Ngày 16-1-2012, tôi đã 78 tuổi đời, 58 tuổi đảng, 34 tuổi quân, 30 năm làm công tác đảng ở cơ sở. Trong 20 năm hoạt động, chiến đấu trong Quân chủng Hải quân nhân dân Việt Nam, được chi bộ cơ quan Tiểu đoàn 200 Tàu Săn ngầm tín nhiệm bầu làm bí thư chi bộ hơn 5 năm.
Nghỉ hưu, tôi được chi bộ khu dân cư tín nhiệm bầu làm bí thư một chi bộ lãnh đạo 8 tổ dân phố, 549 hộ, gần 3.000 dân. Đại hội đại biểu Đảng bộ phường bầu làm ủy viên ban chấp hành và được phân công làm chủ tịch Ủy ban MTTQ kiêm Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ phường 10 năm. Trong thời gian làm bí thư chi bộ, khu dân cư được lãnh đạo Đảng, chính quyền, MTTQ quận, thành phố công nhận là khu dân cư xuất sắc về nhiều mặt, được báo đài địa phương, Trung ương nêu gương nhân rộng việc tốt, người tốt. Ngày 7-7-2008, trong một bài trên báo Nhân Dân có đoạn viết “… thành tích đó gắn liền với tinh thần trách nhiệm, lòng nhiệt tình của sĩ quan cựu chiến binh trên cương vị bí thư chi bộ 24 năm…”.
Kể ra như thế là tôi muốn nói cả cuộc đời tôi đã gắn bó với Đảng, luôn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân tin tưởng giao phó. Chính vì vậy, tôi rất vui mừng khi Nghị quyết Trung ương 4 “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” được ban hành. Có thể nói Nghị quyết đã đáp ứng được kỳ vọng của phần lớn cán bộ, đảng viên và mọi tầng lớp nhân dân trong cuộc chỉnh đốn, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh. Để Nghị quyết Trung ương 4 thực hiện có hiệu quả, với lương tâm và trách nhiệm của một đảng viên, từ thực tiễn công tác, tôi xin được góp một số ý kiến về công tác xây dựng chi bộ đảng hiện nay.
Từ vai trò của chi bộ
Chi bộ đóng một vai trò quan trọng trong toàn bộ sự nghiệp cách mạng của Đảng ta. Chi bộ là hạt nhân chính trị trực tiếp lãnh đạo tổ chức thực hiện mọi chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Ở cơ sở, chi bộ là nơi sát người, sát việc, có điều kiện để tìm hiểu rõ tâm tư nguyện vọng của mọi thành viên do chi bộ trực tiếp lãnh đạo.
Vì thế, chi bộ mạnh góp phần quyết định thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, chính trị ổn định, quốc phòng - an ninh được giữ vững, cán bộ, đảng viên và nhân dân tin yêu, gắn bó với Đảng. Ngược lại, chi bộ yếu kém không đủ năng lực lãnh đạo dẫn đến quần chúng mất niềm tin vào Đảng. Khi niềm tin của dân đã mất thì chẳng những chỉ tiêu trước mắt không đạt được mà mục tiêu chiến lược của Đảng cũng khó hoàn thành và sự tồn vong của Đảng, của chế độ cũng bị uy hiếp.
Đến thực tiễn hoạt động
Không phủ nhận nhiều chi bộ vẫn giữ được vai trò lãnh đạo. Tuy nhiên, sự biến động phức tạp của tình hình thế giới và khu vực, mặt trái của cơ chế thị trường, hội nhập quốc tế đã và đang tác động sâu sắc, toàn diện đến toàn bộ công cuộc phát triển đất nước ta. Trong bối cảnh đó, vai trò của không ít chi bộ, tổ chức cơ sở đảng đã bị hạ thấp ở nhiều mặt. Tình trạng yếu kém thể hiện: Ý thức chấp hành nghị quyết, chỉ thị của Đảng, pháp luật của Nhà nước không nghiêm; năng lực lãnh đạo quần chúng kém; sức chiến đấu giảm, thậm chí có nơi vai trò lãnh đạo bị tê liệt. Một bộ phận không ít đảng viên, trong đó có cả cán bộ chủ chốt từ bộ, ngành Trung ương đến địa phương kém về phẩm chất đạo đức, không lành mạnh trong sinh hoạt, phai nhạt lý tưởng, vi phạm nguyên tắc đảng. Bệnh quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực ngày càng tăng. Khi còn đương chức tỏ ra nhiệt tình, hăng hái, khi về hưu thì tỏ thái độ thờ ơ, bàng quan, thiếu trách nhiệm trước Đảng, trước dân.
