Phân tích, đánh giá chất lượng, phân loại tổ chức cơ sở đảng và đảng viên là đợt sinh hoạt tự phê bình và phê bình nghiêm túc, một nội dung cần tiếp tục hoàn thiện, gắn với chỉnh đốn Đảng, do đó cần được các cấp uỷ lãnh đạo chặt chẽ.
Những năm qua, việc đánh giá phân tích chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên đã đi vào nền nếp, đạt những kết quả nhất định. Đây là một biện pháp tích cực để xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh, giải quyết những cơ sở yếu kém, tăng cường quản lí, rèn luyện, nâng cao chất lượng đảng viên, xây dựng cơ quan, xã, phường tiên tiến. Qua phân tích chất lượng đảng viên theo định kỳ hằng năm đã nắm chắc được thực chất sự phấn đấu thực hiện nhiệm vụ được giao của từng đảng viên, đồng thời cũng thấy được khó khăn thực tế, những hoàn cảnh cụ thể, những yếu tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến quá trình phấn đấu của đảng viên. Nhờ sự đánh giá phân tích mà cấp uỷ đã chỉ rõ những mặt yếu, hạn chế của đảng viên, giúp cho đảng viên sửa chữa khuyết điểm. Phân tích, đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên đã kết hợp chặt chẽ công tác kiểm tra theo Điều lệ Đảng, loại ra khỏi Đảng những đảng viên thoái hoá về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức. Nhiều nơi đã kết hợp chặt chẽ xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh với xây dựng cơ quan, xã phường, lấy xây dựng chi bộ, đảng bộ làm then chốt mà vực đơn vị từ yếu kém đi lên, hoàn thành nhiệm vụ.
Tuy vậy, việc phân tích chất lượng các tổ chức cơ sở đảng và đảng viên gần đây ở không ít nơi chưa sát với thực tế của cơ sở. Kết quả phân loại đảng viên chưa đúng chất lượng của đội ngũ đảng viên của đảng bộ. Có tình trạng chi bộ phân loại 100% đảng viên phấn đấu đủ tư cách, hoàn thành tốt nhiệm vụ; đảng bộ có nhiều chi bộ trong sạch vững mạnh mà cơ quan, xã, phường vẫn yếu kém. Thậm chí ở một số cơ sở đảng nhiều năm đạt danh hiệu trong sạch, vững mạnh nhưng vẫn có nhiều cán bộ, đảng viên vi phạm kỉ luật nghiêm trọng, có khi phải truy tố trước pháp luật. Điều đó chứng tỏ việc phân tích, đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên chưa chính xác so với thực trạng. Nguyên nhân là do có tư tưởng chạy theo thành tích, nể nang, né tránh, dễ người, dễ ta. Phương pháp đánh giá còn thiếu những tiêu chí cụ thể, chi tiết. Cấp trên chưa nắm chắc tình hình cấp dưới, quan liêu nên khâu thẩm định chưa đúng thực chất.
Nâng cao chất lượng phân tích đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên trước hết phải quán triệt đầy đủ, sâu sắc, mục đích, nội dung, ý nghĩa công tác này. Trên cơ sở những hướng dẫn của Ban Tổ chức Trung ương, các ban tham mưu, cơ quan chức năng giúp cho cấp uỷ xây dựng kế hoạch thực hiện cụ thể hoá các tiêu chuẩn gắn với nhiệm vụ lãnh đạo của từng đảng bộ.
Để đánh giá đúng thực chất nhằm tạo ra những chuyển biên mới, công tác kiểm điểm, phân loại phải nắm chắc Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII), Chỉ thị 05, các tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí đánh giá cán bộ, và những cam kết về việc thực hiện các nghị quyết của Đảng.
Mỗi giai đoạn đều có những yêu cầu khác nhau, nên trước khi kiểm điểm cấp ủy phải gợi ý những nội dung trọng điểm cho từng đảng viên. Cấp ủy câp trên cần yêu cần cấp ủy, chi bộ, làm rõ những nội dung cần tập trung giải trình, nêu bật ưu khuyết điểm trong thực hiện nhiệm vụ chính trị, xây dựng được kế hoạch sửa chữa các khuyết điểm.
Trong công tác chỉ đạo, cấp uỷ và uỷ ban kiểm tra cấp trên cơ sở cần coi trọng khâu kiểm tra, hướng dẫn, đặc biệt là khâu thẩm định của cấp trên, kết hợp với cơ quan chức năng, đánh giá thực hiện nhiệm vụ lãnh đạo của cơ sở trước khi công nhận các danh hiệu.
Xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh phải kết hợp chặt chẽ xây dựng làng, xã, cụm dân cư, phường, cơ quan tiên tiến. Đây là yêu cầu quan trọng cần phải quán triệt sâu sắc về nhận thức tư tưởng, xác định nhiệm vụ và tổ chức thực hiện. Lập kế hoạch xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh phải trên cơ sở thực hiện nhiệm vụ của đơn vị. Việc đánh giá kết quả xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh cần dựa trên kết quả lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ của đơn vị và kết quả hoàn thành nhiệm vụ của từng đảng viên.
Từ thực tiễn những việc làm được và những mặt còn hạn chế, bài học từ việc chỉ đạo vẫn là: Nâng cao nhận thức, đổi mới phương pháp cho phù hợp, có nội dung, tiêu chí cụ thể, bám sát đặc điểm của từng địa phương, từng ngành, chỉ đạo kiên quyết, chặt chẽ, sát sao thì việc phân tích đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên sẽ đúng thực chất và thiết thực hơn.
Trần Công Huyền