Bài 2: Nhận diện và giải pháp khắc phục biểu hiện lệch lạc trong thực hành nêu gương của cán bộ, đảng viên

Việc nhận diện và triển khai các giải pháp khắc phục biểu hiện lệch lạc trong thực hành nêu gương một mặt giúp cán bộ, đảng viên “tự soi, tự sửa”, tự điều chỉnh để hoàn chỉnh bản thân; mặt khác, kịp thời chấn chỉnh những biểu hiện lệch lạc, suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ Đảng, góp phần xây dựng Đảng ta thực sự “là đạo đức, là văn minh”. 

Nhận diện những biểu hiện lệch lạc

V.I.Lê-nin từng cảnh báo: Không một kẻ thù nào, cho dù nó nham hiểm và hung hãn nhất có thể tiêu diệt được Đảng Cộng sản, ngoại trừ những người cộng sản tự tiêu diệt chính họ. Bài học về sự sụp đổ của chế độ XHCN theo mô hình Xô Viết của Liên Xô và các nước Đông Âu với nguyên nhân cốt tử là do “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ vẫn còn nguyên giá trị thực tiễn đối với chúng ta cho tới hôm nay.

Để phòng, tránh điều đó từ sớm, từ xa, vấn đề mấu chốt là chúng ta cần nhận diện những biểu hiện lệch lạc trong thực hành nêu gương, một mặt để cảnh báo, cảnh tỉnh đối với mỗi cán bộ, đảng viên, để mỗi người trong chúng ta “tự soi”, “tự sửa”; mặt khác, đây cũng là cơ sở để mỗi cấp ủy, tổ chức đảng xác định và đưa ra các giải pháp thiết thực để uốn nắn, chấn chỉnh, khắc phục kịp thời những biểu hiện lệch lạc đó. Quán triệt ý kiến của Tổng Bí thư Nguyễn Phú trọng tại Hội nghị giữa nhiệm kỳ BCH Trung ương khoá XIII: “Cần phát huy cao độ tinh thần nêu gương, thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao đạo đức cách mạng; nghiêm túc tự soi, tự sửa, tự phê bình và phê bình; giữ vững kỷ luật, kỷ cương... gương mẫu về đạo đức, lối sống trong công tác, trong cuộc sống của bản thân, gia đình và người thân. Hết sức tránh tình trạng “Chân mình còn lấm bê bê/ Lại cầm bó đuốc đi rê chân người”; trong khuôn khổ bài viết này, chúng tôi tạm thời “điểm mặt, chỉ tên” ba biểu hiện lệch lạc chủ yếu mà cán bộ, đảng viên cần tránh, cụ thể như sau:

Một là, biểu hiện tự ti, bàng quan: Tự đánh giá thấp bản thân, không thấy được những điểm tốt, mặt mạnh của bản thân để phát huy và nêu gương trước mọi người, không tin vào khả năng của bản thân mình, nghĩ mình kém hơn người khác, luôn sống mặc cảm và thu mình lại; đứng ngoài cuộc, “sáng cắp ô đi, tối cắp ô về”, thờ ơ với việc nêu gương trước mọi người và làm ngơ với việc học tập, noi gương người tốt xung quanh mình.

Hai là, biểu hiện “nói không đi đôi với làm”, “nói nhiều, làm ít”, “nói một đằng làm một nẻo”: Giữa lời nói và việc làm, suy nghĩ và hành động không nhất quán; có thể nói đúng, nói hay, hứa hẹn nhiều nhưng không làm hoặc nói suông, nói dối nhằm “mồm miệng đỡ chân tay”, thậm chí lấp liếm những thiếu sót, sai phạm của bản thân. Trong thực tế, cá biệt có những trường hợp luôn miệng rao giảng về đạo đức, kêu gọi nêu gương song lại có những hành vi vi phạm nghiêm trọng những điều đảng viên không được làm, vi phạm kỷ luật đảng, vi phạm pháp luật của Nhà nước...

