Chất lượng giáo dục - đào tạo nói chung, bồi dưỡng, giáo dục quốc phòng và an ninh (QP&AN) nói riêng là kết quả tổng hợp của nhiều nhân tố, trong đó, đội ngũ giảng viên, báo cáo viên có một vị trí đặc biệt quan trọng, là nhân tố quyết định chất lượng của giáo dục và đào tạo bởi họ là những người trực tiếp truyền tải nội dung kiến thức QP&AN đến từng người học, biến thành nhận thức, trách nhiệm và năng lực hoạt động thực tiễn của họ đối với công tác quân sự, quốc phòng (QS, QP) địa phương và sự nghiệp củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.
Để xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, báo cáo viên bồi dưỡng kiến thức QP&AN ở quận Bình Tân (Thành phố Hồ Chí Minh) thời gian tới cần thực hiện tốt một số nội dung cơ bản sau:
Một là, kiện toàn tổ chức, bảo đảm cho đội ngũ giảng viên, báo cáo viên bồi dưỡng kiến thức QP& AN có số lượng đủ, cơ cấu hợp lý
Kiện toàn đội ngũ giảng viên, báo cáo viên bồi dưỡng kiến thức QP, AN, trước hết phải bảo đảm đủ số lượng để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Bởi, có số lượng thì mới có chất lượng. Số lượng đủ là một điều kiện quan trọng để nâng cao chất lượng hoạt động của từng người và cả đội ngũ. Trường Quân sự thành phố cần căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của Nhà trường và tình hình mọi mặt của địa phương để đề nghị cấp có thẩm quyền tăng thêm biên chế giáo viên. Đồng thời, lãnh đạo, chỉ huy Nhà trường cần phối hợp với các cơ quan chức năng ở địa phương và các đơn vị có liên quan xây dựng chiến lược phát triển mạng lưới báo cáo viên vững mạnh, rộng khắp trên nhiều địa bàn, ở nhiều chuyên môn khác nhau, cả CT, QS, KT - XH. Hướng xây dựng đội ngũ báo cáo viên tập trung vào những người có trình độ chuyên môn giỏi, phương pháp sư phạm tốt ở các cơ quan, đơn vị, nhà trường trong và ngoài quân đội trên địa bàn địa phương, như: cơ quan tuyên giáo, Bộ chỉ huy quân sự thành phố và ban chỉ huy quân sự quận Bình Tân.
Cùng với kiện toàn về số lượng, cần chú ý đúng mức đến yêu cầu về cơ cấu, bảo đảm sự hợp lý cả về tuổi đời, tuổi nghề, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, nhằm thực hiện tính liên tục, kế thừa và phát triển trong đội ngũ cán bộ, giáo viên. Cần khéo kết hợp giảng viên cũ, lớn tuổi, có kinh nghiệm và giảng viên mới, trẻ, khoẻ, được đào tạo cơ bản trong một cơ cấu thống nhất để họ bổ sung cho nhau, từng bước thay thế nhau, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong mọi hoàn cảnh.
Để kiện toàn đội ngũ giảng viên, báo cáo viên đáp ứng yêu cầu trên, đòi hỏi các cấp uỷ và cơ quan chức năng, trước hết là đảng uỷ quân sự địa phương các cấp, Đảng uỷ Trường Quân sự thành phố phải xây dựng quy hoạch, kế hoạch cán bộ khoa học, bảo đảm tính ổn định về tổ chức, tránh những xáo trộn thay đổi không cần thiết. Thường xuyên quản lý chặt chẽ, nắm chắc tình hình đội ngũ giảng viên, báo cáo viên trong mọi hoàn cảnh, nhất là những lúc có nhiệm vụ đột xuất hoặc tổ chức có sự thay đổi để điều chỉnh, bổ sung, thay thế kịp thời. Dự báo chính xác tình hình biến động đội ngũ này để có kế hoạch kiện toàn cho phù hợp, bảo đảm vừa có giảng viên trực tiếp giảng dạy, vừa có giảng viên được đi đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, vừa có nguồn dự trữ để thay thế khi cần thiết và mở rộng lực lượng khi nhiệm vụ phát triển, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trước mắt và cơ bản lâu dài. Thực hiện đầy đủ, chặt chẽ các khâu, các bước trong quy trình lựa chọn, thử thách, tiếp nhận cán bộ vào đội ngũ giảng viên, báo cáo viên. Hướng lựa chọn vào những người có phẩm chất, năng lực tốt, có kiến thức, kinh nghiệm thực hiện nhiệm vụ QS, QP địa phương, có năng khiếu sư phạm và thực sự tâm huyết với nghề. Đồng thời, kiên quyết đưa ra khỏi đội ngũ những người không đủ tiêu chuẩn, bảo đảm cho đội ngũ giảng viên, báo cáo viên thực sự vững mạnh, hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao.
Hai là, thực hiện tiêu chuẩn hoá đội ngũ giảng viên, báo cáo viên bồi dưỡng kiến thức QP&AN cho đội ngũ cán bộ phường.
