hiểu biết về kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước chính là biểu hiện của việc suy thoái về tư tưởng chính trị, có thể dẫn đến việc bị lợi dụng để tuyên truyền cho các thế lực thù địch. Từ đó, mỗi giảng viên tự phấn đấu rèn luyện cho bản thân có hiểu biết sâu, chắc về kiến thức lý luận, am hiểu những vấn đề thực tiễn; giỏi về phương pháp giảng dạy, tuyên truyền; vững vàng truyền lửa ý chí niềm tin cách mạng đến người học

Thứ hai, tăng cường phát huy vai trò của giảng viên thông qua hoạt động giảng dạy, nghiên cứu khoa học, trong đó tập trung vào 3 vấn đề:  

(1) Trách nhiệm trong học tập, nghiên cứu để bổ sung tri thức lý luận chính trị, chống suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lối sống của mỗi giảng viên chính trị. Quan tâm đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật nâng cao kiến thức lý luận chính trị mà hạt nhân là Chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước...; trang bị thế giới quan khoa học, phương pháp luận biện chứng để giảng viên nghiên cứu nắm vững chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước trong từng giai đoạn. Nâng cao tinh thần cảnh giác và khả năng “miễn dịch” của giảng viên; nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc nhận diện rõ, sàng lọc chuẩn xác thông tin; tích cực đấu tranh bảo vệ Đảng, bảo vệ Nhà nước và chế độ. Mỗi giảng viên có nền tảng lý luận vững chắc sẽ có ý thức bảo vệ, lan tỏa, phát triển nền tảng tư tưởng của Đảng, nâng cao bản lĩnh cách mạng, củng cố niềm tin và nỗ lực phát triển bản thân, sẵn sàng cống hiến vì sự nghiệp đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực cho tỉnh.

(2) Trong công tác giảng dạy, các giảng viên cần lồng ghép trong bài giảng những phân tích, giảng giải cho người học thấy rõ âm mưu, hình thức, chiêu trò chống phá của thế lực thù địch. Chúng thường lợi dụng tự do ngôn luận, tự do báo chí, lợi dụng những hiện tượng, việc làm sai trái của một số người mà chúng rêu rao, kích động cho rằng Việt Nam vi phạm về quyền con người, quyền tự do dân chủ, tự do tôn giáo. Thủ đoạn của chúng là lấy chống phá về chính trị, tư tưởng làm khâu đột phá; lấy mua chuộc kinh tế làm mũi nhọn; lợi dụng vấn đề dân chủ, nhân quyền, dân tộc, tôn giáo làm ngòi nổ; dùng ngoại giao, đầu tư kinh tế hỗ trợ, hậu thuẫn chống phá. Vì vậy, người giảng viên chính trị cần thông qua nội dung bài giảng để định hướng về tất yếu khách quan của lịch sử; tính quy luật trong sự vận động phát triển quá trình sản xuất vật chất, của sự phát triển kinh tế - xã hội… cho học viên. Trên từng nội dung bài giảng, mỗi giảng viên cần phân tích luận giải rõ ràng, đánh giá vấn đề bảo đảm tính khách quan, khoa học để học viên có nhận thức đúng, tư tưởng đúng.

(3) Quán triệt thực hiện nguyên tắc “xây” và “chống” trong môi trường nhà trường cần phải đồng bộ hệ thống môn học, bài học. Tại Đại hội XIII, Đảng đã chỉ rõ “công tác tư tưởng phải kết hợp giữa “xây” và “chống” là nhiệm vụ cơ bản, chiến lược, lâu dài, làm cho tư tưởng tiến bộ tích cực thấm sâu vào toàn bộ đời sống  xã hội, có tác dụng uốn nắn những biểu hiện lệch lạc, cải tạo những tư tưởng lạc hậu; đẩy lùi những sai trái”⁽³⁾. Mỗi nội dung bảo vệ hay đấu tranh cũng cần được bảo vệ bằng nhiều hình thức, phương pháp, phương tiện một cách đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, có tính đột phá. Trên thực tế, mỗi quan điểm sai trái, thù địch cần phải chú ý phê phán bởi nhiều lực lượng, dưới những hình thức, phương tiện khác nhau, lồng ghép trong từng bài giảng khác nhau: Lời giảng giảng viên, hình ảnh, thông tin thu thập minh chứng… mới giúp cho người học tiếp cận vấn đề tự nhiên, hiệu quả. Do đó, phát huy vai trò của đội ngũ giảng viên cần được lồng ghép ở mọi môn học, trong mọi bài học trong các chương trình đào tạo; bồi dưỡng ở những mức độ khác nhau.

Thứ ba, tăng cường quản lý việc học tập gắn với rèn luyện, tu dưỡng; khắc phục tình trạng lười học, ngại học lý luận chính trị trong học viên.

