Ngày 30-3-2007, Ban Bí thư ban hành Chỉ thị số 10-CT/TW về “Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ”; Ban Tổ chức Trung ương ban hành Hướng dẫn số 05, 09 về nội dung sinh hoạt chi bộ. Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Mường Nhé đã có Nghị quyết số 06, 07 "Về xây dựng, củng cố hệ thống chính trị ở cơ sở", nhằm cụ thể hóa nội dung Chỉ thị của Ban Bí thư.

Kết quả đạt được

Qua 10 năm thực hiện, các cấp ủy, tổ chức đảng, chi bộ và đảng viên đã nhận thức sâu sắc hơn về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, xác định đó là một trong những biện pháp để góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của TCCSĐ và chất lượng đội ngũ đảng viên, tạo một số chuyển biến tích cực, thể hiện trên các mặt sau:

Về nền nếp sinh hoạt. Việc sinh hoạt chi ủy, chi bộ có nhiều chuyển biến tích cực, tỷ lệ chi bộ bảo đảm nền nếp sinh hoạt định kỳ tăng dần qua các năm. Trước khi có Chỉ thị của Ban Bí thư, ở Đảng bộ huyện Mường Nhé (Điện Biên), tỷ lệ chi bộ sinh hoạt định kỳ chỉ đạt trên 50%, đến nay là 95%; đa số chi bộ đã xây dựng được kế hoạch, chương trình sinh hoạt toàn khóa, trong đó xác định được nội dung sinh hoạt từng tháng. Ở các đảng bộ Công an, Quân sự, Quảng Lâm, Mường Toong và các chi bộ trực thuộc Đảng bộ huyện hầu hết các chi bộ đều chấp hành nghiêm túc chế độ sinh hoạt định kỳ. Kết quả khảo sát từ tháng 3-2008 đến quý 1 của năm 2017 ở 133 chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở, trong đó: Chi bộ bản là 69, Chi bộ cơ quan, đơn vị sự nghiệp công lập là 48, Chi bộ Quân sự xã 02; Chi bộ trong lực lượng vũ trang (quân sự, công an) là 14. Cho thấy, trên 93% số chi bộ sinh hoạt đều kỳ. Đối với chi bộ bản vùng sâu, vùng xa, do đặc thù, có bản là chi bộ sinh hoạt ghép, đảng viên làm việc trong cơ quan, doanh nghiệp nhưng sinh hoạt đảng ở nơi cư trú... nhưng chế độ sinh hoạt chi ủy, chi bộ cũng được duy trì đều hơn. Có chi bộ bố trí sinh hoạt vào ngày phù hợp, sau giờ làm việc. Có chi bộ dành chiều thứ bảy cuối tháng để sinh hoạt.

Về nội dung sinh hoạt. Nội dung sinh hoạt chi bộ ở các loại hình TCCSĐ đã được thực hiện tương đối phong phú, như: quán triệt nghị quyết, chỉ thị, quyết định của cấp trên; thông tin tình hình thời sự quốc tế, trong nước, trong địa phương, trong cơ quan có liên quan đến đơn vị; kiểm điểm việc thực hiện nhiệm vụ được giao; giải quyết tâm tư, vướng mắc của đảng viên, phát triển Đảng… Trong sinh hoạt, chi bộ đã thực sự mở rộng và phát huy dân chủ, nhất là việc thảo luận, quyết định những vấn đề thuộc chức năng, nhiệm vụ của chi bộ và trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền hạn của đảng viên, tạo được không khí cởi mở, chân thành để mọi cán bộ, đảng viên bày tỏ chính kiến, tâm tư, nguyện vọng của mình. Việc đổi mới nội dung, hình thức sinh hoạt chi bộ được nhiều chi ủy, bí thư chi bộ quan tâm. Hầu hết các chi bộ đều có sổ ghi biên bản sinh hoạt và nghị quyết chi bộ. Biên bản sinh hoạt chi bộ được ghi chép đầy đủ các nội dung kỳ họp đề cập (số đảng viên vắng mặt, lý do vắng cụ thể; các ý kiến phát biểu, thảo luận, kết luận của chủ tọa kỳ họp, kết quả biểu quyết nội dung thảo luận). Các kết luận, nghị quyết của chi bộ được đa số đảng viên đồng tình, nhất trí. Sau khi ra kết luận, nghị quyết, chi ủy, bí thư chi bộ phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng đảng viên thực hiện. Công tác kiểm tra, đôn đốc thực hiện kết luận, nghị quyết của chi bộ cũng được quan tâm hơn.

