Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện chính sách thu hút và sử dụng sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ trong thời gian qua còn gặp nhiều khó khăn, lúng túng, bất cập.

Thực tế cho thấy, lực lượng cán bộ ở các cơ quan Đảng và Nhà nước đang trong tình trạng thiếu người có tài trong việc hoạch định, đưa đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống; việc thu hút, sử dụng nguồn sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ của các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong hệ thống chính trị cũng như các doanh nghiệp nhà nước thời gian qua chưa hiệu quả so với khu vực tư nhân, chưa thu hút được nhiều nhân tài vào khu vực công.

Vì vậy, việc xây dựng và ban hành Nghị định số 140/NĐ-CP của Chính phủ về chính sách thu hút, tạo nguồn cán bộ từ sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ là cần thiết và có ý nghĩa thiết thực trong việc thực hiện Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Ba đối tượng người tài được tuyển dụng

Theo Nghị định, đối tượng áp dụng thứ nhất là sinh viên tốt nghiệp đại học loại xuất sắc tại cơ sở giáo dục đại học ở trong nước hoặc nước ngoài được công nhận tương đương về văn bằng, chứng chỉ theo quy định của pháp luật có kết quả học tập và rèn luyện xuất sắc các năm học của bậc đại học, có tuổi đời không quá 30 tuổi tính đến thời điểm nộp hồ sơ dự tuyển và đáp ứng một trong các tiêu chuẩn về đạt giải trong các kỳ thi, cụ thể:

Đoạt giải ba cá nhân trở lên tại một trong các kỳ thi lựa chọn học sinh giỏi cấp tỉnh, đạt giải khuyến khích trở lên trong các kỳ thi lựa chọn học sinh giỏi cấp quốc gia hoặc Bằng khen trở lên trong các kỳ thi lựa chọn học sinh giỏi quốc tế thuộc một trong các môn khoa học tự nhiên (toán, vật lí, hóa học, sinh học, tin học) và khoa học xã hội (ngữ văn, lịch sử, địa lý, ngoại ngữ) trong thời gian học ở cấp trung học phổ thông.

Đoạt giải ba cá nhân trở lên tại cuộc thi khoa học - kỹ thuật cấp quốc gia hoặc quốc tế trong thời gian học ở cấp trung học phổ thông hoặc bậc đại học.

- Đạt giải ba cá nhân trở lên tại cuộc thi Olympic thuộc một trong các môn toán, vật lý, hóa học, cơ học, tin học hoặc các chuyên ngành khác trong thời gian học ở bậc đại học được Bộ Giáo dục và Đào tạo công nhận.

Thứ hai là những người có trình độ thạc sĩ, bác sĩ chuyên khoa cấp I, bác sĩ nội trú, dược sĩ chuyên khoa cấp I chuyên ngành y học, dược học, có tuổi đời không quá 30 tuổi tính đến thời điểm nộp hồ sơ dự tuyển và đáp ứng đủ các tiêu chuẩn:

Đoạt một trong 3 tiêu chuẩn bắt buộc đặt ra với đối tượng là sinh viên tốt nghiệp xuất sắc nêu trên.

Tốt nghiệp đại học loại khá trở lên và có chuyên ngành đào tạo sau đại học cùng ngành đào tạo ở bậc đại học.

Thứ ba là người có trình độ tiến sĩ, bác sĩ chuyên khoa cấp II, dược sĩ chuyên khoa cấp II chuyên ngành y học, dược học, có tuổi đời không quá 35 tuổi tính đến thời điểm nộp hồ sơ dự tuyển và đáp ứng đủ các tiêu chuẩn quy định đặt ra đối với những người có trình độ thạc sĩ và tương đương nêu trên.

Cơ sở giáo dục được đề xuất người tài

Nghị định quy định, đối với sinh viên xuất sắc, hằng năm, các cơ sở giáo dục đại học phát hiện, lập danh sách những sinh viên đáp ứng tiêu chuẩn quy định tại Nghị định này gửi Bộ Giáo dục và Đào tạo. Bộ tổng hợp danh sách gửi Bộ Nội vụ để xem xét, đưa vào diện áp dụng chính sách.

Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao theo dõi, phát hiện, lập danh sách sinh viên là người Việt Nam tốt nghiệp loại xuất sắc tại các cơ sở giáo dục đại học ở nước ngoài đáp ứng tiêu chuẩn quy định tại Nghị định này gửi Bộ Nội vụ để xem xét, đưa vào diện áp dụng chính sách.

Đối với cán bộ khoa học trẻ, hằng năm, các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi điều chỉnh của chính sách này và cơ sở giáo dục đại học có trách nhiệm phát hiện, tổng hợp, lập danh sách những cán bộ khoa học trẻ đáp ứng tiêu chuẩn quy định tại  Nghị định này gửi Bộ Nội vụ để xem xét, đưa vào diện áp dụng chính sách.

Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao theo dõi, phát hiện và lập danh sách cán bộ khoa học trẻ là người Việt Nam tại các cơ sở giáo dục đại học ở nước ngoài đáp ứng tiêu chuẩn quy định tại Nghị định này gửi Bộ Nội vụ để xem xét, đưa vào diện áp dụng chính sách.