Ba là, biểu hiện nêu gương hình thức, giả tạo, trá hình, “đầu voi, đuôi chuột”: Bề ngoài luôn tỏ ra gương mẫu, mực thước; “tô vẽ”, “đánh bóng” bản thân khiến mọi người lầm tưởng là một tấm gương sáng, song đằng sau vỏ bọc hoàn hảo là những thói hư, tật xấu, cách ứng xử tồi tệ, thậm chí suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, vi phạm nghiêm trọng kỷ luật đảng, pháp luật của Nhà nước; giả tạo, giấu kín bản chất thật sự, chỉ bị “lộ” trong những tình huống nguy nan, tình huống có vấn đề hoặc khi bị “phát hiện”. Các vụ việc gây chấn động dư luận xã hội trong thời gian vừa qua như vụ Việt Á, vụ “chuyến bay giải cứu” là những minh chứng đáng xấu hổ đối với một số cán bộ, đảng viên giữ chức vụ cao, trọng trách lớn mà nêu gương hình thức, giả tạo, trá hình, gây hậu quả nghiêm trọng.  

Nhận diện các thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch  

Với mục tiêu làm suy yếu, lật đổ vai trò lãnh đạo của Đảng, các thế lực thù địch, phần tử cơ hội chính trị, phản động không từ thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt nào; trong đó, chúng tập trung lợi dụng không gian mạng để tuyên truyền các quan điểm sai trái, phát tán rộng rãi các tài liệu có nội dung xấu, độc, phản động. Đối với phương thức lãnh đạo của Đảng là nêu gương, chúng triệt để sử dụng ba thủ đoạn chính, đó là: Xuyên tạc, phủ định các quan điểm của Đảng về nêu gương; trực tiếp, tập trung chống phá các quy định của Đảng ta. Đối với Quy định số 08-QĐi/TW ngày 25-10-2018 của BCH Trung ương “Về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương”, chúng cho rằng: Nêu gương là quy định không có tác dụng, nêu gương là mị dân và không cần thiết trong điều kiện tất cả đã có quy định. Với Quy định số 37-QĐ/TW ngày 25-10-2021 của BCH Trung ương (khóa XIII) về “Những điều đảng viên không được làm”, chúng không ngại bóp méo sự thật, rêu rao: “Đảng đang suy yếu và rệu rã nên phải ban hành Quy định số 37”... Mục đích của những thủ đoạn này là cố tình hạ thấp uy tín, vai trò lãnh đạo của Đảng, làm giảm niềm tin của Nhân dân vào Đảng và chế độ XHCN, tiến tới nhằm xoá bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng và thể chế chính trị ở Việt Nam. Bịa đặt, thêu dệt âm mưu hạ bệ thần tượng và những tấm gương được nhân dân ngưỡng mộ, tin yêu; bôi nhọ, nói xấu lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Đây là thủ đoạn thâm độc được chúng tiến hành từng bước, từ phá hoại uy tín của một số cá nhân cụ thể đến phá hoại uy tín của tổ chức đảng, từ làm lung lay niềm tin của một bộ phận dân chúng đối với Đảng, kích động người dân gây mất an ninh, trật tự, nhất là bộ phận dân chúng đã vốn có sẵn những bức xúc, bất bình với tình trạng quan liêu, tham nhũng, lãng phí... đến chống phá phương thức lãnh đạo của Đảng bằng nêu gương nhằm mục đích làm suy giảm năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng.

Lợi dụng việc xử lý nghiêm những cán bộ, đảng viên vi phạm kỷ luật đảng, vi phạm pháp luật của Nhà nước để làm gương cho cán bộ, đảng viên, các thế lực thù địch, cơ hội chính trị dựng chuyện, bóp méo, rêu rao đó là “đấu đá nội bộ”, “thanh trừng phe phái trong Đảng”, qua đó gây hoang mang, hoài nghi trong dư luận xã hội, hòng hạ bệ uy tín của Đảng, phá vỡ khối đoàn kết trong nội bộ Đảng và sự đồng thuận của xã hội, chia rẽ Đảng với Nhân dân; cản trở công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng, phủ nhận những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử mà Đảng và Nhân dân ta đạt được, làm suy giảm niềm tin của Nhân dân đối với Đảng.

