Thanh niên là lực lượng xung kích có vai trò quan trọng trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Quán triệt quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng về thanh niên và công tác thanh niên, Tỉnh ủy Bến Tre đã có những giải pháp tăng cường lãnh đạo công tác thanh niên, nhằm phát huy tốt sức mạnh thanh niên trong thời kỳ mới.
Thực trạng
Tính đến cuối năm 2010, số thanh niên Bến Tre trong độ tuổi 15-30 là 340.872 (trong đó, nữ: 45,1%; thanh niên nông thôn: 72,5%; thanh niên thành thị: 27,6%; thanh niên trường học: 3,7%). Dự đoán 5 năm tới, biến động dân số thanh niên trên địa bàn tỉnh không đáng kể, tuy nhiên biến động cơ học rất lớn do thanh niên rời địa phương đi làm ăn xa tại các khu công nghiệp. Năm 2010, thanh niên có mặt tại địa phương là 100.552 thanh niên, trong đó địa bàn nông thôn phần lớn là những thanh niên có trình độ học vấn thấp, điều kiện kinh tế khó khăn, thiếu vốn, thiếu kinh nghiệm sản xuất, một bộ phận lười lao động… Nhìn chung, lực lượng thanh niên trên địa bàn tỉnh luôn có sự biến động lớn, chuyển dịch lao động trẻ từ nông thôn lên thành thị, từ trong tỉnh ra ngoài tỉnh là xu hướng tất yếu.
Đa số thanh niên Bến Tre cần cù, hiếu học, có ý thức lập thân, lập nghiệp, ý thức về truyền thống cách mạng của quê hương Đồng khởi. Nhiều thanh niên sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình và cộng đồng xã hội, có chí tiến thủ, không cam chịu đói nghèo, nỗ lực vươn lên trong cuộc sống, tích cực tham gia các phong trào hành động cách mạng của địa phương. Bên cạnh các mặt tích cực, số thanh niên vi phạm pháp luật, thiếu ý chí vươn lên, thích hưởng thụ cá nhân và chịu ảnh hưởng của lối sống không lành mạnh, xa rời các giá trị truyền thống có chiều hướng tăng. Điều đó đặt ra yêu cầu cho các cấp ủy đảng và các tổ chức của thanh niên cần có những đổi mới trong nội dung và phương thức lãnh đạo, tập hợp, quản lý thanh niên, để phát huy sức mạnh thanh niên trên địa bàn.
Quán triệt quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng về thanh niên và công tác thanh niên trong tình hình mới, Tỉnh ủy Bến Tre luôn coi trọng và quan tâm lãnh đạo công tác thanh niên, mà trực tiếp là Đoàn thanh niên. Tỉnh chú trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống, lý tưởng cách mạng và đào tạo đội ngũ cán bộ đoàn, đội; thường xuyên bồi dưỡng, rèn luyện đoàn viên ưu tú giới thiệu cho Đảng xem xét kết nạp. Sơ kết 3 năm thực hiện Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25-7-2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, tổ chức đoàn đã giới thiệu 15.084 đoàn viên ưu tú, được Đảng xem xét kết nạp 8.726 đồng chí (chiếm tỷ lệ 57,84%), trong đó có 107 đảng viên là học sinh, sinh viên. Việc phát triển đảng viên trong đoàn viên, thanh niên đã khẳng định niềm tin của thanh niên đối với Đảng và ý thức phấn đấu trở thành đảng viên của lớp trẻ trong thời kỳ mới. Chất lượng đảng viên mới cũng được nâng về trình độ học vấn, chuyên môn nghiệp vụ, tin học, ngoại ngữ. Phong trào “Đoàn viên rèn luyện phấn đấu trở thành đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam” đã tạo sức mạnh trong các tổ chức Đoàn.