Về công tác chuẩn bị và tổ chức điều hành sinh hoạt chi bộ. Công tác chuẩn bị sinh hoạt chi bộ của chi ủy được chú trọng. Trước khi sinh hoạt chi bộ, chi ủy hội ý hoặc bí thư chi bộ thống nhất với lãnh đạo đơn vị đánh giá tình hình thực hiện nhiệm vụ của chi bộ tháng vừa qua, dự kiến nhiệm vụ tháng tới, các nội dung cần triển khai bàn bạc, thảo luận tại buổi sinh hoạt và thông báo trước cho đảng viên biết thời gian, địa điểm, nội dung sinh hoạt chi bộ để đảng viên sắp xếp thời gian dự họp hoặc thông báo về nội dung sinh hoạt chuyên đề để đảng viên chuẩn bị ý kiến phát biểu, nhằm nâng cao nhận thức, bổ sung kiến thức mới cho đảng viên. Nội dung chuẩn bị sinh hoạt được ghi chép đầy đủ vào sổ biên bản họp chi ủy.

Về sinh hoạt chuyên đề; Sinh hoạt chuyên đề bước đầu đã được chú trọng với nhiều nội dung phong phú, gắn với Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, chương trình thực hiện nghị quyết của cấp trên trong việc lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị, kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng theo chức năng, nhiệm vụ được giao; những vấn đề cấp thiết, bức xúc cần giải quyết; công tác tạo nguồn, bồi dưỡng kết nạp đảng viên.

Kết quả đánh giá chất lượng TCCSĐ và đảng viên sau khi có Chỉ thị số 10-CT/TW và Hướng dẫn số 09-HD/BTCTW của Ban Tổ chức Trung ương về “Nội dung sinh hoạt chi bộ” cho thấy, chất lượng TCCSĐ, nhất là chất lượng chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở và chất lượng đảng viên đã có bước chuyển biến tích cực. Đối với các chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở, tỷ lệ chi bộ đạt trong sạch, vững mạnh có xu hướng tăng dần: năm 2008 đạt 51,3%, năm 2016 đạt 58%. Tỷ lệ chi bộ hoàn thành nhiệm vụ và tỷ lệ chi bộ yếu kém có xu hướng giảm dần: năm 2008 là 7,2%, năm 2016 là 0,3%. Đối với đội ngũ đảng viên, tỷ lệ đảng viên đủ tư cách hoàn thành tốt nhiệm vụ có xu hướng tăng dần: năm 2008 đạt 71,6%, năm 2016 đạt 75,1%. . Tỷ lệ đảng viên vi phạm tư cách hoặc không hoàn thành nhiệm vụ cũng có xu hướng giảm dần.

Hạn chế và vấn đề đặt ra

Việc tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện Chỉ thị của Ban Bí thư ở một số cấp ủy còn chậm và việc thực hiện chế độ thông tin, báo cáo theo quy định chưa được nghiêm túc. Một số cấp ủy chưa nhận thức đầy đủ, sâu sắc về vai trò, vị trí quan trọng của chi bộ và việc nâng cao chất lượng sinh hoạt, cho nên, trong chỉ đạo chưa chặt chẽ, thiếu thường xuyên, sâu sát. Kết quả chuyển biến tiến bộ về nội dung, hình thức, chất lượng sinh hoạt chi bộ nhìn chung còn thấp, chậm và chưa đồng đều giữa các cơ sở, giữa các đảng bộ và giữa các loại hình TCCSĐ. Một số chi bộ chưa duy trì được nền nếp sinh hoạt định kỳ, còn bỏ một số kỳ sinh hoạt trong năm; tỷ lệ đảng viên tham gia sinh hoạt ở một số chi bộ đạt thấp. Một số chi bộ bản việc sắp xếp, bố trí thời gian sinh hoạt hàng tháng không ổn định, không duy trì được đầy đủ chế độ sinh hoạt định kỳ, tỷ lệ đảng viên tham gia sinh hoạt thấp.

Về nội dung sinh hoạt, nguyên tắc tập trung dân chủ trong sinh hoạt đảng còn chưa được thực hiện nghiêm. Tinh thần đấu tranh tự phê bình và phê bình ở một số chi bộ còn yếu, một số đảng viên biểu hiện nể nang, né tránh, chưa nói hết suy nghĩ của mình hoặc ý kiến xuôi chiều; đảng viên nữ, đảng viên trẻ ít tham gia thảo luận trong các buổi sinh hoạt chi bộ; nội dung sinh hoạt ở không ít chi bộ nặng về kiểm điểm kết quả thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, ít chú ý đi sâu kiểm điểm vai trò lãnh đạo, trách nhiệm của chi bộ cũng như tính tiên phong gương mẫu của đảng viên trong thực hiện nhiệm vụ chính trị...