Minh bạch, công khai trong tuyển dụng

Để thu hút sinh viên xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ, các cơ quan có thẩm quyền tuyển dụng thông báo công khai ít nhất 3 lần liên tiếp trên 3 phương tiện thông tin đại chúng gồm báo viết, báo nói, báo hình của trung ương hoặc địa phương; đồng thời đăng trên trang thông tin điện tử của cơ quan, tổ chức, đơn vị về điều kiện đăng ký dự tuyển, số lượng vị trí cần tuyển, nội dung hồ sơ, thời hạn nhận hồ sơ, địa điểm nộp Phiếu đăng ký dự tuyển, điện thoại và địa chỉ thư điện tử của tổ chức, cá nhân tiếp nhận hồ sơ.

Trình tự, thủ tục tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ vào Bộ Quốc phòng, Bộ Công an thực hiện theo quy định của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an.

Chính sách ưu đãi người tài sau tuyển dụng

Sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ sau khi được tuyển dụng vào các cơ quan, tổ chức, đơn vị không phải là Lực lượng vũ trang vẫn phải thực hiện chế độ tập sự theo đúng quy định của Luật Cán bộ, công chức, Luật Viên chức để có thời gian tiếp cận, làm quen với công việc.

Tuy nhiên, thời gian chỉ từ 3 tháng đến 12 tháng, trừ trường hợp đã có thời gian từ đủ 12 tháng trở lên thực hiện chuyên môn, nghiệp vụ phù hợp với yêu cầu của vị trí được tuyển dụng. Trong thời gian tập sự, sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ được hưởng 100% mức lương và phụ cấp tăng thêm.

Sinh viên tốt nghiệp xuất sắc được bổ nhiệm ngạch chuyên viên và tương đương, xếp bậc 1, hệ số lương 2,34; cán bộ khoa học trẻ có trình độ thạc sĩ, bác sĩ chuyên khoa cấp I, bác sĩ nội trú, dược sĩ chuyên khoa cấp I được bổ nhiệm ngạch chuyên viên và tương đương, xếp bậc 2, hệ số lương 2,67; cán bộ khoa học trẻ có trình độ tiến sĩ, bác sĩ chuyên khoa cấp II, dược sĩ chuyên khoa cấp II được bổ nhiệm ngạch chuyên viên và tương đương, xếp bậc 3, hệ số lương 3,00. Đồng thời, được hưởng phụ cấp tăng thêm bằng 100% mức lương theo hệ số lương hiện hưởng.

Đối với người được thu hút vào lực lượng vũ trang, phong cấp bậc quân hàm sĩ quan quân đội và cấp bậc hàm sĩ quan công an tại thời điểm được tuyển dụng: Sinh viên tốt nghiệp xuất sắc được phong cấp bậc hàm Trung úy trở lên; cán bộ khoa học trẻ có trình độ thạc sĩ, bác sĩ nội trú, bác sĩ chuyên khoa cấp I, dược sĩ chuyên khoa cấp I được phong cấp bậc hàm Thượng úy trở lên; cán bộ khoa học trẻ có trình độ tiến sĩ, bác sĩ chuyên khoa cấp II, dược sĩ chuyên khoa cấp II được phong cấp bậc hàm Đại úy trở lên.

Ngoài ra, sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ sau khi tuyển dụng được đặc cách cử tham dự kỳ thi nâng ngạch chuyên viên chính hoặc thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức tương đương ngạch chuyên viên chính.

Người trúng tuyển kỳ thi được bổ nhiệm ngạch chuyên viên chính hoặc thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức tương đương ngạch chuyên viên chính, đồng thời xếp lương và phụ cấp như sau:

Sinh viên tốt nghiệp xuất sắc xếp bậc 1, hệ số lương 4,40 và hưởng phụ cấp tăng thêm bằng 10% mức lương hiện hưởng; cán bộ khoa học trẻ có trình độ thạc sĩ, bác sĩ chuyên khoa cấp I, bác sĩ nội trú, dược sĩ chuyên khoa cấp I xếp bậc 1, hệ số lương 4,40 và hưởng phụ cấp tăng thêm bằng 25% mức lương hiện hưởng; cán bộ khoa học trẻ có trình độ tiến sĩ, bác sĩ chuyên khoa cấp II, dược sĩ chuyên khoa cấp II xếp bậc 1, hệ số lương 4,40 và hưởng phụ cấp tăng thêm bằng 40% mức lương hiện hưởng.

Thời gian hưởng phụ cấp tăng thêm không quá 6 năm kể từ ngày có quyết định nâng ngạch chuyên viên chính hoặc thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức tương đương ngạch chuyên viên chính.

Việc tổ chức và triển khai thực hiện chính sách thu hút, tạo nguồn cán bộ từ sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ một lần nữa khẳng định Đảng, Nhà nước luôn tin tưởng vào thế hệ trẻ, mạnh dạn phân công, giao nhiệm vụ, đồng thời quan tâm, tạo điều kiện để các trí thức trẻ phấn đấu, rèn luyện và trưởng thành.

Với những chính sách đột phá được quy định tại Nghị định 140/2017/NĐ-CP, các trí thức trẻ sẽ phát huy được tinh thần xung kích, sức sáng tạo và tinh thần vượt khó để có những đóng góp thiết thực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

TS. Vũ Đăng Minh
Vụ trưởng Vụ Công tác thanh niên, Bộ Nội vụ