Tuy nhiên, sự lãnh đạo công tác thanh niên của Tỉnh ủy Bến Tre trong những năm qua còn bộc lộ một số hạn chế: Việc nhận thức, quán triệt, thực hiện các nghị quyết về thanh niên và công tác thanh niên ở nhiều cấp ủy đảng chưa đầy đủ, đồng bộ và thường xuyên, chưa tương xứng với tinh thần của các nghị quyết đã nêu. Vị trí, vai trò của thanh niên và công tác thanh niên ở nhiều nơi chưa được xem trọng, có biểu hiện chưa thật hiểu, chưa thật tin thanh niên. Một số cấp ủy đảng, cán bộ, đảng viên thiếu kiến thức về công tác vận động thanh niên, còn lúng túng trong việc lãnh đạo công tác thanh niên. Nội dung và phương thức giáo dục thanh niên trong tỉnh còn chậm đổi mới, chưa theo kịp sự đòi hỏi của thanh niên. Điều kiện cơ sở vật chất, trụ sở, phương tiện, kinh phí… phục vụ công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi chậm được đầu tư, nâng cấp, nhất là ở cơ sở còn nhiều khó khăn, phải sử dụng chung trụ sở của UBND hay nhà văn hóa xã. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đoàn, hội vẫn chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, vẫn còn tình trạng hụt hẫng, bị động. Bố trí, đào tạo cán bộ phụ trách công tác thanh niên không theo quy hoạch còn diễn ra phổ biến, nhất là ở cơ sở...
Việc phát triển đảng viên trong thanh niên cũng còn nhiều hạn chế, như tỷ lệ đảng viên trẻ so với tổng số đảng viên được kết nạp chưa cao, tỷ lệ đoàn viên ưu tú được kết nạp còn thấp so với tổng số đoàn viên ưu tú được giới thiệu. Số lượng và chất lượng đảng viên trẻ được kết nạp hàng năm tuy có tăng nhưng vẫn chưa đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ đặt ra. Một số cấp uỷ đảng chưa quan tâm đến công tác phát triển đảng viên trong thanh niên, thủ tục xem xét kết nạp đảng viên còn chậm, cách đánh giá đôi khi còn khắt khe, hình thức.
Giải pháp
1. Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy và chính quyền các cấp về thanh niên và công tác thanh niên. Xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, mỗi cán bộ, đảng viên là tấm gương trong sáng, là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ học tập, phấn đấu noi theo. Xử lý nghiêm, đưa ra khỏi Đảng cán bộ, đảng viên thoái hoá biến chất, củng cố niềm tin cho thanh niên. Các cấp uỷ đảng lãnh đạo các ban, ngành, đoàn thể, các tầng lớp nhân dân nắm vững và quán triệt quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh và Đảng ta về vị trí, vai trò của thanh niên và công tác thanh niên, đặc biệt là Nghị quyết 25 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) gắn với nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2010-2015. Thực hiện có hiệu quả Chương trình hành động của Tỉnh ủy Bến Tre về thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH.
2. Nâng cao trách nhiệm, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về thanh niên và công tác thanh niên. Các cấp chính quyền và các sở, ngành của tỉnh căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ và đặc thù của đơn vị để xây dựng chương trình công tác thanh niên cho phù hợp. Kịp thời giải quyết những kiến nghị, đề xuất của Đoàn, hội. UBND thành phố, huyện, xã, phường, thị trấn mạnh dạn giao cho Đoàn Thanh niên đảm nhận một số chương trình, công trình kinh tế - xã hội trên địa bàn. Đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình đáp ứng nhu cầu học tập, sinh hoạt, vui chơi giải trí lành mạnh của thanh thiếu niên trong tỉnh. UBND tỉnh chỉ đạo Sở Giáo dục và Đào tạo thực hiện các loại hình đào tạo, tiếp tục chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, đổi mới phương thức giảng dạy và học tập, đảm bảo giáo dục toàn diện về đức - trí - thể - mỹ cho thanh thiếu niên, học đi đôi với hành.
Sở Nội vụ phối hợp với các cơ quan chức năng xây dựng, hoàn thiện các đề án: “Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về công tác thanh niên”, “Hoàn thiện cơ chế tuyển dụng, sử dụng, quy hoạch, đào tạo và bồi dưỡng cán bộ trẻ bổ sung vào đội ngũ cán bộ, công chức phục vụ sự nghiệp CNH, HĐH tỉnh Bến Tre”, “Tuyển chọn tri thức trẻ ưu tú dưới 26 tuổi, có trình độ đại học bổ nhiệm phó chủ tịch UBND xã để tăng cường cho các xã nghèo trong tỉnh”.
