Đảng bộ Khối Các cơ quan Trung ương được thành lập theo Quyết định số 47-QĐ/TW ngày 11-4-2007 của Bộ Chính trị trên cơ sở sắp xếp lại 7 đảng bộ khối trực thuộc Trung ương. Đảng bộ Khối có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng trong việc lãnh đạo và thực hiện nhiệm vụ chính trị của các đảng bộ trực thuộc, là tổ chức đảng chịu trách nhiệm công tác đảng tại các cơ quan đầu não Trung ương, cấp chiến lược của đất nước.
Đảng bộ có nhiều đảng viên giữ các cương vị lãnh đạo chủ chốt của Đảng, Nhà nước, mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương, nơi giữ vai trò tham mưu, hoạch định, quyết định và lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện thành công đường lối, chủ trương, chiến lược, sách lược của Đảng trong xây dựng và phát triển đất nước. Phần lớn đảng viên trong Đảng bộ có trình độ cao về chuyên môn và lý luận chính trị, là cán bộ tham mưu cấp chiến lược, công tác ở nhiều lĩnh vực trọng yếu cả trong và ngoài nước.
Nhìn một cách tổng thể, việc tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng luôn được Đảng uỷ Khối quan tâm, chú trọng. Cấp uỷ các cấp đã lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện toàn diện, có hiệu quả các nhiệm vụ theo quy định của Điều lệ Đảng. Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Ban Thường vụ Đảng uỷ Khối đã ban hành Nghị quyết về: “Tăng cường và nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, giám sát của Đảng trong Đảng bộ Khối Các cơ quan Trung ương”; thực hiện tốt việc triển khai, quán triệt các chỉ thị, nghị quyết, quyết định, hướng dẫn… của Trung ương và Đảng uỷ Khối đến các chi, đảng bộ và đảng viên về công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng; ban hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, giúp các tổ chức đảng chủ động tổ chức thực hiện nhiệm vụ, thành nền nếp và có hiệu quả, góp phần xây dựng các chi, đảng bộ trong sạch, vững mạnh, giữ vững kỷ cương, kỷ luật của Đảng.
Tổ chức, bộ máy làm công tác kiểm tra từng bước được củng cố, tăng cường. UBKT các cấp trong Đảng bộ Khối đã có nhiều cố gắng trong tham mưu, giúp cấp uỷ lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, giám sát theo Điều 30 Điều lệ Đảng; đồng thời thực hiện tương đối đầy đủ, có chất lượng các nhiệm vụ của UBKT được quy định tại Điều 32 Điều lệ Đảng.
Việc xây dựng chương trình kiểm tra, giám sát của Đảng ủy và UBKT các đảng ủy trực thuộc Đảng ủy Khối đã quán triệt quan điểm, phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ công tác kiểm tra, giám sát trong nghị quyết và các quy định của Trung ương về công tác kiểm tra, giám sát; việc giải quyết đơn thư tố cáo và khiếu nại thi hành kỷ luật đảng được UBKT Đảng ủy Khối và các đảng ủy trực thuộc quan tâm, giải quyết kịp thời.
Nhiệm kỳ 2011-2015, cấp uỷ các cấp đã kiểm tra 2.122 tổ chức đảng và 10.558 đảng viên (trong đó có 2.177 cấp uỷ viên); giám sát 2.019 tổ chức đảng và 9.115 đảng viên. UBKT các cấp đã kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm 5 tổ chức đảng và 61 đảng viên (trong đó có 10 cấp uỷ viên), kết luận 32 đảng viên có vi phạm, phải kỷ luật 22 đảng viên; kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng 1.628 tổ chức đảng; việc thu nộp, quản lý sử dụng đảng phí 1.593 tổ chức; giám sát chuyên đề 1.445 tổ chức đảng… Qua đó, xử lý kỷ luật 261 đảng viên bằng các hình thức: khiển trách 178, cảnh cáo 46, cách chức 8, khai trừ 29 trường hợp; kỷ luật 4 tổ chức đảng bằng các hình thức: khiển trách 3, cảnh cáo 1.
Trong năm 2016, Ban Thường vụ Đảng ủy Khối đã xem xét, đề nghị UBKT Trung ương, Ban Bí thư thi hành kỷ luật 8 đảng viên thuộc diện Trung ương quản lý, đang xem xét thi hành kỷ luật 1 đảng viên theo thẩm quyền. UBKT các cấp đã kiểm tra 11 đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm, kết luận 8 đảng viên vi phạm, phải thi hành kỷ luật 6 đảng viên; kiểm tra 656 tổ chức đảng thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát; giám sát 525 tổ chức đảng; tiếp nhận, xem xét, giải quyết 164 đơn tố cáo; kiểm tra 1.231 tổ chức đảng về thu, nộp và quản lý, sử dụng đảng phí. Cấp ủy và UBKT các cấp thi hành kỷ luật 116 đảng viên và 1 tổ chức đảng.
