Đồng Nai là tỉnh nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, có vị trí chiến lược quan trọng về kinh tế, văn hóa, quốc phòng - an ninh, với dân số trên 2.492.262 người, 11 đơn vị hành chính. Là địa bàn có nhiều tôn giáo, gôm Công giáo, Phật giáo, Tin lành, Cao đài, Hòa hảo, Hồi giáo… với số lượng tín đồ hơn 1,3 triệu người, chiếm 60 % dân số toàn tỉnh. Thời gian qua, công tác xây dựng đảng ở Đảng bộ tỉnh Đồng Nai có bước phát triển tương đối toàn diện, đặc biệt việc đánh giá, phân loại cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng ngày càng đi vào nền nếp và coi trọng thực chất. Để việc lấy ý kiến đóng góp của của quần chúng đối với cán bộ, đảng viên đạt chất lượng và hiệu quả, nhiều cơ quan, đơn vị, địa phương trên địa bàn tỉnh đã vận dụng những cách làm sáng tạo như:
Đảng bộ huyện Long Thành đã tổ chức thành hội nghị quần chúng lấy ý kiến đóng góp đối với cán bộ chủ chốt cấp xã, thị trấn và đội ngũ cán bộ cấp huyện, do đó tạo điều kiện thuận lợi cho quần chúng góp ý kiến thiết thực, có chất lượng.
Đảng bộ huyện Trảng Bom với phương châm dựa vào dân để xây dựng đảng đã phát huy tốt vai trò giám sát của nhân dân trong đánh giá cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng. Qua đó, người đứng đầu ủy ban nhân dân, hội đồng nhân dân các cấp và cán bộ, đảng viên giải quyết tốt mối quan hệ với quần chúng; thực hiện công khai, minh bạch trong đối thoại, trả lời chất vấn, giải quyết kịp thời những băn khoăn, vướng mắc của quần chúng, được nhân dân đồng tình ủng hộ.
Đảng bộ Quân sự và Đảng bộ Công an tỉnh đã phát huy dân chủ của các tổ chức quần chúng trong tham gia xây dựng đảng. Bằng phương pháp phát phiếu cho quần chúng về nhà ghi ý kiến đóng góp, sau đó gửi lại tổ chức cấp ủy đảng tổng hợp kết quả đóng góp.
Đảng bộ Tổng Công ty Cao su Đồng Nai đã thường xuyên mở rộng dân chủ đến tổ trưởng sản xuất và ban chấp hành công đoàn bộ phận, hội phụ nữ, đoàn thanh niên ở cơ sở trong việc lấy ý kiến của quần chúng về đánh giá chất lượng cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng.
Đảng bộ Viễn thông Đồng Nai đã coi trọng tham gia lấy ý kiến của quần chúng trong xây dựng quy chế nội bộ, kí kết quy chế phối hợp hoạt động giữa giám đốc và chủ tịch công đoàn trong hoạt động quản lý, giáo dục cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng ở công ty.
Với cách làm trên, các cấp ủy đã nhận được nhiều thông tin từ quần chúng có giá trị, giúp nhận định sát tình hình, đánh giá tố chức đảng và đảng viên cụ thể và thực chất hơn. Đa số ý kiến của quần chúng góp ý kiến cho cán bộ, đảng viên và tổ chức cơ sở đảng với tinh thần trách nhiệm và mang tính xây dựng. Nội dung góp ý kiến có trọng tâm, trọng điểm; những hạn chế, khuyết điểm của đảng viên và tổ chức đảng đều có địa chỉ cụ thể. Tỷ lệ góp ý kiến ở các chi bộ đạt khá cao (97%) trong tổng số quần chúng được mời dự. Những kết quả thu được thông qua góp ý kiến từ quần chúng về công tác xây dựng đảng như: Các cấp ủy cần có giải pháp thiết thực, cụ thể nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng cán bộ, đảng viên. Một số cấp ủy chưa thực sự quan tâm xây dựng đoàn kết nội bộ, công tác quản lí, giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên có nơi thiếu chặt chẽ; cần quan tâm củng cố, kiện toàn lực lượng công an đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ giữ gìn, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy cơ sở đối với các đoàn thể chính trị - xã hội; chính quyền các cấp cần chăm lo hơn nữa đồng bào nghèo…
Nhiều ý kiến góp ý cho đảng viên là cán bộ chủ chốt cấp xã cần trực tiếp tìm hiều đời sống, tâm tư, nguyện vọng và lợi ích chính đáng của nhân dân. Một số cán bộ, đảng viên công tác tại cơ quan, đơn vị sự nghiệp chưa gương mẫu trong lời nói và việc làm, không ít đảng viên là công an, cán bộ tư pháp, hộ tịch, y tế, địa chính…còn biểu hiện nhũng nhiễu, gây phiền hà cho nhân dân trong giải quyết công việc. Qua đó, các cấp ủy đã kịp thời rút kinh nghiệm, chỉ đạo cho đảng viên tự kiểm điểm, giải trình theo yêu cầu, đã có không ít trường hợp phải hạ mức xếp loại.
Dựa vào ý kiến của quần chúng để đánh giá chất lượng cán bộ, đảng viên và tổ chức cơ sở đảng ở Đồng Nai bước đầu đã đem lại những kết quả quan trọng, khẳng định vai trò của nhân dân trong công tác xây dựng Đảng. Từ thực tiễn thực hiện việc lấy ý kiến đóng góp của của quần chúng đối với cán bộ, đảng viên, rút ra một số kinh nghiệm sau:
Một là, không ngừng nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc phát huy dân chủ nói chung, việc lấy ý kiến quần chúng trong đánh giá, phân loại cán bộ, đảng viên và tổ chức cơ sở đảng nói riêng. Các cấp ủy, người đứng đầu phải luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, coi đây là biện pháp quan trọng trong công tác xây dựng đảng.
Hai là, có kế hoạch tổ chức việc đánh giá cán bộ, đảng viên chu đáo, nội dung đánh giá cần cụ thể, sát từng đối tượng như: Cán bộ chủ chốt các cấp, cán bộ, đảng viên thuộc lực lượng vũ trang, đơn vị, doanh nghiệp... Theo đó, những tiêu chuẩn về chất lượng cán bộ, đảng viên, tổ chức cơ sở đảng và mẫu phiếu phải được chuẩn bị chu đáo, gửi cho quần chúng trước thì ý kiến đóng góp của quần chúng sẽ có chất lượng hơn.
Ba là, tuyên truyền, giáo dục quần chúng nêu cao tinh thần trách nhiệm trong đóng góp ý kiến cho cán bộ, đảng viên, tổ chức cơ sở đảng, nhất là sự hiểu biết của quần chúng về công tác xây dựng đảng, nhằm bảo đảm các ý kiến đóng góp của quần chúng thực sự khách quan, tránh những biểu hiện định kiến cá nhân hoặc lợi dụng hình thức góp ý kiến để thực hiện động cơ không trong sáng, thiếu tính xây dựng.
Bốn là, phát huy vai trò của tổ chức quần chúng, tổ chức chính trị - xã hội tích cực tham gia xây dựng Đảng, nhất là việc góp ý kiến phê bình cho cấp ủy, cán bộ, đảng viên. Có quy chế tiếp nhận và xử lý thông tin, tiếp thu và trả lời ý kiến đóng góp của quần chúng đối với cán bộ, đảng viên và tổ chức cơ sở đảng.
ThS. Nguyễn Ngọc Sáng và Vương Viết Long
Trường Đại học Nguyễn Huệ