Trong sinh hoạt chi bộ không phát huy được tính chiến đấu, tự phê bình và phê bình còn có thái độ nể nang, né tránh, ngại va chạm. Một số cán bộ lãnh đạo ở cơ sở nhưng xa dân, đảng viên ngại tham gia công tác, nhất là công tác đảng, công tác đoàn thể. Trước đây, mỗi năm tổ dân phố họp ít nhất 6 lần, nhân dân đi họp đông, tham gia nhiều ý kiến xây dựng; nay chỉ họp từ 1 đến 2 lần, dân tham gia dự họp chỉ từ 30 đến 40%. Khẩu hiệu “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”, hầu như không còn phát huy được.
Tuổi bình quân đảng viên của chi bộ ở xã, phường cao, nhiều nơi từ 80 đến 90% đảng viên là cán bộ, công chức, viên chức đã nghỉ. Đây là những đồng chí có quá trình và kinh nghiệm công tác, hầu hết tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng, trước những biến động của tình hình hiện nay rất lo lắng, suy tư. Trong sinh hoạt đảng, hội họp, tiếng nói của các đồng chí cao tuổi thường áp đảo, có khi gay gắt, làm cho số đảng viên trẻ chưa được rèn luyện, thử thách tỏ thái độ rụt rè, tự ti, có đồng chí chán nản. Đây cũng là một nguyên nhân quan trọng khiến cho số cán bộ trẻ ngần ngại không dám mạnh dạn trong công tác. Ngược lại, cũng có số cán bộ trẻ “vuốt mặt không nể mũi”. Vì vậy, nhiều khi giữa hai lớp đảng viên này chưa có tiếng nói chung, gây trở ngại cho hoạt động của chi bộ.
Chế độ trợ cấp đối với cán bộ phường, xã chưa hợp lý. Đây là 1 trong 4 cấp hành chính nên cán bộ cũng phải là cán bộ nhà nước, phải có lương tương xứng với công việc đảm nhận. Đánh giá chất lượng đảng viên hằng năm có hiện tượng chạy theo thành tích nên kết quả đánh giá chi bộ trong sạch, vững mạnh chưa phản ánh đúng thực chất, cụ thể là: lúc chưa chia tách chi bộ kết nạp được một đảng viên, khi chia tách thành 3 chi bộ hoạt động theo mô hình tổ dân phố, tổng kết công tác đảng cuối năm cả 3 chi bộ đều báo cáo có đảng viên mới kết nạp! Chi bộ có 2 nghiện xì ke, ma túy, phó bí thư chi bộ kiện tụng vượt cấp không đúng quy định gây dư luận xấu trong nhân dân… lại được công nhận là chi bộ trong sạch, vững mạnh tiêu biểu (?). Số đảng viên hoàn thành tốt, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chưa đủ số lượng để cấp trên công nhận chi bộ, đảng bộ trong sạch, vững mạnh thì tìm cách nâng lên cho đủ để được công nhận…
Một số kiến nghị
1. Trong việc tổ chức thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, Chỉ thị của Bộ Chính trị khoá XI về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, việc nâng cao ba tính chất lãnh đạo, giáo dục và chiến đấu cho chi bộ ở cơ sở nói chung, ở cấp phường, xã nói riêng là nhiệm vụ cấp bách.
Đề nghị Trung ương quan tâm nâng cao vai trò lãnh đạo, sức chiến đấu của chi bộ, nhất là ở phường, xã, chi bộ khu dân cư, coi đây là vấn đề có tầm chiến lược lâu dài để xây dựng, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ. Cần trang bị cho cán bộ, đảng viên ở tổ chức cơ sở đảng kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ vững vàng để họ đủ nhạy cảm chính trị, chủ động đối phó kịp thời, có hiệu quả với mọi biến cố phức tạp có thể xảy ra ở cơ sở. Trong đó cần quan tâm đặc biệt đến chi bộ ở cơ quan báo chí, cơ quan công an.
2. Xây dựng đội ngũ cán bộ kế cận, có chính sách đào tạo cán bộ trẻ cho cả hệ thống chính trị. Trong đó cần coi trọng xây dựng Đoàn TNCS Hồ Chí Minh ở địa bàn dân cư. Đây là nguồn để phát triển đảng nhưng hiện tại lại rất yếu.
3. Trung ương nghiên cứu và hướng dẫn phương pháp triển khai nghị quyết của Đảng đến cơ sở phù hợp. Khi Trung ương ban hành nghị quyết nên có luôn kế hoạch, chương trình hành động, hướng dẫn cụ thể, để cơ sở có thể triển khai và tổ chức thực hiện kịp thời. Tránh tình trạng chậm trễ, chưa kịp triển khai nghị quyết trước đã bị dồn đến nghị quyết sau. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến cơ sở thiếu tin ở hiệu quả thực hiện nghị quyết, hiệu lực lãnh đạo và điều hành ở cấp trên. Nguyện vọng của chúng tôi là Trung ương Đảng chỉ đạo thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 quyết liệt, đến nơi, đến chốn để Đảng ta trong sạch, vững mạnh, giữ vững vai trò lãnh đạo đưa nước ta sánh vai các cường quốc, dân ta được tự do, ấm no, hạnh phúc.
Nguyễn Trung Thành