Ngày 25-4-2013, Chủ tịch nước ký quyết định phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND cho Đại đội 895 Thanh niên xung phong (TNXP) và truy tặng danh hiệu Anh hùng cho Tiểu đội trưởng Nguyễn Thị Hồng Mùi. Nhân 66 năm Ngày TBLS, tỉnh Thái Bình tổ chức lễ đón nhận các danh hiệu cao quý này.
Đại đội TNXP 895 Anh hùng
Đại đội TNXP 895 do đồng chí Lê Nguyên Nhung làm Đại đội trưởng gồm 187 chiến sỹ TNXP quê Thái Bình, đứng chân trên địa bàn xã Tam Thanh, huyện Vụ Bản, Nam Định. Thực hiện nhiệm vụ phục vụ chiến đấu, bảo vệ, duy tu tuyến đường sắt Nam Định - Ninh Bình.
Từ đầu năm đến tháng 4-1966, Đại đội 895 đã phải đối phó với hàng trăm lần chiếc máy bay Mỹ oanh tạc dữ dội với hàng nghìn quả bom, tên lửa. Mặc dù vậy, C 895 luôn luôn sẵn sàng chiến đấu và phục vụ chiến đấu với khẩu hiệu: "Sống bám đường, chết kiên cường dũng cảm. Địch đánh ta sửa ta đi" bảo đảm thông đường, thông tàu chi viện cho tiền tuyến lớn Miền Nam.
Chiến công xuất sắc của C895 là trận cứu tàu, cứu hàng, cứu người tại Ga Núi Gôi, Nam Định ngày 20-8-1966.
Khoảng 4 giờ chiều, tại Ga Núi Gôi, một tàu vừa tập kết xong mấy trăm tấn hàng (vũ khí đạn dược, lương thực…) chuẩn bị vượt cầu Ninh Bình vào Thanh Hoá - Vinh, thì bất ngờ máy bay Mỹ ập tới bắn tên lửa, bỏ bom. Tàu bị trúng bom. Một số toa bốc cháy, hàng hoá vỡ. Ngay từ phút đầu, Chỉ huy đại đội, tiểu đội C895 cùng các đội viên đã lao ra trận địa cùng với đội phòng cháy chữa cháy của Ga, của Thành phố dập lửa, chia cắt đám cháy, không để cháy lan sang các toa tàu khác. C895 đã tập trung lực lượng cứu tàu, cứu hàng, bốc dỡ hết hàng ra khỏi các toa tàu.
Sau 1 giờ, phần lớn hàng hoá được chuyển ra khu vực an toàn... Đến toa cuối cùng gần đầu máy, những thùng hoá chất phát nổ, bốc lửa, cột khói ùn lên cùng khói bom đạn mù mịt trùm cả toa tàu... Toàn bộ lực lượng TNXP C895 tiếp tục tập trung vào dập lửa, đưa những kiện hàng chưa bị vỡ ra ngoài. Ngọn lửa nhanh chóng được khống chế nhưng không khí cả khu vực loãng ra, mùi hoá chất nồng nặc. Những người vào sâu, tiếp cận với hoá chất đều bị ngạt thở, mặt mày tái nhợt, nôn mửa, nhiều người ngất xỉu, ngã khuỵ. Song người này ngã, người khác xông lên, dập lửa, cứu người, cứu hàng.
Việc cứu người còn kéo dài suốt đêm. Sau cuộc cứu hàng cứu người quả cảm ấy, đã có 23 người hy sinh, 256 người bị thương, bị nhiễm độc hoá chất. Riêng C895 đã có 13 chiến sỹ hy sinh tại trận là: Nguyễn Thị Hồng Mùi, Phạm Thị Nhớn, Đỗ Ngọc Khanh, Lương Văn Tốn, Đặng Thị Nhung, Lê Văn Đoá, Nghiêm Đình Dương, Lê Văn Tiết, Bùi Xuân Hoa, Đinh Văn Đảo, Đinh Thị Nội, Trần Văn Trình, 132 cán bộ chiến sỹ bị nhiễm độc...
Đây là một chiến công đặc biệt xuất sắc của tập thể C895 TNXP Thái Bình. Trong đó nổi bật là Tiểu đội trưởng Tiểu đội 2 Nguyễn Thị Hồng Mùi.
Nữ tiểu đội trưởng TNXP Anh hùng
Nguyễn Thị Hồng Mùi sinh năm 1943 tại Làng Nhuệ, xã Chí Hoà huyện Hưng Hà, quê hương giàu truyền thống cách mạng. Nữ thanh niên Mùi vào Đoàn năm 16 tuổi, năm 1963 là Bí thư chi đoàn, năm 1964, được kết nạp vào Đảng, rồi trưởng thành trong phong trào "Ba sẵn sàng", “Ba đảm đang” của quê lúa Thái Bình. Hưởng ứng lời kêu gọi của Trung ương Đoàn, Mùi và cả chi đoàn đăng ký “Sẵn sàng chiến đấu, sẵn sàng nhập ngũ, sẵn sàng đi bất cứ đâu, làm bất cứ việc gì”. Năm 1965, Mùi xung phong vào TNXP và trở thành Tiểu đội trưởng Tiểu đội 2, Đại đội 895 thuộc lớp thanh niên đầu tiên của Thái Bình gia nhập lực lượng TNXP chống Mỹ cứu nước.
Ngay từ những phút đầu tiên, Nguyễn Thị Hồng Mùi đã lao ra trận địa, nhanh chóng phân công đồng đội chữa cháy dập lửa, cứu hàng. Khi số người bị nhiễm độc càng nhiều, nằm ngồi la liệt trên sân ga, Mùi vẫn lao vào khu vực nóng bỏng, nguy hiểm, nhiều đồng đội bị nạn để kéo, dìu, cõng đồng đội đang bị nhiễm độc ra. Chị còn như một cán bộ y tế vừa làm, vừa hướng dẫn mọi người hô hấp nhân tạo, hà hơi tiếp sức cứu người bị ngạt. Như con thoi, Tiểu đội trưởng Mùi đã cứu được 20 đồng đội, trong đó chị đã cõng các chị Kim, Đoán, Hạt, Phương, Kiều...
Thấy còn những người nằm gục gần toa chở hoá chất, chị Mùi lại lao vào cứu bạn. Nhưng chị đã kiệt sức, ngã gục khi trên lưng còn cõng một đồng đội to lớn hơn mình và chị anh dũng hy sinh.
Chủ tịch Hồ Chí Minh truy tặng Huân chương Lao động hạng Ba, Hội đồng Nhà nước tặng Huân chương Kháng chiến hạng Hai, Ban Bí thư Trung ương Đoàn tặng đã tặng Bằng khen... cho Liệt sỹ Nguyễn Thị Hồng Mùi. Đoàn Thanh niên ngành đường sắt đã phát động "Học tập gương hy sinh cao cả của liệt sỹ Nguyễn Thị Hồng Mùi". Tỉnh đoàn Thái Bình phát động thanh niên cả tỉnh "Sẵn sàng chiến đấu sẵn sàng nhập ngũ, sẵn sàng đi bất cứ đâu làm bất cứ việc gì mà Tổ quốc cần"...
Liệt sỹ Anh hùng Nguyễn Thị Hồng Mùi cùng các liệt sỹ TNXP C895 Thái Bình Anh hùng hy sinh tại Ga Núi Gôi, Nam Định 47 năm trước sống mãi trong các thế hệ trẻ, cùng quê hương đất nước.
Lã Quý Hưng