Địa danh gắn liền với những sự kiện lịch sử trọng đại

Ba Đình vốn là tên một chiến khu nổi tiếng chống thực dân Pháp ở Nga Sơn (Thanh Hoá) vào cuối thế kỷ XIX. Trên mảnh đất lịch sử này, ngày 2-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã long trọng đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh nước Việt Nam dân chủ cộng hoà, đưa nước ta vào kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.

Năm 1959, tên gọi Ba Đình được đặt cho một trong 8 khu phố nội thành. Ngày 31-5-1961, Thủ tướng Chính phủ ra quyết định thành lập khu phố Ba Đình trên cơ sở sáp nhập các khu phố Trúc Bạch, Ba Đình và 3 xã nông nghiệp ngoại thành thuộc khu vực phía nam Hồ Tây. Khi đó Ba Đình chia thành 50 khối, tháng 5-1968 sáp nhập thành 35 tiểu khu. Năm 1981, khu phố Ba Đình đổi thành quận Ba Đình gồm 15 phường. Năm 1995, các phường Bưởi, Thụy Khuê, Yên Phụ chuyển sang thuộc quận Tây Hồ. Ngày 5-1-2005, Chính phủ điều chỉnh địa giới các phường Ngọc Hà, Cống Vị, Ngọc Khánh và thành lập thêm 2 phường mới là Liễu Giai và Vĩnh Phúc. Quận Ba Đình ngày nay có 14 phường: Cống Vị, Đội Cấn, Điện Biên, Giảng Võ, Ngọc Khánh, Ngọc Hà, Kim Mã, Nguyễn Trung Trực, Phúc Xá, Quán Thánh, Thành Công, Trúc Bạch, Liễu Giai, Vĩnh Phúc.

Ba Đình bảo tồn được nhiều công trình, di tích văn hoá, như đền Quán Thánh, đền Voi Phục, chùa Một Cột, Cột Cờ Hà Nội và nhiều đình, chùa cổ, nhiều di tích lịch sử-văn hóa có giá trị khác.

Đặc biệt, Ba Đình vinh dự và tự hào có quần thể những di tích, công trình liên quan đến cuộc đời, sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, như: Quảng trường Ba Đình, Phủ Chủ tịch, Nhà sàn Bác Hồ, Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Bảo tàng Hồ Chí Minh…

Khi thực dân Pháp quay lại xâm chiếm nước ta, quân và dân Ba Đình anh dũng, kiên cường một lòng hưởng ứng lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, sát cánh cùng nhân dân Thủ đô đánh đuổi kẻ thù với tinh thần “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”.

Trong những năm chống Mỹ xâm lược, người dân Ba Đình đã phát huy truyền thống yêu nước và tinh thần cách mạng, dấy lên phong trào thi đua “Mỗi người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt”, “Tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”. Ba Đình đã cung cấp nhiều sản phẩm phục vụ quốc phòng, phục vụ đời sống; tiễn đưa hơn 18.500 thanh niên lên đường tòng quân chiến đấu tại khắp các chiến trường, cùng với nhân dân Thủ đô làm nên chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không”, góp phần xứng đáng vào công cuộc xây dựng đất nước và đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, thống nhất nước nhà.

Chặng đường 50 năm - những thành tựu vẻ vang

Kể từ khi Khu phố Ba Đình được thành lập, 50 năm qua, cán bộ và nhân dân quận Ba Đình luôn hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ chính trị được giao. Cùng với sự phát triển chung của cả nước và Thủ đô, kinh tế của Ba Đình tăng trưởng và phát triển bền vững.

Cán bộ và nhân dân quận Ba Đình luôn đoàn kết, nêu cao tinh thần chủ động, sáng tạo, thực hiện tốt các nghị quyết của Đảng, chủ trương chính sách của Nhà nước, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ quận; hằng năm hoàn thành và hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu kinh tế-xã hội, an ninh-quốc phòng. Trong lĩnh vực phát triển kinh tế, quận Ba Đình triển khai theo cơ cấu: Dịch vụ - Thương mại - Công nghiệp, tạo môi trường kinh doanh ngày càng thuận lợi đã thúc đẩy các thành phần kinh tế phát triển. Là đơn vị đầu tiên của thành phố hoàn thành cổ phần hoá 100% doanh nghiệp nhà nước thuộc quận trong năm 1999-2000; trên địa bàn quận hiện có khoảng 4.500 doanh nghiệp (bình quân hằng năm tăng 16,5%), nhiều ngành, nghề hoạt động có hàm lượng chất xám cao, phát triển nhanh như dịch vụ tài chính, ngân hàng, bưu chính viễn thông… Giá trị sản xuất các ngành kinh tế tăng bình quân 14,33%, thu ngân sách nhà nước luôn đạt và vượt chỉ tiêu.

