"Đảng ta là một Đảng cầm quyền, mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng; thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân".
Bồi dưỡng, nâng cao đạo đức cách mạng luôn là yêu cầu cơ bản, một tiêu chuẩn hàng đầu đối với mỗi cán bộ, đảng viên. Người cách mạng thì phải có đạo đức cách mạng, không có đạo đức cách mạng thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân.
Ngày nay, khi mà các quan niệm về thang giá trị xã hội có nhiều thay đổi, khi mà hằng ngày, hằng giờ người cán bộ, đảng viên phải đối mặt với những tác động tiêu cực từ mặt trái của cơ chế thị trường, của quá trình mở cửa và hội nhập quốc tế, trước sự cám dỗ, mua chuộc của kẻ thù qua chiến lược “Diễn biến hoà bình”… đang dẫn tới những biểu hiện đáng lo ngại về đạo đức, lối sống.
Nghị quyết Đại hội IX của Đảng đánh giá, một trong những nguy cơ thách thức của đất nước ta là: "tình trạng tham nhũng, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống ở một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên là rất nghiêm trọng”. (ĐCSVN, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb CTQG. HN 2001, tr76). Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ X tiếp tục chỉ rõ: “tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, bệnh cơ hội, chủ nghĩa cá nhân và tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí trong một bộ phận cán bộ, công chức diễn ra nghiêm trọng”. (ĐCSVN, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb CTQG, HN 2006, tr 65).
Sở dĩ có tình trạng suy thoái về đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên như vậy là do một số nguyên nhân cơ bản sau:
Thứ nhất. Trong điều kiện mới, một bộ phận cán bộ, đảng viên mắc bệnh cá nhân chủ nghĩa, sống buông thả, thực dụng, cơ hội, thiếu tự giác rèn luyện, tu dưỡng, trong khi đó sự giáo dục, quản lý, kiểm tra của các tổ chức đảng, cấp uỷ lại lỏng lẻo, không thường xuyên, nghiêm túc.
Thứ hai. Nhiều tổ chức đảng coi nhẹ công tác giáo dục đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên; thiếu những hình thức, biện pháp thích hợp để quản lý, kiểm tra việc tu dưỡng, rèn luyện của cán bộ, đảng viên; xử lý khi cán bộ, đảng viên có vi phạm chưa kịp thời, kiên quyết và triệt để.
Thứ ba. Một số cán bộ, đảng viên lợi dụng chức quyền, đã "biến quyền lực thành cơ hội trục lợi cá nhân”; quan liêu, cửa quyền, sống trên dân, xa dân. Những tiêu cực từ mặt trái của cơ chế thị trường, từ quá trình mở cửa, hội nhập quốc tế đang hằng ngày, hằng giờ tác động đến nhận thức, tư tưởng, tình cảm của cán bộ, đảng viên trong khi quy chế quản lý, chế độ, chính sách đãi ngộ còn nhiều hạn chế, bất cập.
Thứ tư. Các thế lực thù địch ráo riết thực hiện chiến lược “Diễn biến hoà bình” bằng những âm mưu, thủ đoạn tinh vi, thâm độc nhằm làm tha hoá về lý tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Vì vậy, tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên hiện nay đang trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Trong Di chúc, Hồ Chí Minh đã căn dặn: "Đảng ta là một Đảng cầm quyền, mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng; thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”.
Để đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng thật sự vững mạnh, có đủ năng lực và phẩm chất đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp đổi mới cần tập trung làm tốt những nội dung cơ bản sau:
Một là: Mỗi cán bộ, đảng viên phải nêu cao tinh thần tự rèn luyện, tu dưỡng về đạo đức, lối sống, thực hiện tốt tư tưởng Hồ Chí Minh về cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư. Chấp hành nghiêm túc nghị quyết, Điều lệ Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, luôn gương mẫu giữ gìn phẩm chất đạo đức người đảng viên cộng sản.
Hai là: Mỗi tổ chức đảng, mỗi cán bộ, đảng viên phải thực hiện nghiêm túc chế độ tự phê bình và phê bình, có thái độ thực sự cầu thị, tiếp thu ý kiến phê bình của nhân dân.
Ba là: Không ngừng hoàn thiện các cơ chế, chính sách, pháp luật, nhằm phát huy mặt tích cực, hạn chế mặt tiêu cực của cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế; giải quyết hài hoà mối quan hệ về lợi ích giữa cá nhân và tập thể, giữa cái chung và cái riêng.
Bốn là: Tập trung chỉ đạo đẩy mạnh cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, quan liêu, lãng phí trong mỗi tổ chức đảng, làm trong sạch đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Năm là: Nhân rộng các điển hình tiên tiến, tuyên truyền kịp thời những gương người tốt, việc tốt, lên án cái xấu, cái ác, tích cực đấu tranh với các tư tưởng lệch lạc, các tệ nạn xã hội khác.
Sáu là: các cấp uỷ đảng, chi bộ và người đứng đầu phải quản lý tốt, nắm chắc tình hình mọi mặt của đảng viên, cán bộ; thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ trong lãnh đạo, quản lý và rèn luyện cán bộ, đảng viên; phát huy vai trò của các tổ chức chính trị-xã hội, các đoàn thể xã hội và quần chúng nhân dân trong quản lý, giám sát, kiểm tra cán bộ, đảng viên.
Hoàng Văn Vân, Học viện Chính trị