Cảnh quan nông thôn xã Ngũ Kiên, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc. Ảnh: Khánh Linh.

Mới đây, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã quán triệt và triển khai 2 nghị quyết của HĐND tỉnh về xây dựng “Làng văn hóa kiểu mẫu” trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2023-2030, gồm: Nghị quyết số 06/2023/NQ-HĐND ngày 5-5-2023 của HĐND tỉnh Về việc Ban hành Quy định một số chính sách đặc thù hỗ trợ xây dựng “Làng văn hóa kiểu mẫu” trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, giai đoạn 2023-2030; Nghị quyết số 08/NQ-HĐND ngày 5-5-2023 của HĐND tỉnh về việc Thông qua Đề án xây dựng “Làng văn hóa kiểu mẫu” trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, giai đoạn 2023-2030.

Trước những yêu cầu của thực tiễn, đồng thời triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII, chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng về lĩnh vực văn hóa; để từng bước cụ thể hóa Nghị quyết số 15-NQ/TU về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Vĩnh Phúc đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững; Ban Thường vụ Tỉnh ủy Vĩnh Phúc đã chủ trương xây dựng Đề án thí điểm xây dựng mô hình Làng văn hóa kiểu mẫu trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc. Đây là chủ trương rất đúng đắn, cần thiết và thực sự có ý nghĩa trong giai đoạn hiện nay, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của tỉnh đối với sự nghiệp văn hóa và đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, với quan điểm nhất quán: Mọi người dân Vĩnh Phúc phải được thụ hưởng thành quả từ sự phát triển.

Căn cứ vào thực tế và trên cơ sở các tờ trình, đề án, Dự thảo Nghị quyết UBND tỉnh trình, ngày 27-4-2023, Kỳ họp thứ 10 HĐND tỉnh đã thông qua 2 nghị quyết về thông qua Đề án và Quy định một số chính sách đặc thù hỗ trợ thực hiện xây dựng “Làng văn hóa kiểu mẫu” trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, giai đoạn 2023-2030. Đây là quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị của tỉnh, trong đó có các cơ quan dân cử. Đây cũng được coi là những là cơ sở pháp lý để phát huy tiềm năng, thế mạnh của địa phương, thu hút nguồn lực phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân; góp phần nâng cao thu nhập, phúc lợi của người dân Vĩnh Phúc và thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội đã được đề ra tại Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII.

Tại hội nghị quán triệt và triển khai các nghị quyết của HĐND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Duy Thành đã nhấn mạnh: Vĩnh Phúc coi xây dựng Làng văn hóa kiểu mẫu trên địa bàn tỉnh đến năm 2030 là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ của Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII. Do đó, chủ trương lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện quyết liệt với quyết tâm chính trị cao; tổ chức thực hiện đồng bộ, toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm thực chất, hiệu quả.

Quá trình thực hiện luôn nhất quán việc lấy lợi ích của người dân làm mục tiêu, động lực trong xây dựng Làng văn hóa kiểu mẫu. Lấy người dân là chủ thể, là trung tâm và đối tượng được hưởng lợi chính từ thành quả xây dựng Làng văn hóa kiểu mẫu.

Về mục tiêu, tỉnh chủ trương xây dựng các Làng văn hóa kiểu mẫu trên địa bàn trở thành nơi đáng sống, phát triển đồng bộ, toàn diện, bền vững về kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường và quốc phòng, an ninh; giữ được sự cân bằng sinh thái, hài hòa với thiên nhiên, bản sắc văn hoá dân tộc; người dân có cuộc sống ổn định, ấm no, hạnh phúc. Cùng với đó sớm hoàn thành các mục tiêu về xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu.

Đến hết năm 2030 có tối thiểu 60 làng được xây dựng đạt các tiêu chí của Làng văn hóa kiểu mẫu do cấp có thẩm quyền ban hành, trong đó: Phấn đấu đến hết năm 2025 hoàn thành 30 làng; đến năm 2027 hoàn thành 60 làng với các đặc trưng cơ bản: Cấu trúc không gian, kiến trúc cảnh quan được bảo tồn và chỉnh trang kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại; kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ; cơ cấu kinh tế và hình thức tổ chức sản xuất hợp lý; môi trường cảnh quan sáng, xanh, sạch, đẹp, an toàn, văn minh, giàu bản sắc văn hoá truyền thống; đời sống văn hoá, tinh thần của người dân lành mạnh, phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc; hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, tự quản.

Đề án tập trung vào 14 nội dung và bộ tiêu chí, bao hàm tất cả các mặt liên quan đến việc cải thiện và nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cũng như đảm bảo an ninh trật tự, bảo vệ môi trường sống của người dân. Đề án có 9 nhiệm vụ, giải pháp, nhằm tạo sự đồng thuận, thống nhất cao về nhận thức, hành động trong hệ thống chính trị và nhân dân trong toàn tỉnh.

Dự kiến cơ cấu nguồn vốn ngân sách nhà nước và nguồn huy động xã hội hóa của Đề án là 2.610 tỷ đồng. Trong đó nguồn vốn ngân sách nhà nước cấp tỉnh 2.475 tỷ đồng; nguồn ngân sách cấp huyện xã và nguồn xã hội hóa: 135 tỷ đồng. Đối tượng hưởng lợi từ Đề án là người dân trên địa bàn tỉnh; trước mắt là người dân các làng thực hiện trong giai đoạn 2023-2025 và giai đoạn tiếp theo đến 2030.

