Từ thực trạng
Nhận thức rõ tầm quan trọng, vai trò có ý nghĩa quyết định của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã đối với việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng ở địa phương, Tỉnh ủy Quảng Bình đã chỉ đạo nghiêm túc thực hiện quan điểm, nguyên tắc, chỉ thị, nghị quyết, kết luận của Đảng về xây dựng đội ngũ cán bộ, ban hành các chương trình hành động về nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng các cấp, về đổi mới công tác cán bộ và các chương trình hành động tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng bộ tỉnh đối với các tổ chức của hệ thống chính trị.
Tỉnh Quảng Bình có 8 huyện, thị xã, thành phố; 159 xã, phường, thị trấn. Đến ngày 30-11-2017, tỉnh có 3.261 cán bộ, công chức cấp xã; trong đó cán bộ lãnh đạo, quản lý có 1.629 người, công chức có 1.632 người và 6.724 người hoạt động không chuyên trách. Cán bộ chủ chốt cấp xã có 998 người, trong đó, 477 người làm công tác đảng, đoàn thể; công tác chính quyền có 521 người.Về chất lượng cán bộ, đa số cán bộ chủ chốt có trình độ chuyên môn từ trung cấp trở lên, trong đó 647 đồng chí có trình độ cao đẳng, đại học, chiếm 64,8%; 6 đồng chí có trình độ thạc sĩ, chiếm 0,1%. Về trình độ lý luận chính trị, 938 đồng chí có trình độ trung cấp, chiếm 93,99%; 30 đồng chí có trình độ cao cấp chính trị, chiếm 3%. Số cán bộ là người dân tộc thiểu số được quan tâm, tin tưởng giao phó đảm nhiệm các chức vụ chủ chốt cấp xã để thử thách, đào tạo và tạo nguồn cán bộ tăng (87 cán bộ nữ, 36 cán bộ là người dân tộc thiểu số). Tỷ lệ cán bộ được bồi dưỡng kiến thức về quản lý nhà nước, trình độ tin học ngày càng tăng, đạt 81,12% (808 đồng chí). Về độ tuổi, 6 đồng chí dưới 30 tuổi, chiếm 0,1%; từ 31 - 45 tuổi có 365 đồng chí, chiếm 36,57%; từ 46 - 60 tuổi có 615 đồng chí, chiếm 61,62%. Năm 2017, sau khi hoàn chỉnh quy hoạch, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Bình đã mở lớp đào tạo nguồn bí thư cấp ủy cấp xã cho 159 trường hợp được quy hoạch.
Nhìn chung, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã được đảm bảo đủ về số lượng, chất lượng không ngừng được nâng lên; hoạt động của bộ máy chính trị cấp xã ngày càng hiệu lực, hiệu quả. Đa số cán bộ được rèn luyện, thử thách, tích luỹ kinh nghiệm trong quá trình đấu tranh cách mạng và qua thực tiễn công tác; giữ vững phẩm chất đạo đức cách mạng, gắn bó với nhân dân; trình độ, năng lực quản lý của cán bộ được nâng cao.
Cán bộ chủ chốt cấp xã có lập trường chính trị vững vàng, trung thành tuyệt đối với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồi Chí Minh, đường lối đổi mới của Đảng; có phẩm chất đạo đức tốt, lối sống giản dị, trong sáng, lành mạnh, thường xuyên rèn luyện, tu dưỡng đạo đức cách mạng; thực hiện nghiêm túc các chỉ thị của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ về chấn chỉnh và tăng cường kỷ luật, xiết chặt kỷ cương hành chính; có ý thức tổ chức kỷ luật cao, nghiêm chỉnh chấp hành và thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, thực hiện nghiêm các quy định của Đảng; thực hiện và hoàn thành tốt các công việc được phân công; lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội ở cơ sở. Qua đánh giá, xếp loại cán bộ năm 2016, số cán bộ chủ chốt cấp xã được đánh giá, xếp loại ở mức hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và hoàn thành tốt nhiệm vụ chiếm tỷ lệ cao, đạt 76,4%.
Bên cạnh những kết quả đạt được, chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã hiện nay vẫn còn bộc lộ một số hạn chế nhất định. Một số cán bộ chủ chốt cấp xã bản lĩnh chính trị chưa vững, còn dao động và có biểu hiện suy thoái; có trường hợp chưa thật sự gương mẫu, còn vi phạm, sa sút về phẩm chất, đạo đức, lối sống; y thức tổ chức kỷ luật chưa cao, có biểu hiện quan liêu, hách dịch, xa dân, cá biệt có trường hợp tham nhũng, vi phạm nguyên tắc sinh hoạt Đảng, quản lý kinh tế, gây hậu quả nghiêm trọng đến mức bị truy tố, khai trừ ra khỏi Đảng. Một số cán bộ còn hạn chế về năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, khả năng nhận thức, tổ chức thực hiện và xử lý những tình huống phát sinh ở địa phương còn lúng túng; giải quyết các vấn đề phức tạp về lĩnh vực quản lý kinh tế, tài chính, văn hóa, xã hội, thông tin, tôn giáo, tranh chấp về đất đai, bảo vệ tài nguyên, môi trường còn yếu.