Nhìn chung, công tác kiểm tra, giám sát của Đảng bộ Khối trong thời gian qua đã góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên; các chủ trương, chính sách, nghị quyết, chỉ thị của Đảng, các nguyên tắc, nền nếp sinh hoạt đảng được các cấp uỷ, người đứng đầu cấp uỷ và đảng viên chú ý, chấp hành.
Qua kiểm tra, giám sát đã giúp cho các cấp ủy phát hiện được nhiều sơ hở trong lãnh đạo, quản lý để điều chỉnh, khắc phục, đồng thời phát hiện một số tổ chức đảng và đảng viên có vi phạm, kịp thời xử lý theo quy định của Điều lệ Đảng. Công tác kiểm tra, giám sát của Đảng bộ Khối trong thời gian qua cũng đã góp phần quan trọng vào công tác xây dựng đảng, xây dựng cơ quan, đơn vị trong sạch, vững mạnh và hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của các cơ quan Trung ương.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng vẫn còn những hạn chế, khuyết điểm như: Bộ máy làm công tác kiểm tra, giám sát ở các đảng bộ trực thuộc chưa đồng bộ, thiếu về số lượng, thay đổi nhiều sau đại hội, chưa có nhiều kinh nghiệm trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát của Đảng, nhưng chưa được tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ kịp thời… Một số cấp ủy chậm xây dựng chương trình kiểm tra, giám sát toàn khóa và năm 2016. Chưa chú trọng kiểm tra, giám sát đối với đảng viên trong chi bộ hoặc có kiểm tra, giám sát nhưng chất lượng chưa đảm bảo, còn mang tính hình thức... Việc chủ động nắm tình hình để phát hiện, xác định, quyết định và tiến hành kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên còn chưa chủ động, số lượng ít và chất lượng, hiệu quả còn nhiều hạn chế.
Đa số UBKT các đảng ủy trực thuộc chưa tiến hành kiểm tra đối với tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm. Việc giải quyết đơn, thư tố cáo, khiếu nại của một số tổ chức đảng còn chậm, chưa đảm bảo quy trình, thủ tục. Vẫn còn tình trạng gửi đơn, thư tố cáo nhiều nơi, kéo dài, vượt cấp…
Khắc phục những hạn chế trên, thời gian tới, kiến nghị các đảng ủy, UBKT cấp ủy các cấp tiếp tục nâng cao hơn nữa nhận thức, trách nhiệm về công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật trong Đảng. Các cấp uỷ cần tiếp tục quan tâm làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục bằng nhiều hình thức phong phú, thiết thực để tạo được sự chuyển biến thực sự cả về nhận thức và hành động đối với công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng. Tập trung kiểm tra, giám sát việc triển khai, nghiên cứu, học tập, quán triệt và tổ chức thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, quy định, hướng dẫn của Trung ương, của Đảng ủy Khối nhất là việc việc triển khai, tổ chức thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về “Tăng cường xây dựng chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ”, với phương châm: “Kết hợp giữa “xây” và “chống”; “xây” là nhiệm vụ cơ bản, chiến lược, lâu dài; “chống” là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách”.
Chú trọng kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với tổ chức đảng và đảng viên; kiểm tra việc thực hiện việc kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng; giám sát đảng viên trong chi bộ và giám sát cấp ủy viên cùng cấp; giải quyết dứt điểm các đơn, thư khiếu nại, tố cáo. Kiểm tra, xử lý kịp thời, nghiêm minh các vụ việc tham nhũng, lãng phí, tiêu cực với thái độ công tâm, khách quan, trong sáng, không chịu bất cứ một sức ép của bất kỳ tổ chức, cá nhân nào, không có “vùng cấm”, không “nhẹ trên, nặng dưới”.
Chủ động ban hành hệ thống mẫu văn bản nghiệp vụ về công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng phù hợp với điều kiện, tình hình thực tế. Tăng cường sự chỉ đạo, hướng dẫn của UBKT cấp trên đối với UBKT cấp dưới trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên là cán bộ, lãnh đạo, quản lý khi có dấu hiệu vi phạm.
Phối hợp với một số cơ quan thanh tra, kiểm sát trong thực hiện công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng. Thường xuyên tổ chức bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ về công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng cho cán bộ làm công tác kiểm tra của cấp ủy.
Nâng cao chất lượng nghiên cứu, sơ kết, tổng kết thực tiễn về công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật trong Đảng bộ Khối. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị bảo đảm yêu cầu phục vụ cho công tác kiểm tra, giám sát.
TS. Trần Duy Hưng
Uỷ ban Kiểm tra Trung ương