Với Nghị quyết số 06/2023/NQ-HĐND ngày 5-5-2023 của HĐND tỉnh về việc Ban hành Quy định một số chính sách đặc thù hỗ trợ xây dựng “Làng văn hóa kiểu mẫu” trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, giai đoạn 2023-2030, đối tượng áp dụng là các làng, thôn, bản, tổ dân phố, khu phố, khối phố, tiểu khu (được gọi chung là “làng”) được lựa chọn thực hiện xây dựng Làng văn hóa kiểu mẫu trên địa bàn tỉnh; các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân và các cơ quan, đơn vị có liên quan đến tổ chức triển khai, thực hiện chính sách quy định tại Nghị quyết.

Việc thực hiện chính sách được đảm bảo tính công khai, dân chủ, khách quan, minh bạch, công bằng, đúng mục đích, đảm bảo hiệu quả và tuân thủ quy định của pháp luật. Trong cùng một thời điểm, nếu nội dung hỗ trợ có nhiều chính sách hỗ trợ khác nhau thì đối tượng hỗ trợ chỉ được lựa chọn áp dụng một chính sách; nếu đối tượng hỗ trợ đáp ứng nhiều nội dung hỗ trợ theo quy định của Nghị quyết này thì được lựa chọn áp dụng nội dung hỗ trợ có mức hỗ trợ có lợi nhất.

Đối tượng hỗ trợ phải thực hiện đầy đủ các cam kết thuộc điều kiện hỗ trợ (nếu chính sách hỗ trợ có quy định). Trường hợp không thực hiện đúng cam kết, đối tượng hỗ trợ phải hoàn trả số kinh phí được hỗ trợ, nếu không hoàn trả sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Nghị quyết này gồm 16 chính sách đặc thù hỗ trợ (có hướng dẫn thực hiện chi tiết), trong đó có 1 chính sách hỗ trợ thông qua hình thức cho vay vốn được ủy thác qua hệ thống ngân hàng chính sách xã hội, 2 chính sách hỗ trợ để thực hiện các dự án đầu tư công. Các chính sách còn lại chủ yếu thực hiện hỗ trợ một lần sau khi đối tượng được hỗ trợ đã hoàn thành mô hình, được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận đủ điều kiện.

Nhấn mạnh đến mục tiêu, ý nghĩa của việc xây dựng Làng văn hóa kiểu mẫu trên địa bàn tỉnh, đồng chí Hoàng Thị Thúy Lan, Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc yêu cầu các địa phương phải có sự phân công nhiệm vụ rõ ràng, bí thư cấp ủy phải là Trưởng Ban chỉ đạo, từ đó phát huy cao nhất vai trò của cả hệ thống chính trị trong triển khai thực hiện các nghị quyết. Đặc biệt, cần tuân thủ đúng nguyên tắc tập trung dân chủ “dân biết, dân làm, dân bàn, dân kiểm tra”, tránh sự áp đặt, chủ quan duy ý chí khi triển khai các nội dung, chương trình.

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy yêu cầu các cấp, ngành khẩn trương quán triệt nghị quyết của HĐND tỉnh về tiêu chuẩn, tiêu chí, cơ chế, chính sách hỗ trợ xây dựng Làng văn hóa kiểu mẫu, từ đó, phát huy vai trò của mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị, các hội, đoàn thể trong tuyên truyền, phổ biến để các tầng lớp nhân dân hiểu, cùng vào cuộc với chính quyền.

Đồng thời, giao Ban Chỉ đạo xây dựng Làng văn hóa kiểu mẫu tỉnh làm việc với ban đảng, mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và các sở, ngành, địa phương liên quan nghe báo cáo kế hoạch triển khai thực hiện với từng nội dung, tiêu chí được giao; làm việc với thường trực các huyện, thành phố, nắm rõ tiến độ thực hiện, những khó khăn, vướng mắc và khả năng huy động nhân dân tham gia đóng góp.

HĐND tỉnh sẽ đưa nội dung giám sát việc triển khai thực hiện Nghị quyết về xây dựng Làng văn hóa kiểu mẫu vào kỳ họp hằng năm. Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện Nghị quyết. Ban Tổ chức Tỉnh ủy phối hợp với các ban đảng của Tỉnh ủy, các cơ quan liên quan tổ chức thi bí thư chi bộ, trưởng thôn, mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể trong vận động nhân dân thực hiện nội dung này. Văn phòng Tỉnh ủy phối hợp với UBND tỉnh và các đơn vị, địa phương phát động phong trào thi đua trong cấp ủy, chính quyền, nhân dân về thực hiện xây dựng Làng văn hóa kiểu mẫu với các tiêu chí, lộ trình cụ thể.

Đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ cũng yêu cầu Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy tổ chức hội nghị cung cấp thông tin sâu rộng tới các cơ quan báo chí về nội dung, chủ trương, các cơ chế, chính sách xây dựng Làng văn hóa kiểu mẫu, đặc biệt tuyên truyền về ý nghĩa, mục tiêu, cách làm của Vĩnh Phúc. Trên cơ sở đó, các cơ quan truyền thông của tỉnh cần tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nhất là nêu bật sự khác biệt, tính ưu việt trong chính sách văn hóa mà Vĩnh Phúc đang thực hiện so với các địa phương khác để cấp ủy, chính quyền và người dân phấn khởi, chung sức, đồng lòng quyết tâm thực hiện thành công nhiệm vụ xây dựng Làng văn hóa kiểu mẫu, góp phần mang lại những lợi ích thiết thực nhằm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân.

Huy Nam