Sở Lao động, Thương binh và Xã hội đẩy mạnh công tác dạy nghề cho thanh niên, chú trọng dạy nghề cho thanh niên nông thôn, gắn dạy nghề với giới thiệu, giải quyết việc làm, giúp thanh niên vươn lên làm giàu chính đáng. Dạy nghề kỹ thuật cao, đáp ứng nhu cầu lao động tại các khu, cụm công nghiệp và chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh. Phối hợp với Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh xây dựng cơ chế, chính sách đối với thanh niên hoàn thành nghĩa vụ quân sự về học nghề tại địa phương, quy hoạch, đào tạo và bổ sung vào đội ngũ cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn. Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp với các cơ quan văn hóa, báo chí, đài phát thanh truyền hình phát hiện, tuyên dương, nhân rộng những điển hình tiên tiến trong thanh niên. Phối hợp với Đoàn Thanh niên tổ chức sân chơi lành mạnh, các chương trình văn hóa chất lượng cao cho thanh niên.
3. Tăng cường vai trò của mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể, tổ chức kinh tế - xã hội và gia đình, chăm lo giáo dục đào tạo, bồi dưỡng thế hệ thanh niên phát triển toàn diện. Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể cần xây dựng chương trình hành động cụ thể để giáo dục thanh niên. Phân công cán bộ có chất lượng làm công tác thanh niên. Tham gia kiểm tra, giám sát, phản biện việc thực hiện chính sách liên quan đến thanh niên và công tác thanh niên. Xây dựng kế hoạch phối hợp thực hiện giữa các đoàn thể, cán bộ hưu trí, nhân sĩ, trí thức, anh hùng lực lượng vũ trang, anh hùng lao động với Đoàn Thanh niên để chăm lo giáo dục, xây dựng ước mơ, hoài bão, bồi dưỡng và phát huy lực lượng thanh niên. Hội Cựu chiến binh Việt Nam các cấp phối hợp với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh giáo dục truyền thống cho đoàn viên, thanh niên. Xây dựng các câu lạc bộ cựu quân nhân, gắn hiệu quả chất lượng hoạt động của chi đoàn và hiệu quả, chất lượng sinh hoạt chi hội trong đánh giá chất lượng hoạt động 6 tháng, cuối năm.
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phối hợp với hội nông dân các cấp vận động đoàn viên, thanh niên tham gia và nhân rộng tốt các ứng dụng tiến bộ khoa học vào sản xuất, các mô hình phát triển kinh tế. Phối hợp tổ chức hội nghị biểu dương hội viên nông dân và đoàn viên, thanh niên sản xuất kinh doanh giỏi. Phối hợp với hội phụ nữ trong công tác xây dựng tổ chức đoàn, rà soát, giới thiệu học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn vay vốn hỗ trợ học tập. Phối hợp với ban chỉ huy quân sự xã, tổ chức tuyên truyền Luật nghĩa vụ quân sự trong đoàn viên, thanh niên, rà soát thanh niên trong độ tuổi nghĩa vụ quân sự hàng năm, tham gia khám sức khoẻ và lên đường làm nghĩa vụ quân sự hàng năm. Vận động đoàn viên, thanh niên là lực lượng dân quân, thanh niên xung kích tham gia các đợt huấn luyện… Đồng thời, làm tốt công tác xây dựng củng cố tổ chức chi đoàn dân quân ngày càng vững mạnh. Phối hợp với ngành công an, tư pháp, văn hoá xã hội, dân số gia đình tổ chức tuyên truyền trong đoàn viên, thanh niên về Luật Giao thông, Luật Hình sự, Nghị định 09/CP của Chính phủ về việc toàn dân tham gia phòng chống tội phạm. Tổ chức tuần tra bảo vệ an ninh trật tự trên địa bàn xã, phối hợp cảm hoá thanh thiếu niên hư hỏng. Tuyên truyền trong đoàn viên, thanh niên về Luật Hôn nhân gia đình, cam kết mỗi gia đình cán bộ, đoàn viên, thanh niên chỉ có từ 1 đến 2 con.
Kết hợp nhà trường, gia đình và xã hội trong việc giáo dục, quản lý thanh niên nhằm góp phần hình thành nhân cách, đạo đức cho thanh niên. Gắn kết giữa nhà trường và gia đình trong việc giáo dục, quản lý thanh niên. Tổ chức các hoạt động biểu dương các gia đình nuôi dạy con tốt, động viên con em tích cực tham gia các hoạt động xã hội.