Sự nghiệp giáo dục-đào tạo được các cấp ủy đảng, chính quyền từ quận đến cơ sở quan tâm triển khai thực hiện. Ba Đình là quận đầu tiên trong cả nước được công nhận hoàn thành chương trình phổ cập giáo dục tiểu học và trung học cơ sở, hoàn thành phổ cập trung học phổ thông vào năm 2008; 11 trường trên địa bàn quận đạt chuẩn quốc gia. Công tác y tế, chăm sóc sức khoẻ nhân dân, chăm sóc và giáo dục trẻ em cũng được chú trọng. 14/14 phường đạt chuẩn quốc gia về y tế.

Ba Đình thực hiện hiệu quả công tác xã hội hóa trong lĩnh vực quản lý, bảo tồn các di sản văn hóa, xây dựng đời sống văn hoá, xây dựng “người Hà Nội thanh lịch, văn minh” gắn với việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở.

Với vị trí trung tâm hành chính-chính trị quốc gia, việc phát triển giao thông, đô thị được tập trung chỉ đạo. Năm 2003, Ba Đình là quận đầu tiên trong cả nước được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba về công tác giải phóng mặt bằng. Các dự án phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn quận được thực hiện bảo đảm công khai, dân chủ, đúng luật, đúng tiến độ. Quận đã xây dựng và duy trì có hiệu quả các tuyến phố không để xe đạp, xe máy và kinh doanh trên vỉa hè. Hệ thống đường ngõ, chiếu sáng, cấp thoát nước thường xuyên được đầu tư nâng cấp. Những tuyến đường mới như Cầu Giấy, Nguyễn Chí Thanh, Liễu Giai, Đào Tấn, Giang Văn Minh, Văn Cao… đã hoàn thành và đang tiếp tục được mở rộng, góp phần làm nên một Thủ đô văn minh, hiện đại, trên đà phát triển.

Ba Đình cũng là quận đi đầu trong thực hiện công tác cải cách hành chính. Từ năm 1996, quận được chọn làm “điểm” thực hiện mô hình “Một cửa tiến tới một dấu”. Tháng 7-2004, quận là đơn vị đầu tiên của thành phố Hà Nội áp dụng cơ chế “một cửa” ở 100% các phường. Đến nay, hoạt động của bộ phận tiếp nhận và trả hồ sơ hành chính từ quận đến phường đã đi vào nền nếp, nâng cao chất lượng phục vụ và đáp ứng nhu cầu chính đáng của nhân dân.

Là nơi có nhiều trụ sở các cơ quan lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, sứ quán và đoàn ngoại giao quốc tế, nhiều di tích lịch sử cách mạng, nơi luôn diễn ra các sự kiện trọng đại, các hoạt động đối nội, đối ngoại của Đảng và Nhà nước nên Ba Đình luôn xác định nhiệm vụ quan trọng hàng đầu là đảm bảo an toàn tuyệt đối về an ninh chính trị, xây dựng nền quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân, đảm bảo trật tự, an toàn xã hội, phối hợp bảo vệ an toàn các hoạt động của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ, cũng như các sự kiện chính trị quan trọng diễn ra trên địa bàn... Quận đã được Đảng, Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý, huân chương các loại; đặc biệt, năm 2005 Công an quận Ba Đình được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Có được những thành tựu đó là do Đảng bộ không ngừng phấn đấu, đổi mới phương thức lãnh đạo, nâng cao sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và đảng viên. Số lượng, chất lượng các tổ chức đảng tăng. Đảng bộ hiện có 80 tổ chức cơ sở đảng, với trên 15 nghìn đảng viên. Số tổ chức cơ sở đảng đạt trong sạch, vững mạnh ngày càng tăng, xứng đáng là hạt nhân lãnh đạo, là chỗ dựa tin cậy của nhân dân.

Đảng bộ lãnh đạo tốt công tác xây dựng, củng cố chính quyền thực sự là của dân, do dân và vì dân. Uỷ ban MTTQ và các đoàn thể nhân dân ngày càng vững mạnh, đổi mới phương thức và nội dung hoạt động phù hợp với thời kỳ mới, góp phần vào việc hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của địa phương. Dân chủ được phát huy nên nhiều nội dung công tác, nhiều chủ trương, nhiệm vụ quan trọng được nhân dân tham gia bàn bạc, đóng góp ý kiến, góp phần thực hiện các nhiệm vụ đạt hiệu quả cao. Trong những năm qua, Uỷ ban MTTQ quận, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Liên đoàn Lao động, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Hội Chữ thập đỏ,... và nhiều cá nhân được tặng thưởng Huân chương Lao động.

