Trong những năm vừa qua, cùng với việc tuyên truyền toàn diện, sâu rộng về công cuộc đổi mới đất nước do Đảng khởi xướng và lãnh đạo, công tác tuyên truyền về chủ quyền biển, đảo được tiến hành thường xuyên và có kết quả, góp phần nâng cao nhận thức của cả hệ thống chính trị và của nhân dân về chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Công tác tuyên truyền về chủ quyền biển, đảo đã đóng góp tích cực vào việc đấu tranh bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển trước các hành vi, thủ đoạn xâm lấn và gây mất ổn định trên biển.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác tuyên truyền chủ quyền biển, đảo thời gian qua còn bộ lộc nhiều hạn chế: Vẫn còn để một bộ phận cán bộ và nhân dân chưa nhận thức đầy đủ về cơ sở pháp lý cũng như những cứ liệu lịch sử khẳng định chủ quyền biển, đảo của nước ta; cộng đồng quốc tế, đặc biệt là một số nước trong khu vực chưa có đủ thông tin pháp lý về chủ quyền biển, đảo của Việt Nam cũng như đường lối đối ngoại của Việt Nam trong giải quyết các vấn đề liên quan đến hòa bình và ổn định ở biển Đông.

Nguyên nhân của những hạn chế trên là do chúng ta có lúc, có nơi còn chưa quan tâm đúng mức đến công tác tuyên truyền về chủ quyền biển đảo; việc xác định phạm vi, đối tượng tuyên truyền còn bất cập; nội dung tuyên truyền chưa thực sự khoa học, phù hợp; phương pháp tuyên truyền còn đơn điệu; phương tiện tuyền truyền chưa đa dạng, chưa liên tục và đôi khi chưa kịp thời; việc tuyên truyền đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái của các thế lực thù địch trong các vấn đề liên quan tới chủ quyền biển, đảo còn thụ động và chưa đồng bộ…

Để tiếp tục tuyên truyền sâu rộng về nhiệm vụ phát triển kinh tế biển, đảo phục vụ CNH, HĐH đất nước, nhiệm vụ xây dựng thế trận quốc phòng, an ninh bảo vệ chủ quyền biển, đảo Tổ quốc trong tình hình mới, chúng ta cần phải tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao hiệu quả tuyên truyền và coi đây là vũ khí đấu tranh hiệu quả trước các âm mưu, thủ đoạn gây tranh chấp về chủ quyền biển, đảo. Việc tổ chức, triển khai công tác tuyên truyền trong thời gian tới cần thực hiện tốt một số giải pháp, yêu cầu cơ bản sau:

1. Tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng và Nhà nước đối với công tác tuyên truyền về chủ quyền biển, đảo. Đây là yêu cầu tiên quyết đặt ra đối với việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền về chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới. Công tác tuyên truyền về chủ quyền biển, đảo đòi hỏi phải có sự lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất từ Trung ương tới cơ sở và sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, các ngành, các địa phương; cần quán triệt sâu sắc các quan điểm, chủ trương và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác tuyên truyền chủ quyền biển, đảo; triển khai thực hiện công tác tuyên truyền về chủ quyền biển, đảo ở tất cả các cấp, các ngành, các lĩnh vực của đời sống xã hội.

2. Hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách của Nhà nước về biển, đảo và công tác tuyên truyền về chủ quyền biển, đảo. Trong đó cần xác định rõ trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, các đoàn thể, các tổ chức chính trị - xã hội, đặc biệt là các cơ quan thông tấn, báo chí trong việc triển khai thực hiện công tác tuyên truyền về chủ quyền, biển đảo. Cần có quy định về việc phối hợp giữa các cơ quan truyền thông trong nước với các cơ quan truyền thông quốc tế để triển khai các hoạt động thông tin tuyên truyền về biển, đảo Việt Nam. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và quản lý thống nhất của Nhà nước và sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành, các cơ quan thông tấn báo chí trong và ngoài nước, công tác tuyên truyền về chủ quyền biển, đảo nhằm góp phần củng cố nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân, tranh thủ sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế, tăng cường sức mạnh đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo Tổ quốc.