4. Xây dựng Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bến Tre vững mạnh, thực sự là trường học XHCN của thanh niên, đội dự bị tin cậy của Đảng. Định kỳ từng quý, sáu tháng, một năm Tỉnh ủy làm việc với tổ chức đoàn để nắm tình hình và có những chủ trương, giải pháp giải quyết những vấn đề có liên quan bức thiết đến thanh niên và công tác thanh niên. Ban Thường vụ tỉnh Đoàn đưa nội dung đổi mới nội dung và phương thức hoạt động đoàn vào các lớp tập huấn cán bộ đoàn nhằm thu hút, tập hợp thanh niên, thích ứng với cơ chế, tình hình của tỉnh và yêu cầu của giai đoạn mới.
Đẩy mạnh các hoạt động hướng về cơ sở. Kịp thời phát hiện, nhân rộng điển hình tiên tiến, phát triển đảng viên để tạo nguồn cán bộ kế cận lâu dài. Tổ chức thanh niên tình nguyện tham gia các phong trào, nhất là tình nguyện tham gia thực hiện các nhiệm vụ, các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng an ninh, trật tự an toàn xã hội của địa phương.
Đoàn Thanh niên tỉnh cần nghiên cứu, xây dựng đề án đánh giá tổng quan tình hình tư tưởng thanh niên Bến Tre theo từng đối tượng, từng khu vực để tham mưu với cấp ủy đảng có những giải pháp tạo sự chuyển biến tích cực về nhận thức chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống và hành động của thanh niên, đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Phối hợp với Trường Chính trị tỉnh và Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam - Phân viện miền Nam xây dựng và thống nhất nội dung chương trình đào tạo, bồi dưỡng về kỹ năng nghiệp vụ công tác thanh vận và giáo dục thế hệ trẻ cho đội ngũ cán bộ đoàn, hội chủ chốt các cấp.
Ban Thường vụ tỉnh Đoàn cần tập trung chỉ đạo các cơ sở đoàn đẩy mạnh công tác giáo dục thanh niên, thông qua các hoạt động giáo dục lý tưởng cách mạng, truyền thống yêu nước, tổ chức đoàn giúp đoàn viên nhận thức đầy đủ hơn về vai trò, nhiệm vụ của người đoàn viên, rèn luyện và phấn đấu trở thành đảng viên. Phấn đấu hằng năm có 70-80% đảng viên được kết nạp từ đoàn viên.
Chăm lo xây dựng tổ chức Hội Liên hiệp Thanh niên vững mạnh, khắc phục những hạn chế trong hoạt động của hội, tránh sự chồng chéo công việc giữa Đoàn và Hội. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ hội giỏi về kỹ năng, có khả năng thiết kế và tổ chức hoạt động cho thanh niên, nêu cao tinh thần trách nhiệm, công tác Hội là trách nhiệm trước hết của đội ngũ cán bộ đoàn.
5. Tăng cường sự hỗ trợ, giúp đỡ của Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Tranh thủ sự giúp đỡ về chuyên môn, nghiệp vụ của Trung ương Đoàn nhằm góp phần xây dựng tổ chức đoàn ngày càng phát triển vững mạnh, thực hiện có hiệu quả những nội dung, chương trình kế hoạch công tác của Đoàn theo đúng định hướng, chủ trương, nghị quyết của Đảng, đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của đoàn viên thanh niên, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị mà Đảng bộ tỉnh đã đề ra.
6. Xây dựng môi trường xã hội lành mạnh, tạo điều kiện cho thanh niên phấn đấu vươn lên hoàn thiện bản thân; phát triển bền vững nền kinh tế, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội trong tỉnh, tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống cho thanh niên. Đẩy mạnh phong trào thanh niên tham gia cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, phấn đấu 100% gia đình đoàn viên, hội viên đạt chuẩn gia đình văn hóa. Xây dựng trung tâm văn hóa đa năng ở các huyện, nâng cao chất lượng hoạt động của Trung tâm học tập cộng đồng, các sân vận động ở tất cả các xã trong toàn tỉnh. Chú trọng bồi dưỡng, phát triển tài năng trẻ. Nâng cao chất lượng giáo dục thể chất trong nhà trường và sức khỏe cho thanh niên tại địa bàn dân cư. Đẩy mạnh xã hội hóa các phong trào thể dục, thể thao quần chúng, huy động và tạo mọi điều kiện cho thanh niên luyện tập thể dục, thể thao, thường xuyên rèn luyện sức khỏe.
Phạm Hùng Minh
Ban Tổ chức Huyện ủy Ba Tri, Bến Tre