Công tác phát triển đảng của các tổ chức cơ sở đảng khu vực nông thôn của tỉnh thường đạt mục tiêu đề ra, tuy nhiên, số lượng phụ nữ người dân tộc thiểu số được kết nạp lại rất thấp, thậm chí là con số “0”. Chi bộ thôn Má Tra, xã Sa Pả (Sa Pa); Chi bộ thôn Tam Đỉnh, xã Sơn Thủy; Chi bộ thôn Hát Tình, xã Chiềng Ken (Văn Bàn)… nhiều năm không kết nạp được đảng viên nữ dân tộc thiểu số.

Thậm chí, Chi bộ thôn Sín Chải thuộc Đảng bộ thị trấn Nông trường Phong Hải (Bảo Thắng) từ trước đến nay chưa kết nạp được đảng viên nào là nữ người dân tộc thiểu số. Đảng bộ thị trấn hiện có 251 đảng viên thì chỉ có 9 đảng viên nữ dân tộc thiểu số. Theo đồng chí Trần Diệp Anh, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy thị trấn Nông trường Phong Hải, tuy “mang tiếng” là thị trấn, nhưng tất cả 14 thôn của thị trấn đều thuộc diện đặc biệt khó khăn, trong đó thôn Sín Chải có 90 hộ (100% là đồng bào Mông), thì 88 hộ nghèo và 2 hộ cận nghèo. Kinh tế khó khăn kéo theo nhiều hệ lụy, khiến không tạo được “nguồn” tại những nơi này.

Đó cũng là tình trạng chung của nhiều tổ chức đảng ở Mường Khương, Si Ma Cai, Bắc Hà, Văn Bàn, Bảo Yên… Trong quá trình thực hiện loạt bài này, chúng tôi thấy khó khăn trong công tác phát triển đảng viên nữ dân tộc thiểu số ở chi bộ nông thôn là do đại đa số nữ dân tộc thiểu số trình độ văn hóa thấp, mang nặng tâm lý mặc cảm, tự ti, trong khi một số tập tục lạc hậu tồn tại, như bỏ học sớm, tảo hôn, sinh nhiều con... Nhiều phụ nữ khi đã lấy chồng bận rộn với công việc gia đình, không được gia đình ủng hộ, nên động lực phấn đấu bị “triệt tiêu”. Một số chị em có biểu hiện tính toán: Nếu vào Đảng, được làm cán bộ ở địa phương, được Nhà nước chi trả lương hằng tháng và có cơ hội thăng tiến nên họ có động lực; ngược lại, nếu là đảng viên thường, phải mất thời gian sinh hoạt Đảng ít nhất mỗi tháng 1 lần, hằng tháng phải đóng Đảng phí… nên họ không quan tâm nhiều đến việc phấn đấu vào Đảng. Nguồn quần chúng ưu tú là nữ người dân tộc thiểu số không nhiều, trong khi yêu cầu công tác phát triển Đảng vẫn phải là chất lượng, đã đặt các chi bộ vào tình thế “bó tay”.

Như huyện Bát Xát, nhiệm kỳ 2010 - 2015, Đảng bộ huyện kết nạp được 954 đảng viên, vượt 90% mục tiêu, tuy nhiên, số lượng đảng viên nữ dân tộc thiểu số được kết nạp thấp. Thống kê cho thấy, năm 2013, Đảng bộ kết nạp được 226 đảng viên, trong đó có 27 đảng viên nữ dân tộc thiểu số; năm 2014, kết nạp được 241 đảng viên, trong đó có 33 nữ đảng viên dân tộc thiểu số; năm 2015, kết nạp 217 đảng viên, trong đó có 36 nữ đảng viên dân tộc thiểu số; 6 tháng đầu năm 2016, kết nạp được 97 đảng viên, trong đó chỉ có 8 nữ đảng viên dân tộc thiểu số. “Yêu cầu để kết nạp Đảng là đối tượng có đủ điều kiện về trình độ, năng lực, phẩm chất…, nhưng trên thực tế, rất ít phụ nữ có đủ tiêu chuẩn để vào nguồn phát triển đảng”, đồng chí Bùi Quỳnh Liên, Phó trưởng Ban Tổ chức Huyện ủy Bát Xát thừa nhận.