Nâng cao hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị là “tăng cường quản lý, kỷ luật trong giảng dạy, học tập”⁽⁴⁾; gắn quá trình học tập với quá trình rèn luyện, tu dưỡng. Gắn trách nhiệm của công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị với khắc phục triệt để bệnh lười học, ngại học lý luận chính trị của cán bộ, đảng viên - một trong những biểu hiện của tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Để làm tốt điều này cần khắc phục trình trạng nhà trường, giảng viên chủ yếu chú trọng tới truyền thụ kiến thức, ít quan tâm đến kỹ năng, thái độ của người học; đồng thời khắc phục tình trạng buông lỏng quản lý, chưa thường xuyên quan tâm đến việc rèn luyện phẩm chất chính trị, tu dưỡng đạo đức, lối sống của học viên. Thực tế cho thấy, nếu buông lỏng công tác quản lý quá trình học tập, rèn luyện, tu dưỡng đối với người học, tất yếu dẫn đến không ít cán bộ, đảng viên nảy sinh tâm lý lười học, học hình thức, đối phó, qua loa. Quản lý nghiêm túc, hiệu quả việc học tập là giải pháp cơ bản để chống bệnh lười học, ngại học lý luận chính trị của cán bộ, đảng viên góp phần quan trọng vào việc xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên vừa “hồng”, vừa “chuyên”.

Thứ tư, đổi mới nội dung, chương trình, phương thức tiếp cận và phương pháp giảng dạy của giảng viên chính trị. 

Đây là giải pháp có tính chất quyết định chất lượng và hiệu quả của công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị. Trên thực tế nếu nội dung, chương trình, phương pháp được đổi mới mà bản thân mỗi giảng viên không tự đổi mới, nâng cao trình độ chuyên môn, phẩm chất đạo đức, năng lực nghề nghiệp thì quá trình đổi mới cũng chỉ mang tính “nửa vời”. Người giảng viên nếu không “làm mới” được chính mình thông qua không ngừng học tập, rèn luyện nâng cao trình độ chuyên môn, trình độ lý luận chính trị, phẩm chất đạo đức, tác phong nghề nghiệp... thì rất khó đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị.

Đổi mới phương pháp đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị theo hướng hiện đại, sáng tạo, phát huy tối đa vai trò của người học; khắc phục lối suy nghĩ và làm việc xáo mòn, lạc hậu; chỉ coi trọng công tác đào tạo mà xem nhẹ công tác bồi dưỡng. Quan tâm đưa việc bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên trong tỉnh, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt các cấp đi vào nền nếp, nâng cao chất lượng, hiệu quả và phù hợp với từng đối tượng.

Đẩy mạnh việc đa dạng hóa các hình thức, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng bằng việc tận dụng những thế mạnh của các phương pháp giảng dạy tích cực, với việc sử dụng các thiết bị kỹ thuật hiện đại để thiết kế các bài giảng sinh động, có các hình ảnh trực quan, có sự tương tác đa chiều để cung cấp thêm nhiều thông tin, dữ liệu cho người học. Đa dạng hóa cách thức tổ chức, quản lý, kiểm tra, đánh giá quá trình đào tạo lý luận chính trị như tự luận, vấn đáp, trắc nghiệm;… Việc tổ chức lớp học theo hướng mở, giảm thời gian giảng dạy trực tiếp, tăng thời gian trao đổi thảo luận, nghiên cứu thực tế; tăng cường phát huy suy nghĩ độc lập của người học, làm việc nhóm, nghiên cứu và tìm hiểu vận dụng vào giải quyết những vấn đề thực tiễn. Tăng cường nắm bắt thông tin dư luận chủ động xây dựng kế hoạch chỉ đạo công tác tuyên truyền định hướng kịp thời cho người học.

Cần có chính sách quan tâm hỗ trợ xây dựng đội ngũ lực lượng giảng viên nòng cốt có trình độ hiểu biết, có năng lực chuyên môn phù hợp, có sự nhạy bén chính trị cao và bản lĩnh chính trị vững vàng, có nhiệt tình và quyết tâm vượt qua khó khăn, thách thức để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ…

Tóm lại, xuất phát từ vai trò của Trường Chính trị, trung tâm chính trị cấp huyện, việc nhận thức quan tâm, phát huy vai trò của đội ngũ giảng viên trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái là tất yếu khách quan. Bên cạnh lực lượng cán bộ làm công tác tuyên giáo, giảng viên chính trị với đặc thù nghề nghiệp sẽ có lợi thế mang tính tiềm năng cần khai thác phát huy triệt để vai trò của họ trong hoạt động đào tạo, bồi dưỡng từ nhà trường. “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”⁽⁵⁾. Vì vậy, “huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”⁽⁶⁾, đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện cán bộ của nhà trường tốt sẽ góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho tỉnh Lào Cai, nâng cao năng lực nhận diện, đấu tranh phản bác với các quan điểm sai trái, thù địch. 

-----

(1), (2), (3), (4) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, NXB CTQGST, H.2021, tập II, tr.172, tr.232, tr.170. (5), (6) Hồ Chí Minh, Toàn tập, NXB CTQG, H.2011, tập 5, tr.309, tr.280.

Hoàng Thị Ánh Thu
Trường Chính trị tỉnh Lào Cai