Kiên quyết đấu tranh bảo vệ quan điểm của Đảng, quán triệt chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị BCH Trung ương lần thứ 7 (khoá XIII): “Phát huy dân chủ, nâng cao ý thức trách nhiệm, nêu gương”; “nâng cao đạo đức, văn hóa, tính chuyên nghiệp của cán bộ, công chức, viên chức” và xuất phát từ thực tiễn đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong thời gian qua, chúng tôi mạnh dạn đề xuất nghiên cứu và triển khai mô hình “Bốn chủ động, Năm phát huy” tại mỗi cấp ủy, tổ chức đảng để chúng ta luôn có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, đấu tranh hiệu quả, ngăn chặn kịp thời, làm thất bại âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch.

Theo đó, “Bốn chủ động” gồm: 1) Chủ động “tăng cường miễn dịch” cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân: Về bản chất, đây chính là việc chúng ta chủ động trang bị những kiến thức nền tảng về Chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng ta cũng như những hiểu biết toàn diện về kinh tế - chính trị - văn hóa - xã hội thông qua tuyên truyền, giáo dục bằng nhiều hình thức; khuyến khích tự học tập, tự tìm hiểu, tự nghiên cứu, cập nhật nhằm nâng cao nhận thức, nhãn quan chính trị để mỗi cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân tự “miễn dịch” trước những thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt của các thế lực thù địch, phân biệt được thật - giả, đúng - sai; tuyệt đối không chia sẻ những thông tin xấu độc trên các trang mạng xã hội; có cơ sở lý luận, thực tiễn để tham gia phê phán, đấu tranh bảo vệ cái đúng, loại trừ cái sai trái, tiêu cực, phản động.

2) Chủ động xây dựng lực lượng đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng ở các cấp. Cùng với lực lượng nòng cốt là thành viên Ban chỉ đạo 35, thành viên Lực lượng 47 (Quân đội), cần chủ động xây dựng lực lượng kế cận, kế tiếp, lực lượng mở rộng gồm các đồng chí đáp ứng yêu cầu “5T” (tâm huyết, trí tuệ, trách nhiệm, tinh thông, tỉnh táo) sẵn sàng bổ sung, củng cố, kiện toàn, không để hẫng hụt lực lượng tham gia đấu tranh. Huy động sự tham gia của các nhà báo, nhà nghiên cứu, chuyên gia có kiến thức uyên thâm, khả năng đấu tranh sắc bén để nâng cao chất lượng đấu tranh, bảo vệ quan điểm của Đảng về nêu gương nói riêng và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng nói chung. 

3) Chủ động dự báo, nắm, quản lý tình hình: Để làm tốt việc này, bên cạnh óc phán đoán nhạy bén đón trước nội dung, thời điểm, cách thức, “địa bàn” mà các thế lực thù địch tập trung công kích, chống phá; cần phát huy kỹ năng, kinh nghiệm trong nắm bắt các quy luật của đối tượng, âm mưu, thủ đoạn chống phá của chúng để dự kiến tình huống, cách xử trí, bảo đảm không bị động, bất ngờ ngay cả trên không gian mạng.

4) Chủ động triển khai phương án “tác chiến” phù hợp, hiệu quả. Trên cơ sở dự báo, các cấp ủy, tổ chức đảng chủ động chỉ đạo việc chuẩn bị nội dung, phương án, cách thức và tổ chức đấu tranh linh hoạt trên nhiều hướng, trực diện và gián tiếp, sử dụng bài viết, bình luận phản bác, báo xấu các thông tin xuyên tạc, xấu độc… Để đạt hiệu quả tốt, cần tổ chức diễn tập các phương án, xử trí nhiều tình huống giả định sát thực tế và thường xuyên bồi dưỡng, tập huấn nâng cao kỹ năng đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và những lực lượng tham gia vào “trận chiến” này.