3. Xác định đúng mục tiêu, đối tượng và lực lượng trong công tác tuyên truyền về chủ quyền biển, đảo. Mục tiêu cơ bản của công tác tuyên truyền về chủ quyền biển, đảo phải nhằm khẳng định vai trò, vị trí và tầm quan trọng của biển, đảo đối với sự nghiệp CNH, HĐH đất nước, khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với các vùng biển, đảo phù hợp với nội dung Công ước quốc tế về Luật Biển 1982; đấu tranh với các thủ đoạn tuyên truyền và hành động xâm phạm chủ quyền trên các vùng biển, đảo và quần đảo của Việt Nam; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của các cấp, các ngành, các tầng lớp nhân dân về vị trí chiến lược của nhiện vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo nước ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của nhân dân tiến bộ trên thế giới trong cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo.
Đối với cộng đồng quốc tế, công tác tuyên truyền về chủ quyền biển, đảo phải được tiến hành thông qua nhiều hình thức và trong tất cả các mối quan hệ quốc tế (kinh tế, chính trị, quân sự, ngoại giao…), phải kết hợp một cách chặt chẽ các cứ liệu lịch sử với các cơ sở pháp lý quốc tế liên quan để khẳng định chủ quyền biển, đảo của Việt Nam.
Đối với đồng bào trong nước và Việt kiều đang sinh sống ở nước ngoài, công tác tuyên truyền phải nhấn mạnh các giá trị lịch sử về truyền thống hào hùng của cha ông trong khai thác và chế ngự biển; phải đề cao giá trị và vai trò của biển, đảo đối với sự phát triển và hưng thịnh của đất nước ngày nay và trong tương lai; phải nhấn mạnh tới tinh thần yêu nước, tinh thần cảnh giác và ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc; động viên đồng bào tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và làm cho toàn dân hiểu rõ chủ trương, quan điểm giải quyết các tranh chấp chủ quyền biển, đảo của Đảng, Nhà nước ta.

4. Bảo đảm thống nhất về nội dung, đa dạng về phương pháp, phương tiện trong công tác tuyên truyền chủ quyền biển, đảo. Công tác tuyên truyền phải nằm trong sự thống nhất lãnh đạo, chỉ đạo từ Trung ương tới cơ sở, phải có sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, các ngành… Cần đặc biệt quan tâm tới sự thống nhất trong nội dung tuyên truyền, bao gồm: Nhấn mạnh vị trí, vai trò, tiềm năng của biển, đảo đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tập hợp các cứ liệu lịch sử chứng minh việc xác lập và thực thi chủ quyền một cách liên tục trên thực tế của nhà nước Việt Nam qua các thời kỳ trên các vùng biển, đảo, tuyên bố chủ quyền. Nhấn mạnh truyền thống đấu tranh bất khuất của quân và dân ta trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Tuyên truyền Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 và các tuyên bố năm 1977 và năm 1982 của Chính phủ nước Cộng hòa XHCN Việt Nam về các vùng biển Việt Nam; Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) năm 2002; Báo cáo quốc gia xác định ranh giới ngoài thềm lục địa của Việt Nam trình Ủy ban ranh giới ngoài thềm lục địa của Liên hợp quốc năm 2009; Bản hướng dẫn thực thi Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) giữa ASEAN và Trung Quốc vừa được thông qua tháng 7-2011.
Thông qua tuyên truyền khẳng định chủ quyền không thể tranh cãi của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Đấu tranh không khoan nhượng với những luận điệu tuyên truyền xuyên tạc sự thật lịch sử về quyền và chủ quyền trên biển của Việt Nam. Đồng thời với sự thống nhất về nội dung, cần phải đa dạng hóa việc sử dụng các phương tiện và hình thức tuyên truyền như: sách, báo, tạp chí, các phương tiện truyền thanh, truyền hình, internet, tiếp xúc ngoại giao, đàm phán kinh tế, trao đổi khoa học công nghệ... Trong từng thời điểm và bối cảnh cần căn cứ vào các đối tượng để xác định cách thức tuyền truyền phù hợp. Nội dung tuyên truyền cần được truyền đạt thông qua nhiều ngôn ngữ và chữ viết phổ biến như: tiếng Anh, Trung, Nga, Nhật, Pháp… và thông qua hình ảnh để nâng cao hiệu quả tuyên truyền.

Công tác tuyên truyền biển, đảo vừa là nhiệm vụ cấp bách trước mắt, vừa là nhiệm vụ trọng yếu thường xuyên, lâu dài; tuyên truyền về biển, đảo đòi hỏi phải xây dựng lực lượng rộng rãi, trong đó các cơ quan tuyên giáo, báo chí, truyền thông là lực lượng nòng cốt, lấy chủ quyền biển, đảo làm mục tiêu tuyên truyền và tập hợp rộng rãi lực lượng cách mạng, huy động sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc trong đấu tranh bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo Tổ quốc.

Bài: Nguyễn Đức Học, Học viện Chính trị
Ảnh: Thu Huyền