Biểu hiện khá rõ nét là nội dung sinh hoạt chi bộ dàn trải, thiếu thiết thực, trùng lặp với sinh hoạt chuyên môn (nhất là các chi bộ nhà trường trên địa bàn huyện). Các chi bộ đảng viên sinh hoạt ghép, việc kiểm điểm vai trò đảng viên khó khăn do đảng viên ở các bản khác nhau.

Do chưa làm tốt công tác chuẩn bị nội dung nên trong sinh hoạt của nhiều chi bộ lúng túng, nhiều cuộc họp đưa ra quá nhiều nội dung, không chọn lọc được những vấn đề trọng tâm, thiết thực để chi bộ tập trung thảo luận, thống nhất lãnh đạo thực hiện, dẫn đến thảo luận không đúng trọng tâm, khó khăn cho việc kết luận và ra nghị quyết. Phương pháp điều hành sinh hoạt ở một số chi bộ còn lúng túng, nhất là ở những nơi bí thư chi bộ chưa có kinh nghiệm. Nhiều chi bộ bản, một số chi bộ nhà trường sinh hoạt chưa đúng với quy trình, trước khi sinh hoạt không hội ý chi ủy, nội dung sinh hoạt chưa phong phú, dành quá nhiều thời gian bàn về tình hình thời sự và phê phán các hiện tượng tiêu cực của cấp trên hay ở nơi khác.

Trong sinh hoạt chi bộ ở bản hiện nay, vấn đề đáng quan tâm là sinh hoạt của đảng viên đi làm xa quê. Tình trạng đảng viên đi làm xa quê, vắng mặt trong sinh hoạt chi bộ đã ảnh hưởng tới chất lượng sinh hoạt chi bộ, nhất là việc ra nghị quyết và thực hiện nghị quyết tại cơ sở. Tình trạng này còn gây trở ngại, lúng túng trong việc tổ chức đại hội chi bộ, phân tích, đánh giá chất lượng đảng viên hàng năm.

Một số kinh nghiệm

Một là, để nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, phải củng cố kiện toàn chi ủy đủ số lượng, bảo đảm chất lượng. Đồng chí bí thư chi bộ phải đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện cấp ủy viên theo quy định, đồng thời phải có nhiệt tình, tâm huyết, có kinh nghiệm nhất định về công tác xây dựng Đảng, được quần chúng và đảng viên trong cơ quan, đơn vị tín nhiệm. Chi ủy và bí thư chi bộ phải gương mẫu, phải làm tốt công tác quản lý đảng viên, phân công nhiệm vụ cụ thể, phù hợp cho đảng viên.

Hai là, duy trì nền nếp sinh hoạt định kỳ của chi bộ; bí thư chi bộ phải nghiên cứu nắm vững nội dung, yêu cầu sinh hoạt chi bộ, phải vận dụng sáng tạo, linh hoạt công tác quản lý đảng viên vào điều kiện cụ thể của chi bộ. Nội dung sinh hoạt chi bộ cần báo trước để đảng viên biết và chuẩn bị ý kiến tham gia. Thời gian sinh hoạt phải phù hợp để tạo điều kiện cho đảng viên tham dự và bảo đảm thực hiện nhiệm vụ của đơn vị.

Ba là, công tác chuẩn bị cho mỗi kỳ sinh hoạt của chi bộ phải chu đáo từ nội dung, hình thức, chương trình, địa điểm phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của chi bộ ở từng thời điểm cụ thể, xác định rõ nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm để lãnh đạo thực hiện. Quan tâm tổ chức sinh hoạt chi bộ theo chuyên đề để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện nhiệm vụ chính trị, công tác xây dựng Đảng ở chi bộ; đồng thời, nâng cao tính hấp dẫn, tính giáo dục, tính lãnh đạo, tính chiến đấu trong sinh hoạt chi bộ.

Bốn là, giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ trong sinh hoạt chi bộ, phát huy ý thức xây dựng, tập trung trí tuệ của đảng viên trong chi bộ để có những quyết định đúng đắn và kịp thời, thiết thực, có tính khả thi khi thực hiện; tăng cường kiểm tra việc thực hiện kết luận, nghị quyết của chi bộ.

Năm là, duy trì công tác kiểm tra, giám sát, theo dõi, hướng dẫn của cấp ủy cấp trên đối với việc bảo đảm nền nếp sinh hoạt chi bộ, giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc của cơ sở, kịp thời biểu dương những điển hình tiên tiến, chấn chỉnh các chi bộ không thực hiện tốt việc sinh hoạt định kỳ, có giải pháp chỉ đạo các chi bộ nâng cao chất lượng sinh hoạt.                      

HỮU THỈNH
Ban Tổ chức Huyện ủy Mường Nhé, tỉnh Điện Biên