Tâm lý “trọng nam, khinh nữ”; “vợ không thể tiến bộ hơn chồng” tồn tại ở nhiều địa bàn, nhất là ở vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số cũng là rào cản lớn. Đồng chí Giàng A Chu, Bí thư Đảng ủy xã Sa Pả (Sa Pa) chia sẻ: “Phụ nữ vùng cao chịu nhiều thiệt thòi, ít có cơ hội học hành, ít tham gia công tác xã hội, thiếu uy tín trong cộng đồng dân cư. Rồi gia đình không muốn cho vào Đảng và nhận thức của bản thân đối tượng về Đảng còn hạn chế, nên không đưa vào nguồn kết nạp được”. Trưởng Ban Tổ chức Huyện ủy Sa Pa, đồng chí Phạm Tiến Dũng bảo: Còn do đời sống kinh tế khó khăn, đa số chị em mải làm kinh tế, chưa có điều kiện tham gia công tác xã hội. Thêm vào đó, tình trạng phụ nữ bỏ đi khỏi địa bàn không rõ nguyên nhân vẫn còn xảy ra. Mặt khác, không ít bí thư chi bộ thôn nhận thức chưa đầy đủ về sự cần thiết của việc kết nạp đảng viên nữ nên chưa chủ động, chưa tích cực tạo nguồn. Chất lượng hoạt động của các đoàn thể ở cơ sở hạn chế. Mặc dù huyện có nhiều cố gắng, nhưng công tác phát triển đảng viên là nữ người dân tộc thiểu số ở chi bộ nông thôn vẫn còn những bất cập. “Điều này được chứng minh qua việc kết nạp đảng viên năm 2015, Đảng bộ huyện kết nạp được 154 đảng viên, trong đó chỉ có 14 đảng viên nữ dân tộc thiểu số. 6 tháng đầu năm 2016 kết nạp được 78 đảng viên thì chỉ có 12 đảng viên nữ dân tộc thiểu số”.

Tìm hiểu thêm, chúng tôi nhận thấy, mặc dù công tác bình đẳng giới được cấp ủy đảng, chính quyền các cấp quan tâm và đã đạt những kết quả phấn khởi, nhưng không thể phủ nhận thực tế là khoảng cách bình đẳng giữa nam và nữ vẫn còn khá xa, nhất là ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Phụ nữ dân tộc thiểu số thường bị hạn chế về học tập, nhiều nơi phụ nữ kết hôn sớm, rồi sinh con, dẫn đến quá trình rèn luyện, phấn đấu bị ngắt quãng, không thường xuyên. Đây cũng là một trong những “nút thắt” khiến tỷ lệ đảng viên là nữ dân tộc thiểu số ở nông thôn Lào Cai chưa cao.

Điều đáng nói là không chỉ ở những xã vùng cao, mà đối với những xã vùng thấp, công tác này cũng gặp khó khăn. Tại Võ Lao (Văn Bàn), một xã có đại đa số đồng bào Tày sinh sống, Đảng bộ xã hiện có 145 đảng viên, thì chỉ có 35 đảng viên nữ. Theo đồng chí Hà Văn Thảo, Bí thư Đảng ủy xã, khó khăn chính là đa số phụ nữ có đủ điều kiện về trình độ văn hóa thường đi học tập tại các trường chuyên nghiệp; ra trường tìm việc làm ở thành phố hoặc thị trấn. Mặt khác, một số chị em không vượt qua được “rào cản” quan niệm lạc hậu để tiếp cận vai trò phụ nữ trong xã hội hiện đại, nên “an phận thủ thường”.

Đồng chí Phạm Toàn Thắng, Bí thư Huyện ủy Văn Bàn cho biết: Một số cấp ủy đảng chưa thấy hết tầm quan trọng của đảng viên nữ. Thêm vào đó, một số cấp ủy viên, đảng viên còn tư tưởng cục bộ, hẹp hòi, chưa quan tâm, chú ý đến những quần chúng tích cực để bồi dưỡng tạo nguồn kết nạp Đảng. Nhiều đảng bộ xã mới chú ý đến phát triển đảng viên là giáo viên, cán bộ, công chức xã, mà ít quan tâm đến việc phát triển đảng viên nữ dân tộc thiểu số ở chi bộ nông thôn...

Nguyên nhân chủ quan, khách quan đã được chỉ ra, vậy cần có những giải pháp gì để tháo “nút thắt” trong công tác phát triển Đảng đối với phụ nữ dân tộc thiểu số? Bài viết sau chúng tôi sẽ đề cập vấn đề này.