Thành tựu của Ba Đình đạt được trong 50 năm qua có sự tham gia tích cực và nỗ lực phấn đấu không ngừng của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, thông qua các phong trào thi đua yêu nước được phát động sâu rộng.

Ghi nhận những thành tích xuất sắc và sự đóng góp to lớn của nhân dân và cán bộ Ba Đình, Đảng, Nhà nước, các ngành, các cấp đã tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý cho các tập thể, cá nhân thuộc quận: 7 danh hiệu Anh hùng lực Lượng vũ trang, 5 danh hiệu Anh hùng Lao động, 46 huân chương các loại, 6 cờ thi đua xuất sắc dẫn đầu của Chính phủ, 61 bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, trên 700 bằng khen và cờ thưởng thi đua xuất sắc dẫn đầu của thành phố và các bộ, ban, ngành Trung ương. Tháng 3-2006, Chủ tịch nước đã tặng nhân dân và cán bộ quận Ba Đình danh hiệu cao quý Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới.

Phát huy truyền thống, viết tiếp trang sử vàng

Suốt chặng đường 50 năm, kể từ ngày  thành lập, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân Ba Đình rất tự hào về truyền thống hào hùng của địa phương và những thành tựu đã đạt được. Ngày nay, thế hệ kế tiếp trân trọng, kế thừa và phát huy thành quả của ông cha, của những người đi trước luôn vững tin, tiến bước trên con đường còn đầy thử thách những rất đỗi vinh quang.

Đảng bộ và nhân dân quận Ba Đình quyết tập trung trí tuệ, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, huy động và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực để đẩy mạnh phát triển kinh tế-xã hội với tốc độ cao và bền vững, hoàn thành thắng lợi Nghị quyết Đại hội XI của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP.  Hà Nội lần thứ XV, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ quận Ba Đình lần thứ XXIV (nhiệm kỳ 2010-2015). Ba Đình chú trọng:

Xây dựng thế trận an ninh-quốc phòng vững chắc, giữ vững tuyệt đối an ninh chính trị, đảm bảo trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn.

Không ngừng đổi mới, xây dựng, chỉnh đốn tổ chức đảng, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, phát huy vai trò của MTTQ và các đoàn thể nhân dân, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân vững mạnh. Gắn việc nâng cao chất lượng Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” với thực hiện nhiệm vụ chính trị và xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên.

Duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế hợp lý theo hướng dịch vụ - công nghiệp. Phấn đấu tăng giá trị sản xuất bình quân chung hằng năm 14,5%, tăng giá trị sản xuất các ngành dịch vụ 15%, tăng giá trị sản xuất công nghiệp 8%. Tạo điều kiện để các thành phần kinh tế phát triển, nâng cao hiệu quả sức cạnh tranh và hội nhập.

Thực hiện tốt công tác quy hoạch, đầu tư xây dựng, quản lý và phát triển đô thị theo hướng hiện đại bảo đảm “Sáng - xanh - sạch - đẹp”; không ngừng nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân. Tập trung đẩy mạnh công tác đầu tư xây dựng, trọng tâm là xác định và triển khai đầu tư có hiệu quả các công trình trọng điểm trong các lĩnh vực phát triển kinh tế-văn hoá, giáo dục, hạ tầng kỹ thuật.

Tiếp tục thực hiện những vấn đề mang tính đột phá trong công tác cán bộ, tập trung đẩy mạnh công tác đầu tư xây dựng, công tác cải cách hành chính mà trọng tâm là cải cách thủ tục hành chính. Chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thông nghiệp vụ, trách nhiệm; từng bước kiện toàn tổ chức bộ máy  đồng bộ, phù hợp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giai đoạn mới.

Với tinh thần dân chủ, đoàn kết, trí tuệ, đổi mới, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng, khai thác mọi nguồn lực cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân quyết tâm xây dựng quận Ba Đình phát triển toàn diện, xứng đáng vị trí trung tâm hành chính - chính trị quốc gia, xứng đáng với danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang, Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới.

Hoàng Trọng Quyết
Thành ủy viên, Bí thư Quận ủy