Đến giải pháp
Quán triệt tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI, căn cứ Nghị quyết Trung ương 3 (khóa VIII) về chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và các quy định của Đảng, Nhà nước về công tác cán bộ, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành chương trình hành động về đổi mới công tác cán bộ, xác định phải đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ, phấn đấu tạo chuyển biến cơ bản trong công tác cán bộ; xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, lối sống lành mạnh; không quan liêu, tham nhũng; có tinh thần trách nhiệm cao, có tư duy sáng tạo, kiến thức vững vàng; phong cách làm việc khoa học, nói đi đôi với làm.
Để nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã của Quảng Bình trong thời gian tới, cần tập trung thực hiện tốt các giải pháp sau:
Một là, tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng, nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã. Thường xuyên giáo dục, nâng cao hiểu biết về lý luận Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước để đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã hiểu rõ, nắm vững, từ đó tự xây dựng cho mình phương pháp luận, nâng cao kiến thức, năng lực tư duy để có đủ khả năng lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ ở cơ sở... gắn với học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức lối sống; ngững biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Hai là, xây dựng tiêu chuẩn cụ thể và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã. Trên cơ sở tiêu chuẩn cán bộ chung và tiêu chuẩn cán bộ chủ chốt cấp xã đã nêu trong Nghị quyết Trung ương 3 (khóa VIII), Quy định số 89-QĐ/TW ngày 04-8-2017 của Bộ Chính trị quy định khung tiêu chuẩn chức danh, định hướng khung tiêu chí đánh giá cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp trên 5 tiêu chí về chính trị tư tưởng; về đạo đức, lối sống, ý thức tổ chức kỷ luật; về trình độ; về năng lực và uy tín và về sức khỏe, độ tuổi và kinh nghiệm. Đó là 5 tiêu chí chung cần có đối với đội ngũ cán bộ, quản lý các cấp, trong đó có đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã cần phải có phong cách làm việc năng động sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trước tập thể, trước nhân dân. Trong công việc phải hăng hái, nhiệt tình, biết sắp xếp công việc một cách khoa học, hợp tình hợp lý, làm việc phải dân chủ, khách quan, toàn diện, gắn lý thuyết với thực hành, nói đi đôi với làm; tránh những trường hợp làm ít nói nhiều, hoặc nói thì hay làm thì dở, nói không đi đôi với làm.
Ba là, thực hiện đồng bộ, đúng quy định các khâu, quy trình của công tác cán bộ. Nhận xét, đánh giá cán bộ phải thực sự chính xác, công tâm, khách quan trên cơ sở lấy kết quả, hiệu quả công việc làm thước đo chủ yếu trong đánh giá cán bộ gắn với cam kết tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu hằng năm; thực hiện đúng quan điểm, nguyên tắc, tính khách quan, toàn diện, lịch sử cụ thể và phát triển; chấp hành nghiêm nguyên tắc tự phê bình và phê bình, nguyên tắc tập trung dân chủ; kết luận theo đa số, không áp đặt ý kiến chủ quan trong đánh giá, nhận xét cán bộ; phát huy vai trò của Mặt trận, các đoàn thể và nhân dân trong đánh giá, nhận xét cán bộ.
Quy hoạch cán bộ, phải đảm bảo sự chủ động cho các nhiệm kỳ, bảo đảm cơ bản nguồn cán bộ để đến đại hội Đảng, bầu cử và bổ nhiệm các chức danh lãnh đạo, quản lý các cấp nhiệm kỳ tiếp theo. Thực hiện thống nhất về quan điểm, mục tiêu, yêu cầu, quy trình, phương pháp, cách thức xây dựng quy hoạch cán bộ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cả trước mắt và lâu dài; đảm bảo các yêu cầu về số lượng, chất lượng, cơ cấu trong quy hoạch cán bộ; đảm bảo tính kế thừa, phát triển và sự chuyển tiếp liên tục, vững vàng giữa các thế hệ cán bộ.
Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, phải xây dựng và thực hiện tốt kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ hằng năm và cả nhiệm kỳ; chú trọng đào tạo toàn diện, đạt chuẩn chức danh; đào tạo trình độ quản lý, lý luận chính trị, đào tạo kiến thức hội nhập, ngoại ngữ, bồi dưỡng về nghiệp vụ chuyên ngành, đạo đức cách mạng, tận tâm với nghề và vị trí công tác... cho đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã và cán bộ, công chức, viên chức. Thực hiện có nền nếp chế độ bồi dưỡng, cập nhật kiến thức đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp; tiếp tục đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp. Mở các lớp đào tạo nguồn cán bộ chủ chốt cấp xã; ưu tiên cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ người dân tộc thiểu số.