“Năm phát huy” của mô hình này tập trung vào: 1) Phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, liên tục, chặt chẽ của cấp ủy, chỉ huy các cấp trong định hướng, xây dựng lực lượng và tổ chức đấu tranh;

2) Phát huy tinh thần tiên phong và trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên trong tuyên truyền, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác, ngăn chặn, đẩy lùi những quan điểm sai trái, luận điệu xuyên tạc, phản động;

3) Phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức quần chúng, sức mạnh của “thế trận lòng dân” trong đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn của thế lực thù địch;

4) Phát huy vai trò của khoa học - công nghệ để tăng cường hiệu quả, sức chiến đấu trong đấu tranh trên không gian mạng;

5) Phát huy ưu điểm, bài học kinh nghiệm trong tổng kết thực tiễn gắn với khắc phục những nhược điểm, hạn chế trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng thời gian qua.      

Các giải pháp khắc phục

Những biểu hiện lệch lạc của cán bộ, đảng viên nếu không được uốn nắn, chấn chỉnh, khắc phục kịp thời rất dễ dẫn tới hệ lụy khôn lường, hậu quả nghiêm trọng, làm tổn hại thanh danh và uy tín của Đảng ta, suy giảm lòng tin của Nhân dân vào Đảng và Nhà nước. Việc triển khai các giải pháp cần sự vào cuộc, phối hợp đồng bộ của các cấp, các ngành, các lực lượng , cụ thể như sau:

Đối với Trung ương, cần tiếp tục bổ sung, phát triển, hoàn thiện quy định và đề cao trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu gắn với học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; lãnh đạo, triển khai đồng bộ, kịp thời, hiệu quả, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức, hành động của cấp ủy, tổ chức đảng, của cán bộ, đảng viên về trách nhiệm nêu gương; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm những cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Đối với cấp ủy, tổ chức đảng, cần thường xuyên làm tốt việc bồi dưỡng lý tưởng, đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên, chú trọng rèn luyện các phẩm chất “Trung với Đảng, với nước; hiếu với Nhân dân”; “Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”; đặt ra yêu cầu cao cho mỗi cán bộ, đảng viên trong việc tự giác tu dưỡng, rèn luyện về đạo đức, lối sống ở mọi lúc, mọi nơi, bất luận trong điều kiện, hoàn cảnh nào cũng phải giữ mình, đặt lợi ích của Đảng, của dân tộc lên trên lợi ích cá nhân, giữ bằng được cho mình điều thiêng liêng nhất đó là danh dự của cán bộ, đảng viên; phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội của mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, báo chí và nhân dân; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với cán bộ, đảng viên có dấu hiệu vi phạm kỷ luật đảng, không gương mẫu trong thực hiện nhiệm vụ và trong cuộc sống, đúng với tinh thần “không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai”; có cơ chế, hình thức biểu dương, khen thưởng kịp thời những cá nhân, tổ chức, đơn vị luôn tự giác, thường xuyên thực hiện vấn đề nêu gương; bảo vệ cán bộ, đảng viên dám nói, dám đấu tranh, tố cáo sai phạm, tiêu cực.

