Hiện đội ngũ công nhân, viên chức lao động (CNVCLĐ) Thủ đô có trên 1,5 triệu người, trong đó có khoảng 820 nghìn công nhân lao động (CNLĐ) làm việc trong các doanh nghiệp (DN). Trong số hơn 112 nghìn CNLĐ làm việc trong các khu công nghiệp và chế xuất (KCN & CX), chiếm đến 70% là lao động ngoại tỉnh. Đến năm 2010, số CNLĐ đã qua đào tạo đạt tỷ lệ 55%. Từ năm 2008 đến nay, do suy thoái kinh tế thế giới đã ảnh hưởng đến tình hình sản xuất, kinh doanh của nhiều DN trên địa bàn thành phố (TP). Nhiều DN phải tái cơ cấu, sản xuất cầm chừng, thu hẹp sản xuất, thậm chí có DN phải dừng sản xuất dẫn đến một bộ phận CNLĐ phải nghỉ việc luân phiên, ngừng việc hoặc mất việc làm. Năm 2008-2009, toàn TP có khoảng 27 nghìn lao động mất việc, thiếu việc làm. Năm 2010, số lao động mất việc và thiếu việc làm khoảng 3%.
Nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền, mặt trận Tổ quốc (MTTQ) và các đoàn thể TP về vị trí, vai trò của giai cấp công nhân Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH và hội nhập kinh tế quốc tế có chuyển biến tích cực. Tư tưởng chính trị, ý thức kỷ luật, trình độ chuyên môn và tác phong công nghiệp của CNLĐ được nâng lên. Các cấp, ngành đã xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện nghị quyết phù hợp với địa phương, đơn vị, thực hiện nhiều đề án về đào tạo nghề, chính sách lao động, tiền lương, nhà ở cho người lao động (NLĐ). Công đoàn đã chủ động phối hợp với chính quyền, MTTQ, đoàn thể các cấp, DN tập trung nâng cao nhận thức chính trị, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, văn hóa, thể thao trong CNLĐ. Đó là những kết quả nổi bật của Hà Nội sau 3 năm thực hiện Nghị quyết 20-NQ/TƯ ngày 28-1-2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) và Chương trình hành động số 32-CTr/TU, ngày 4-4-2008 của Thành ủy về "Tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước".
Báo cáo tại Hội nghị tổng kết 3 năm triển khai Nghị quyết 20 nêu rõ: Những năm qua TP đã bố trí 80 tỷ đồng nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cao năng lực cho các cơ sở đào tạo nghề công lập, bố trí từ 35 đến 40 tỷ đồng hỗ trợ nông dân vùng bị thu hồi đất. Công tác bồi dưỡng, giáo dục nâng cao ý thức giác ngộ giai cấp, nhận thức chính trị cho CNLĐ được TP triển khai hàng năm cho trên 410 nghìn CNLĐ, phát hành nhiều tài liệu, sách báo nhằm nâng cao kiến thức pháp luật cho CNLĐ trên địa bàn. TP cũng bổ sung cho quỹ giải quyết việc làm 150 tỷ đồng, bổ sung kinh phí tổ chức các phiên giao dịch việc làm lưu động, qua đó đã giải quyết việc làm cho trên 65 nghìn lao động. Đầu tư các dự án nhà ở công nhân, giải quyết chỗ ở cho 7.758 CNLĐ. Đã kiểm tra tại 1.771 DN về việc thực hiện chế độ đối với NLĐ, 1.425 DN về bảo hộ lao động, 510 DN về chính sách lao động nữ, 64 doanh nghiệp về bảo hiểm xã hội (BHXH) và truy thu 54 tỷ đồng tiền BHXH.
Bên cạnh những kết quả đạt được, Hội nghị cũng thẳng thắn chỉ rõ những hạn chế, khuyết điểm trong triển khai thực hiện Nghị quyết thời gian qua như một số cấp ủy đảng, chính quyền, cán bộ, đảng viên nhận thức chưa đầy đủ về nội dung Nghị quyết nên việc phối hợp triển khai, thực hiện ở một số địa phương, đơn vị hiệu quả chưa cao. Ý thức và hiểu biết pháp luật, tác phong lao động công nghiệp của một bộ phận CNLĐ còn hạn chế. Việc đăng ký thang, bảng lương, xây dựng quy chế dân chủ ở cơ sở, ký thỏa ước lao động tập thể và CNLĐ được tham gia BHXH trong DN còn thấp. Do đó, xảy ra một số cuộc đình công trái pháp luật. Mới có 50% các KCN & CX tập trung đã đi vào hoạt động có nhà cho công nhân thuê. Việc phát triển tổ chức và hoạt động công đoàn trong khu vực kinh tế ngoài nhà nước có chuyển biến nhưng vẫn chưa đạt yêu cầu về số lượng và chất lượng. Vai trò công đoàn trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người lao động còn hạn chế…
Phát biểu kết luận Hội nghị, đồng chí Nguyễn Công Soái, Phó bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội yêu cầu các cấp ủy đảng, chính quyền, MTTQ, công đoàn các cấp tiếp tục quán triệt sâu sắc nội dung Nghị quyết 20/NQ-TW và Chương trình 32 của Thành ủy, căn cứ tình hình thực tế mỗi địa phương, đơn vị để xây dựng các đề án, kế hoạch thực hiện một cách có hiệu quả. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách tạo điều kiện thuận lợi để DN phát triển sản xuất, kinh doanh. Nâng cao chất lượng giáo viên các cơ sở dạy nghề, tập trung giải quyết những vấn đề bức xúc, cấp bách về nhà ở, việc làm, chính sách lao động, cải thiện điều kiện làm việc cho CNLĐ. Đổi mới hơn nữa nội dung, hình thức hoạt động của công đoàn các cấp, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, tăng cường giáo dục, bồi dưỡng lòng yêu nước, truyền thống cách mạng cho đội ngũ CNLĐ. Xây dựng ý thức tổ chức kỷ luật, tác phong công nghiệp trong công nhân, góp phần cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ trong DN và quan tâm công tác phát triển đảng viên trong CNLĐ.
Mỹ Anh