Về bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử, phải được tiến hành bài bản, có nền nếp, thực hiện đúng nguyên tắc, công khai, minh bạch; kiện toàn đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các địa phương đủ về số lượng, đảm bảo chất lượng và cơ cấu 3 độ tuổi trong đội ngũ cán bộ, coi trọng bổ nhiệm cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ dân tộc. Việc bổ nhiệm cán bộ, giới thiệu cán bộ ứng cử phải gắn với quy hoạch, với chức trách nhiệm vụ, tiêu chuẩn của từng chức danh và kết quả đánh giá, nhận xét cán bộ để bổ nhiệm cán bộ đúng năng lực, sở trường. Kiên quyết thay thế cán bộ hạn chế về năng lực, phẩm chất đạo đức, trách nhiệm; bố trí công tác khác, hạ cấp hoặc chuyển sang chế độ chuyên viên đối với những cán bộ tín nhiệm thấp mà không chờ hết nhiệm kỳ hoặc hết tuổi công tác theo quy định về trách nhiệm và xử lý trách nhiệm đối với người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan, đơn vị trong thực hiện nhiệm vụ được giao.
Đẩy mạnh công tác điều động, luân chuyển cán bộ để rèn luyện, thử thách, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ qua thực tiễn. Tăng cường luân chuyển cán bộ trẻ từ dưới 40 tuổi từ huyện về cơ sở để đào tạo, rèn luyện cán bộ. Phát hiện những cán bộ cấp xã có trình độ, năng lực thực tiễn để điều động lên cấp trên. Thực hiện nghiêm quy định về thời gian luân chuyển cán bộ, gắn luân chuyển cán bộ với việc bố trí một số chức danh cán bộ không là người địa phương. Tuyệt đối không điều động những cán bộ bị kỷ luật hoặc không hoàn thành nhiệm vụ ở cơ sở lên huyện và ở đơn vị này sang nhận chức vụ tương đương hoặc cao hơn ở đơn vị khác.
Bốn là, quản lý và thực hiện tốt chính sách cán bộ, thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, đồng thời thực hành và mở rộng dân chủ trong quản lý cán bộ. Có sự phân công, phân cấp hợp lý, tôn trọng và phát huy vai trò, trách nhiệm của cơ quan và người đứng đầu tổ chức trong công tác cán bộ. Quan tâm và làm tốt chính sách đối với cán bộ ở địa bàn đặc biệt khó khăn, chính sách luân chuyển cán bộ, chính sách thu hút nhân tài và chính sách tinh giản biên chế. Xây dựng cơ chế, chính sách phát hiện, thu hút và đào tạo nhân tài, có chính sách thỏa đáng trong việc sử dụng nhân tài sau đào tạo, con em trong tỉnh là học sinh, sinh viên đạt kết quả học tập loại xuất sắc; tăng cường việc tuyển chọn sinh viên tốt nghiệp đại học loại giỏi về công tác tại cơ sở xã, phường, thị trấn.
Năm là, đổi mới phương thức lãnh đạo của cấp ủy đối với công tác cán bộ. Các cấp ủy đảng quán triệt và cụ thể hóa nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ trong quy chế làm việc và hoạt động của cấp ủy. Chấp hành tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, kết luận theo đa số; đồng thời đề cao vai trò, trách nhiệm người đứng đầu trong việc giới thiệu, tiến cử và chịu trách nhiệm về người được giới thiệu, tiến cử giữ các chức vụ lãnh đạo, quản lý. Rà soát, sửa đổi bổ sung các văn bản quy định về công tác cán bộ đảm bảo phù hợp. Phát huy quyền và trách nhiệm của các tổ chức và người đứng đầu các tổ chức trong hệ thống chính trị về công tác cán bộ; thực hiện nghiêm quy định về trách nhiệm và xử lý trách nhiệm đối với người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan, đơn vị trong thực hiện nhiệm vụ được giao.
Trước yêu cầu của quá trình phát triển, hội nhập quốc tế, Quảng Bình xác định tiếp tục thực hiện có hiệu quả phát triển kinh tế, xã hội; đổi mới, cải cách thủ tục hành chính; tích cực triển khai xây dựng nông thôn mới, phấn đấu đến năm 2020, Quảng Bình phát triển nhanh và bền vững. Để thực hiện có hiệu quả và đạt được mục tiêu đề ra là thách thức, yêu cầu mới đòi hỏi đội ngũ cán bộ của tỉnh, nhất là đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, có năng lực, trình độ, đủ sức nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị ở cơ sở, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh cả trong hiện tại và những năm tiếp theo.
Nguyễn Viết Xuân
Ban Tổ chức Tỉnh ủy Quảng Bình