Đối với mỗi cán bộ, đảng viên, cần nhận thức đúng đắn rằng nêu gương không chỉ là trách nhiệm, còn là bổn phận, là niềm vui, niềm vinh dự, tự hào của bản thân; thực hành nêu gương phải tự giác, thực chất, thường xuyên qua từng suy nghĩ, lời nói, việc làm cụ thể hằng ngày; việc gì đem lại điều tốt đẹp cho mọi người xung quanh, cho cơ quan, tổ chức, tập thể, cho đất nước thì hết sức làm, việc gì không tốt phải hết sức tránh; không ngừng đổi mới phong cách làm việc, cần phải sâu sát, cụ thể, tỷ mỷ, khoa học, sáng tạo trong công tác, tinh thông về nghiệp vụ, chuyên môn; xác định rõ trách nhiệm người đi trước giúp đỡ người đi sau, cấp trên nêu gương cho cấp dưới, đảng viên gương mẫu trước quần chúng; kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tiêu cực; nghiêm túc trong tự phê bình và phê bình, thấy đúng phải bảo vệ, thấy sai phải đấu tranh, không tranh công, đổ lỗi, nếu sai dũng cảm nhận khuyết điểm và trách nhiệm, “tự soi”, “tự sửa”, tự điều chỉnh và hoàn thiện bản thân. 

Rõ ràng, nhận diện và triển khai các giải pháp đồng bộ, cụ thể, thấu đáo sẽ giúp hạn chế tối đa những biểu hiện lệch lạc, tiêu cực trong thực hiện trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên; qua đó, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có đủ bản lĩnh, phẩm chất, trình độ, năng lực, kinh nghiệm, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, xây dựng Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh, thực sự “là đạo đức, là văn minh”. Như vậy, có thể thấy, việc đề cao trách nhiệm nêu gương là một quá trình phát triển tư duy quan trọng của Đảng, từ chỗ vận động, giáo dục, thuyết phục; đến tiếp tục thực hiện phương châm nêu gương “trên trước, dưới sau”, “trong trước, ngoài sau”, phát huy vai trò nêu gương của người đứng đầu; đề cao trách nhiệm tự giác nêu gương; nêu gương “nói đi đôi với làm” đến việc thể chế hóa thành những quy định của Đảng, cụ thể hóa trong chính sách, pháp luật của Nhà nước. Trên cơ sở đó, mỗi tổ chức đảng, mỗi cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân coi nêu gương là thói quen sống lành mạnh, một nét văn hóa chính trị tích cực trong đời sống xã hội.          

Tăng cường xây dựng Đảng về đạo đức, phát huy trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện lệch lạc, sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ và đấu tranh không khoan nhượng làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, chắc chắn Đảng ta sẽ ngày càng trong sạch, vững mạnh. Nhất định Đảng ta sẽ lãnh đạo nhân dân thực hiện thành công sự nghiệp đổi mới, xây dựng thành công CNXH và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH, NXB Chính trị quốc gia, H.2011.

2. Đảng Cộng sản Việt Nam: Nghị quyết 28-NQ/TW ngày 17-11-2023, Hội nghị lần thứ 6 BCH Trung ương Đảng khóa XIII về đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị trong giai đoạn mới.

3. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng, NXB Chính trị quốc gia, H.2011.

4. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, NXB Chính trị quốc gia, H.2016.

5. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, NXB Chính trị quốc gia - Sự thật, H.2021, tập 1, 2.

6. Hồ Chí Minh: Toàn tập, NXB Chính trị quốc gia - Sự thật, H.2011, tập 1, tr.12.

7. Nguyễn Phú Trọng, Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về CNXH và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam, NXB Chính trị Quốc gia sự thật, H.2022.

8. Đặng Sỹ Lộc, Nêu gương - một phương thức lãnh đạo của Đảng có sức lan tỏa và truyền cảm hứng mạnh mẽ đối với nhân dân, Tạp chí Cộng sản điện tử, ngày 7-2-2023.

9. Nguyễn Tấn Tuân, Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng: Đừng để nêu gương rơi vào hình thức, Báo Quân đội nhân dân điện tử, ngày 26-12-2022.

Trung tá Vũ Thị Hồng Minh
Ban Phụ nữ Quân đội, Tổng cục Chính trị, Quân đội nhân dân Việt Nam