Trên cơ sở bảo đảm cho đội ngũ giảng viên, báo cáo viên có số lượng và cơ cấu hợp lý, các cấp uỷ và cơ quan chức năng cần đặc biệt coi trọng thực hiện tiêu chuẩn hoá đội ngũ này. Cần thực hiện yêu cầu về chất lượng, bảo đảm cho mỗi giáo viên, báo cáo viên có đủ phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao. Giảng viên, báo cáo viên bồi dưỡng kiến thức QP&AN có thể là lực lượng thuộc Trường Quân sự thành phố, cũng có thể là lực lượng khác do Nhà trường mời giảng, song đều phải đạt được các tiêu chuẩn cơ bản sau:
Về phẩm chất chính trị, đạo đức, nghề nghiệp
Người giáo viên, báo cáo viên bồi dưỡng kiến thức QP& AN phải nhiệt tình cách mạng, trung thành với Đảng, Tổ quốc, nhân dân và chế độ XHCN, có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định với mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, luôn tin tưởng, nhất trí cao và gương mẫu chấp hành mọi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ của địa phương, cơ quan, đơn vị; sống có lý tưởng, có kỷ luật, trung thực, nhân ái với mọi người, có tinh thần ham học hỏi, cầu tiến bộ; mẫu mực trong lao động sư phạm, có tinh thần trách nhiệm cao, say mê, gắn bó với sự nghiệp giáo dục QP& AN; có tinh thần tự lực, tương trợ giúp đỡ đồng nghiệp; cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, trung thực thẳng thắn, không cục bộ bản vị, không tham nhũng, lãng phí và kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí và các biểu hiện tiêu cực khác, nhất là trong giáo dục - đào tạo.
Về trình độ kiến thức và năng lực chuyên môn
Giáo viên, báo cáo viên bồi dưỡng kiến thức QP&AN phải có trình độ kiến thức, năng lực toàn diện, nhất là kiến thức về lý luận chính trị, quân sự, về đường lối QPTD, ANND, chiến tranh nhân dân của Đảng, nghệ thuật quân sự, công tác QS, QP địa phương, về tâm lý, giáo dục học quân sự và những kiến thức cần thiết về quản lý KT-XH, pháp luật; có trình độ chuyên môn giỏi, phương pháp sư phạm tốt để phát huy tính tích cực của người học; biết sử dụng có hiệu quả các phương tiện kỹ thuật dạy học, nhất là các phương tiện hiện đại, hoàn thành tốt nhiệm vụ giảng dạy được giao; tích cực tham gia nghiên cứu khoa học và ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học vào quá trình bồi dưỡng kiến thức QP, AN. Đồng thời, mỗi người phải ra sức học tập, tu dưỡng, rèn luyện không ngừng nâng cao trình độ trí tuệ và năng lực hoạt động thực tiễn, có tư duy sắc sảo nhạy bén, đủ khả năng làm chuyển biến nhận thức, trách nhiệm và năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác QS, QP địa phương của người học.
Về phương pháp, tác phong công tác
Phương pháp, tác phong công tác của người giảng viên, báo cáo viên có ý nghĩa hết sức quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và hiệu quả công việc. Do đặc điểm của hoạt động bồi dưỡng kiến thức QP, AN, nên phương pháp, tác phong công tác của người giảng viên, báo cáo viên phải là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa phương pháp, tác phong của nhà sư phạm với phương pháp, tác phong của nhà quân sự. Phương pháp, tác phong công tác đó, đòi hỏi hoạt động giảng dạy của mỗi người phải phù hợp với tính chất đặc thù của hoạt động quân sự. Điều đó thể hiện ở sự mẫu mực, mô phạm, chững chạc về nhân cách; có khả năng, phương pháp truyền thụ khoa học, hấp dẫn, cuốn hút người nghe; đồng thời, có thái độ rất nghiêm túc, rõ ràng, mạch lạc, có phương pháp tổ chức chặt chẽ, thống nhất; lời nói đi đôi với việc làm…
Những tiêu chuẩn trên là một thể thống nhất, có quan hệ chặt chẽ với nhau, vừa là tiêu chí để Trường Quân sự thành phố và các cơ quan chức năng bồi dưỡng, sử dụng đội ngũ giảng viên, báo cáo viên, đồng thời vừa là mục tiêu để mỗi người phấn đấu tự hoàn thiện mình.
Ba là, bồi dưỡng nâng cao phẩm chất, năng lực cho đội ngũ giảng viên, báo cáo viên.
Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, báo cáo viên bồi dưỡng kiến thức QP &AN, đòi hỏi phải tiến hành đồng bộ nhiều biện pháp, trong đó, bồi dưỡng nâng cao phẩm chất, năng lực cho họ là một biện pháp hết sức quan trọng.
Nội dung bồi dưỡng cho đội ngũ giảng viên, báo cáo viên phải toàn diện. Hiện nay, cần quan tâm bồi dưỡng cho đội ngũ này nắm vững bản chất cách mạng khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nắm chắc đường lối chính trị, quân sự của Đảng, quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về giáo dục QP&AN. Tăng cường bồi dưỡng phẩm chất đạo đức cách mạng trong sáng, lối sống XHCN, ý thức tổ chức kỷ luật và tinh thần trách nhiệm cao với công việc. Thường xuyên bồi dưỡng kiến thức toàn diện, nhất là về kinh tế, văn hoá, xã hội, pháp luật... (đối với giảng viên, báo cáo viên là sĩ quan quân đội) và kiến thức về QS,QP&AN ninh (đối với báo cáo viên dân sự); bồi dưỡng về tình hình, nhiệm vụ của địa phương, đặc điểm, tính chất, nội dung của công tác QS, QP địa phương. Chú trọng bồi dưỡng cho đội ngũ giảng viên, báo cáo viên về phương pháp sư phạm và kinh nghiệm xử lý các tình huống sư phạm; phương pháp nghiên cứu khoa học và ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học vào giảng dạy; sử dụng các phương tiện dạy học, nhất là phương tiện hiện đại...
Để bồi dưỡng nâng cao phẩm chất, năng lực cho đội ngũ giảng viên, báo cáo viên, các cấp uỷ và cơ quan chức năng cần phải sử dụng linh hoạt, đa dạng các hình thức, biện pháp bồi dưỡng. Cử giảng viên có đủ điều kiện đi đào tạo cơ bản hoặc bổ túc (đào tạo lại, đào tạo mới và đào tạo bổ sung) ở các học viện, nhà trường trong và ngoài quân đội là biện pháp tốt nhất để bồi dưỡng cán bộ, giảng viên một cách toàn diện, có hệ thống, chuyên sâu và có trình độ học vấn tương xứng yêu cầu nhiệm vụ. Cần thực hiện tốt chủ trương đào tạo giảng viên giáo dục QP& AN ở các nhà trường trong và ngoài quân đội. Đồng thời, cần tăng cường gửi giáo viên, báo cáo viên đi bồi dưỡng, tập huấn tại các lớp do cấp trên hoặc địa phương tổ chức nhằm thường xuyên cập nhật kiến thức, thông tin mới.
Bồi dưỡng tại chức tại nhà trường, cơ quan, đơn vị cho đội ngũ giảng viên, báo cáo viên là biện pháp vừa thể hiện tính tích cực, chủ động, năng động của cơ sở, vừa đơn giản, tiết kiệm, có hiệu quả cao. Vì vậy, các cơ sở, trước hết là Trường Quân sự thành phố cần thường xuyên tổ chức các lớp bồi dưỡng tại chức nhằm bổ sung cho đội ngũ giảng viên những kiến thức mới về chính trị, quân sự, năng lực sư phạm cần thiết, nhất là những nội dung mà đội ngũ giảng viên còn thiếu, yếu. Cần thực hiện tốt biện pháp cấp trên bồi dưỡng cho cấp dưới, cán bộ, giảng viên cũ có năng lực, kinh nghiệm bồi dưỡng giảng viên mới. Thường xuyên tạo điều kiện cho giáo viên, báo cáo viên đi nghiên cứu thực tế ở các địa phương, đơn vị quân đội; tổ chức tốt các hoạt động thông qua bài, giảng thử, dự giờ, kiểm tra giảng, thi giảng viên dạy giỏi... để bồi dưỡng nội dung, phương pháp cho đội ngũ giảng viên, báo cáo viên.
Mỗi cán bộ, giảng viên, báo cáo viên phải tích cực tự học tập, rèn luyện để nâng cao trình độ và tự hoàn thiện bản thân đáp ứng sự phát triển nhanh của khoa học công nghệ, của thực tiễn cuộc sống, của công tác QS, QP địa phương và yêu cầu ngày càng cao của người học.
Bốn là, đổi mới và thực hiện tốt các chính sách đối với giảng viên, báo cáo viên bồi dưỡng kiến thức QP, AN.
Chính sách có vai trò to lớn đối với hoạt động của con người. Thực hiện tốt chính sách đối với đội ngũ giảng viên, báo cáo viên bồi dưỡng kiến thức QP&AN vừa thể hiện tính ưu việt của chế độ XHCN, sự tôn vinh của xã hội, của quân đội đối với những người hoạt động trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo, vừa phản ánh công bằng xã hội, tạo động lực để thu hút, khuyến khích họ ra sức phấn đấu vươn lên hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao. Những năm qua, các cấp uỷ, chính quyền và cơ quan chức năng thành phố đã tổ chức thực hiện tốt các chính sách của Đảng, Nhà nước đối với đội ngũ giảng viên, báo cáo viên bồi dưỡng kiến thức QP, AN, góp phần làm cho đội ngũ này yên tâm, gắn bó với sự nghiệp giáo dụcQP&AN của địa phương, đất nước. Cần tiếp tục hoàn thiện chính sách đối với giảng viên bồi dưỡng kiến thức QP&AN ở Trường Quân sự thành phố, nhất là chính sách về vấn đề đào tạo, bồi dưỡng, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ, trần quân hàm...
Nguyễn Thị Mỹ Châu
Phó Giám đốc Trung tâm bồi dưỡng chính trị quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh